Obrona mojej dwunastej doktor nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika

Po kilku latach przerwy spowodowanej zmianą miejsca zatrudnienia, włączony przez JM Rektora Jana Łaszczyka profesora Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie do zespołu naukowców wspierających rozwój kadr naukowych, doczekałem się (po intensywnych 5 latach współpracy) kolejnego, świetnie broniącego się doktora nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika. Studia III stopnia w APS mają niezwykle wysoki poziom, dzięki czemu mogłem ze spokojem sumienia liczyć na jak najlepsze przygotowanie do doktoratu mojej Doktorantki - pani mgr Arlety Suwalskiej z Ełku.

Tak, tak, do APS zmierzają na studia III stopnia, które prowadzą znakomici naukowcy Wydziału Nauk Pedagogicznych - młodzi, wysoce uzdolnieni absolwenci różnych studiów, nie tylko pedagogicznych. Są wśród nich absolwenci psychologii, socjologii, filozofii, ekonomii czy różnych filologii. Studia III stopnia wymagają od nich zatem wielu wyrzeczeń, bowiem im bardziej odległe od pedagogiki były ich własne studia, a przy tym im dalej mieszkają od Warszawy, tym bardziej muszą uwzględnić w swojej pracy pokonywanie wielu barier związanych z realizacją zadań naukowo-badawczych, poznawczych, ale i komunikacyjnych. Muszą być co tydzień w uczelni, by realizować w niej także zadania dydaktyczne, organizacyjne, uczestniczyć w zajęciach, seminariach, a przy tym jeszcze piszą artykuły naukowe i aktywnie uczestniczą w konferencjach akademickich.

Widać to po mojej Doktorantce, która ma wielodyscyplinarne wykształcenie. Ukończyła bowiem:
- Wydział Farmaceutyczny na Akademii Medycznej w Białymstoku (magister analityki medycznej);
- Wydział Filologiczny Wszechnicy Mazurskiej w Olecku (licencjat filologii angielskiej);
- Wyższą Szkołę Humanistyczną w Pułtusku (magister dydaktyki języków obcych);
- Wydział Pedagogiczny Politechniki Białostockiej (studia podyplomowe z informatyki dla nauczycieli);
- Wydział Filologiczno-Historyczny Uniwersytetu Gdańskiego (magister filologii angielskiej);
- University of Kent, Wielka Brytania (kurs metodyczny ‘Creative Methodology of the classroom’);
- Akademię Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie - (studia III stopnia);
- 21 form doskonalenia nauczycieli (kursy, warsztaty).

Pani dr Arleta Suwalska ma bogate doświadczenie zawodowe:

• Nauczyciel dyplomowany Zespół Szkół nr 1 w Ełku; nauczanie języka angielskiego z uwzględnieniem przygotowania do egzaminu maturalnego;

• Nauczyciel konsultant Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Olsztynie w zakresie języka angielskiego i języków obcych; przygotowywanie i przeprowadzanie szkoleń dla nauczycieli; egzaminator Nowej Matury 2005-certyfikat MEN.

• Nauczyciel metodyki języka angielskiego, technik pracy umysłowej oraz praktycznej nauki języka angielskiego na Wydz. Nauk Humanistycznych oraz lektor j. angielskiego, opiekun praktyk pedagogicznych - Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku, filia w Ełku

• Nauczyciel dyplomowany ILO im. Stefana Żeromskiego w Ełku; nauczanie języka angielskiego z uwzględnieniem przygotowania do egzaminu maturalnego na poziomie podstawowym i rozszerzonym.

(fot. Obrony pracy doktorskiej 3.12.2014)

Do otwarcia przewodu doktorskiego wystarczy opublikowanie co najmniej jednego artykułu w czasopiśmie z listy MNiSW. Moja Doktorantka wydała 8 artykułów: 5 w recenzowanych monografiach zbiorowych i 3 w punktowanych czasopismach naukowych, po jednym z listy MNiSW: A – B i C! Uczestniczyła w 24 konferencjach naukowych, w tym w 4 międzynarodowych z własnym referatem. Jako studentka studiów doktoranckich z pedagogiki w Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie dwukrotnie zdobyła I miejsce w rankingu doktorantów swojego rocznika pod względem nauki, dwukrotnie otrzymała stypendium rektora APS dla najlepszych doktorantów i dwukrotnie uzyskała stypendium projakościowe oraz stypendium doktoranckie.

Zapewne niektórzy będą ciekawi, co mogło być tematem rozprawy doktorskiej pani A. Suwalskiej. Już podaję: - Ideologie edukacyjne jako czynnik zmian w polityce oświatowej Wielkiej Brytanii przełomu XX i XXI wieku Autorka tej dysertacji przeprowadziła analizę ideologii edukacyjnych i myśli pedagogicznej w powyższym kraju. tego typu badania otwierają nowe szanse dla zrozumienia uwarunkowań i przebiegu polityki zarządzania oświatą w wymiarze makro-, mezo- i mikroinstytucjonalnym. Jej studia dotyczyły współczesnych dyskursów ideologicznych i naukowych źródeł politycznych zmian w polityce edukacyjnej w Wielkiej Brytanii od X w. do pierwszej dekady XXI w., ze szczególnym naciskiem na ostatnie stulecie.

Do najważniejszych czynników wpływających na reformy oświatowe należą właściwości zmiany, czyli jej potrzeba, jasność, kompleksowość i praktyczny aspekt. Rozproszone cele i źle dobrane środki oraz brak jasności =wytwarzają bariery i trudności już na poziomie lokalnym we wdrażaniu pożądanych reform. Zmiany w polityce oświatowej będą pozytywne wówczas, kiedy są postrzegane jako praktyczne, ale także wtedy, kiedy są wieloetapowe. Ich cele muszą rozumieć i chcieć wdrażać wszyscy zainteresowani: nauczyciele, dyrektorzy szkół oraz agencje rządowe, a akceptować je powinni rodzice uczniów. W świetle literatury przedmiotu okazuje się jednak, że wciąż istnieje szereg zagadnień wymagających dalszych ustaleń teoretycznych.

Pani dr A. Suwalska analizowała polityczny aspekt ideologii edukacyjnych na podstawie transdyscyplinarnego podejścia w retoryce politycznej, jakim jest badanie politolingwistyczne. Retoryka polityczna ma wiele bowiem powiązań z edukacją polityczną (docere), rozważaniami politycznymi (logos), politycznym uzasadnieniem lub legitymizacją (probare) czy polityczną rozrywką (delectare). Politolingwistyka zakłada przyjęcie perspektywy transdyscyplinarnej łączącej retorykę, politologię i lingwistykę.

Biorąc pod uwagę historyczny charakter przedmiotu badań Doktorantka zastosowała do analizy tekstów model triangulacyjny gromadzenia i tworzenia danych dyskursywnych. Proces gromadzenia danych dotyczył konkretnych obszarów działań politycznych, makrotematów dyskursu, konkretnych aktorów politycznych i konkretnych obszarów działań politycznych w zakresie ideologii edukacyjnej czy polityki oświatowej. Natomiast analiza rządowych dokumentów dotyczyła procesów wyłaniania się, przekształcania i mutowania idei, praktyk oraz tożsamości, a także na mechanizmach, dzięki którym stają się stosunkowo trwałym elementem teraźniejszości. Dzięki temu mogła lepiej opisać i zrozumieć trajektorię współczesnych idei, praktyk i tożsamości, które aktualnie są traktowane jako oczywiste, a wcale takimi być nie muszą.

Odtwarzanie trajektorii badanych dyskursów i opisanie specyficznych strategii prowadzących do kreowania badanych dyskursów i opisanie specyficznych strategii prowadzi rządzących do wytworzenia jednej ideologii edukacyjnej, a odrzucenia innych. Analiza tekstu wymagała koncentrowania się przez Doktorantkę na tym, o czym się w dokumencie mówi, tzn. na mechanizmach konstruowania zawartych w nim argumentów, idei czy pojęć oraz czego się nie mówi, czyli przemilczeniach, brakach i zaniedbaniach władzy.

Przedmiotem, badań były dokumenty pochodzące ze źródeł pierwotnych, które powstały w innym czasie lub miejscu niż opisywane wydarzenia. Dla przeanalizowania zebranego materiału musiała najpierw dokonać przekładu na język polski fragmentów dokumentów i ustaw oświatowych. Pierwszym krokiem było zatem skompletowanie zbioru artykułów prasowych i publikacji rządowych oraz materiałów z debat parlamentarnych, które przedstawiały zarys kierunków polityki rządu i strategie zmian w polityce oświatowej. Pozwoliło to Doktorantce prześledzić trajektorię poszczególnych dyskursów, gdyż zostały w nich opisane zamiary kierujących oświatą i planowane przez nich zmiany w legislacji.

Obrona miała charakter otwarty, publiczny. Recenzentami w tym przewodzie byli znakomici eksperci, profesorowie: Zbyszko Melosik - dziekan Wydziału Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu, specjalista w zakresie pedagogiki porównawczej i Mirosław J. Szymański z APS - socjolog edukacji, pedagog porównawczy w zakresie polityki oświatowej.

Każdy mógł przyjść na obronę, gdyż te mają charakter otwarty, publiczny. Dysertacja jest do wglądu w Uczelni. Zainteresowani mogą z niej korzystać na miejscu. W dn. 10 grudnia br. Rada Wydziału Nauk Pedagogicznych APS zatwierdziła wniosek Komisji Doktorskiej o nadanie pani Arlecie Suwalskiej stopnia doktora nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika.

Powyborcze trele morele

Trele-morele - jak podaje słownik synonimów to: pot lekcew a. żartmowa-trawa, ple-ple, trzy po trzy, hocki-klocki, klituś-bajduś, koszałki-opałki, tere-fere, ecie-pecie, gadka szmatka, pustosłowie, wata, woda, bełkot, bajdurzenie, androny, bzdury, głupstwa, dyrdymały, brednie, niedorzeczności, bajdy, ględy, głupota, banialuki, bezsens, absurd, nonsens, niedorzeczność, bzdura, sieczka, †farmazony, głodne kawałki, duby smalone, niewiarygodne/niestworzone rzeczy, austriackie/babskie/tureckie gadanie, zawracanie głowy. Otóż mam wrażenie, że po zakończonej kampanii wyborczej do samorządów zacznie się sprawdzanie treli-moreli, czyli obietnic, jakie składali ci, którzy uzyskali miejsce w radzie miejskiej czy zostali mianowani prezydentami lub wiceprezydentami miast.

W Łodzi mamy socjalistyczną platformę obywatelską, czyli centrolewicę w sprawach ekonomicznych, a lewicę socjalną w sprawach oświatowych. Wiceprezydentem m. Łodzi został bowiem namaszczony przez PO pan Tomasz Trela z SLD. Nie wiem, jak jest w innych miastach, bo nie jestem w stanie tego śledzić i analizować, ale widzę, że "zwycięska" prezydent z PO okazała się quasi-zwyciężczynią, skoro dla utrzymania władzy weszła w koalicję z SLD.

Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, że to właśnie radni tej partii krytykowali b. wiceprezydenta Łodzi Krzysztofa Piątkowskiego(bezpartyjny) za rzekomo zły stan łódzkiej oświaty, likwidowanie szkół i fatalną politykę w zakresie zarządzania szkołami. Teraz zapewne będą chcieli poprawić nadwyrężony stan łódzkiej edukacji, dlatego potrzebowali swojego człowieka w tym "resorcie".

W polityce nie ma czegoś takiego jak zdrada, bo dla władzy niemalże każdy (bez twarzy) gotów jest wejść w koalicję z diabłem, byle tylko realizować własne cele. Już widzę panią prezydent Hannę Zdanowską jak będzie musiała powstrzymywać swojego nowego, socjalistycznego wiceprezydenta (socjalistyczny - ma tu charakter reprezentowanej ideologii, a nie ustroju politycznego) w działaniach, które miałyby być spełnieniem przez niego wyborczych obietnic. Większości i tak nie zrealizuje, gdyż mieszczą się w zakresie odpowiedzialności wiceprezydentów z Platformy Obywatelskiej. Będzie więc miał czyste ręce.

Może jednak mieć problem w oświacie, jeśli będzie chciał przeprowadzić remonty zgodnie z postulatami głoszonymi w poprzedniej kadencji przez jego koleżankę partyjną - panią radną Małgorzatę Cudak-Niewiadomską. Ta niewątpliwie zatroszczy się o to, by zapewnić pomoc dla kolejnych grup zwalnianych nauczycieli. O taką bowiem upominała się w sierpniu bieżącego roku, kiedy to była w opozycji. Oj, będzie wesoło.

Radna M. Cudak - Niewiadomska chwaliła się, że skutecznie walczyła o:

- wstrzymanie likwidacji wielu łódzkich szkół i przedszkoli,

- zwiększenia nakładów finansowych na modernizację placówek oświatowych i modernizacji MKS ”Metalowiec”

- wzrost dodatków motywacyjnych i wychowawczych dla łódzkich nauczycieli,

- obniżenia czesnego w przedszkolach publicznych o niesłusznie doliczaną opłatę za przygotowanie posiłków i wprowadzenie Ogólnopolskiego Dnia Przedszkolaka

- zwiększenie ilości miejsc w przedszkolach publicznych.

To oznacza wielką nadzieję, że i w tej kadencji skutecznie nie dopuści do likwidacji wielu łódzkich szkół i przedszkoli, zwiększy nakłady finansowe na modernizację placówek oświatowych, przyczyni się do wzrostu dodatków motywacyjnych i wychowawczych dla łódzkich nauczycieli itd. Mieszkańcy Łodzi mogą spać spokojnie, tym bardziej, jeśli są związani z tutejszą oświatą. Jak radna będzie musiała uczestniczyć w Festiwalu Kobiet "Mirakle" im. Miry Kubasińskiej, którego organizatorzy postanowią odebrać w tym roku już nie za panią prezydent m. Łodzi Szklaną Muszlą, ale np. za wiceprezydenta z SLD, to nie będzie chyba żadnego kłopotu z obecnością i odebraniem Muszli? Mam nadzieję, że ostanie się jedyna w kraju - tak profesjonalnie zarządzana i ozłacana najwyższymi trofeami jakości - placówka, jaką jest Łódzkie Centrum Doskonalenia i Kształcenia Praktycznego w Łodzi. Poprzednicy ponoć chcieli ją podzielić i zaprzepaścić cały dorobek. A może to były tylko plotki?

Nowy wiceprezydent Łodzi, którego hasłem w czasie spotkań z wyborcami było: „W Łodzi się da. W Łodzi można. Łódź stać. I ja nie chcę słyszeć, że jest inaczej!” zapowiada się znakomicie, bowiem obiecał w swojej kampanii m.in.:

Obietnica nr 8: Co najmniej 20 mln zł na konieczne inwestycje w placówkach oświatowych.

Obietnica nr 9: Tworzenie dodatkowych świetlic środowiskowych dla dzieci z ubogich rodzin – po jednej na każdym łódzkim osiedlu.

Obietnica nr 10: Stworzenie centrów rekreacyjno – wypoczynkowych na każdej dzielnicy (na wzór Wodnego Raju na Teofilowie, powstałego za rządów SLD).

Oczywiście, w przypadku świetlic zawsze może się wymigać i stwierdzić pod koniec kadencji, że mówił o "tworzeniu" a nie stworzeniu", natomiast w przypadku centrów rekreacyjno-wypoczynkowych może zaproponować plac zabaw im. bohaterów opowiastek o Kubusiu Puchatku. te można otwierać na trawnikach każdego z osiedli. Tak więc na Bałutach - może być plac im. Kubusia Puchatka, na Widzewie- Króliczka, na Retkini - Tygryska, a na Polesiu - Krzysia (dla upamiętnienia także wkładu w rozwój oświaty poprzedniego wiceprezydenta).

Co do darmowych śniadań - czekamy panie wiceprezydencie i jesteśmy ciekawi, co będzie na to drugie śniadanie - marchewka, jabłuszko, gotowane jajeczko czy bułeczka z szynką? Co sądzą mieszkańcy o tych zapowiedziach? Chiron napisał na forum: (12.10.14, 11:09:28) A mnie śmieszy i złości to darmowe śniadanie dla uczniów. Darmowe- a tak naprawdę to przecież kogoś trzeba będzie obrabować, żeby dzieci to śniadanie dostały. Do tego jeszcze ci, którzy te pieniądze pozyskają, będą nimi zarządzać, etc- to dodatkowe koszty tego "darmowego" śniadania. Dokładam kucharki, które przecież muszą coś do domu zanieść rodzinie- i potem będziemy się dziwić, czemu dzieci nie chcą jeść tych śniadanek. Razem musi to doprowadzić do kolejnego marnotrawstwa pieniędzy- no ale przecież są jeszcze biedni, niewyrobieni politycznie ludzie- którzy to kupią.



Chiron wie, co to są trele morele. A ja się cieszę, bo taka zmiana rodzi wielkie nadzieje. Łódź ma szanse stać się miastem edukacji równych szans dla ... najlepszych i o najwyższym kapitale społecznym, ludzkim, infrastrukturalnym, ekonomicznym i komunikacyjnym (wiceprezydent Trela obiecał obniżanie co roku ceny biletów za przejazd komunikacją miejską).

Pani minister edukacji napisała List z "siłom i godnościom osobistom"

Otrzymałem list z następującą kwestią:

Moja żona, która pracuje w szkole jako pedagog specjalny, otrzymała dzisiaj do wiadomości list z MEN. Pani minister informuje w nim rodziców, że mają prawo wymagać od szkoły by w przerwie międzyświątecznej mogli wymagać od szkoły zapewnienia dziecku opieki. Czy działanie MEN jest zgodne z Kartą Nauczyciela?" - pyta zatroskany mąż i wcale mu się nie dziwię. Od wielu lat jego żona mogła każdą przerwę świąteczno-noworoczną, wielkanocną, a także w czasie ferii zaplanować sobie własny odpoczynek od codziennych, a przecież bardzo trudnych i złożonych obowiązków.

Mało kto spoza tego zawodu zdaje sobie sprawę z tego, jak jest to psychofizycznie wyczerpująca profesja. Nie bez powodu nawet w państwie quasitotalitarnym, jakim była PRL, nauczycielom gwarantowano dni wolne od pracy razem z ich uczniami. Obie strony musiały mieć czas i szansę na zdystansowanie się do intensywnych dni, tygodni i miesięcy współpracy na rzecz uczenia się i samokształcenia.

Zawsze tak było i jest, głównie w szkołach podstawowych, że rodzice młodszych uczniów, którzy pracują w dniach wolnych od zajęć dydaktycznych, mogli zgłaszać potrzebę objęcia ich dziecka tzw. opieką świetlicową. Nikt nigdy nie czynił z tego problemu. Nauczyciele pełnili wówczas dyżury, które ustalał dyrektor szkoły. Nie musieli jednak wszyscy być w niej codziennie, bo i po co? Po to, by pilnować pustych ścian, czyścić szafki, odkurzać sale dydaktyczne?

Ministra edukacji potraktowała polskich nauczycieli tak, jak w kabaretowym skeczu pt. "Ucz się Jasiu" - jak chamów, którym od przywilejów przewraca się w głowach. A jak mówił Jan Kobuszewski: " Chamstwu w życiu należy się przeciwstawiać siłom i godnościom osobistom".A protestujący nauczyciele i ZNP "mogą panu majstrowi (pani minister) skoczyć tam, gdzie pan może pana majstra w d... pocałować".

Ministra J. Kluzik-Rostkowska nie ma zielonego pojęcia o szkolnictwie, toteż postanowiła wywołać falę powszechnego oburzenia ludu na nauczycieli jako tych śmierdzących leni, cwaniaków, nierobów, którzy tylko chcieliby mieć same wolne dni od pracy! Brawo! Brawo pani minister! Nareszcie wzmacnia pani swój przekaz arogancji i ignorancji w stopniu kompromitującym panią i urząd jakim jest MEN. Mam nadzieję, że kolejne układanie się z lewicowym związkiem zawodowym i handlowanie nauczycielską duszą i kulturą zostanie do końca zdemistyfikowane i wyrażone na kartach do głosowania w przyszłorocznych wyborach.

Wiemy, jak neoliberałowie chcą sprowadzać ten zawód do bazującej na mechanizmach rynkowych usługi. Tak też konsekwentnie czyni to władza PO i PSL korzystając z tego, że od końca lat dziewięćdziesiątych zakorzeniły się w oświacie określenia z hali targowej czy szwalni, gdzie nauczyciel jest usługodawcą (producentem, sługą) a uczeń i jego rodzice są klientami. KLIENT NASZ PAN, a zatem - drodzy nauczyciele - jak wam się nie podoba, to pan majster (minister) może ich nauczyć jak postępuje się z roszczeniowym klientem.

(fot. TVP1 "Wiadomości")


No i powraca stara, stalinowska zasada - dziel i rządź, niech się permanentnie boją władzy centralnej i niech inni na nich donoszą! POgratulować. Mamy już jeden kiczowaty elementarz, mamy już arogancję władzy wobec rodziców, których konstytucyjne prawo pierwszeństwa do decydowania o losach własnych dzieci zostało ograniczone ustawą oświatową, mamy konstruowanie lektur szkolnych na zasadzie "Familiady" oraz wybór najlepszych nauczycieli roku w wyniku głosowania sms-ami (2,42 +VAT). Co będzie dalej? Wiadomo. Ministra już obiecała, że po wyborach zlikwiduje Kartę Nauczyciela. Pierwszy krok już poczyniła. Przeciwstawiła nauczycieli rodzicom, którzy nie znają specyfiki tej roli. Gwarantuję, że będzie miała większość po swojej stronie, bo "Pan masz drobnomieszczańskie nawyki", czyli - drodzy nauczyciele:- "wężykiem, wężykiem...".

Ministrzyca - bo tak kazała dziennikarzom siebie tytułować J.Kluzik-Rostkowska - wprowadza "zielone ludki" do rugowania nauczycielskiej suwerenności i do antagonizowania ich z rodzicami. Jeśli chcą szperać w ustawach na swoją obronę, to usłyszą z ust pani minister - jak w kabarecie Dudka: „Nie ucz pan matkę dzieci rodzić”!



(mem z :facebook_1416607050484_resized.jpg)

Odszedł Mistrz pedagogiki społecznej Profesor zwyczajny UWM w Olsztynie Stanisław KAWULA

W dniu 6 grudnia 2014 r. zmarł nagle wybitny pedagog społeczny, Mistrz i rodzimy kreator jednej z podstawowych dyscyplin nauk pedagogicznych - prof. zw. dr hab. Stanisław KAWULA. Informacja o nagłym odejściu Profesora, który dopiero co obchodził swój piękny Jubileusz 75-lat życia, dotarła do mnie od Jego Przyjaciół niemalże w tym samym czasie, a z różnych stron kraju. To znaczy, że odszedł od nas PEDAGOG, który pozostawił w psychice wielu z nas - Jego byłych i obecnych studentów (był cały czas czynnym zawodowo nauczycielem akademickim), doktorantów i już wypromowanych doktorów, habilitowanych (także z Jego udziałem jako recenzentem wydawniczym czy w przewodzie habilitacyjnym), samodzielnych pracowników naukowych i profesorów, bliskich mu i dalekich co do przedmiotu badań naukowców korzystających z Jego niezwykle bogatej twórczości.

Odejście z codziennego świata życia, tu i teraz, tak wyjątkowej postaci pozostawia głęboki ślad w psychice wielu z nas, bo to, że cierpią Jego Najbliżsi, członkowie rodziny i przyjaciele jest naturalnym doznaniem, z którym trudno będzie się uporać jeszcze przez wiele lat. Tak przykra, a rozchodząca się po kraju wiadomość, w jakiejś mierze stygmatyzuje tych wszystkich, którzy w okresie życia Profesora obdarzani byli przez Niego mądrością, niebywałą wrażliwością, serdecznością czy nadopiekuńczością. Wywołuje u wielu z nas autentyczny smutek, melancholię, poczucie osamotnienia czy potrzebę wzbudzenia autobiograficznej refleksji nad czasem bycia z Nim, bywania obok Niego, korzystania z dzieł Osoby o przecież niepowtarzalnej, wyjątkowej, indywidualnej pasji akademickiego i oświatowego życia.

Traumatyczny ślad po odejściu Profesora domaga się niejako od każdego z nas podtrzymania Jego OBECNOŚCI w rozwijaniu kondycji naszego życia, nauk o wychowaniu, tak bliskich Mu osób już wykluczonych, wykluczanych i zagrożonych społecznym wykluczeniem, osób ranionych przez niezależne od nich uwarunkowania społeczne, ekonomiczne czy egzystencjalne. Martwił się o biednych i wykluczonych społecznie. Sam poniekąd się do nich zaliczał. Utrata Stanisława Kawuli jest tylko powstrzymaniem Jego możliwości aktywnego partycypowania w bieżących i przyszłych zmianach społecznych, wychowawczych, edukacyjnych, ale przecież będzie On nadal z nami, jeśli tylko potrafimy docenić, dostrzec, a może i bardziej wyostrzyć to, o co Profesor sam walczył latami, z czym zmagał się w różnych okresach swojego życia.

(fot. Uroczystość wręczenia dyplomów doktorskich i habilitacyjnych UWM w Olsztynie w dn. 31.05.2007 r. od lewej: prof. Leszek Stankiewicz, prof. Stanisław Kawula, prof. Andrzej Olubiński, prof. Ewa Kantowicz, prof. Henryk Mizerek, dr Andrzej Lis-Kujawski, dr Iwona Grabarczyk, dr Aldona Małyska, dr Bożena Chrostowska, dr Beata Adrjan, dr Cezary Kurkowski)

Śmierć prof. Stanisława Kawuli i związane z nią moje wspomnienie stają się zapisem bolesnej utraty, która odwraca czas kierując nasze myśli, doznania, recepcję ku Jego dziełom i życiowym dokonaniom. Warto powrócić do tego, na co nie zawsze mieliśmy czas za Jego życia, by podjąć wspólnym wysiłkiem, niejako wraz z Nim, ale zawsze dla innych problemy, namysł nad tożsamością pedagoga społecznego i pedagogiki społecznej. Jak pisał w jednym ze swoich artykułów:

Dzisiejsza pedagogika społeczna jest zarazem pedagogiczną teorią i praktyką środowiska w tym sensie, że traktuje wszelkie instytucje społeczne (formalne i nieformalne) jako środowisko ludzkiego życia i usiłuje dostrzegać w nim siły i dynamizmy lub sugerować intencjonalność pracy wychowawczej, aktywizować jego zasoby (potencjały). Wychowywać z punktu pedagogiki społecznej, to realizować w swoim środowisku zadania indywidualne, grupowe, instytucjonalne, zmierzające do ulepszenia tego co jest, lecz w imię wartości i celów, a także w warunkach i atmosferze społeczeństwa realizującego – jak sądzono dawniej – ustrojową zasadę sprawiedliwości społecznej. Choć to zastępowane jest obecnie przez ideę społeczeństwa obywatelskiego lub demokratycznego.

Nie chcąc jednak popaść w pułapkę apologii – „jedynie słusznej” wykładni czy określonej aksjologii – zwłaszcza politycznej czy światopoglądowej – badanie i działanie z punktu widzenia pedagogiki społecznej stanowi swoisty wyraz wspólnej intencji działających podmiotów realnego środowiska życia. (S. Kawula, Pedagogika społeczna w perspektywie zmiany społecznej w Polsce współczesnej (na przełomie XX i XXI wieku) Istotnie, pedagogicznym przesłaniem rozpraw Stanisława Kawuli z pedagogiki społecznej były trzy kategorie: CZŁOWIEK - RODZINA - WSPARCIE SPOŁECZNE. Doskonale wiedział i sam tego doświadczał, jak ważne są w sytuacjach trudnych, w stanach psychicznej depresji, załamania czy stresu bliskie więzi z innymi ludźmi oraz okazywane osobie wsparcie: 1) emocjonalne (np. "jesteś nasz", "lubimy cię", "nie poddawaj się"), 2) wartościujące (np. "jesteś dla nas kimś znaczącym", "dzięki tobie mogliśmy to osiągnąć"), 3) instrumentalne (np. "przyjmij pożyczkę tak konieczną dla rozwiązania twoich trosk", "podejmij leczenie tam a tam"), 4) informacyjne (np. "kup to, a nie czytaj tego") i 5) duchowe (np. "jesteśmy z tobą"). (zob. S. Kawula. Wielorakość kultur..., 2008, s. 95)

Profesor pozostawia nas zatem z zobowiązaniem do kontynuowania, rozwijania, czy także krytycznej recepcji Jego twórczości, myśli, postawy, jego doświadczania siebie w świecie trudnych ustrojów społeczno-politycznych, w których - jak niewielu - potrafił zachować godność i autentyzm prawdziwego naukowca, humanisty i społecznika. Tym, którzy nie mieli okazji osobiście poznać Profesora, przywołam kilka danych z Jego biografii. Polecam jednak już teraz dzieło zbiorowe, jakie wydali Jego akademiccy przyjaciele, uczniowie i współpracownicy. Już sam tytuł znakomicie oddaje fundamentalne przesłanie Jego życia i twórczości: "Wychowanie w sytuacji permanentnego kryzysu" red. R. Borowicz, Z., Kwieciński)

Stanisław Kawula przyszedł na świat na krótko przed wybuchem II wojny światowej, bo urodził się w dn. 8 maja 1939 w Koniczynce, k/Torunia. Przyszło mu żyć w trudnych czasach dwóch totalitaryzmów - najpierw faszystowskiego, a potem stalinowskiego z jego kontynuacją w nieco złagodzonej postaci, jaką był totalitaryzm okresu PRL. W 1963 ukończył studia na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jak podaje Wikipedia: Pracował m.in. jako nauczyciel w Liceum Pedagogicznym w Toruniu. W 1971 obronił doktorat, w 1975 habilitował się, w 1986 otrzymał tytuł profesora. W latach 1978-1982 był dyrektorem Instytutu Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Od 1986 profesor nadzwyczajny w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Olsztynie, pełnił na tej uczelni w latach 1986-1990 funkcję rektora. W latach 1992-1996 był profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Gdańskiego.

Po utworzeniu Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie (1999) został profesorem zwyczajnym oraz kierownikiem Katedry Pedagogiki Społecznej (na Wydziale Pedagogiki i Wychowania Artystycznego). Wchodził również w skład Senatu uczelni. W latach 1988-1992 był wiceprezesem Towarzystwa Naukowego im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, należy ponadto m.in. do Gdańskiego Towarzystwa Naukowego i Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego. W latach 1982-1988 i 1999-2002 (ponownie od 2004) wchodził w skład Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk. Został odznaczony m.in. Medalem Komisji Edukacji Narodowej oraz Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Otrzymał również trzy nagrody Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki I stopnia.

Wydaje się, że w tej syntetycznej nocie biograficznej zawiera się wartość Jego akademickiego i oświatowego życia. A jednak nie jest ona wystarczającą dla dostrzeżenia i zrozumienia trudu i wielkości istnienia tego PEDAGOGA. Niewątpliwie o Jego wyjątkowej pracy z młodymi naukowcami świadczy to, że wypromował 21 doktorów pedagogiki w trzech ośrodkach akademickich: Torunia, Gdańska i przed wszystkim Olsztyna. Niektórzy z Jego doktorów są już dzisiaj, po kilkunastu latach własnej pracy naukowej profesorami tytularnymi, jak np. profesorowie Andrzej Olubiński, Amadeusz Krause i Krzysztof Rubacha. Inni są albo wykładowcami, pozostali w praktyce oświatowej, socjalnej, albo po uzyskaniu habilitacji pełnią kluczowe funkcje administracyjne w swoich uczelniach (np. dr hab. Piotr Petrykowski prof. UMK - obecnie Dziekan Wydziału Nauk Pedagogicznych UMK w Toruniu).

Akademickim miejscem na Ziemi był jednak od 1982 r. dla Stanisława Kawuli Olsztyn, gdzie był przez dwie kadencje Rektorem Wyższej Szkoły Pedagogicznej. Wówczas to kierował Katedrą Pedagogiki Społecznej. To On tworzył od podstaw Zakład Teorii Wychowania. Był założycielem Oddziału Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego w Toruniu (1980), a w rok później był reprezentantem środowiska toruńskiego - 5 osobowego na pierwszym formalnym spotkaniu założycieli I - Zjazdu PTP w Warszawie (listopad 1981). Po przejściu do Olsztyna, od czerwca 1982 r. przewodniczył Wojewódzkiemu Oddziałowi Towarzystwa Pedagogicznego w Olsztynie. W 1981 r. został członkiem Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN. Był sportowcem AZS Toruń - pierwszoligowej drużyny koszykówki, miłośnikiem sportu, ale i działań pomocowych, sztuki i przede wszystkim żarliwym badaczem zjawisk społecznych.

Warto dostrzec, że szczególnie w dzisiejszych czasach powierzchowności, pośpiechu, tworzenia przez część także naszego środowiska akademickiego - nauki typu instant, często byle jak, bez wysiłku - jak pisał prof. Z. Kwieciński - w którym karierę robią "sprzedajni "patefoniści", "spadochroniarze", "zamaskowani ignoranci", "cyniczni rabusie rynkowi" (Z. Kwieciński, Cztery i pół, 2011, s. 378)- postawa S. Kawuli nieodmiennie była łączona z wysokimi wymaganiami i troską o rzetelność. Był wymagający, ale i wspomagający, zaś jego rozprawy stawały się znakomitym źródłem wiedzy prowadzącej w świat nauki o najwyższych standardach. Profesor S. Kawula uczestniczył w ponad pięćdziesięciu postępowaniach o nadanie tytułu profesora oraz stopnia doktora habilitowanego i w podobnej skali występował też w roli recenzenta w przewodzie doktorskim. Był organizatorem specjalności z zakresu pedagogiki społecznej - pracy socjalnej, poniekąd też pedagogiki opiekuńczej i pedagogiki kultury.

Jako pedagog społeczny interesował się też szkolnictwem alternatywnym na świecie i promował niektóre z jego modeli w naszym kraju. Należał do jednego z nielicznych promotorów pedagogiki steinerowskiej, pedagogiki typu Waldorf przybliżając odmienność jej przesłań i oryginalność założeń filozoficzno-pedagogicznych. Każdy swój kontakt z zagranicą łączył z upowszechnianiem także wiedzy o szkolnictwie, kształceniu nauczycieli i możliwościach recepcji innowacji w naszych warunkach.

Jak wspomina dokonania Zmarłego b. Rektor UW-M w Olsztynie prof. dr hab. Józef Górniewicz - Jako ekspert od edukacji i oświaty uczestniczył w wielu sympozjach i konferencjach adresowanych do czynnych nauczycieli i pedagogów. Ostatnie lata swojej twórczej aktywności poświęcił na przygotowanie programu studiów z zakresu pracy socjalnej. Inicjował liczne spotkania specjalistów z zakresu tej problematyki, uczestniczył w wielu specjalistycznych konferencjach naukowo-metodycznych.
Po przejściu na emeryturę był jeszcze przez dwa lata zaangażowany w rozwijanie nowego kierunku studiów uruchomionego na Wydziale Nauk Społecznych - pracy socjalnej.

Prof. S. Kawula był doradcą wojewody olsztyńskiego w sferze przygotowania koncepcji połączenia obu olsztyńskich uczelni w nową strukturę uniwersytetu. Aktywnie uczestniczył w utworzenie Olsztyńskiej Szkoły Wyższej. Był nawet prorektorem tej uczelni. Tam też prowadził zajęcia dydaktyczne i wypromował zapewne kilkudziesięciu, a może nawet kilkuset dyplomantów.

W XXI wieku wydał niezwykle interesujące i jakże aktualne w świecie nauk pedagogicznych rozprawy, jak:


* Pedagogika społeczna. Dokonania-aktualność-perspektywy (red. S. Kawula)(Toruń: 2001);

* Kształty rodziny współczesnej. Szkice familologiczne (Toruń: 2005);

* Wielorakość kultur w dyskursie pedagogiki społecznej (Olsztyn: 2008);

* Człowiek w relacjach socjopedagogicznych (Toruń" 2010);

* Pedagogika społeczna dzisiaj i jutro (Toruń: 2013).

O wyjątkowej wartości tych rozpraw, jak i wielu poprzednich, najlepiej świadczą komunikaty na stronach ich wydawców: "Przepraszamy, brak towaru w magazynie" albo: "Produkt niedostępny".





Profesor Stanisław Kawula był ojcem córki Marty i syna Jana. Jego małżeństwo rozpadło się jeszcze w ubiegłym stuleciu. W ostatnich dniach swojego życia zamieszkał w nowo zbudowanym domu syna.Przeżył w tych nowych warunkach ledwie trzy miesiące. Właśnie w trakcie zabawy z najmłodszym z dwóch wnuków zasłabł i zmarł 6 grudnia, w Święto Mikołaja. Taki widocznie pisany był Mu los. Zmarł opiekując się dzieckiem. Pedagog.


Żegna Cię Profesorze - społeczność akademicka naszego kraju, Komitet Nauk Pedagogicznych PAN, najbliższe Ci środowisko naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Jak napisała w krótkim nekrologu Dziekan Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie dr hab. Małgorzata Suświłło, prof. UWM: W OSOBIE ŚP. STANISŁAWA KAWULI TRACIMY WIELKIEGO PROFESORA ZASŁUŻONEGO DLA ROZWOJU POLSKIEJ PEDAGOGIKI I KOLEGĘ ZAWSZE GOTOWEGO DO NIESIENIA POMOCY MŁODYM PRACOWNIKOM NAUKI. CZEŚĆ JEGO PAMIĘCI!





Uroczystości pogrzebowe odbędą się 10 grudnia 2014 roku w następującym
porządku:

11.15-11.45 pożegnanie w Kaplicy Domu Pogrzebowego u. Mariańska 4 w
Olsztynie
12.15 - 12.45 - pożegnanie akademickie w auli Moczarskiego ul.
Oczapowskiego 5 (Kortowo)
13.15 - msza św. w pobliskim kościele akademickim pod wezwaniem
św. Franciszka z Asyżu
ok. 15.00 - uroczystości na cmentarzu komunalnym przy ul. Poprzecznej w
Olsztynie (aleja zasłużonych)

Właśnie leci MEN-ski kabarecik

Rozmowa między ministrem edukacji narodowej a prezesem nauczycielskiego związku zawodowego wywołana Listem Ministra do Rodziców, by szkoły zaopiekowały się dziećmi w czasie przerwy świąteczno-noworocznej:




P (Prezes): Panie ministrze, jesteśmy przerażeni tabloidyzacją polityki edukacyjnej w wydaniu pana ministra. Pan żąda od nauczycieli, by w czasie przerwy świąteczno-noworocznej pracowali w szkołach oraz zachęca rodziców do składania donosów na nauczycieli, jeśli tego nie będą czynić; daje też wyraz ignorancji odnośnie przepisów prawa oświatowego.

M (Minister): [chłodne spojrzenie, przekłada nogę na nogę]. Masz Pan chwilkę czasu?

P: Mam.

M: No i patrz Pan, ze łba mnie wyszło. Krzysiu! Krzysiu!!! (tu woła ochroniarza)
[Wchodzi Krzyś].

K (Krzyś): Tak jest, panie ministrze.

M: [do Prezesa związku] Panie, obejrz Pan drzwi z tamtej strony, to znaczy, opuść Pan pomieszczenie pracownicze. Jak ja zawołam „EEE!”, to Pan wejdzie.
[Krzyś trzyma pałkę w kształcie rurki].

M: Krzysiu! Jak mój osobisty ochroniarz kształcisz się u mię na nauce. Co to jest mój chłopcze?

K: To jest Pański List do Rodziców, Panie Ministrze.

M: [spokojnie]. Tak jest. [krzyczy] A do czego jest ten List?!

K: Ten List jest do niczego.

M: Tak jest. Weź teraz kajecik, ołówek i pisz. Będzie lekcja teoretyczna: „Rozmowa z Prezesem związku zawodowego”. EEE!

P: Więc proszę Pana, Jesteśmy przerażeni...

M: Zaraz, chwileczkę. A dzień dobry kto powie? Młodzież słucha, ona się uczy!

P: Dzień dobry. Więc proszę Pana, Jesteśmy przerażeni tabloidyzacją polityki edukacyjnej w wydaniu pana ministra. Pan zachęca rodziców do składania donosów na nauczycieli; daje też wyraz ignorancji odnośnie przepisów prawa oświatowego ...

M: Ale czy masz Pan chwilkę czasu?

P: Mam.

M: To idź Pan sobie do kina na jakiś film co Pan jeszcze nie byłeś. [Śmiech]. Krzysiu, podkreśl wężykiem, że to jest dowcip.

P: Proszę Pana, ale tak nie wolno postępować z naszym społeczeństwem, tabloidowo uprawiać politykę!

M: I musi być tabolidyzacja polityki ! Jak Pan wiesz, w MEN zawsze decydowaliśmy o tym, co ma podlegać naszemu ciśnieniu, a ciśnienie napotykając na otwór, czyli szczelinę, wypływa. Praw fizyki Pan nie zmienisz, nie bądź Pan głąb. [Do Krzysia] Głąb, zapisałaś?

K: Nie-bądź-Pan-głąb.

M: Teraz uważaj, będzie się stawiał!

P: Proszę Pana, ale ja muszę Pana uprzedzić, że ja mam za sobą kilkaset tysięcy nauczycieli. Musi Pan odwołać ten List, bo inaczej, to... .

M: O, to zmienia postać rzeczy. Masz Pan tu książkę życzeń i zażaleń i pisz Pan, że Pan minister odmawia odwołania swojego Listu.

P: Będzie Pan miał nieprzyjemności.

M: Kochany, wiesz co nauczyciele mogą mi zrobić? [histeryczny śmiech] Krzysiu, powiedz Panu.

K: Oni mogą Panu ministrowi skoczyć. Tak?

M: Tak jest. Mogą mnie skoczyć.

K: A gdzie mogą Panu skoczyć?

M: [Zniesmaczony ignorancją Prezesa] No Krzysiu, powiedz Panu.

K: Oni mogą Panu ministrowi skoczyć tam, gdzie Pan może Panna ministra w dupę pocałować. Dobrze?

M: Tak jest. Z tym że, Krzysiu, jeżeli używasz zwrotu: „Pan może Pana ministra... pocałować”, zawsze zostawiaj takie niedomówienie. Więcej inteligientnie. [Do Prezesa] No pisz Pan to zażalenie i nie bądź Pan rura.

P: Jak to, ja mam nie być rura...

M: No, nie bądź Pan rura i nie pękaj Pan [śmiech].

K: Wężykiem?

M: Wężykiem, wężykiem.

P: Po co ja mam pisać, skoro wiem że to i tak nic nie da.

M: [Do Krzysia] O, będzie mięknął. [Do Prezesa] No dobrze, dobrze, blisko, blisko, kombinuj Pan, kombinuj. [czeka]

P: Proszę Pana, skoro Pan nie chce wycofać się z tego pomysłu, no to może tak jakoś... uzgodnimy, że my też pójdziemy na pewne ustępstwa ...

M: Ustępstwa?! [Do Krzysia] To jest inna rozmowa. Pisz punkt drugi: Szanse na ustępstwa związku. Po francusku: Travaille association. To jako ciekawostkie zawodową sobie zapisz.
[Do Prezesa] Więc słucham, o co się właściwie rozchodzi?

P: Więc proszę Pana, jesteśmy przerażeni tabloidyzacją polityki edukacyjnej w wydaniu pana ministra, a szczególnie obciążaniem nauczycieli zajęciami w okresie ferii. Pan zachęca zarazem rodziców do składania donosów na nauczycieli, jeśli nie przyjdą do szkoły w tym czasie; daje też wyraz ignorancji odnośnie przepisów prawa oświatowego. Może zatem opracujemy razem internetową mapkę szkół, w których będą nasi związkowcy prowadzić zajęcia świetlicowe, ale Pan in za to dodatkowo zapłaci?

M: Proszę Pana, nie ucz Pan ojca dzieci robić.

K: Wężykiem, wężykiem!

M: A jak!!! [do Prezesa] Co szanowny Pan jeszcze proponuje?

P: Po wyborach zgodzimy się na zmianę Karty Nauczyciela

M: [Wstaje i patrzy klientowi prosto w oczy] Na zmianę Karty...?...

P: A co? Nie pańska partia nie jest tym zainteresowana?

M: No tak, ale nie o to się rozchodzi...

P: Proszę Pana, ale ja Panu obiecuję, że związkowcy to poprą!

M: Pańscy związkowcy, a nowelizacja to ja...

P: Co?

M: [do Krzysia] Niedomówienie. Krzysiu, słuchaj, tera uważnie. Weźmiesz mój List i przerobisz go tak, by wynikało z niego, że to było drobne nieporozumienie... bo ministerstwo chciało zaproponować wspólnie ze związkami zawodowymi takie zimowe półferie...

P: Półferie odpłatne!

M: Cisza, tera ja mówię. [Do Krzysia] Pójdziesz zatem do pracownika w MEN odpowiedzialnego za tworzenie stron internetowych i poprosisz go, by opracował mapkę ...

K: Ten, co te mapki o szkołach dla sześciolatków, a tera o szkołach zawodowych robi?

M: Ten sam, tylko mnie ze łba wyleciało, a tu Pan szanowny był łaskaw mi o tej możliwości przypomnieć.

P: Proszę Pana, to może przy okazji dałby Pan minister jeszcze trochę kasy na kongres związkowy, bo chcemy go zorganizować w przyszłym roku?

M: Kochany, Pan masz drobnomieszczańskie nawyki. Pan chciałbyś tak: mieć wolne ferie dla nauczycieli, a ewentualnie płatne dodatkowo dla pracujących w tym czasie, konferencyjki, publikacyjki, duperelki i farelki. Chamstwo! [grozi palcem]. I drobnomieszczaństwo z Pana wylazło.

P: A Pan się zachowuje skandalicznie.

M: O kochany, nie znieważaj ministra, który wraz z chłopem z PSL i inteligentem z PO stanowią zdrową siłę narodu. [Do Krzysia] Zapisałeś?

K: Ja to znam na pamięć.

M: [do Prezesa]. Patrz Pan, taki szczyl i to zna na pamięć. A Pan? Pan nie zna. Bo Pan jest cham, ćwok, nieuk, swołosz i woda na młyn odwetowców!

P: A Pan się zachowuje jak ochroniarz, proszę Pana.

M: O Krzysiu, pokaż Panu, [odsuwa krzesło], jak się u nas zachowuje ochroniarz przy pracy.
[Krzyś tłucze Prezesa za sceną. Wraca].

M: Nie zgrzałeś się?

K: Eee...

M: Weź kajecik, ołówek i pisz: Chamstwu w życiu... No jak piszesz chamstwo, no jak piszesz chamstwo?!

K: Tak, tak...

M: A może i dobrze. Chamstwu w życiu należy się przeciwstawiać siłom...

K: Siłą.

M: Siłom.

K: Siłą.

M: Siłom i godnościom osobistom.

K: I godnościom osobistom.

M: To była taka scenka kabaretowa do śmichu, bo wszyscy teraz lubią się pośmiać. Ale było i koniec. A teraz jak ktoś się zacznie śmiać, ten dostanie w ryj.

K: Wężykiem.

M: Tak jest!

(Opracowanie na podstawie: http://www.skecze.net.pl/kabaret-dudek/2-ucz-sie-jasiu)

Dialog jako droga rozumienia świata, siebie i innych

W miniony czwartek(4.12.2014) odbyła się w Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie ogólnopolska konferencja pod powyższym tytułem. Była to już szósta debata z cyklu pedagogiki dialogu, którą otworzyli prof. APS dr hab. Bogusław Milerski i JM Rektor prof. APS Jan Łaszczyk.

Jak wspomniał w słowie wstępnym JM Rektor APS - Najczęściej Akademia Pedagogiki Specjalnej jest postrzegana jako ta uczelnia, która szczególnie troszczy się o los osób (z różnych powodów) pokrzywdzonych, wykluczanych społecznie, a tymczasem forma dialogiczności jest potrzebna i wartościowa we wszystkich typach relacji osobowych. To prawda, że APS wyznacza w jakimś zakresie kierunki rozwoju pedagogiki dialogu, bowiem Polacy są najczęściej postrzegani jako indywidualiści, a być może za mało jest w naszych doświadczeniach i kompetencjach umiejętności do współpracy.

Pytanie o tożsamość pedagogiki humanistycznej stało się we wprowadzeniu prof. APS B. Milerskiego impulsem do zakreślenia teoretycznych ram obecnej konferencji, jakie wyznacza m.in. pedagogika dialogu. Można postawić pytanie - Czy jest sens organizować konferencje na ten temat, skoro tak wiele już wiemy? Ileż razy można organizować debaty przywołujące klasyków filozofii dialogu?

A jednak, okazuje się, że każda z tych konferencji nawiązuje do często innych kontekstów i zagadnień dialogu czy dialogiczności w świecie wychowania i kształcenia. Wszystkich uczestników łączy historyczna myśl dialogiczna, którą przekładają na współczesne problemy. Na Zachodzie ta tradycja nie przynależy do głównych nurtów refleksji pedagogicznej, a jednak prowadzimy debaty z tej właśnie perspektywy badawczej, bo pytamy o istotę pedagogiki i wychowania w recepcji, krytyce i kontynuacji filozofii dialogu. Nasze konferencje - powiedział prof. B. Milerski - są poświęcone pedagogice humanistycznej, jej wizji edukacji. Jeżeli chcemy zamknąć wychowanie tylko w empirycznych formułach, to "lepiej się powiesić". W każdej epoce potrzebna jest myśl dialogiczna i egzystencjalna, która wykracza poza empiryczne oddziaływania wychowawczego. To dialog, przebudzenie, spotkanie stają się tym, co wynosi człowieka ponad naturę i czynią go przedmiotem refleksji humanistycznej.

(prof. dr hab. Urszula Ostrowska)

Pierwszą z osób referujących była prof. zw. dr hab. Urszula Ostrowska z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, która w swoim wystąpieniu powróciła do fundamentów pedagogiki dialogu - a więc do tego, jak jest definiowane to pojęcie, jakie jest jego znaczenie w psychologii i pedagogice humanistycznej oraz w czym przejawia się fenomen rozumienia świata, siebie i innych w dialogu. Pięknie nawiązała tu do metafory drogi, która jako szlak, proces czy dialog towarzyszy człowiekowi od zawsze. Tę drogę rozumienia świata, siebie i innych zapoczątkował w Starożytności Sokrates. Dialog to słowo magiczne, toteż warto odkrywać jego etymologię, nadawane mu w ponowoczesności znaczenia w życiu homo dialogicus. Przyjmując perspektywę hermeneutyczno-fenomenologiczną wskazała na rolę myśli łączącej, rozumiejącej w naszym codziennym świecie życia.

Prof. dr hab. Joanna Rutkowiak wygłosiła referat pt. Niewinność dialogu? Współczesne konteksty dialogowania a rozumienie siebie, innych, świata. Bezmyślnie żyć człowiekowi nie warto, toteż powinniśmy sięgać do znaczenia dialogu, kiedy mamy do czynienia z cynizmem w neoliberalnym świecie. Niewinność granicząca z cynizmem jest groźna, bo sprzyja prowadzenia gry, by zakłócić dwustronność dialogu. W ponowoczesności ucieczka w niewinność instrumentalizuje dialog, a nawet prowadzi czy zachęca do uprawiania dialogu fikcyjnego, unikającego odpowiedzialności.

(prof. dr hab. Joanna Rutkowiak)


Naukowcy powinni zatem analizować makrodialog – jego treść i stan, bowiem ten schodzi na poziomy innych dialogów dookreślając je w różnych środowiskach i typach postaw społecznych. Przenika on do repertuaru wydarzeń i określa jakość naszego życia. Kryzysy zakłócają horyzont naszych oczekiwań i doświadczeń. Stajemy przed poważnymi zadaniami myślowymi. Dialog nie może być przecież konwersacją, która uspokajałaby nasze serca. Dominująca w dzisiejszych czasach neoliberalna kultura rozprzestrzenia się na całość naszego życia, rzutuje na mentalność życia jednostek i grup społecznych.

Zdaniem prof. J. Rutkowiak nastąpił najwyższy od 100 lat nieprawdopodobny wzrost w świecie nierówności społecznych między ludźmi. Czy są dziś dialogi nie sięgające do rdzenia spraw? Czy raczej mają miejsce dialogi dostrzegania i doceniania powagi spraw naszego globu? Z jednej strony, ma miejsce wymiana (słaby dialog)między biednymi a wygranymi, w wyniku której syty głodnego nie zrozumie, z drugiej zaś strony dotychczasowy dialog między ludźmi sukcesu a biedy nadal się toczy w różnych miejscach świata. Hamulcem dla tego procesu jest jednak zabieganie o to, by ruchy negocjacyjne nie naruszały status quo. Władze czynią uniki, prowadzą czy generują jałowe rozmowy, zaś język jest pozbawiony ducha stają się gadaniną (Gadamer). Słabnie też dialog w makroskali.

Dialogowanie można analizować przez pryzmat dyrektyw etycznych np. za Sloterdijkiem, by nie miało miejsca spychanie spraw odległych w strefę cienia. Warto jednak prowadzić ćwiczenia etyczne, by przenosić ich efekty na zachowania społeczne. Ludzie I fali Solidarności prowadzili takie ćwiczenia, by odzyskać suwerenność kraju; przechodzili przez cierpienia, budowali z fragmentów wizję nowego świata. W tym miejscu profesor J. Rutkowiak dzieliła się swoim zachwytem nad najnowszą, a nagrodzoną Nagrodą NIKE książką biograficzną historyka prof. Karola Modzelewskiego pt. Zajeździmy kobyłę historii. Wspomnienia poobijanego jeźdźca".

W czasie dyskusji po pierwszej serii wystąpień, zwróciłem uwagę na to, że w pewnym stopniu, o czym świadczą nie tylko moje badania, ale i rozprawa prof. Ireneusza Krzemińskiego - wysiłek działaczy I fali "Solidarności", którzy objęli władzę w wolnej już Polsce, został przez nich częściowo zdradzony, zaprzepaszczony, skoro szybko zapomnieli o tym, o co walczyli.


W drugiej części obrad prof. ChAT dr hab. Renata Nowakowska–Siuta mówiła o relacji między człowiekiem a maszyną, a na tym tle o źródłach podmiotowości, perspektywach dialogu i technologicznym po(d)stępie w edukacji szkolnej. Kiedy przechadzała się korytarzami szkół w czasie przerwy lekcyjnej widziała, że dzieci nie rozmawiają ze sobą, ale komunikują się ze swoimi tabletami czy smartfonami. Pytała zatem: Co zawdzięczamy nowym technologiom ale i w czym tkwi ich podstęp?

(fot.od lewej prof. APS/ChAT B. Milerski i prof. ChAT Renata Nowakowska-Siuta)

Niewątpliwie zaletą technologii jest wizualizacja sztuki, bo poszerza naszą sferę odczuwania piękna. Czy jednak nowe technologie są w stanie skutecznie konkurować z innymi narzędziami wyzwalania kreatywnego myślenia, krytyczności, refleksyjności i empatii? Dokąd prowadzi nas coraz silniejsza ich dominacja w codziennym życiu młodych pokoleń? Czy mamy pokolenie szans czy ich zatracania? Czy rzeczywiście prawdą jest, że największe szanse tkwią w zakresie szybkiego dostępu do źródeł informacji, które pozwolą znaleźć odpowiedź na jakieś pytanie. Z drugiej strony pojawia się zjawisko zatracania się dzieci młodzieży w wirtualnym świecie.

Jak twierdzą psycholodzy komunikacji społecznej, mamy dzisiaj najbardziej tępe pokolenie, generację nieskrępowanej ignorancji, pokolenie, które nie ma już pojęcia o niczym. Pogłębia się zatem zespół deficytu uwagi, ale i zanika umiejętność czytania. Coraz silniej daj a o sobie znać trudności dzieci i młodzieży z komunikowaniem się między sobą i z otaczającym ich światem. Profesor ChAT przywołała wyniki badań IBE w zakresie czytelnictwa dzieci i młodzieży oraz wcześniejsze diagnozy zespołu badawczego prof. UAM Haliny Sowińskiej, z których wynika, że nasze dzieci nie potrafią poradzić sobie z emocjami. Lekarstwem na technologiczną dominację w życiu dorastających dzieci i młodzieży powinna być - zdaniem R. Nowakowskiej-Siuty - bezpośrednia narracja, słowo, kształcenie nawyków zadumy nad światem i człowiekiem. Potrzebna jest metanoia, nawrócenie w autentycznym dialogu i spotkaniu.

(fot. mgr Karolina Aleksandrowicz-Obzejta i dr Joanną Górecka)

Przedpołudniową sesję zakończyło spotkanie z nauczycielkami niepublicznej „Szkoły z duchem” - paniami Karoliną Aleksandrowicz-Obzejtą i dr Joanną Górecką. Ich placówka znajduje się w Konstancinie-Jeziornej, zaś koncepcja kształcenia i wychowania została podporządkowana kategorii inteligencji emocjonalnej. To właśnie na emocjach buduje się w tej szkole edukacyjne rusztowanie programowe, organizacyjne i dydaktyczno-wychowawcze. Kiedy opuszczałem po 0,5-godzinnej prezentacji salę obrad nie padło z ust referujących ani razu stwierdzenie, że jest to szkoła montessoriańska, której nazwa brzmi: Szkoła No Bell Montessori. Być może dlatego, że w tej szkole pracuje się nie tylko w oparciu o pedagogikę Marii Montessori, ale i metodą FLOW oraz z wykorzystaniem innych aktywnych metody kształcenia. Ponoć jako pierwsza w Polsce wprowadziła do szkoły program stymulowania motywacji dzieci wg S. Coveya.

Kiedy wczoraj w wiadomościach TVN - "Fakty" poruszony został problem Listu ministry edukacji do rodziców, by donosili na nauczycieli, którzy nie będą pracować w szkołach w okresie poświąteczno-noworocznym ze zdumieniem zobaczyłem, jak jedna z pań tej niepublicznej szkoły w tonie oczywistości stwierdziła, że "w ich szkole dzieci mają zapewnioną opiekę bez względu na to, czy są zajęcia szkolne czy jest przerwa poświąteczno-noworoczna". Czyżby media zmanipulowały ich wypowiedź, czy postanowiły wykorzystać okazję do darmowej reklamy swojej placówki?

Kto dał zlecenie na rektora?

Piszę o sprawie, o której dowiedziałem się niespełna kilkanaście minut temu, ale w świecie globalnej informacji nie jesteśmy w stanie docierać do wszystkich źródeł, a już tym bardziej sprawdzać poziom ich wiarygodności, kiedy osoba mieniąca się dziennikarzem napisała tekst całkowicie niezgodny z prawdą. Jest to tym trudniejsze, kiedy mamy do czynienia z tzw. dziennikarzami śledczymi. Ich wcześniejsze publikacje, które skutkowały wszczęciem dochodzeń prokuratury, nadawały przecież - i myślę, że w przypadku większości uczciwych i rzetelnych profesjonalistów - nadal nadają cech prawdziwości.

Zdumiewa jednak przy tym fakt, że samo środowisko dziennikarskie nie walczy z ludźmi, którzy noszą legitymacje osób tej profesji, nie ujawnia nie tylko naruszenia przez niektórych kanonu zawodowstwa, ale także kodeksu etyki. To jest trochę tak, jakbyśmy mieli do czynienia ze świadkami bezprawia, z ludźmi świadomymi braku u kolegi czy koleżanki po fachu minimum przyzwoitości moralnej, z osobami świadomymi popełnianych przez innych przestępstw, a mimo to byli osobami milczącymi. Tymczasem świadek ZŁA jest jego współsprawcą. Jeżeli środowisko dziennikarskie, w tym szczególnie to, które dobrze zna swojego byłego już kolegę, czyta jego doniesienia i nie reaguje na to, to mamy do czynienia z podwójnym naruszeniem kodu etyczno-profesjonalnego.

Jeszcze przed wakacjami dotarła do mnie publikacja jednego z - jak się okazuje - niegodnych tej profesji dziennikarzy, który świadom nieprawdy, upublicznił ją jako prawdę posługując się fałszywką. To jest właśnie ta kwestia, o której poinformował mnie przed kilkunastu minutami redaktor "Forum Akademickiego" dr Marek Wroński (za co9 mu w tym miejscu dziękuję), który od lat skutecznie tropi ślady i dowody akademickiej nieuczciwości, nierzetelności, naruszania w nauce i naszym środowisku dobrych obyczajów. Wpisu w moim blogu, w którym przywołałem za dziennikarzem śledczym Mariuszem Kowalewskim m.in. sprawę JM Rektora UW-M w Olsztynie prof. Ryszarda Góreckiego, a dotyczącą rzekomego Wyroku Sądu Rejonowego w Gdańsku sprzed ponad 30 lat, zapewne niewiele osób przeczytało, to jednak w świetle otrzymanych informacji nie mogę nie dokonać nie tylko usunięcia tamtego wpisu, ale i poinformować o tak skandalicznym fakcie moich czytelników.

Nikt blogów czytać nie musi i nie musiał, bo jest ich w sieci co najmniej kilka milionów. Najlepszym dowodem na niemożność dotarcia do informacji, wydawałoby się kluczowych w tego typu sprawach, bo dotyczących osób publicznych, jest to, że sam dowiaduję się o niej po przeszło dwóch miesiącach od jej ukazania się w portalu dziennikarskim. Mam tu na uwadze powołany do życia w 2007 r. w Olsztynie portal "Debata", który jest niezależnym i wolnym medium. Jak czytam w danych kontaktowanych o tym portalu - najpierw Bogdan Bachmura powołał bezpłatny miesięcznik kolportowany głównie w księgarniach i czytelniach Olsztyna, a w dwa lata później jego wydawcą stała się Fundacja o tej samej nazwie "Debata". W tym samym też roku powstał portal www.debata.olsztyn.pl.

Piszę o tym fakcie, gdyż ukazał się w "Debacie" - zapewne tak samo nieznanej dla wszystkich czytelników mojego blogu (skoro do tej pory nie było żadnej reakcji, ani komentarza) - artykuł Krystyny Sochy pt. Kto dał zlecenie na rektora? (Opublikowano: wtorek, 16, wrzesień 2014 07:19). Gorąco polecam cały ten tekst. Jego autorka pisze między innymi:

"Prokurator rejonowy prokuratury Olsztyn Południe Arkadiusz Szwedowski potwierdził „Deb@cie", iż w sprawie posłużenia się przez Mariusza Kowalewskiego kopią dokumentu mimo posiadanej wiedzy, że dokument ten jest najprawdopodobniej sfałszowany, zgromadzono większość dowodów. Jednak prokurator nie był w stanie określić daty zakończenia postępowania. Czyn M. Kowalewskiego jest ścigany z urzędu w sprawie o przestępstwo z art. 212 par. 2 kk. Uprawomocniło się też postanowienie sądu w sprawie zwolnienia Mariusza Kowalewskiego z tajemnicy dziennikarskiej w zakresie udostępnienia do ekspertyzy oryginału rzekomego wyroku. Jednak autor bloga odmówił prokuraturze wydania dokumentu, przedstawił jedynie notarialnie poświadczoną kopię kopii. Kowalewski stwierdził, że oryginał nie jest w jego posiadaniu, ale z uwagi na obowiązującą go tajemnicę dziennikarską, nie może ujawnić, kto go przechowuje. Twierdzi też, że kopię wyroku znalazł w swojej skrzynce pocztowej.
(...) .

Akta sądowe z okresu PRL zostały zniszczone "za zgodą Archiwum", ale (...) w repertorium figuruje pod tą sygnaturą ta sama osoba i sprawa co w ewidencji Archiwum Państwowego i Sądu Rejonowego w Gdańsku. Zdaniem Prokuratury Okręgowej nigdy nie było prowadzone postępowanie wobec Ryszarda Góreckiego. Pozostawiam zatem czytelników z źródłem, które opublikowała i opisała redaktor Krystyna Socha. Nie odnosi się ona do innych zarzutów, jakie sformułował M. Kowalewski, ale w świetle już tego materiału trudno byłoby je uznać za wiarygodne. Niech w tych kwestiach wypowiada się odpowiedni organ.

Dla mnie staje się jasne, że mamy do czynienia z upadkiem etosu b. profesjonalistów, którzy z racji pracy w sferze publicznej jako dziennikarze ponoszą szczególną odpowiedzialność, a mimo to postępują niegodnie. Sam prowadzę blog od 2007 r. i zdarzało się, że niektóre z publikowanych w prasie informacji, na które się powoływałem, nie były w pełni rzetelne. Dzięki jednak natychmiastowej reakcji czytelników mogłem je sprostować czy nawet usunąć. Za każdym razem podaję jednak źródło danych wprost lub za pośrednictwem hiperłącza, żeby każdy mógł skonfrontować jego treść także z moim komentarzem.