Odszedł od nas profesor pedagogiki porównawczej i historii oświaty - Mieczysław Jerzy Adamczyk

Niestety, okres wakacyjny nie był wolny od bardzo smutnych wydarzeń, o których dowiaduję się z opóźnieniem ze względu na nieobecność w kraju. Wczoraj otrzymałem wiadomość o śmierci profesora tytularnego pedagogiki Mieczysława Jerzego Adamczyka (ur. 2 grudnia 1933 r. w Kluczkowicach w woj. lubelskim). Profesor odszedł w wieku 84 lat, ale do ostatnich miesięcy swojego życia był niezwykle aktywnym nauczycielem akademickim.

Mimo wieku emerytalnego pracował na dwóch etatach - w Wydziale Zamiejscowym w Kłodzku Dolnośląskiej Szkoły Wyższej we Wrocławiu oraz w Instytucie Pedagogiki Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu. W tej pierwszej uczelni kierował Zakładem Pedagogiki Ogólnej na Wydziale Nauk Pedagogicznych. Współpracował też z Uczelnią Jana Wyżykowskiego, gdzie był zaangażowany w cykl konferencji naukowych z cyklu „Społeczności lokalne…”.

Należy jednak przypomnieć, że zm. Profesor przeszedł w swojej nauczycielskiej karierze przez wszystkie szczeble zawodowe, tak w strukturach polskiej oświaty, jak i szkolnictwa wyższego. Po dwukierunkowych studiach historyczno-pedagogicznych, które ukończył na Wydziale Nauk Humanistycznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w 1956 r. został zatrudniony w szkolnictwie, pracując kolejno w Szkole Podstawowej nr 4 w Tarnowie, a w rok później, w latach 1957-1962 jako kierownik tej szkoły. W latach 1962-1970 był inspektorem szkolnym zatrudnionym w Inspektoracie Oświaty dla pow. nowotarskiego i miasta Zakopanego.

Po przeniesieniu się na Dolny Śląsk w 1970 r. został nauczycielem III Liceum Ogólnokształcącego we Wrocławiu, następnie przez dwa lata był kierownikiem Zakładu Badań Oświatowych Instytutu Kształcenia Nauczycieli we Wrocławiu. W 1972 r. uzyskał na Wydziale Historyczno – Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki.

Po 18 latach zatrudnienia w oświacie, z dniem 1.10.1974 r. przeszedł do pracy w szkolnictwie wyższym, na stanowisko adiunkta w Międzywydziałowym Studium Pedagogicznym Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Jako „element wrogi ideologicznie”, został - po wprowadzeniu stanu wojennego - zmuszony do odejścia z tej Uczelni. Na szczęście przygarnęła go na rok Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Opolu, gdzie zajmował stanowisko adiunkta. W tym też czasie prowadził zajęcia na Uniwersytecie Wrocławskim, którego rektor uzyskał zgodę Komitetu Wojewódzkiego PZPR na warunkowe zatrudnienie M. J. Adamczyka (za poręczeniem społecznym), z dniem 1.10.1985 na stanowisku docenta w Instytucie Pedagogiki.

Było to możliwe, gdyż W 1982 r. Rada Wydziału Nauk Humanistycznych Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie nadała mu stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki na podstawie dysertacji pt. "Kształcenie młodzieży chłopskiej z obwodu sądeckiego i okolic 1772-1848". Z dniem 1.10.1984 r. został powołany na stanowisko docenta a od 1.07.1991 na stanowisko profesora nadzwyczajnego w Uniwersytecie Wrocławskim. W dniu 22.10.1996 r. uzyskał naukowy tytuł profesora, a od 1.09.2000 r. został mianowany profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie pełnił funkcję kierownika Pracowni Pedagogiki Porównawczej w Instytucie Pedagogiki.

W 1989 r. Komisja Arbitrażowa w Warszawie, w wyniku przeprowadzonego postępowania dowodowego, przywróciła Profesora do pracy we wrocławskiej Akademii Rolniczej, ale nie zdecydował się już na przejście do tej uczelni na pierwszy etat. Od roku 1992 do 2003, a więc do wieku emerytalnego był przez 10 lat zatrudniony na drugim etacie w Instytucie Pedagogiki KUL w Lublinie i jego Wydziale Zamiejscowym w Stalowej Woli.

Jak pisał w ankiecie dla Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN:

"Przez pewien czas, (pracując z dala od ośrodków naukowych) nie miałem skrystalizowanych zainteresowań badawczych. Początkowo koncentrowałem je na problematyce górskiego rejonu Karpat. Stopniowo jednak poszerzałem ten obszar o węgierskie, czeskie i niemieckie kraje monarchii habsburskiej, przeprowadzając liczne kwerendy w tamtejszych archiwach i bibliotekach. W wyniku współpracy z krakowskim ośrodkiem naukowym, moje zainteresowania badawcze ewoluowały jednak ku szkolnictwu Galicji oraz kontaktom szkolnym ziem polskich z krajami monarchii austriackiej w latach 1650-1914. Po zatrudnieniu mnie w Uniwersytecie Wrocławskim przeszły kolejną metamorfozę, koncentrując się głównie na pedagogice porównawczej i edukacji zagranicznej. Badałem również wpływ edukacji na przeobrażenia wybranych warstw społecznych i grup narodowościowych.

Mój dotychczasowy dorobek naukowy (zahamowany wydatnie w latach 1956-1970 i 1981-1985), obejmuje ponad 120 publikacji, w tym 7 książkowych, 2 książki współautorskie i 3 pod redakcją naukową. Resztę stanowią artykuły, w większości o objętości 2 i więcej arkuszy oraz recenzje (9). Kilka prac, w tym 1 książkę opublikowałem w językach obcych. Oprócz tego (nie licząc ekspertyz wykonanych na zlecenie MEN i innych instytucji oświatowych), uczestniczyłem w realizacji 4 zleconych tematów badawczych. Opublikowałem również wnioski o granty naukowe.

Moje prace były niejednokrotnie recenzowane w czasopismach zagranicznych (francuskich, austriackich, węgierskich, czeskich i słowackich) i trzykrotnie wyróżniane nagrodami ministerialnymi."

Kształcił młode kadry akademickie. Ostatnią wypromowaną przez Profesora doktor jest dr Ewa Sokołowska-Syguła, która broniła się w dn. 6 czerwca 2017 w DSW.

Do najważniejszych rozpraw śp. Profesora M.J. Adamczyka należą:

1. Zagadnienia społeczno – pedagogiczne, Wydaw. Akademii Rolniczej, Wrocław 1979.

2. Kształcenie młodzieży chłopskiej z obwodu sądeckiego i okolic 1772-1848 (= Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Rozprawy 27), Wrocław 1981, s. 1-158.

3. (współautor) Pastuszka S., Starachowice: zarys dziejów, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1984.

4. (współautor) Pastuszka S., Konstytucje polskie w rozwoju dziejowym: 1791 – 1982, WSiP, Warszawa 1985.

5. (współautor) Ładyżyński A., Wybrane zagadnienia szkolnictwa i wychowania na świecie, Oficyna Wydawnicza Fundacji Uniwersyteckiej, KUL, Stalowa Wola 1989.

6. Edukacja a awans społeczny plebejuszy 1784-1848 (= Acta Uniwersitatis Wratislaviensis 1076. Prace pedagogiczne 68), Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1990.

7. Fenomen Podhala. Tatrzańska Wspólnota Leśna w Witowie, Podhalańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Nowy Targ 1995.

8. Szkoły Pijarskie w Podolinie i ich związki z Polską 1643-1848, Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1995.

9. Edukacja a przeobrażenia społeczności żydowskich w monarchii habsburskiej 1774 – 1914, Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1998.

10. (współautor) Ładyżyński A., Wybrane zagadnienia szkolnictwa i wychowania na świecie: (materiały pomocnicze dla studentów), Oficyna wydawnicza Fundacji Uniwersyteckiej, Stalowa Wola 1998.

11. (współautor) Ładyżyński A., Edukacja w krajach rozwiniętych, Oficyna Wydawnicza Fundacji Uniwersyteckiej, Stalowa Wola 1999.

12. L’ educacions et les transformations de la socjete juive dans monarchie Habsburg 1774 – 1914, Geneve, Paryż – Sorbona, 1999.

13. Szkoły obce w edukacji Galicjan. Cz.1, Kraje Korony Węgierskiej. Oficyna Wydawnicza Rytm, Węgierski Instytut Kultury, Warszawa 2003.

14. Węgrzy na ziemiach polskich w XVIII-XIX wieku [w:] R. Grzybowski, T. Maliszewski (red.), W służbie historii, nauki, kultury i edukacji, Wydaw. UG, Gdańsk 2006, s. 140-148.

15. Cywilizacja zachodnia. Specyfika rozwoju, tradycje, preferowane wartości, Wrocław 2011.

Zmarły Profesor został W uznaniu zasług odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1989), Złotym Krzyżem Zasługi (1981), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1995) oraz Nagrodą im. Jerzego Skowronka za pracę „Szkoły obce w edukacji Galicjan. Kraje Korony Węgierskiej”.


JM Rektor Uczelni Jana Wyżykowskiego udostępniając fotografię zm. Profesora pisze publikacji przesłał wykaz publikacji związany z cyklem konferencji pod nazwą "Społeczności lokalne", których Profesor był kierownikiem naukowym. Jak wielokrotnie podkreślał śp.prof. M. Adamczyk - stanowiły one dla Niego bardzo ważny wycinek pracy naukowo-badawczej w ostatnim czasie. Podjął też próbę utworzenia Akademii Samorządności przy Urzędzie Marszałkowskim we Wrocławiu.


W imieniu środowiska polskiej pedagogiki skupionego przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN składam Rodzinie i Najbliższym Profesora wyrazy głębokiego współczucia.

Letnie odsłony akademickiej nieuczciwości

Po powrocie z wakacji przejrzałem zgromadzoną prasę. Sezon był raczej ogórkowy, ale zdarzały się też wydarzenia, które nie powinny umknąć uwadze krytycznego pedagoga.
W pierwszej dekadzie lipca pojawiły się w mediach doniesienia o dwóch zjawiskach akademickiej nieuczciwości. Kłamstwo ma krótkie nogi, więc prędzej czy później wyjdzie na jaw, nie ucieknie przed dociekliwością instytucji czy osób prywatnych.

Łódzki adwokat Piotr Paduszyński wystąpił w imieniu swojej klientki (poszkodowanej) do władz Społecznej Akademii Nauk w Łodzi z wnioskiem o udostępnienie pracy magisterskiej, która stała się podstawą uzyskania stopnia zawodowego magistra przez obecnego ministra infrastruktury i budownictwa Adama Adamczyka. Awansowany do tak kluczowego stanowiska 55-letni polityk PIS z Krzeszowic został zobowiązany przez prezesa partii - Jarosława Kaczyńskiego do uzupełnienia wykształcenia. Czyżby tak się spieszył, że coś umknęło jego uwadze?

Jak informowała red. Paulina Pawłowska z redakcji Dziennika Łódzkiego ów funkcjonariusz rządowy uzyskał dyplom magistra w zaskakująco krótkim czasie na wydziale zamiejscowym SAN w Olkuszu.

Nic dziwnego, że ekspresowe tempo i być może także temat pracy dyplomowej wzbudziło czyjeś zainteresowanie. Nie ono jednak stało się podstawą roszczeń. Pojawiło się bowiem podejrzenie o plagiat, a kradzież czyjejś pracy jest przestępstwem, które w świetle ustawy o szkolnictwie wyższym nie ulega przedawnieniu. Tego typu nieuczciwość powinna być ścigane, a w wyniku jej udowodnienia, uczelnia powinna przeprowadzić weryfikację nadanego stopnia.

Plagiaryzmowi zaprzeczył nie magister-minister, ale rzecznik kierowanego przez niego Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa, co już samo w sobie zrodziło w tej sprawie podejrzenie opinii publicznej. Społeczna Akademia Nauk w Łodzi nie chce ujawnić pracy, ale prawo stoi w takiej kwestii po stronie ofiary. Właśnie taką postawę zajmuje obecny minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro. Prędzej czy później tę pracę będzie można pozyskać na drodze prawnej.

Ciekawe było dla mnie to, skąd ktoś wiedział, że praca tego ministra jest plagiatem? Czyżby została zastawiona na niego pułapka? A może w grę wchodzi zamówienie tej pracy w jednej z firm? Czy może mamy tu do czynienia z pomówieniem albo jakąś prowokacją polityczną?

Drugą z wakacyjnych sensacji okazał się wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie w sprawie złożenia przez dziekana Wydziału Prawa, Administracji i Zarządzania Uniwersytetu Jana Kochanowskiego (UJK) w Kielcach i b. posła SLD, dr. hab. Wojciecha Saletrę, nieprawdziwego oświadczenia lustracyjnego o braku współpracy ze Służbą Bezpieczeństwa w okresie PRL. Na mocy postanowienia sądu profesor UJK stracił to stanowisko, a jednostka akademicka tej uczelni traci powagę.

Jak informował portal WP:

"W styczniu b.r. kielecki sądu uznał Saletrę kłamcą lustracyjnym i orzekł wobec naukowca utratę biernego prawa wyborczego oraz zakaz pełnienia funkcji publicznych przez cztery lata. Saletra ma też zapłacić część kosztów sądowych, w kwocie 5 tys. zł." Odwołanie dziekana do Sądu Apelacyjnego nie pomogło, gdyż ten potwierdził zatajenie w złożonym oświadczeniu lustracyjnym faktu, iż w latach 1984-87 był on tajnym współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa, o pseudonimie "Tadeusz".

(...) lustrowany podpisał zobowiązanie do współpracy, sporządził też 17 informacji dla funkcjonariuszy, z czego 12 własnoręcznie. Prokurator Instytutu uznał, że kontakty lustrowanego z SB były bezpośrednie, świadome, tajne i cykliczne, a funkcjonariusze pozyskiwali je operacyjnie - co wypełnia warunki stwierdzenia "kłamstwa lustracyjnego".

Funkcjonariuszy SB czy byłych TW jest jeszcze bardzo wielu w szkolnictwie wyższym, a szczególnie w państwowych wyższych szkołach zawodowych i w wyższych szkołach niepublicznych. IPN udostępnił archiwa, toteż nie tylko historycy badający dzieje współczesnej Polski, ale także zainteresowani tym zjawiskiem sami mogą wpisać imię i nazwisko naukowca, by sprawdzić, czy był powiązany z tajnymi służbami minionego reżimu.

Wakacyjny reset pod żaglami

Przyjąłem zaproszenie na żeglowanie jachtem po Adriatyku. Dwa tygodnie spędzone z przyjaciółmi na jachcie "Pelageja" okazało się najlepszym sposobem na całkowity reset od codziennych stresów w pracy zawodowej oraz aktywności społecznej. Spędzenie z Najbliższymi dwóch tygodni na żeglowaniu po różnych zakątkach wybrzeża Chorwacji - oddzielonego od pełnego morza ciągłą linią wysp - sprawiło, że mogłem być z dala od problemów i trosk.

To był doskonały czas na nabranie sił z dala od cywilizacji, od smażenia się na plaży w temperaturze 30-40 st. Celsjusza, z możliwością chłodzenia się w morzu, ale z koniecznością chowania się przed promieniami słońca. Jak tu zwiedzać na lądzie piękne miasta i miasteczka, skoro lejący się z nieba żar ogranicza spacery, wędrówki czy krajoznawcze zwiedzanie nowego regionu. Żeglując wchłania się nie tylko piękno przyrody, okolic, ale i doświadcza kojącego w upale powiewu wiatru.

Na jachcie są zupełnie inne warunki życia, cieszenia się odkrywaną codziennie naturą, poznawania nowych miejsc, środowisk, a przy tym bycia ze sobą zaprzyjaźnionej grupy osób, która może przeżywać nieoczekiwane przygody. Nie wszystko przecież da się przewidzieć. Mimo satelitarnej prognozy pogody przemieszczanie się jachtu po falach wewnętrznego morza Chorwacji niosło zaskakujące chwile i wywoływało niespotykane na lądzie doznania.

Otwarta przestrzeń Adriatyku, wiatr w żaglach i morska bryza, która przy niezwykle silnym wietrze zalewa burty jachtu budziła od czasu do czasu grozę, z rzadka wywoływała poczucie niepewności. Tu wszystko mogło się wydarzyć przy nagłym załamaniu się pogody czy zderzeniu się dwóch frontów gorącego i zimnego powietrza. Na jachcie pokazały się kołyszące nim "dziady", kiedy nadeszło burzowe "kowadło" a wiatr sięgał 6 stopni w skali B.

W takiej sytuacji, przy silnym wietrze i wysokiej fali, płynęliśmy na silniku przy schowanych żaglach. Kapitan doskonale wiedział, jak dobrać odpowiednią powierzchnię żagli, by dotrzeć do wyznaczonego celu bezpiecznie i w miarę szybko. Dla mnie największą atrakcją było halsowanie, czyli płynięcie na żaglach w kierunku, z którego wieje wiatr, na zmianę prawym i lewym bajdewindem.

Mieliśmy też trudną sytuację, kiedy zerwało się w trakcie szalejącej burzy jedno z zabezpieczeń żagla ZERO. Doszło do nagłego przechylenia jachtu na jedną stronę. Tylko opanowanie kapitana, genialny spokój i stanowczość w wydawaniu załodze poleceń sprawiło, że nie wystąpiła panika. Udało się uratować żagiel, bo o jacht z załogą nikt nie musiał się martwić. Bezpiecznie dopłynęliśmy do jednej z uroczych zatok przy jednej z wysp, gdzie można było ochłonąć od silnych emocji i wykąpać się (tzw. "kąpiułki") w jakże czystej wodzie Adriatyku.

Chorwacja ma aż 888 wysp, a na każdej z nich wiele, niemalże niedostępnych z lądu zatok, w których podziwialiśmy piękno przyrody oraz zróżnicowaną strukturę nabrzeża, skalistych gór czy wspaniałej roślinności. Linia chorwackiego wybrzeża liczy 5790 km, z czego 1778 km przypada na linię brzegową i ponad 4000 km na obrzeża wysp. Żeglowanie rozpoczęliśmy w marinie Kasztela w Splicie, by podążając kanałem Pakleni dotrzeć do wyspy Solta, Scedro, Vis, a kanałem Korczulańskim - do wyspy i miejscowości Korczula (tu urodził się i zmarł Marco Polo). Dalej pozostało nam podróżowanie jachtem wzdłuż wyspy Hvar, by dotrzeć wreszcie po tygodniu żeglowania do perły Adriatyku jaką jest Dubrovnik.

W ciągu 12 dni na morzu zobaczyłem wyspy i półwyspy Dalmacji oraz kilka wiosek, do których można było dotrzeć tylko drogą morską. Mieliśmy wyjątkowe szczęście, kiedy płynąc na żaglu w pobliżu wyspy Cres i Lošinj zobaczyliśmy towarzyszące nam delfiny butlonose, które popisywały się nagłymi wyskokami w górę, by w oka mgnieniu zniknąć pod wodą. Udało mi się zarejestrować ich zabawę telefonem komórkowym.

Większość nocy spędziliśmy na jachcie, ale cumowaliśmy także w marinach (specjalne przystanie dla jachtów). Tych ostatnich jest 50, ale chcąc odpocząć od ludzi wybieraliśmy cumowanie w zatokach wysp (rufą de kei czy za pomocą kotwicy na cumowisku). Niedostępne dla większości odwiedzających Chorwację zatoczki były doskonałym miejscem do kąpieli i nurkowania. Trzeba było jednak przy brzegu uważać na jeżowce.

W ciągu niespełna dwóch tygodni mogłem poznać różne techniki cumowania przy brzegu czy w marinie oraz związane z tym działania, które należało wykonywać na polecenie kapitana jachtu. Każdy nowicjusz na naszym jachcie mógł też raz stanąć za sterem po uprzednim wyjaśnieniu przez kapitana obowiązujących zasad i przy jego czujnej obecności.

Widzieliśmy po drodze setki żeglujących na chorwackim Adriatyku pasjonatów tego wypoczynku i sportu. Mijaliśmy w pobliżu bardziej zaludnionych miejscowości windsurferów, którzy doskonale radzili sobie na deskach wodnych czy różnego rodzaju paralotniach. Były to wspaniałe wakacje, całkowity reset od komunikacji elektronicznej, pisania, obowiązków na lądzie i typowych na co dzień sytuacji.

Żeglowanie staje się znakomitą okazją do wzajemnego poznania się przez wszystkich członków załogi. Tu nie ma jak uciec od siebie, wyalienować się, ukrywać autentyczne emocje, postawy czy reakcje, także we wzajemnych stosunkach. Mała wspólnota staje się swoistego rodzaju szkołą charakterów, (auto-)diagnozą własnych i cudzych stron osobowości. Piękno wspólnych doświadczeń, ale i możliwych okazji do indywidualnego przeżywania zdarzeń sprawiają, że będzie do czego powracać w naszym klimacie o różnych porach roku.

Kapitanem jachtu był profesor pedagogiki, pasjonat żeglowania, o czym opowiadał doktorantom przed kilku laty w czasie jednej z Letnich Szkół Pedagogów Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN.

Słonecznych wakacji

Lektury na wakacje

Nawet nie przypuszczałem, że w okresie wakacyjnym wydaje się tak wiele, znakomitych książek. Nareszcie pryska mit letniego opalania się na słońcu, którego w lipcu niebo nam poskąpiło, ale za to już początek sierpnia dał znać, że żar może być także w Polsce. Zachęcam do żaru lektur, rzecz jasna naukowych, bo na powieści czy poezję był czas w poprzednim miesiącu. Powrót do naukowych tekstów stwarza świetną okazję do przygotowania się do nowego roku szkolnego i akademickiego. Niektórzy jeszcze odpoczywają, wędrują, pływają, odlatują do innych krajów, łowią ryby, wspinają się na szczyty gór itp. Nie zakłócam letniego spokoju, ciszy czy czasu do refleksji. Czas biegnie szybko, a lektury czekają.

Jeśli ktoś szuka inspiracji do własnych badań, projektów, tekstów czy referatów, to polecam książki, do których zapewne będę fragmentarycznie powracał. Zacznę od znakomitej, zupełnie nowej serii oficyny Dolnośląskiej Szkoły Wyższej we Wrocławiu, której wydawca wraz z władzami Wydziału Nauk Pedagogicznych uruchomił "Dissertationes Paedagogicae". Jest to genialny projekt na DOBRĄ ZMIANĘ POKOLENIOWĄ W PEDAGOGICE. Nareszcie najlepsze dysertacje młodych uczonych, wypromowanych doktorów nauk w odrębnym cyklu są dostępne szerszemu gronu niż tylko członkowie rady naukowej wraz z promotorem i recenzentami w ich przewodzie doktorskim. Właśnie ukazało się siedem tomów:

1. Anna Bilon - Strukturacja poradnictwa kariery w Holandii między specyfiką kulturową a neoliberalną zmianą;

2. Barbara Kutrowska, Zawodowe kompetencje nauczycielskie w perspektywie biograficznej;

3. Joanna Mysiakowska, Natura vs kultura. Pedagogiczne konteksty sporu w poradnikach wychowawczych;

4. Marcin Starnawski, Socjalizacja i tożsamość żydowska Polsce powojennej. Narracje emigrantów z pokolenia marca'68;

5. Joanna Minta, Tranzycje w konstruowaniu karier przez młodych dorosłych. Przesłania dla poradnictwa;

6. Małgorzata Mikołajczak-Woźniak, Opresyjne zachowania uczniów wobec nauczycieli;

7. Agnieszka Szymajda, Od muzykoterapii do "muzycznego lustra" dziecka.


Wydawnictwo Naukowe KATEDRA przygotowało wyjątkową serię monografii z antropologii kultury, socjologii kultury, kulturoznawstwa i pedagogiki popkultury. Nie tylko zwolennicy akcji społecznej "Jeśli nie czytasz, to nie idę z tobą do łóżka" znajdą tu wyjaśnienie zachodzących w ponowoczesnym świecie zmian społeczno-kulturowych. Sięgam po takie lektury, jak:

1. Anna Majer, Dyskurs dyscyplinowania męskiego ciała w wybranych tekstach kultury popularnej;

2. Grzegorz Dziamski, Kulturoznawstwo czyli wprowadzenie do kultury ponowoczesnej;

3. Hussein Bougsiaa, Małgorzata Cackowska, Lucyna Kopciewicz, Tomasz Nowicki, Smartfon i tablet w dziecięcych rękach. Być dzieckiem, nastolatkiem i rodzicem w kulturze mobilnej;

4. Jacek Drozda, Opór kulturowy między teorią a praktykami społecznymi;

5. Ścięgna konsumpcyjne. Próby z kulturoznawstwa krytycznego, red. Wojciech J. Burszta;

6. Zwodnicze imaginaria. Antropologia neoliberalizmu, red. Wojciech J. Burszta, Piotr Jezierski, Michał Rauszer.

Oficyna Wydawnicza "Impuls" w Krakowie nie pozostaje bierna na wydarzenia w naukach o wychowaniu oraz w rzeczywistości społecznej, oświatowej i akademickiej. W szerokiej ofercie najnowszych publikacji są dla nauczycieli, pracowników służb społecznych, pedagogów, uczonych monografie oraz poradniki, w tym m.in.

1. Agata Chabior, Wspomaganie procesu pomyślnego starzenia się u ludzi starych. Między powinnością a profesją;

2. Jolanta Maćkowicz, Osoby starsze jako ofiary przemocy domowej. Ujęcie wiktymologiczne;

3. Remigiusz J. Kijak, Dorośli z głębszą niepełnosprawnością intelektualną jako partnerzy, małżonkowie i rodzice;

4. Pedagogika jako humanistyczno-społeczna nauka stosowana: konsekwencje metodologiczne. Seminaria Metodologii Pedagogiki Polskie Towarzystwo Pedagogiczne, red. Kubinowski Dariusz, Chutorański Maksymilian;

5. Henryk Mizerek, Ewaluacja edukacyjna. Interdyskursywne dialogi i konfrontacje;

6.Diagnoza i terapia w pracy logopedy i nauczyciela terapeuty. Konteksty teoretyczne i praktyka, red. Skałbania Barbara, Jeżewska-Krasnodębska Ewa;

7. Tadeusz Meresz, Letnie obozy i kolonie harcerskie (reprint z 1930!).

Wszystkim tym, którzy myślą o dalszym awansie naukowym polecam książkę pt. "Habilitacja. Diagnoza, procedury, etyka i postulaty"", którą specjalnie przygotowałem z myślą o młodych, by wzmocnić ich motywację, poczucie sensu własnej pracy naukowo-badawczej i ułatwić zrozumienie uwikłań proceduralno-etycznych w postępowaniu habilitacyjnym.

Wszystkim tym, którzy wielbią poezję, gorąco polecam cudowny tomik zmarłej w lipcu poetki Julii Hartwig, który nosi tytuł "SPOJRZENIE". Każdy jej wiersz otwiera nam oczy na to, co jest niewidoczne, a jakże głęboko wpisujące się w poczucie sensu własnego życia. Początek wiersza "Podróżny" niech będzie zachętą do sięgnięcia po cały tomik:

Idę wciąż idę

kto mi to zabroni

wszystko mam do oddania

i o nic nie proszę

(...)

Życzę dalszych, pięknych, mądrych, radosnych i pełnych nowych inspiracji oraz spotkań wakacji. Do zobaczenia za trzy tygodnie.

Słonecznych wakacji

Zmarła wybitna profesor kulturoznawstwa Anna Magdalena Zeidler-Janiszewska

Czas urlopu przerwała bardzo smutna wiadomość o śmierci w dniu 26 lipca 2017 r. prof. Anny Magdaleny Zeidler-Janiszewskiej (ur. 1951). Nie mogę Jej nie pożegnać w tym miejscu, gdyż od 2013 r. miałem zaszczyt współpracować z Profesor w Sekcji I Nauk Humanistycznych i Społecznych Centralnej Komisji Do Spraw Stopni i Tytułów.


Jeszcze przed wakacjami uczestniczyła w posiedzeniu Sekcji, do składu której została wybrana po raz kolejny, na ostatnią już kadencję przez środowisko kulturoznawców jako przedstawicielka tej dyscypliny naukowej. Potwierdzało to najwyższe uznanie środowiska uczonych dla Jej dokonań i niezwykłej uczciwości naukowej. Była też członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, pracując w Międzywydziałowej Komisji Interdyscyplinarnej oraz Komisji Zarządzania Kulturą i Mediami. Nie wyobrażałem sobie, by mogło Jej zabraknąć wśród nas, recenzentów postępowań na stopnie naukowe i tytuł naukowy profesora.

Była wybitną uczoną, ekspertką w zakresie estetyki, sztuki współczesnej (performatywnej), filozofii kultury i metodologii badań humanistycznych. Z wielką uwagą i szacunkiem wysłuchiwałem Jej opinii w sprawach, które nie były łatwe do oceny, gdyż kulturoznawstwo od lat jest interdyscyplinarną nauką. Wykształcenie filologiczne (magisterium z filologii polskiej) i filozoficzne (doktorat z filozofii pt. Sztuka, mit, hermeneutyka w 1988 r.) Profesor sprzyjało kompetentnym analizom. Była osobą niezwykle odpowiedzialną, zatroskaną o człowieka, toteż mimo choroby potrafiła przyjechać na posiedzenie Sekcji I, by rozpatrywana przez nią sprawa nie musiała czekać kolejny miesiąc na zreferowanie.

Trudno będzie zastąpić prof. A. Zeidler-Janiszewską, bo tylko w instytucjonalnym wymiarze nie ma ludzi niezastąpionych. Tak znakomitego przewodnika po świecie kultury współczesnej będzie brakować także pedagogom, którzy w ostatnich dekadach intensywnie zaczęli rozwijać pedagogikę kultury i popkultury. Pani Profesor recenzowała pierwszą w naukach pedagogicznych postmodernistyczną monografię naukową Zbyszko Melosika i Tomasza Szkudlarka ("Kultura, tożsamość, edukacja. Migotanie znaczeń", Kraków 1998), co było przejawem m.in. docenienia przez Nią wysokiej wartości badań socjokulturowych nad edukacją naszych kolegów.

Nie pamiętam Zjazdu Pedagogicznego, w czasie którego referujący nie przywoływaliby w swoich studiach i analizach metateoretycznych rozpraw tej humanistki. Szczególnie cenna stała się dla nas seria wydawnicza rozpraw naukowych pod tytułem „Kultura Współczesna". Zmarła Profesor opublikowała ponad 150 artykułów i recenzji naukowych, wiele autorskich monografii oraz ponad 20 rozpraw zbiorowych pod własną redakcją lub we współpracy z innymi humanistami. Warto w tym miejscu przywołać takie książki jak:

• O dwóch rodzajach obecności przeszłości w teraźniejszości. (W:) Pamięć - miejsce - obecność, pod red. J. Hudzik, J. Mizińskiej, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1997

• Filozofowanie jako sztuka rezygnacji. (W:) H. Blumenberg: Rzeczywistości, w których żyjemy. Przeł. W. Lipniak. Oficyna Naukowa, Warszawa 1997

• Sztuka wobec estetyzacji codzienności. (W:) Kultura i sztuka u progu XXI wieku, pod red. S. Krzemień-Ojak, A. Kisielewskiej, Z. Suszczyńskiego, Wydawnictwo Trans Humana, Białystok 1997

• "Kultura", kultury", "transkulturowość". Kilka uwag o pojęciach i nie tylko. (W:) Od logiki do estetyki, pod red. R. Kubickiego, P. Zeidlera , Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 1997

• Piękna i zwykły dzban. (W:) Antropologia filozoficzna i aksjologiczne problemy współczesności, pod red. T. Szkołuta, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1997

• (red.) Pisanie miasta- czytanie miasta, Wyd. Fundacji Humaniora, Poznań 1997

• Berlińskie loggie-paryskie pasaże. Miasto jako pretekst mnemotechniczny. (W:) Pisanie miasta-czytanie miasta, pod red. A. Zeidler-Janiszewskiej, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 1997

• Jenseits der Oppositionen (W:) Gudrun Wassermann. Installationen 1994-1997, Dresden 1997

• Problemy ponowoczesnej pluralizacji kultury. Wokół koncepcji Wolfganga Welscha. Wydawnictwo Humaniora, Poznań 1997

• A. Zeidler-Janiszewska, Z.Bauman, R.Kubicki, Humanista w ponowoczesnym świecie. Wydawnictwo Zysk i Spółka, Poznań 1997

• Szanse i zagrożenia ponowoczesności. Materiały z seminarium profesora Zygmunta Baumana w Instytucie Kultury. Wydawnictwo Instytutu Kultury, Warszawa 1997

• Młoda poezja i młoda proza ostatnich lat. (W:) Kultura polska w latach 1989-1997.Raport, pod red. T. Kostyrko, Wydawnictwo Instytutu Kultury, Warszawa 1997

• (red.) Estetyczne przestrzenie współczesności. Wydawnictwo Instytutu Kultury. Warszawa 1996

• Moralne zaangażowanie lub / i estetyczna objętość. (W:) Estetyczne przestrzenie współczesności, pod red. A. Zeidler Janiszewskiej, Instytut Kultury, Warszawa 1996

• Hegel, ironia, ponowoczesność. (W:) Postmodernizm i filozofia, pod red. S. Czerniaka, A. Szahaja, Wydawnictwo IFIS PAN ,Warszawa 1996

• The Problem of the Applicability of Humanistic Interpretation in the Light of Contemporary Artistic Practice. (W:) Epistemology and History. Humanities as a Philosophical Problem and Jerzy Kmita's Approach to it.
(ed.) A. Zeidler-Janiszewska. Rodopi Amsterdam- Atlanta, GA 1996

• A "Good Life" under the Auspices of Postmodernity. (W:) Postmodernism in Literature and Culture of Central and Eastern Europa. red. H. Janaszek-Ivanickova, D. Fokkema. Wyd. Śląsk. Katowice 1996

• Między melancholią a żałobą. Estetyka wobec przemian w kulturze współczesnej. Wydawnictwo Instytutu Kultury, Warszawa 1996.


Prof. Anna M. Zeidler-Janiszewska była związana z trzema uczelniami: z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie była na stanowisku profesora zwyczajnego w Instytucie Kulturoznawstwa, z Uniwersytetem Łódzkim, a ostatnio także z Uniwersytetem Humanistycznospołecznym SWPS w Warszawie, gdzie była zatrudniona w Katedrze Estetyki i Kultury Artystycznej Instytutu Kulturoznawstwa. Każdemu, kto nie miał okazji uczestniczenia w Jej wykładach, polecam zarejestrowaną w sieci wypowiedź, w której stara się odpowiedzieć na pytania o naturę związków pomiędzy światem kultury i nauki:



Żegnam Panią Profesor z wyrazami wdzięczności za wspaniałe dzieła, bycie wzorem uczonej, której kultura osobista, mądrość i charakter pozostawiają trwały ślad nie tylko w mojej pamięci.



(źródło fot. Stowarzyszenie im. Ludwiga van Beethovena)