W poszukiwaniu pedagogicznego arché

to tytuł rozprawy naukowej Andrzeja Ryka z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, który opublikował ją w Wydawnictwie Naukowym tego Uniwersytetu z podtytułem: "Zarys systemów pedagogicznych". Nie ukrywam, że lubię czytać tego typu rozprawy naukowe, gdyż wpisują się one w bardzo rzadko prowadzone w humanistyce, a w naukach o wychowaniu w szczególności, badania podstawowe, nawiązujące do fundamentalnych przesłanek pedagogiki jako dyscypliny naukowej. Można nie zgadzać się z niektórymi tezami Autora, ale warto prześledzić tok jego dociekań oraz miejscami wciągającą głębię narracji, która jest wynikiem trudnych studiów historyczno-problemowych istotnej dla podjętego tematu literatury przedmiotu.

Andrzej Ryk wprowadza bardzo potrzebne wątki dociekań związane ze sposobem rozumienia arché w ujęciu filozoficzno-pedagogicznym, przywołuje spór o paradygmatyczność nauk, w tym także nauk o wychowaniu oraz ukazuje implikacje badań współczesnych na styku tak filozofii, jak i pedagogiki. Sam lepiej „czuje się” w analizach filozoficznych, niż pedagogicznych. Prowadzona przez niego narracja jest zdecydowanie bogatsza i głębsza źródłowo w filozofii, co nie jest bez znaczenia dla pedagogów, wzbogacając ich refleksję przede wszystkim w wymiarze epistemologicznym. Znakomicie odzwierciedlają to także tytuły poszczególnych rozdziałów i ich zawartość:

1. Od filozofii do pedagogiki

2. Ogólne pojęcie systemu oraz jego podstawowe elementy

3. Próba wyeksponowania podstawowych systemów pedagogicznych

3.1. System pedagogiki esencjalistycznej

3.2. System pedagogiki podmiotowej (dramatu)

3.3. System pedagogiki przedmiotowej (adaptacyjno-społeczny)

3.4. System pedagogiki konstruktywistycznej

3.5. Deklaratywna systemowość pedagogiki ponowoczesnej (dekonstruktywnej)

4. Podstawowe rekapitulacje.

Autor ciekawie wyjaśnia istotę podstawowych pojęć dla tematu swojej rozprawy, jak arché czy system pedagogiczny, przyczyniając się do porządkowania rzeczywistości pedagogicznej. Znaczące jest we współczesnych analizach myśli pedagogicznej konstruowanie systemów wiedzy pedagogicznej, które różnicują ją w zależności od źródłowego dla każdego jej nurtu kierunku filozoficznego (ujęcie za G.L. Gutkiem). Próby rekonstruowania podstawowych dla poszczególnych ujęć filozoficznych systemów pedagogicznych są pogłębieniem ich głównie z filozoficznej perspektywy, pozostawiając pedagogom możliwość ich dopełnienia. Nie można ich zatem nazywać systemami pedagogicznymi, ale filozoficznymi, których adresatem jest pedagogika. Mamy zatem książkę, która - w odróżnieniu od przywoływanego tu Geralda L. Gutka - jest interesującą filozofią dla pedagogów, aniżeli filozofią pedagogiczną w ujęciu systemowym.

Jak pisze A. Ryk w zakończeniu rozprawy: (...) prezentowana monografia nie rości sobie prawa do wyczerpania zadanego tematu. Autor traktuje ją jako głos w jakże ważnej dyskusji dotyczącej pedagogiki w dobie współczesnej. Owa debata wydaje się wciąż szczególnie trudna, gdyż nadal wielu pedagogów prezentuje raczej hermetyczną niż hermeneutyczną postawę w stosunku do rozumienia prawdy o człowieku.Samo bowiem ścieranie się - często tak bardzo przeciwstawnych sobie systemów ideowych myśłenia o pedagogice i w pedagogice - nie jest samo w sobie złe. Pedagogiczne systemy - oparte na jakimś rodzaju wydobytego arché - nie tylko powinny odzwierciedlać stałe i niezmienne prawdy o człowieku, ale również uwzględniać często nowy kontekst - horyzont, w jakim temu człowiekowi przyszło żyć". (s.307)

Warto sięgnąć po tę lekturę, która wynagradza nam poświęcony jej czas rekonstrukcją podstawowych systemów pedagogicznej myśli o filozoficznej inspiracji jako zasadniczych rodzajów pedagogicznego arché.

Nowość w kształceniu pedagogicznym

To będzie hit tego roku. Żaden kierunek studiów nie będzie tak atrakcyjny, jak właśnie PEDAGOGY OF ENERGY MODELS - co w tłumaczeniu na język polski powinno oznaczać: PEDAGOGIKA ENERGETYCZNYCH MODELEK. Czas najwyższy w walce konkurencyjnej o rynek kandydatów na studia, wprowadzić anglojęzyczne nazwy nowych kierunków, żeby być super trendy. Skoro w duchu Deklaracji Bolońskiej uczelnie mają przeorientować swoje oferty edukacyjne na potrzeby rynku i zapotrzebowanie pracodawców, skoro nie ma znaczenia to, jak dotychczas kształcono w uniwersytetach i akademiach, kogo i po co, tylko liczy się popyt i podaż, to wiadomo, że najbardziej kreatywna kadra akademicka w zakresie wymyślania nowych specjalności dla kierunku studiów musi na powyższe procesy i oczekiwania reagować szybko i skutecznie. Właśnie dlatego powstała nowa specjalność studiów, o niezwykle tajemniczej nazwie, energetyzującej opinię społeczną, poruszająca wyobraźnię i generująca kadry dla tysięcy miejsc pracy.

Wszyscy wiedzą, że zawód pedagoga, ze względu na jego feminizację, powinien brzmieć - pedagożka. Językoznawcy jednak przestrzegają przed takim określeniem, bo będzie ono rodzić cały szereg nieporozumień, a przede wszystkim błędów w pisowni i negatywnych skojarzeń. Jeszcze ktoś napisałby: "pedagorzka" albo zwrócił się do koleżanki po fachu: "moja Ty słodka pedagorzko" i został z tego powodu skrytykowany przez popraw(-io)nych politycznie.

Tak więc, zdradzam tajemnice najnowszego kierunku studiów, przeboju tegorocznej rekrutacji: PEDAGOGY OF ENERGY MODELS. Będą to studia - w pierwszym roku pilotażowe - tylko i wyłącznie dla kobiet. Jeśli pilotaż się sprawdzi, to jest szansa na wersję homogeniczną płciowo, a więc osobno dla kobiet, osobno dla mężczyzn i osobno dla dzieci. W tym ostatnim przypadku rzecz dotyczy uniwersytetów dziecięcych.

Zajęcia będą prowadzone językiem ... cyfrowej fotografii. Kształcić się bowiem będzie dla potrzeb agencji modelek i hostess w wariancie I kategorii, a więc agencji o stabilnej i wysokiej renomie, współpracujących z wieloma uznanymi MARKAMI w kraju i za granicą, II kategorii - dla firm i przedsiębiorstw krajowych, którym grozi upadłość i III kategorii - dla przydrożnego samozatrudnienia (odmiana pedagogiki leśnej, "zielonej pedagogiki" itp.). Absolwentki tych studiów znajdą zatrudnienie w charakterze wynajmu jako reprezentacyjne, wykształcone, wielojęzyczne:
- hostessy (rynek potrzebuje ok. 15 tys.),
- koordynatorki dowolnej wielkości ogólnopolskich kampanii promocyjnych, samplingowych, animacyjnych w ramach pracy w grupach (metoda projektów z udziałem od kilku do nawet kilkuset hostess i hostów jednocześnie),
- po licencjackiej pedagogice bezpieczeństwa mogą być zatrudniane w charakterze stałego nadzoru, outsourcingu, obsługi prawnej akcji,
- również wg życzeń klientów absolwentki tych studiów mogą obsługiwać różnego rodzaju stoiska, reklamować po ścieżce edukacyjnej z socjologii materiały promocyjne, stroje, stylizacje itp.

Kończące licencjacką pedagogikę międzykulturową mogą liczyć na wynajem w kraju i zagranicą do organizacji pokazów mody, imprez okolicznościowych, integracyjnych dla firm, gal, targów itp. Wreszcie po edukacji muzycznej czy artystycznej znajdą zatrudnienie jako pedagogs of energy models w obsłudze koncertów, bankietów, targów, konferencji naukawych wyższych szkół prywatnych, zaś po studiach I stopnia z marketingu i zarządzania mogą studiować tę pedagogikę, by w przyszłości tworzyć dowolne reklamy, katalogi i ulotki przedwyborcze. Prowadzący studia na kierunku: PEDAGOGY OF ENERGY MODELS gwarantują nabycie kompetencji w zakresie profesjonalnego zarządzania karierą modelek w globalnym modelingu.

Dzięki monitorowaniu losów absolwentek możliwe będzie długofalowe rozplanowanie ich kariery, indywidualne podejście oraz profesjonalizm zapewniany przez zespół odpowiednio wyselekcjonowanych współpracowników z Biura Karier Zawodowych. Przyszłym pedagożkom, by było im słodko, uczelnia zapewnia fachowe konsultacje, pełną opiekę oraz bezpłatne, profesjonalne (z udziałem uznanych specjalistów od wizażu, choreografii) sesje zdjęciowe. Zdjęcia studentek o perfekcyjnych wymiarach będą publikowane na stronie internetowej wyższej szkoły prywatnej i w tabloidach. Ze względu na niezwykle duże zainteresowanie nowym kierunkiem studiów wprowadza się pomiary kwalifikacyjne:
wzrost: 172
biust: 87
talia: 63
biodra: 90

Kolor oczu nie odgrywa tu szczególnej roli. Jeśli już, to dopiero po ukończeniu tych studiów. Po raz pierwszy jest też szansa na to, że pedagogika tej specjalności uzyska dotację z ministerstwa przemysłu, gdyż w ramach tego kierunku kształcić się będzie dla potrzeb przemysłu (o czym poniżej). Jak słusznie zachęcają do tej profesji pracodawcy, a uczelnie powinny kierować się tylko i wyłącznie ich wskazaniami:

Absolwentki czeka fascynujące zajęcie. Kariera w tym zawodzie to możliwość odbycia wielu niesamowitych podróży, dzięki którym spotkasz na swojej drodze interesujących ludzi i zobaczysz wiele ciekawych miejsc. To także okazja, by zmienić otoczenie, zaistnieć w świecie. To wreszcie pełna niezależność finansowa, w trakcie i po jej zakończeniu. Ważne jest jednak to, by uświadomić sobie, że modeling to bardzo konkurencyjny przemysł. Liczy się w nim Twój dobry wygląd, ale sukces osiągniesz tylko dzięki pracy, wytrwałości, odpowiedniemu podejściu.

Już określono warunki, jakie trzeba spełnić, by zostać przyjętym na te studia:

Konieczny jest dobry wygląd, szczupła lub bardzo szczupła sylwetka, zadbane ciało, bowiem sukces osiąga się w tym zawodzie nie tylko dzięki pracy, wytrwałości, odpowiedniemu podejściu. Ważne jest przy tym nie tylko to, w co się ubierzesz, kiedy przyjdziesz zapisać się na te studia, ale i to, jak ćwiczysz. Istotna jest też w tej pracy odpowiednia dieta, X-factor, must be the music, punktualność, kreatywność, pozytywne nastawienie oraz wyciąganie wniosków po każdej nowej pracy i castingu.

Wystarczy, że płacą za "studia" bez studiowania

Otrzymałem dzisiaj list od studentki wyższej szkoły prywatnej w Łodzi, w którym zwraca się do mnie o pomoc, nie wiedzieć dlaczego, bo na szczęście nie mam z tą szkołą nic wspólnego. Czy to zatem jest jakaś prowokacja, czy może realny problem, z którym nie radzą sobie ci, którzy są zań odpowiedzialni?

Studentka pisze, co następuje (dane personalne zmieniam dla ochrony zainteresowanych tym osób, przy czym treść i stylistyka pisma jest zgodne z oryginałem):

Dzień dobry. Nazywam się Joanna K. i niestety mam dość poważny problem z wyższą szkołą prywatną w łodzi, mianowicie chodzi o studia podyplomowe na kierunku Terapia zajęciowa - przedmiot pedagogika zabawy z p.Joanną P. Nie byłam na kilku zajęciach /zresztą nie tylko ja / bo być nie mogłam z ważnych przyczyn /jestem z X, pracuję na Uniwersytecie X, sama jestem nauczycielką/ i chciałabym jakoś tę pedagogikę zabawy zaliczyć ale nie daje mi się takiej możliwości bo p.P. nie odpisuje na maile,niestety też jej nie zastałam na tej szlachetnej uczelni gdy ostatnio pojechałam do ŁODZI ...p. P. wyszła z zajęc godzinę wcześniej .Jest to dla mnie wszystko tak niepojęte że zwyczajnie brak mi wiedzy co mam dalej robić .Rozmowy z kierownikiem studiów podyplomowych też nic nie dają bo pani kierownik Anna P. uważa że jak nie byłam na kilku zajęciach to przecież mi nie zależy .Zapłaciłam za te studia i chociażby z tego powodu chcę dyplom .Co powinnam zrobić ?
Z poważaniem

Cóż mogę tej Pani odpowiedzieć? Na przyszłość lepiej bym wybierał, komu powierzam swoją edukację lub gdzie lokuję swoje pieniądze, ale najpierw zastanowiłbym się nad tym, po co podejmuję się dodatkowych studiów. Może nie o rzeczywistą edukację tu chodzi, tylko o to, by mieć dyplom, który się przecież należy, jak psu zupa? W końcu studentka zapłaciła już za gwarancje uzyskania dyplomu. Porażający jest upadek szkolnictwa wyższego w wielu jego zakresach podobnie, jak upadek etosu niektórych studiujących. Oto dorosła osoba, przyznająca się do pracy w uniwersytecie, podejmuje studia w innym mieście, w wyższej szkole prywatnej, by... nie studiować. W Warszawie, Poznaniu, Krakowie czy Wrocławiu itd., gdyby podjęła takie studia w uniwersytecie, zapewne byłaby rozliczana nie tylko z fizycznej obecności, ale także aktywności samokształceniowej, studyjnej. Tu, jak widać, wybrała szkołę prywatną, bo ktoś być może jej doradził, że tu się da, że tu jest możliwe, by płacąc za studia, nie studiować. Oby tylko płacić i wytrwać do końca roku, a wydadzą mu dyplom. Inni nie przyjeżdżają na zajęcia, a im się je zalicza? Jak tak można? Dlaczego jest w tej szkole taka niesprawiedliwość?

Prowadząca zajęcia na studiach podyplomowych nie jest pracownikiem etatowym tej wyższej szkoły prywatnej. Jest zatrudniona w niej na umowę zlecenie, z łapanki, byle tylko poprowadziła zaplanowane zajęcia. Byli od niej lepsi, ale z różnych powodów z tej szkoły odeszli. Cóż za odpowiedzialność? Żadna. Przychodzi się i wychodzi, nawet skraca zajęcia o godzinę, bo zapewne sami studenci tego od niej oczekują. a co jej szkodzi skrócic te zajęcia? Klient płaci, klient wymaga. A że niczego nie wymaga, to i niczego mu się nie oferuje. A co dorośłi studenci będą się bawić z wykładowczynią o wiele lat od nich młodszą? Nie po to podjęli studia podyplomowe dla dorosłych, by kucać i śpiewać jak małe dzieci w przedszkolu. Ale takich właśnie zajęć oczekuje od szkolnictwa minister resortu (patrz poprzednie wpisy w blogu). Im więcej praktyki, ćwiczeń, tym lepiej. Po co z nauczycielami rozmawiać, dyskutować, prezentować im wyniki własnych badań, po co czytać, spierać się o racje? Zapewne ta pani od przedmiotu "pedagogika zabawy" z owej "wsp" niewiele z teorią ma wspólnego. Za to wie, jak spłycać zajęcia, jak ich unikać, a kasa niech wpływa na jej konto. Założyciel takiej "wsp" zaoszczędził, bo na "śmieciowej umowie" zatrudnił kogoś, kto "robi studentów i jego w bambuko, ale za to jest tani. Jakoś się ta pseudo akademicka lipa kręci.

Ciekawa jest tu postawa kierownika studiów podyplomowych, która - jak wynika z listu jest postawą "tumiwisizmu", nieobecności, braku stawiania wymagań kadrze kształcącej i osobom studiującym. Najłatwiej jest powiedzieć, że "jak nie byliśmy na zajęciach, to znaczy, że nam na studiach nie zależy". Być może ma tu rację, ale dlaczego nie wyciąga wniosków z lekceważącej postawy wykładowczyni? I to się nazywają studia podyplomowe, studia, w wyniku ukończenia których ich absolwent może ubiegać się o wykonywanie określonych zadań w systemie szkolnym? A co on po takich studiach będzie potrafił? Niewiele. Będzie posiadał za to dyplom takiej "wsp".

Tak kupczy się dyplomami szkół wyższych, tak też zapewnia sobie część nauczycielskiego środowiska "kwity na wykształcenie", do własnego awansu, bo przecież nie o kwalifikacje tu chodzi. Oni nie mają czasu na studiowanie. Wystarczy, że płacą. Wystarczy?

Będzie nowelizowana ustawa o stopniach naukowych i tytule naukowym

Trwają dalece zaawansowane prace nad nowelizacją ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym, którą Sejm przyjął pospiesznie przed wyborami w dn. 18 marca 2011 r. Znakomity komentarz do tej ustawy prof. Huberta Izdebskiego nie pozostawia wątpliwości, że legislatorom umknęły sprawy, których skutków być może nie mogli przewidzieć. Wydanie "Komentarza" do tej ustawy, jak i do ustawy "Prawo o szkolnictwie wyższym" stało się zapewne podstawą do obecnego projektu ich nowelizacji. Przede wszystkim ustawa ma być uzupełniona o to, co zostało w niej niedoprecyzowane lub czego w niej zabrakło. Istotne jest usunięcie tych barier, by nie było problemów w przeprowadzaniu przewodów naukowych według nowych już norm prawnych.

Zmiany mają dotyczyć m.in. takich kwestii, jak:

1) przedłożenie przez habilitanta wraz z autoreferatem i wnioskiem o wszczęcie przewodu, także materiałów, które pozwalałyby na ocenę w toku postępowania habilitacyjnego zarówno samego osiągnięcia naukowego jak i jego dokonań. Dopiero po spełnianiu wymogów formalnych i na podstawie udokumentowanego osiągnięcia recenzenci będą mogli przystąpić do swojej pracy, na którą mają maksymalnie 6 tygodni;

2) wydłużenie do 14 dni czasu na przeprowadzenie rzetelnej oceny formalnej wniosku o wszczęcie postępowania habilitacyjnego (obecnie jest 7 dni);

3) zastąpienie głosowania jawnego w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego, głosowaniem tajnym, by nie było zagrożenia z różnego rodzaju wpływami na członków komisji. Ci zresztą nie muszą spełnić wymogu bycia członkami o uznanej renomie naukowej, w tym międzynarodowej, gdyż warunek ten nie jest jednoznaczny. W przypadku niektórych dyscyplin czy subdyscyplin naukowych nie można byłoby w ogóle przeprowadzić postępowania habilitacyjnego;

4) zamieszczenie streszczenia rozprawy doktorskiej na stronie internetowej jednostki przeprowadzającej postępowanie w dniu wyznaczenia recenzentów i utrzymanie go na niej co najmniej do dnia zakończenia przewodu doktorskiego;

5) uznanie kandydatowi do tytułu profesora spełnienia wymogu bycia promotorem lub promotorem pomocniczym tylko wówczas, jeśli przewód doktorski zakończył się nadaniem jego podopiecznemu stopnia naukowego doktora.

Studenckie chciejstwo czy samoobrona?

"Wrocławscy studenci z nieformalnej grupy Inicjatywa Paragrafu Czwartego mają dość uczenia się rzeczy zbędnych i strachu wykładowców przed współczesnością. Chcą aktualnej wiedzy, a nie śmieciowych wiadomości odczytywanych z pożółkłych notatek" - tak zaczyna się tekst Tomasza Wysockiego w dzisiejszej GW, którego treść jest utrzymana w zgodzie ze zjawiskiem, jakie już kilkadziesiąt lat temu opisał psycholog Józef Kozielecki, tzn. "N-1". N = to wszyscy inni, niż 1, czyli JA.

Sięgam tylko po jeden z wątków tej rozmowy dziennikarza ze studentami, w której dał się uwieść ich narzekaniom na nauczycieli akademickich (gdzie N= wszyscy ich wykładowcy) w sprawie spędzającej sen z powiek chyba większości moich koleżanek i kolegów jako opiekunów naukowych prac dyplomowych studentów, bo dotyczącej pisania prac zaliczeniowych. Piszę na wszelki wypadek - "chyba większości", by nie tworzyć kolejnego zbioru N. Nie prowadziłem w tym zakresie żadnych badań naukowych, ani też nie znam takowych na ten temat. Prowadzę jednak - w ramach akredytowania kierunku kształcenia w różnych środowiskach akademickich - rozmowy z koleżankami i kolegami z innych uczelni i dopytuję ich, jak radzą sobie z opieką nad seminarzystami? Na jakie trudności najczęściej natrafiają? Co jest największym problemem we współpracy ze studentami?

Diagnoza etnopedagogiczna jest jednoznaczna - studiujący na kierunku pedagogika, w swej większości, nie potrafią pisać, nie posiadają kluczowych kompetencji, które powinni nabyć nie w liceum czy technikum, ale już w gimnazjum!!! Prace pisemne są przecież stałą formą pracy każdego ucznia przez całe jego życie szkolne, chociaż zapewne nie każdy je lubił. Tak w szkole podstawowej, gimnazjum, jak i w szkole ponadgimnazjalnej uczący się musieli przecież pisać nie tylko na lekcjach z języka polskiego, ale i historii, przyrody, geografii, a nawet chemii czy matematyki. Oczywiście, że cały ciężar odpowiedzialności za umiejętności pisania spada, poza uczniami, niejako na ich nauczycieli języka ojczystego, ale żeby nie czynić z tego zbioru rozłącznego (kolejne N= nauczyciele języka polskiego winni braku kompetencji pisarskich uczniów lub tylko sami uczniowie), to zwracam na to uwagę w nieco szerszym aspekcie. Jeśli bowiem oczekuję od moich studentów, by dokonali analizy statystycznej danych empirycznych, jakie uzyskali w toku swoich badań, to potrzebuję ich wiedzy nabytej także w ramach lekcji matematyki. Kiedy konieczna jest w pracy dyplomowej analiza historyczna jakiegoś wydarzenia, to spodziewałbym się ich kompetencji w zakresie myśłenia historycznego i umiejętności rozróżniania źródeł do tego typu badań, itd.

Niestety, drodzy studenci z Inicjatywy Paragrafu Czwartego - kiedy wciskacie dziennikarzowi kit, mówiąc, że chcecie więcej pisać - referatów, esejów, opracowań, bo kiedy przychodzi do pisania licencjatu i magisterki, to jesteście bezradni, bo nie macie nawet pojęcia, od czego zacząć, to ja się pytam - skąd jesteście? Kto was przepuścił do kolejnej klasy w gimnazjum, kto dał wam maturę? Już na poziomie gimnazjum uczeń musi umieć dokonać wyboru tematu pracy pisemnej, obmyślić formę pracy, zebrać i spisać argumenty, selekcjonować źródła wiedzy, wymyśleć niebanalny, mądry, przyciągający wstęp do pracy, powołać się na autorytety, dać odpowiednie cytaty, konsekwentnie trzymać się własnej myśli i tematu, a także przestrzegać trójdzielnej kompozycji tekstu: wstęp - rozwinięcie - zakończenie).

Współpraca z niewykształconymi w szkolnictwie powszechnym studentami jest koszmarem, bowiem nauczyciel akademicki jest bezradny wobec poziomu, który często ma charakter mniej niż ZERO. Piszecie bowiem nie na temat, nie potraficie i/lub nie chcecie wyszukiwać w bibliotekach adekwatnych do tematu czy problemu badawczego rozpraw, absolutną rzadkością jest, by ktoś zadał sobie trud i przejrzał roczniki czasopism specjalistycznych, przepisujecie teksty z Internetu, często banalne, nienaukowe, bez wskazania nawet ich autora i źródła, nie potraficie nie tylko napisać wstępu, ale i rozsądnego rozwinięcia tematu na podstawie bogatej już literatury przedmiotu, nie wspominając już o błędach ortograficznych, stylistycznych, gramatycznych, fleksyjnych itd., itd.

Moim studentom, niezależnie od tego, jaki prowadzę z nimi wykład, zawsze zadają na koniec semestru napisanie pracy pisemnej właśnie po to, by z jednej strony uświadomić im znaczenie tego typu wypowiedzi w ich przyszłej roli zawodowej czy społecznej, z drugiej zaś, by mogli rozwijać swoje umiejętności w tym zakresie i przygotować się warsztatowo do swojej przyszłej pracy dyplomowej. Jak postępuje wielu studentów? Niestety, odkładają napisanie pracy na ostatnią chwilę, a to skutkuje tym, że nie poświęcają jej należytego czasu na właściwe przygotowanie się do jej napisania. Nie korzystają ze zbiorów bibliotek, a sięgają po teksty zamieszczone w Internecie, nie zawsze są to rozprawy naukowe. Nie są przygotowani do odróżniania nawet w tej wirtualnej przestrzeni zbiorów tego, co jest warte czytania, a co jest z naukowego punktu widzenia śmietnikiem informacyjnym.

Studenci nie dopuszczają do swojej świadomości tego, że przygotowanie pracy dyplomowej wymaga od nich, a nie od ich opiekuna naukowego, pracy studyjnej, samodzielnej i odwołującej się do ich umiejętności w zakresie pisania. Tego żaden promotor ich już nie nauczy. Naszą rolą jest sprawowanie opieki, czyli czytanie napisanych przez studentów kolejnych fragmentów ich rozprawy dyplomowej, wspomaganie w doborze właściwych źródeł wiedzy, egzekwowanie określonych standardów w konceptualizacji własnych badań i ocenienie poziomu wykonania całej pracy. Nikt za studenta takiej pracy nie napisze. Jeśli zaś standardem ma być to, że student przynosi promotorowi fragmenty czy całość pracy, którą wykonała dla niego jakaś firma usługowa, to gratuluję mu dobrego samopoczucia i nabytych umiejętności, które są - niezależnie od uzyskanej oceny - na poziomie ZEROWYM. Ten, rzecz jasna, da się rozpoznać i zablokować, nie dopuszczając takiego studenta-oszusta do egzaminu dyplomowego czy magisterskiego. Jeśli zaś uda mu się przemknąć przez jakąś dziurę, to wpadnie w nią prędzej czy później w innym czasie i miejscu, kompromitując de facto siebie.

Nie akademicka edukacja, a bolońska przechera zrobi ze studenta nauczyciela

W porannym programie (9.05.2012) lewicowego radia TOK FM - minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Barbara Kudrycka dała się sprowokować prowadzącemu z nią wywiad dziennikarzowi dr Janowi Wróblowi (nota bene dwa dni wcześniej tokowała z nim w audycji TVP-2 u red. Tomasza Lisa) wypowiadając się na temat złego kształcenia nauczycieli. To już kolejny medialny udział pani minister w audycjach, do których warto byłoby się najpierw przygotować, a przynajmniej pozyskać dane, by nie opowiadać słuchaczom czy telewidzom andronów. Najważniejsze, że redaktor J. Wróbel miał okazję do skomplementowania siebie i pani minister: "Oboje jesteśmy inteligentni i zajęci dydaktyką, ale i bezradni...".

Tylu błędnych i obciążonych plotkomanią wypowiedzi nie słyszałem już dawno z ust przedstawiciela władzy i nauczyciela-dziennikarza. Oto dowiedzieliśmy się, że zadania egzaminacyjne współtworzą profesorowie z KRASP, a kształceniem nauczycieli zajmują się na wydziałach pedagogicznych pedagodzy. To źle - stwierdziła minister B. Kudrycka, gdyż kształceni przez nich nauczyciele nie są przygotowani do radzenia sobie z trudnymi sytuacjami. Dzisiaj do szkół przychodzi nowe pokolenie, dzieci z ADHD, które wymagają zupełnie innych metod kształcenia. Tymczasem na uniwersytetach i w uczelniach pedagogicznych zatrudnieni są teoretycy. Ci, nawet najwybitniejsi, są teoretykami, a nam są potrzebni ludzie, którzy przyjdą prosto z pola walki i opowiedzą, jakie są trudności Na studiach pedagogicznych bardziej słuchałabym nauczycieli, którzy mają ciekawe doświadczenia i włączała ich do programów dydaktycznych.

Cały czas minister powtarzała, że trzeba przemyśleć kształcenie pedagogów, czyli nauczycieli gimnazjów i liceów.

Teoretyk jest za słaby na praktykę? - zapytał Jan Wróbel.

Dokładnie tak - odpowiedziała minister nauki.

Jeżeli nauczyciele będę uczyć pedagogiki, to doprowadzi pani w końcu do tego, że dziennikarze będą wykładali na wydziale dziennikarstwa, a pracownicy MSZ na europeistyce To wtedy pozbawimy pracy tych biedaków, którzy nie nadają się do dziennikarstwa i dlatego pracują na wydziale dziennikarstwa i nie nadają się do pracy w MSZ, dlatego pracują na europeistyce. Chce pani masowego bezrobocia tych biednych ludzi, którzy nie potrafią niczego innego jak odtwarzać to, co przeczytali w zeszłym roku w książce i to nie swojej? - - ironizował Jan Wróbel.

Jeśli uda się włączyć praktyków do procesów dydaktycznych i na dziennikarstwie, i na europeistyce, i na pedagogice, to będzie tylko z korzyścią dla studentów - stwierdziła prof. Barbara Kudrycka.

Warto zatem, by ktoś od wizerunku naszego resortu poinformował panią minister, że:

po pierwsze - kształcenie pedagogiczne nie ma nic wspólnego z kształceniem nauczycieli gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Ono jest prawnie i merytorycznie niemożliwe. Jedynym kierunkiem pedagogicznym, na którym przygotowywani są do zawodu nauczyciele, jest pedagogika, ale tylko i wyłącznie przedszkolna i kształcenia zintegrowanego.

po drugie - kształceniem nauczycieli zajmują się wydziały przedmiotowe, a więc matematyków kształcą na wydziałach matematycznych, biologów - na wydziałach nauk przyrodniczych, historyków na wydziała historycznych czy humanistycznych itd., itd.

po trzecie, to właśnie MNiSW nawet nie zmodyfikowało istniejących do ub. roku standardów kształcenia nauczycieli w Polsce jako jedynych standardów kierunkowych w tym kraju;

po czwarte, kształcenie nauczycieli od powstania Państwowej Komisji Akredytacyjnej (obecnie Polskiej Komisji Akredytacyjnej) nigdy nie było oceniane przez ten organ kontroli. Było lekceważone od 10 lat istnienia PKA;

po piąte, do zawodu nauczycielskiego kształci ponad 350 już wyższych szkół prywatnych w ramach studiów podyplomowych, o czym powinna minister wiedzieć, a które to studia także nigdy nie były przedmiotem kontroli i oceny PKA. To właśnie w większości tych prywatnych uczelni, które minister miała okazję bardzo dobrze znać jako b. rektor jednej z nich, nie spełniają standardów jakości kadry kształcącej, a MNiSW jeszcze bardziej te wymogi obniżyło.

po szóste - to resort szkolnictwa wyższego spowodował, że pozbawiono uczelnie publiczne wcześniej wyodrębnianej na kształcenie nauczycielskie dotacji, a zatem niejako zachęcono rektorów uniwersytetów, by przerzucili ciężar przygotowywania do tego pięknego zawodu na odpłatne studia podyplomowe, kursy i kursidła, programy unijne, bo dzięki temu budżet państwa oszczędzał miliony złotych.

po siódme - w Polsce nie opłaca się rozwijać naukowo w zakresie dydaktyki przedmiotowej, gdyż nie jest to uznawane w awansie naukowym. Bycie w uczelni metodykiem nauczania historii, geografii, fizyki itp. jest degradacją akademicką, gdyż nie można uzyskać z tego zakresu habilitacji! Właśnie dlatego część znakomitych doktorów-praktyków danej specjalności wyjeżdża do Czech czy na Słowację, by tam uzyskać habilitację z dyscypliny określanej mianem: dydaktyka przedmiotowa. W Polsce znakomity praktyk i teoretyk, nauczyciel i zarazem nauczyciel akademicki kończy swój awans na stopniu naukowym doktora i stanowisku wykładowcy. Kto za to odpowiada? Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Co nam proponuje minister B. Kudrycka?

1) skończenie z masowością kształcenia pedagogicznego. Nie może być tak, że w szkołach pedagogicznych na 19 studentów przypada jeden nauczyciel akademicki. Za dużo osób studiuje na pedagogice, w związku z czym absolwenci nie mają zatrudnienia (kolejny mit, bo obciążony w/w błędem merytorycznym i prawnym, ale także tym, że w uniwersytetach czy akademiach nie ma już podziału na matematykę czy fizykę nauczycielską i teoretyczną. Zlikwidowano już w wielu uczelniach funkcjonujące latami zakłady dydaktyk przedmiotowych);

2) wprowadzenie zmian w programach kształcenia tak, by studiujący pedagogikę przyszli nauczyciele zdobywali umiejętności praktyczne i kompetencje psychologiczno-pedagogiczne do pracy w grupie. Na studiach musi być inna metodologia kształcenia nauczycieli (mit jw., nie biorący ponadto pod uwagę tego, że kształcenie praktyczne wymaga pracy ze studentami w małych grupach warsztatowych/ćwiczeniowych, a nie 50-osobowych, a to kosztuje!)

3) poddanie szczególnej ocenie kierunki pedagogiczne przez Polską Komisję Akredytacyjną. (kolejny mit - skoro pedagogika była akredytowana w większości uczelni publicznych i prywatnych. Nie było natomiast nigdy akredytowane kształcenie nauczycielskie. Czas najwyższy!)

Minister szkolnictwa wyższego, trochę jak minister sportu, wprowadza w błąd społeczeństwo i proponuje zmiany, których źródło jest w MNiSW.

Otóż, nie mam nic przeciwko temu, by w uniwersytetach czy akademiach zatrudniać nauczycieli z dużym doświadczeniem zawodowym. Oni nie będą prowadzili badań naukowych, nie będą pisać artykułów, książek naukowych, bo przecież nie mają takich kompetencji. Gratuluję nowych kadr do rywalizacji naukowej. Medycyny będą - jak mówił J. Wróbel - nauczać lekarze, nauczycielstwa matematyki -nauczyciele matematyki, architektury - budowniczy (mogą być po zawodówce, bo tu praktyka jest duża) itd. Czas skończyć z teorią, teoretyzowaniem, filozofią, filozofowaniem, bo przecież te wytwory myśli z praktyką - zdaniem minister - nie mają nic wspólnego. Im bardziej praktyczni a bezmyślni będa przyszli nauczyciele, tym lepiej dla... ? Jak sądzicie, w jakim ustroju wielokrotnie słyszałem o tym, że czas skończyć z filozofią spekulatywną, z teoriami? Nie matura, a chęć szczera.... No właśnie mamy czas matur.


Nie słyszeliście? To posłuchajcie: http://www.tok.fm/TOKFM/0,94037.html

Egzaminy w rytmie koko-spoko

Jak pisze Koordynator Międzyszkolnika dr Przemysław Grzybowski z UKW w Bydgoszczy - Kiedy kasztany zaczynają kwitnąć, to oznacza nadejście czasu matur. (...) kilka miesięcy później tłumy tegorocznych maturzystów trafią "w nasze ręce". Przy okazji majówki może warto pokusić się o odrobinę refleksji - nie zawsze poprawnej politycznie:

- najpierw o maturach:
http://demotywatory.pl/3785332/Matura-2012

- a następnie o tym, co czeka maturzystów i nas w mniej lub bardziej odległej przyszłości:
http://www.edulandia.pl/edulandia/1,118533,11644989,Profesor_Ewa_Nawrocka__Wszyscy_jestesmy_przestepcami.html


Kolega Przemysław Grzybowski pisał przy okazji majowych dni, że warto pokusić się o odrobinę refleksji - nie zawsze poprawnej politycznie:

- najpierw o maturach:
http://demotywatory.pl/3785332/Matura-2012

- a następnie o tym, co czeka maturzystów i nas w mniej lub bardziej odległej przyszłości:
http://www.edulandia.pl/edulandia/1,118533,11644989,Profesor_Ewa_Nawrocka__Wszyscy_jestesmy_przestepcami.html

Ja zaś poleciłbym jeszcze dwa teksty z wczorajszej "Gazety Wyborczej":

Piotra Pacewicza - Egzaminy dławią szkoły! http://wyborcza.pl/1,75515,11679948,Egzaminy_dlawia_szkoly_.html#ixzz1uIvSyLBT

oraz

Katarzyny Święcickiej - I tak już uczą w szkołach ci straszni zdobywcy nowej matury: http://wyborcza.pl/1,95892,11677251,I_tak_juz_ucza_w_szkolach_ci_straszni_zdobywcy_nowej.html#ixzz1uIvlK6Op


Skoro jest to czas egzaminów: od matury do profesury, to nic dziwnego, że wyłoniona przez telewidzów piosenka zespołu "Jarzębiny" na EURO-2012 doskonale poprawia humor wszystkim, którzy w tych dniach zdawali, zdają czy jeszcze będą zdawać jakiekolwiek egzaminy - maturalne, zawodowe, dyplomowe, magisterskie, doktorskie czy kolokwia habilitacyjne. Wystarczy tylko sobie ją zanucić, a wzrasta w organizmie poziom dobrego nastroju, mijają negatywne myśli czy wspomnienia, a pojawia się gotowość do poddawania się kolejnym sprawdzianom wiedzy, umiejętności i kulturowej dojrzałości.

W wirtualnym świecie krążą już zwrotki EURO-piosenki, jak chociażby ta, która dotyczy śpiewająco zdanego kolokwium habilitacyjnego w dyscyplinie pedagogika - przez Beatę Jachimczak pedagog wczesnokszolną i specjalną. Wypromowana wczoraj kolejna doktor habilitowana pedagogiki od roku pracuje na Wydziale Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu Adama Mickiewicza, zdobywając wcześniej naukowe szlify na Wydziale Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego pod kierunkiem prof. dr. hab. Jana Pańczyka, a po śmierci tego wybitnego pedagoga specjalnego - otaczana wsparciem naukowym przez prof. dr hab. Iwonę Chrzanowską (też z WSE UAM w Poznaniu, a wcześniej także uczennicę powyższego Mistrza) prowadziła interesujące badania naukowe.

Wśród rozpraw monograficznych czy współredagowwanych przez Beatę Jachimczak znajdują się m.in.:

1. (red.) Miejsce innego we współczesnych naukach o wychowaniu, Łódź, Wydawnictwo Satori, 2007, ss. 320, (współredakcja B. Olszewska, D. Podgórska – Jachnik)

2. (red.) Miejsce innego we współczesnych naukach o wychowaniu – wyzwania praktyki, Łódź, Wydawnictwo Satori, 2008, ss. 460, (współredakcja I. Chrzanowska)

3. (red.) Miejsce innego we współczesnych naukach o wychowaniu. Trudy dorastania – trudy dorosłości, WSP/EGP, Łódź, 2009, ss. 382, (współredakcja I. Chrzanowska, D. Podgórska – Jachnik)

4. (red.) Miejsce innego we współczesnych naukach o wychowaniu. Inny wobec wyzwań współczesnego świata, Wydawnictwo Naukowe WSP, Łódź, 2011, ss. 539, (współredakcja I. Chrzanowska, D. Podgórska – Jachnik)

5. (współautorstwo) Mój zawód - moja praca – moja przyszłość. Perspektywy osób z niepełnosprawnością, Wydawnictwo Naukowe WSP w Łodzi, 2011, ss. 215 (współredakcja B. Olszewska, D. Podgórska – Jachnik)

6. Dydaktyczne i pozadydaktyczne uwarunkowania efektów nauczania indywidualnego dzieci przewlekle chorych (Z badań uczniów klas III szkół podstawowych), Wydawnictwo Impuls, Kraków, 2011, ss. 189

7. Społeczno – edukacyjne uwarunkowania startu zawodowego młodych osób niepełnosprawnych. Studium empiryczne z regionu łódzkiego, Wydawnictwo Impuls, Kraków, 2011, ss. 242 – rozprawa habilitacyjna.

Należy życzyć każdemu nauczycielowi akademickiemu, który ma w sobie pasję do pracy naukowo-badawczej, organizacyjnej i dydaktycznej, by tak śpiewająco mógł zdawać swój kolejny, akademicki egzamin. Pani dr hab. Beacie Jachimczak zaśpiewano dzisiaj:


Koko, spoko już po Radzie,
UAM to nie jakiś badziew.
Potwierdziłaś też "kolegom'
z WSP na Żeromskiego,
Koko, spoko, do kaduka
W UAM liczy się NAUKA!
Studiującym wpadnie w oko
Nowa dr hab. EURO-KOKO!


Serdecznie gratuluję doktor habilitowanej Beacie Jachimczak i życzę dalszych sukcesów w pracy naukowej!