Dziennikarska (o!)presja w MEN i ORE, czyli popierajmy się i nie dajmy się

Kibole śpiewają na stadionach:"ole, ole, ole, ole, nie damy się, nie damy się...." , więc nie ma się co dziwić, że i ministra edukacji narodowej Joanna Kluzik-Rostkowska postawnowiła właczyć się do chóru kibiców czwartej władzy. Powołanie na stanowisko dyrektora Ośrodka Rozwoju Edukacji (dawniej Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli) koleżanki dziennikarki nie jest - zdaniem pani minister - żadnym nepotyzmem (brak powiązań rodzinnych) czy kolesiostwem (chyba nie ma genderowej odmiany tego terminu).

To jest bardzo dobre rozwiązanie. Po raz kolejny rządzący - nie tylko tym resortem - udowdnili, że nie ma żadnych powodów, by kierować się jakimikolwiek kompetencjami merytorycznymi w obsadzie stanowisk instytucji państwowych. Skoro ministrem edukacji może być dziennikarka, to dlaczego nie może być jej koleżanka po fachu dyrektorem ORE? Byłoby znakomicie, gdyby kuratorami oświaty też zostawali dziennikarze, bo nareszcie mielibyśmy w kraju klarowną sytuację informacyjną.

Kto zna się tak dobrze na metodach manipulacji, propagandy, sterowania społeczeństwem, jak nie dziennikarze? Proszę zatem nie kwestionować awansu dyrektor ORE (korespondent wojennej w Izraelu), bo właśnie dzięki temu resort edukacji nareszcie będzie wiedział, jak poradzić sobie z wojną o szkołę publiczną (sześciolatki, podręcznik, nadzór, ewaluacja, egzaminy itp.). Któż lepiej przygotuje dotychczas zatrudnionych w ORE współpracowników - mój Boże, jakże niekompetentnych zapewne nauczycieli, pedagogów, psychologów, skoro ich pracami ma kierować wysokiej klasy specjalistka od deprofesjonalizacji nauczycielskiej - jak nie właśnie redaktorka TVP?

Od razu widać, że nie o nauczycieli tu chodzi, tylko o bardziej zdyscyplinowane przejęcie przez PO instytucji, która pośredniczy w podziale funduszy unijnych na edukację. Redaktor A. Grabek cytuje "w Rzeczpospolitej wypowiedź pani minister edukacji mającą świadczyć o jej wysokiej trosce o szkolnictwo: "(...) minister edukacji odrzuca zarzuty o protekcję. Przekonuje, że decyzję o zatrudnieniu podjęła ze względu na jej umiejętności menedżerskie, a nie relacje towarzyskie. (...) Poprzedni dyrektor (Piotr Dmochowski-Lipski – red.) zdecydowanie nie spełniał moich oczekiwań. (...) ORE musi wywiązać się z kilku strategicznych zobowiązań. Chodzi o projekt e-podręczników, mają być gotowe do września 2015 r. Ośrodek ma także czynnie włączyć się w reformę obniżającą wiek szkolny. 
– Mam na myśli realną pomoc w dokształcaniu nauczycieli, a także opracowanie nowoczesnych narzędzi do diagnozowania gotowości szkolnej. Te, z którymi pracują obecnie poradnie psychologiczne, są niestety przestarzałe".

Tak oto dowiadujemy się, że trzeba zmusić psychologów do podporządkowania się politycznej strategii rządzenia. Skoro władza chce udowodnić społeczeństwu, że sześciolatki są dojrzałe do szkolnej edukacji, to psycholodzy nie mają wyjścia - muszą zacząć kłamać, fałszować dane, dostrajać diagnozy do tej tezy, a jakie to przypomina państwu czasy?

Europejskie Stowarzyszenie Dialogu Edukacyjnego

we współpracy z uczelniami i kuratoriami całej Polski, licznymi instytucjami, organizacjami rządowymi i samorządowymi, zaprasza zainteresowanych do udziału w interesującym projekcie jakim jest Forum Nowoczesnych Technologii i Inwestycji w Edukacji.

W dn. 5-7 listopada 2014 r. na terenie nowoczesnego Centrum Kongresowego Targów Kielce odbędzie się europejski kongres poświęcony zmianom w edukacji, konieczności dostosowania zarówno systemu kształcenia jak i infrastruktury przedszkoli, szkół i uczelni wyższych do przemian XXI wieku. Forum ma możliwość stania się miejscem wymiany opinii, zapoznania się z nowoczesnymi rozwiązaniami i nowymi technologiami wspierającymi postnowoczesną edukację. W ramach forum EFNTIE wystąpią wybitni specjaliści z dziedziny technologii, naukowcy i zajmujący się na co dzień zagadnieniami wdrażania nowoczesnych rozwiązań i systemów, przedstawiciele administracji publicznej oraz samorządowej. Uczestnikami Forum mogą być przedstawiciele kuratoriów, szkół, ośrodków akademickich, administracji samorządowej i instytucji edukacyjnych z całego kraju.

Organizatorem Forum jest Europejskie Stowarzyszenie Dialogu Edukacyjnego, które zostało powołane do życia we wrześniu 2013 roku jako zrzeszeniem osób fizycznych zawiązane dla wymiany doświadczeń i innowacyjnych koncepcji oraz projektowania nowoczesnych technologii oraz rozwiązań dla edukacji w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej. Założycielami Stowarzyszenia są przedstawiciele różnych środowisk naukowych i oświatowych min. Wrocławia, Kielc, Rzeszowa, Katowic. Siedzibą Stowarzyszenia jest miasto Wrocław.

Celem Stowarzyszenia jest m.in.:

1. Inicjowanie wymiany doświadczeń między placówkami naukowymi i oświatowymi, podmiotami gospodarczymi i organizacjami zaangażowanymi we wprowadzanie nowoczesnych technologii oraz nowatorskich koncepcji programowo-organizacyjnych w szkołach wszystkich rodzajów i poziomów, w uczelniach oraz innych placówkach i instytucjach, w tym również tworzonych przez Stowarzyszenie we współpracy z innymi organizacjami i instytucjami publicznymi i niepublicznymi.

2. Realizowanie różnych form edukacji na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej oraz innych krajów Unii Europejskiej.

3. Tworzenie warunków umożliwiających otwarty dialog przedstawicieli różnych profesji oraz środowisk na temat najważniejszych problemów edukacji.

4. Promowanie osób, które osiągają sukcesy w tworzeniu nowoczesnych technologii dla edukacji i kultury oraz kształtowaniu społecznego klimatu wokół różnych inicjatyw na rzecz efektywnych form rozwoju kapitału ludzkiego.

5. Wspieranie inicjatyw i popularyzacja osiągnięć placówek edukacyjnych i naukowo-badawczych, które prezentują w tych zakresach najwyższy standard i oryginalny dorobek.

6. Tworzenie sieci kontaktów bezpośrednich i medialnych, międzyinstytucjonalnych oraz osobowych dla promocji dokonań i wyników badań oraz publikacji w europejskiej i pozaeuropejskiej przestrzeni edukacyjnej.


Stowarzyszenie swoje cele realizuje poprzez:

1.Europejskie Debaty Edukacyjne realizowane w dwóch formach: dialogu bezpośredniego i dialogu w e-przestrzeni medialnej poprzez sesje plenarne dotyczące systemów edukacyjnych w różnych krajach Europy oraz konferencje problemowe w obszarach tematycznych na wszystkich poziomach kształcenia szkolnego oraz edukacji całożyciowej.

2.Spotkania robocze: warsztaty, konferencje, konsultacje odbywane na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej oraz innych krajach Europy przy współudziale środowisk akademickich, samorządów i przedstawicieli administracji rządowej.

3.Wystawy i prezentacje nowoczesnych technologii edukacyjnych połączone z prezentacją innowacji przygotowanych przez uczelnie, zespoły badawcze i naukowe, indywidualnych projektantów, krajowe i zagraniczne przedsiębiorstwa.

4.Inicjowanie diagnoz, badań i ekspertyz oraz wymiana bieżących doświadczeń na różnych obszarach edukacji między ośrodkami krajowymi i zagranicznymi.

5.Prowadzenie działalności wydawniczej i promocyjnej.

Zastanawiam się, czy będzie zainteresowanie wśród nauczycieli, specjalistów od mediów w edukacji kolejną inicjatywą stowarzyszeniową. Obserwujemy w kraju wyraźny spadek aktywności społecznej, ale być może nowe nowe media, nowe technologie, cyfryzacja edukacji szkolnej i komunikacji pedagogicznej staną się w środowiskach edukacyjnych szansą do ich zmiany. Niezależnie od nich musi nastąpić zmiana paradygmatu szkoły. Im dłużej będzie ona w systemie "top-down", tym silniej będą opóźniane procesy inkulturacji młodych pokoleń w płynnej rzeczywistości.

Pedagogika Bogdana Suchodolskiego w odczytaniu współczesnych pedagogów

Nie sposób nie przypomnieć kolejnej generacji naukowców dorobku jednego z trzech „tenorów” pedagogiki i polskiej humanistyki, który urodził się - podobnie jak Bogdan Naroczyński i Czesław Kupisiewicz - w Sosnowcu, a mianowicie Bogdana Suchodolskiego. Z inicjatywy prof. Czesława Kupisiewicza - Komitet Nauk Pedagogicznych PAN podjął się wspólnie ze społecznością akademicką Wyższej Szkoły "Humanitas" w Sosnowcu zorganizowania jubileuszowej konferencji i wydania z tej okazji zbioru najnowszych studiów myśli wybitnego, światowej sławy pedagoga, który był współtwórcą i pierwszym przewodniczącym Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN (1953-1973).

Nie zapominamy o dorobku Mistrzów wielu pokoleń, o ich wkładzie w rozwój nauki, gdyż bez ich wcześniejszych rozpraw, nawet tych pisanych i wydawanych w dobie cenzury i bolszewickiego reżimu, nie bylibyśmy przygotowani do konfrontacji z pluralizmem teorii wychowania i kształcenia, który dla współczesnych jest już czymś oczywistym, naturalnym, chociaż wcale niełatwym do zdiagnozowania ich zróżnicowania, zmapowania a tym samym i właściwej ich recepcji.

W moim przekonaniu B. Suchodolski był tragiczną postacią wśród wielkich pedagogów swojej doby, skoro w ciągu bogatego w twórczość pedagogiczną życia zaprzeczał swoim ideowym wyborom. Kreował w jednym okresie teorie i systemy wartości, od których się w następnym odżegnywał. Wprawdzie rozwój nauki może prowadzić do unieważnienia teorii czy modeli minionych epok, to jednak w prowadzeniu badań nad ich ewolucją i upowszechnianiem trzeba kierować się prawdą.

Nie mnie osądzać ludzkie postawy czasu pogardy dla prawdziwej humanistyki i jej twórców, chociaż zdaję sobie sprawę z tego, że są wśród nas tacy, którzy służyli ówczesnemu reżimowi, a ośmielają się wykluczać część dorobku tego humanisty z nauki, z sobie tylko wiadomych powodów. Czy tego ktoś chce, czy nie, to jednak warto sięgać do także ocenzurowanych rozpraw naukowców minionego na szczęście ustroju, chociaż być może nigdy nie dowiemy się, które treści i dlaczego były z nich usuwane przez odpowiednie służby.

Warto też pamiętać o cyklu interdyscyplinarnych sesji naukowych Komitetu Badań i Prognoz „Polska 2000” PAN w Jabłonnie, którym kierował Bogdan Suchodolski, bo tam spotykali się humaniści, ale i badacze nauk technicznych, społecznych czy matematyczno-przyrodniczych. Ich wystąpienia poprzedzane referatami Bogdana Suchodolskiego przygotowywały także w jakiejś mierze późniejszy przełom społeczno-kulturowy i polityczny, bowiem rozważano kluczowe dla pedagogiki teoretycznej i praktycznej kwestie systemu wartości, powody aksjologicznej zapaści w edukacji, ale dyskutowano o mechanizmach sprawowania władzy, także oświatowej czy akademickiej jako źródeł różnego rodzaju patologii społecznych czy dysfunkcji publicznych instytucji oświatowych.

Jeszcze nie wszyscy są przekonani, że ten stan pęknięcia, radykalnego odcięcia się polskiej humanistyki od monistycznej, zdegenerowanej ideologicznie pedagogiki socjalistycznej stanie się trwałym osiągnięciem nadchodzących czasów transformacji społeczno-politycznej. Polska pedagogika stała się wraz z przełomem ustrojowym początku lat 90. XX w. nauką zorientowaną na wartości pluralizmu i demokracji, na społeczeństwo otwarte, na różnice, wielość i obcość, na poszanowanie indywidualnej wolności i uspołecznienie.

Był to czas schyłku życia i pracy twórczej Bogdana Suchodolskiego, z którego rozpraw naukowych uczyło się co najmniej kilka pokoleń. Interesuje mnie tu to, co jest w dorobku naukowym tego humanisty ponadczasowe, co stanowi uniwersalny wkład w metodologię badań porównawczych. Mam bowiem świadomość trudów i dramatycznych zapewne wyborów osobistych w okresie PRL nie tylko tego naukowca, reprezentującego przecież dyscyplinę najsilniej poddawaną przez ówczesne władze represji, cenzurze i zobowiązującą wielu do działań być może także sprzecznych z ich światopoglądem, własnym sumieniem czy kulturą osobistą.

Wydana przez uczelnię "Humanitas" w Sosnowcu rozprawa pod wspólną redakcją z prof. Czesławem Kupisiewiczem jest kolejnym wkładem części akademickiej społeczności w to, co prof. Teresa Hejnicka-Bezwińska określiła we wstępie do własnego artykułu, a mianowicie:

(...) jest stosowną okazją, aby nie tylko oddać należną cześć, złożyć hołd osobie i dziełu, ale uruchomić namysł nad lepszym opisaniem, wyjaśnieniem i zinterpretowaniem tego, co również dzisiaj wydaje się ważne i warte debaty. (...)pytanie o miejsce Suchodolskiego w sporach o pedagogikę, które toczone były w XX wieku, pozwoli odkryć i ujawnić problemy, antynomie, dylematy i kontrowersje, z którymi musiał zmierzyć się nie tylko Profesor Bogdan Suchodolski, ale wielu polskich intelektualistów, którzy chcieli pozostać wierni ideom i ideałom humanizmu, zaangażowanym w przywrócenie i zachowanie ciągłości kulturowej między Polską a Europą, w tym również w przetrwanie pedagogiki jako dyscypliny naukowej, wpisanej w polską tradycję akademicką budowania nauk humanistycznych.

Chciałabym, odczytując pedagogiczne credo jednego uczonego, spróbować odnaleźć w biografii i dziełach tego wielkiego humanisty te uwarunkowania, które sprawiły, że pomimo bardzo niekorzystnych uwarunkowań politycznych, społecznych i ekonomicznych w obszarze kultury pojawiali się ludzie, którym udawało się przezwyciężać owe ograniczenia i zagrożenia."

Pani Profesor proponuje odczytanie pedagogicznego credo Bogdana Suchodolskiego w następujących fazach instytucjonalizacji i dyscyplinaryzacji pedagogiki polskiej:

1) W fazie awansu polskiej pedagogiki,

2) W fazie jej ekspansji,

3) W fazie kryzysu dominującego wcześniej modelu uprawiania pedagogiki polskiej.

Znakomitym przykładem tych procesów jest wypowiedź prof. Janusza Gajdy, dla którego twórczość Bogdana Suchodolskiego jest w szczególny sposób bliska, bowiem odegrała inspirującą rolę w jego (...) działalności dydaktyczno-wychowawczej i publikacyjnej, a zwłaszcza w humanistyczno-antropologicznym nurcie pedagogiki kultury, podręcznikach akademickich antropologii kulturowej i opracowaniach dot. problematyki aksjologicznej i wychowania przez sztukę .

Wybitny znawca pedagogiki kultury tak pisze o roli pedagogiki ideałów i pedagogiki życia w filozofii B. Suchodolskiego, które tylko pozornie są przeciwstawnymi sobie koncepcjami wychowania. Jak pisał Bogdan Suchodolski już w 1936 roku: Główną zasadą wychowania realistycznego jest kształtowanie człowieka w związku z realnymi zadaniami, które jako obywatel i zawodowiec będzie musiał podjąć i wykonywać w życiu. Wychowanie realistyczne nie wyzbywa się elementu twórczego i przyszłościowego, nie schodzi do poziomu oportunistycznego przystosowania się do wszelkiej rzeczywistości

A po przeszło półwieczu rozwijając tę myśl głosił: Istnieje rzeczywistość faktów, sukcesów, ujmowana w kategorie pragmatyczne i utylitarne, … w kategorie osiągnięć zamierzonych i planowanych. I jest rzeczywistość druga, rzeczywistość wartości, a nie faktów, rzeczywistość obowiązków, rzeczywistość powołania, rzeczywistość tego wszystkiego, co powinno być, a nie tylko tego, co jest; rzeczywistość wartości podejmowanych i bronionych przez ludzi.

Prof. UŁ Mirosława Zalewska-Pawlak wyróżniła w swojej analizie poglądów Bogdana Suchodolskiego na rolę sztuki w wychowaniu trzy konteksty teoretyczne: społeczny, antropologiczny i aksjologiczny. Determinowały one interpretację nadawanych sztuce znaczeń i są zgodne z kierunkiem ewolucji myśli pedagogicznej profesora Suchodolskiego, uwzględniającej przemiany cywilizacyjne w XX wieku.

Każdy z tych wymiarów stanowił pogłębienie naszej wiedzy o istocie kultury i wychowania estetycznego młodych pokoleń. Wyróżniła zatem w spuściźnie naukowej B. Suchodolskiego jego troskę o 1) „kulturę w ludziach” – sztukę we współbytowaniu społecznym, 2) "kulturę w ludziach” – sztukę w kształceniu osobowym i 3) ekspresję oraz wspólnotę jako wartości w procesach samourzeczywistniania jednostki, a zarazem rozwoju jej zdolności do uczestniczenia w coraz wyższych, złożonych formach wspólnoty stwarzanej przez sztukę.

Prof. APS Jan Łaszczyk odczytuje dzieła B. Suchodolskiego dla potrzeb kształcenia młodych pokoleń w ponowoczesnym świecie. Akcentuje w tej recepcji spojrzenie profesora na edukację, która (...) nie może zaniechać takich powinności jak kształtowanie u uczniów umiejętności odbierania świata, swojego ustosunkowania do zdarzeń społecznych i drugiego człowieka, formowanie harmonijnie rozwiniętej indywidualności i orientacji rozwojowej (...) współczesne kształcenie adaptacyjne przygotowuje ludzi jedynie do korzystania z osiągnięć cywilizacyjnych.

Zachodzi natomiast potrzeba, aby edukacja przyszła przygotowywała także do twórczego uczestnictwa w procesie rozwoju cywilizacji. Twórczość człowieka jest bowiem zasadniczym czynnikiem postępu, a postęp ten coraz silniej zależy od zwiększającej się liczby ludzi lepiej wykształconych intelektualnie i moralnie. .

Nie brakuje w tej debacie wątków typowych dla badań biograficznych i komparatystycznych. Oto prof. APS Andrzej Ciążela tak mówi o tym procesie poznawczym: Fakt, że jest postacią znaną nie oznacza jednak, że jest postacią zajmującą jakieś oczywiste i powszechnie akceptowane miejsce. Spojrzenie na opinie o jego twórczości wskazuje, że interpretacje jego dorobku raczej nie narzucają oczywistej wizji poglądów i postaci, najczęściej (chociaż nie zawsze słusznie) towarzyszącej wybitnym postaciom należącym do dziejów polskiej pedagogiki.

Jak sądzę, problemy związane z interpretacją jego postaci wiążą się przede wszystkim z ogromem dorobku i złożonością jego biografii. (...) Jego stosunek do polityki wiązał się więc przede wszystkim z przekonaniem, że spraw najważniejszych nie należy wystawiać na hazard politycznych rozgrywek. Troska ta prowadzi do, wywołującej najwięcej kontrowersji w jego ocenach, swoistej dlań asertywności w chwilach konfliktów politycznych i momentów narastania konfrontacji społecznych oraz podejmowania konstruktywnych działań w najmniej do tego - wydawało by się - odpowiednich momentach.

Prof. UŚl Andrzej Murzyn zwraca uwagę na słabo obecny we współczesnych odczytaniach dzieł B. Suchodolskiego zagadnienie pracy i jej miejsca w kontekście szeroko pojmowanej kultury. Skoro szybki postęp nauki – jak pisze dalej Suchodolski – czyni materiał nauczania zawsze nieaktualnym, chodzi o rozwijanie u ludzi takiej sprawności umysłu, która umożliwiałaby im dostrzeganie problemów i dysponowanie metodami ich studiowania.(...)

Dla Bogdana Suchodolskiego technika pełni nie tylko funkcję służebną, jest także techniką, która rzuca ludziom różne wyzwania ( na przykład loty kosmiczne), które człowiek przyjmuje, ponieważ leży to w jego naturze, ale także – a raczej przede wszystkim – w jego naturze leży nieustanne przekraczanie stanu bycia homo faber, które stanowi - wprawdzie konieczne – ale jednak tylko uzupełnienie jego duchowości.

Prof. UZ Mirosław Kowalski wskazuje na omawiane przez B. Suchodolskiego problemy modernistycznego świata, dla rozwiązania których nie sformułował on gotowych odpowiedzi. Są to takie chociażby kwestie, jak: Dlaczego mielibyśmy wybierać między dobrem jednostki a cywilizacji? Co zostanie uznane za problem wychowawczy, który z problemów okaże się ważniejszy? Dlaczego tradycja nie umie odpowiedzieć na problemy przyszłości? Skoro dla B. Suchodolskiego postęp jest naturalnym procesem, który zmienia rzeczywistość, to pojawia się pytanie, czy postęp jest możliwy dla wszystkich dziedzin życia np. czy sztuką także rządzi postęp? Czy okresy rozwojowe sztuki, kultury są ewolucją czy postępem? Jak pisze zielonogórski pedagog o Suchodolskim: Z jednej strony, nie chce on przekreślić w całości tradycji akademickich, jednak, z drugiej strony, postuluje taką reformę uniwersytetu, w której najważniejsze są oczekiwania przemysłu. Jest to sprawa sporna, czy pogodzenie antycznego ideału akademickiego z wymaganiami nowożytnej industrializacji w ogólne jest możliwe? Nie jest jasne, czy kompromis, zaproponowany przez B. Suchodolskiego, nie narusza tradycyjnej autonomii wartości wiedzy?

Dziękuję JM Rektorowi Wyższej Szkoły "Humanitas" oraz współpracownikom naukowym, wydawniczym i administracyjnym za współorganizację Jubileuszowej Sesji mimo niesprzyjających okoliczności z różnych stron i powodów. Wydanie tomu "O pedagogice Bogdana Suchodolskiego" przez Wydawnictwo Naukowe "Humanitas" potwierdza, że troska o rozwój nauk pedagogicznych w dobie odczuwanego przecież w środowiskach niepublicznych i publicznych szkół wyższych kryzysu ekonomicznego, znajduje "mimo wszystko" wielu sojuszników. Po raz kolejny zwyciężyła teza, którą sparafrazuję za Bogdanem Suchodolskim: Właśnie dlatego, że CZŁOWIEK JEST TAK WIELKI, nie są dlań przeszkodą LUDZIE MALI.

Polska "tygrysem" edukacyjnego postępu?

Nie wiem, czy ktoś zauważył, że po ogłoszeniu rzekomo znakomitego miejsca Polski w rankingu organizacji Better Life Index nie miała miejsce konferencja prasowa premiera Donalda Tuska i ministry edukacji J. Kluzik – Rostkowskiej? A czemuż to, ach czemuż? „Gazeta Wyborcza” tekstem Justyny Sucheckiej aż na pierwszej stronie wyeksponowała wielki "sukces" polskiego systemu edukacji, a tu CISZA, jak makiem zasiał... Chyba wystraszyli się w MEN tego osiągnięcia, albo mają jednak poczucie przyzwoitości i wiedzą, że to kolejny statystyczny kicz?

Redaktor nie jest od tego, by krytykować coś, co może pomóc rządzącym w kampanii na rzecz wielkiego sukcesu polskiej oświaty, by analizować nadchodzące do redakcji dane, tylko ma przekazywać o nich informacje z zachwytem lub z rozczarowaniem. Nie jestem przekonany, że pani redaktor uwierzyła w to, że Polacy są „coraz lepiej wyedukowani”? Gdyby ów artykuł powstał na podstawie rzetelnego procesu badawczego osiągnięć szkolnych polskich uczniów na reprezentatywnej próbie i obejmował pomiar rzeczywistych funkcji szkolnej edukacji, to moglibyśmy się cieszyć lub martwić, ale nie przeszlibyśmy wobec tego obojętnie. Wiedzielibyśmy bowiem, że ktoś wreszcie w tym kraju zbadał coś realnego. Tymczasem raport Pearsona jest tyle wart, co papier, na którym został wydrukowany. Nie ma on żadnej wartości poznawczej.

Ponoć 7 maja został zaproszony do Warszawy sir Michael Barber – b. doradca premiera Wielkiej Brytanii Tony’ego Blair’a, by … podzielić się przy tej okazji z dziennikarką „Gazety” opinią na temat imponującego miejsca polskiego system edukacyjnego na tle innych państw w UE. Nie wiem wprawdzie, co ów sir miał na myśli, jakimi kierował się kryteriami w swojej komparatystyce? Tak, to każdy może mówić. A im mniej jest kompetentny, bo nie przypominam sobie publikacji, z której by wynikało, że ów Brytyjczyk istotnie zna polskie szkolnictwo i politykę oświatową (nie tylko tego) rządu, tym mocniej powinien nadymać propagandowy balon.

Nie ma jednak racji twierdząc, że ów wynik jest następstwem uczniowskiego wysiłku, talentu, a także zmian, które dokonują się w polskiej edukacji. To, że Polska zajęła 12 czy 2 miejsce jest zależne tylko i wyłącznie od "maszyny LOTTO", do której wrzucono dane z różnych międzynarodowych programów diagnostycznych. Wystarczyło do odpowiedniego programu wrzucić dane z trzech nieporównywalnych ze sobą wyników testów OECD ("badania" PISA, PIRLS i TIMSS), by na podstawie średniej określić rankingową pozycję każdego z "uczestniczących" w nich państw (wbrew ich woli). Każdy z programów politycznego monitoringu wskaźników edukacyjnych mierzy inną grupę uczniów pod względem ich wieku, inny ich zakres oraz poziom wiedzy i umiejętności w oderwaniu od rzeczywistego stopnia opanowania wiedzy i umiejętności określonych w krajowych programach kształcenia dla poszczególnych poziomów, typów szkół i roczników.

Nie rozumiem powodu dziennikarskiej euforii z powodu statystycznych manipulacji na danych, które są ze sobą więcej niż nieporównywalne. Nie wiemy, jakie dane wrzucono do statystycznej maszyny? Czy objęły one także drugą część PISA z 2012 r., w której polscy uczniowie uplasowali się niemal na samym końcu? Nie ma to jednak znaczenia. Manipulacja danymi statystycznymi do celów prowadzenia polityki oświatowej i antyobywatelskiej władzy jest po 25 latach transformacji dowodem upadku solidarnościowych elit, porządku wartości i odpowiedzialności władzy przed narodem. Prawda podrobiona nie jest już prawdą.

Ministra edukacji (politolog) ma taką wiedzę, ale jak jest się politykiem, to okazuje się, że trzeba skrywać ją przed obywatelami. Używanie więc w wywiadzie prasowym określeń typu: „prestiżowy”, „”powszechnie uznany na świecie” itp. należy do standardowych praktyk manipulowania opinią publiczną, by nadać wiarygodność czemuś, co wiarygodne nie jest. To, że popiera je wicedyrektor resortowego instytutu badań mnie nie dziwi, bo zostaliśmy już oswojeni z częściowym brakiem krytycyzmu i rzetelności interpretacyjnej uzyskiwanych danych w różnych diagnozach tego zespołu. Natomiast zastanawia stwierdzenie prezesa ZNP, że na podstawie tego "raportu" „należy poprawić klimat wokół edukacji”. Prawdopodobnie wiąże ten czynnik z – jak to określił – „narodowym malkontenctwem”, co jako żywo przypomina praktyki z czasów socjalizmu, kiedy krytyków władzy tak właśnie określano.

Odnoszę wrażenie, że ktoś sięga po znajomych znajomych z bankietowych przyjęć, by dodać powagi i znaczenia własnej polityce. Jestem przekonany, że sir M. Barber nie wyemigrowałby do Polski, by pracować w naszym kraju w roli nauczyciela czy naukowca. Nie posłałby też swoich wnucząt do polskich szkół publicznych, bo w jego kraju nie ma jednego, rządowego podręcznika dla uczniów klas pierwszych i następnych. Nie ma też centralistycznego systemu szkolnego. Minister nie decyduje na Wyspach o tym, czy jakaś szkołą ma mieć taki czy inny certyfikat oraz jakie formy aktywności są najlepsze dla dzieci w szkole, żeby nie tyły, itd.

Jak widać, skrojona – nie wiedzieć przez kogo, bo MEN nie chwali się tym wydarzeniem na swojej domenie - propagandowa akcja z zaproszeniem sira M. Barbera, wywołuje już od dawna tętniącą irytację części naszego społeczeństwa. Wysoka lokata Polski w kolejnym pseudorankingu prywatnej, biznesowej firmy – tym razem Pearsona (zapewne od nazwy współczynnika korelacji, tyle że tu chodzi o korelację między propagandą a zyskiem), jest wynikiem kolejnego zakłamywania rzeczywistości w wyniku statystycznej manipulacji danych.

Każdy z nas może w swoim domu wymyślać takie rankingi i ogłaszać ich raport w Internecie. Dlaczego nie? Dlaczego Polacy nie są innowacyjni, tylko godzą się na przodowanie w tej materii obcokrajowcom? A cóż to takiego, połączyć ze sobą kilka wskaźników społecznych i wyciągnąć z nich średnią statystyczną? Gdyby powstał np. Kowalski Education Index i został ogłoszony w dn. 4 czerwca 2014 r. w rocznicę wolności i przekazany Prezydentowi USA B. Obamie? To byłaby dopiero sensacja! Przegonilibyśmy wszystkie potęgi świata. Zaczęlibyśmy dyktować w OECD warunki reformowania szkolnictwa w państwach członkowskich! Miliony Chińczyków przyjeżdżałyby do nas, by dowiedzieć się, jak to możliwe, że staliśmy się Tygrysem Edukacyjnego Postępu!

Wiedza na wadze - zapowiedź debaty o życiu i dziełach Bogdana Suchodolskiego oraz bunt humanistów

W najbliższy poniedziałek 12 maja 2014 r. rozpoczynają swoje obrady naukowcy zatroskani o losy humanistyki. Tego dnia, w różnych uczelniach toczyć się będą sesje naukowe, które tu odnotowuję, bo jeśli ktoś będzie dysponował czasem i znajdzie się w pobliżu, to może czuć się zaproszonym, gdyż obie konferencje mają otwarty charakter.

Pierwszą, którą tu zapowiadam, będzie otwarte - bez jakichkolwiek opłat z tytułu udziału - posiedzenie Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk w Wyższej Szkole "Humanitas" w Sosnowcu. Zapraszamy na nie wraz z Gospodarzem - JM Rektorem Wyższej Szkoły "Humanitas" w Sosnowcu, którym jest dr Jerzy Kopel - z okazji 111 rocznicy urodzin Profesora Bogdana Suchodolskiego. Nawiązujemy nią do cyklu naukowych spotkań z wybitnymi pedagogami z Sosnowca, z Zagłębia Dąbrowskiego, jakie miały już miejsce w latach 2009-2010. Polska pedagogika ma bowiem trzech znakomitych "tenorów" humanistycznej myśli, którzy urodzili się w Sosnowcu a mianowicie: Bogdan Nawroczyński, Czesław Kupisiewicz i Bogdan Suchodolski.

Tym razem będziemy wspominać, analizować, być może nawet po trosze spierać się ze sobą o ponadczasowy wymiar pedagogiki Bogdana Suchodolskiego, biorąc pod uwagę różne okresy jego życia, pracy twórczej i jej transformacji. W spotkaniu wezmą udział (oprócz członków KNP PAN) m.in. autorzy specjalnie wydanej przez "Humanitas" i KNP PAN na tę okazję rozprawy naukowej, która ma być inspiracją do dalszych badań i studiów dzieł Bogdana Suchodolskiego po konferencji.


Przewidziana jest następująca struktura obrad:

10:00 – 10:30 powitanie przybyłych Gości, otwarcie konferencji
10:30 – 10:40 przesłanie prof. zw. dr hab. Czesława Kupisiewicza do uczestników konferencji
10:40 – 12:00 I panel dyskusyjny „Pedagogika Profesora Suchodolskiego w kręgu jej nauk pomocniczych” - moderowany przez Przewodniczącego KNP PAN;

12:30 – 14:00 II panel dyskusyjny: "Aktualność filozofii Profesora Suchodolskiego jako światowej sławy eksperta edukacji"
- moderowany przez prof. UŚl dr hab. Marka Rembierza.

Pragnę zarazem poinformować, że w Komitecie Prognoz PAN "Polska 2000 Plus" prof. dr hab. Irena Wojnar wydała rozprawę z m.in. rozproszonymi tekstami Bogdana Suchodolskiego i wywiadami z tym humanistą pod tytułem "Osoba i myśl - Bogdan Suchodolski". Są w tym zbiorze, którego obie okładki zdobią mój wpis, także analizy profesor Ireny Wojnar i in. badaczy dzieł tego humanisty.


Natomiast też tego dnia odbędzie się na Wydziale Polonistyki UJ w Krakowie posiedzenie Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej poświęcone ewaluacji badań naukowych w humanistyce. Początek tego spotkania - o godz. 18 30 na ul. Grodzkiej 67. Organizatorzy zachęcają do udziału w tym wydarzeniu także studentów i doktorantów. Tematem wiodącym jest: "BUNT HUMANISTÓW. Wiedza na wadze. Waga wiedzy."

W dyskusji udział wezmą: Krzysztof Bielawski IFK UJ, Miłowit Kuniński WSB-NLU, Grażyna Skąpska IS UJ, Karol Tarnowski UPJP2 oraz Maciej Urbanowski WP UJ.

Jak zapowiedziano w zaproszeniu dla zainteresowanych: Neoliberalne reformy Uniwersytetu miały zadziałać jak chirurgiczny lancet. Jasny, bezosobowy, punktowy tryb oceniania, ścisły tryb parametryzacji miał oczyścić Uniwersytet ze złogów feudalizmu. Tak się nie stało. Słyszymy dziś o nieprzejrzystościach proceduralnych czołowych instytucji finansujących badania naukowe. Z drugiej strony narasta sprzeciw środowisk humanistycznych przeciw absurdom parametryzacji. Wytykanie biurokratycznego obciążenia naukowców oraz konieczności nieustannej pogoni za punktami stało się powszechne. Co robić? Jak oceniać badania w humanistyce? Czy wszystko trzeba zmierzyć i zważyć? Z drugiej strony -kto chciałby ufać bez zastrzeżeń tzw. ocenie eksperckiej? A może trzeba łączyć ogień z wodą - ocenę ekspercką z systemem punktowym?

O buncie humanistów w związku z toczącą się w sejmowej podkomisji dyskusją na temat nowelizacji ustaw o szkolnictwie wyższym i nauce pisał w "Rzeczpospolitej"Artur Grabek.

„LEKCJA WOLNOŚCI” , czyli odkłamywanie historii III RP

(fot. Ministra edukacji schwytana "wSieci" z dn. 22.04-4.05.2014, s.12)










Drodzy nauczyciele, pedagodzy, wychowawcy, instruktorzy, opiekunowie dzieci i młodzieży, ich rehabilitanci i terapeuci weźcie udział w znakomitej akcji Ministerstwa Edukacji Narodowej pt. „LEKCJA WOLNOŚCI” , odpowiedzcie na apel pani minister i napiszcie prawdę, co sądzicie o swojej wolności. Napiszcie - jak ta wolność kształtowała się na początku lat 90. XX w. i jak była wam odbierana przez kolejne ekipy rządzące w tym resorcie.

Jak widać z treści apelu Joanny Kluzik-Rostkowskiej obecna władza chce włączyć środowisko oświatowe do przedwyborczej akcji, by wykazać, jak wiele uczyniła dobra dla polskiej edukacji i jej kadr. O poprzednikach, którzy pozorują troskę o polską oświatę w tajnej Radzie Edukacji Narodowej, pisałem przedwczoraj. Pani minister jest tak pewna wartości wolności, że nie określając jej istoty, ani też tego, jak sama ją pojmuje, stwierdza:

Wybory do parlamentu, przeprowadzone dwadzieścia pięć lat temu 4 czerwca 1989 r. oraz poprzedzające je obrady Okrągłego Stołu, dla obecnego pokolenia są już tylko historią. Dlatego chcemy namówić uczniów, by przeżyli emocje, które towarzyszyły tamtym wydarzeniom, by porozmawiali o wyjątkowym 1989 roku ze swoimi rodzicami, dziadkami, by pozbierali świadectwa. Będzie je można zamieszczać w Internecie, m.in. na stworzonym przez MEN dedykowanym profilu „Lekcja Wolności” w serwisie Facebook. (...) Mam nadzieję, że dyskusja prowadzona z rówieśnikami i nauczycielami w szkole, może nadać tamtym wydarzeniom osobistego charakteru. Pozwoli zrozumieć uczniom, jakie zmiany nastąpiły w ciągu tego ćwierćwiecza, jak trudna była droga dojścia do wolnej Polski i dlaczego warto tych wartości bronić. „LEKCJA WOLNOŚCI”

Napiszcie zatem prawdę o tym, jak postrzegacie swoją wolność, także tę wpisaną we własną profesję, w relacje między wami a innymi nauczycielami, rodzicami, uczniami, dyrektorem szkoły czy przedszkola itp., to może wasz głos zostanie opublikowany na zapowiadanych przez MEN stronach. Jeśli nie, to zapraszam do mnie, do wirtualnej przestrzeni albo do kierowanego przeze mnie czasopisma "Studia z Teorii Wychowania". Z przyjemnością poświęcę miejsce na odtajnienie rzeczywistych postaw i doznań polskich nauczycieli, pedagogów w warunkach centralistycznego systemu oświatowego, funkcjonującego w warunkach prawnego przeregulowania, ochrony urzędników, dehumanizującej standaryzacji kształcenia i reform "top-=down".

Na 25 rocznicy zmiany ustrojowej chcą wykreować się także inne podmioty. Oto Marszałek Sejmu Ewa Kopacz ogłosiła konkurs plastyczny pt. „Kolory wolności”, który kieruje do uczniów szkół podstawowych. Konkurs ma na celu zainteresowanie uczniów zagadnieniami związanymi z wydarzeniami sprzed 25 lat - przełomowymi wyborami do Sejmu w 1989 r. Zasady udziału w konkursie zostały określone w Regulaminie konkursu plastycznego „KOLORY WOLNOŚCI”. Szkoda, że ten konkurs nie jest adresowany do uczniów szkół ponadgimnazjalnych, gdyż ci przygotowaliby pani Marszałek niezłe MEMY. Widać je w Internecie, m.in. na Facebooku czy w Tweeterze.

European Initiative: "support-education-eu"

(Ilustracja: Education, I.-O. S., quoting Oskar Schlemmer)






Wczoraj nasi maturzyści zdawali egzamin z języka angielskiego. To proponuję test znajomości tego języka, bo zdaje się, że także ich losów dotyczy ta petycja, którą podpisują naukowcy, pedagodzy z całego świata:


The petition

We are seriously concerned about the short and long-term prospects for education in some southern and in some young EU member states. Especially in countries under serious economic pressure the danger of drastic and injudicious decisions is high and may be enhanced by financial pressure from the EU and undifferentiated cut requests.

We here want to promote an initiative "support-education-eu" expressing our concern about this situation, advocating for an awareness that maintaining a good overall educational system is to be seen as a major European program and arguing that the community should assist endangered local structures and systems.

While social and economic emergencies clearly ask for immediate attention we should remain aware of the essential importance of education:

• The education system forms a basic element of a healthy society. It helps building up social balance, it ensures the qualification necessary for jobs, is the provider for high specialization and for research and is the basis for cultural life, an essential part of the human condition.

• Education must be a general social commodity. We cannot afford losing human potential because of obstacles in the education system. Social, practical and moral considerations require this system to be permeable and open, avoiding social differentiation.

• The education system needs careful consideration and maintenance. It is a highly correlated system, from schools to universities, and failures in one of its components will propagate to the others and eventually affect all the sectors of a knowledge based society. Education, research and culture cannot generally be treated according to simple market rules of pointed investment with immediate return.

• Ensuring well functioning systems everywhere in Europe is not in contradiction to the diversity of interests, needs and possibilities of the different regions. Qualified people are needed all over Europe and will find employment. Accepting local fluctuations in the economical development to affect the education systems would be harmful at the European and doubly so at the local level.


There are already a number of European programs supporting the development of research and education. These instruments, however, are designed to enhance already well functioning systems, not to cope with critical situations as presently witnessed. In view of the present situation and with concern regarding its development we consider that a special treatment of education at the European level is necessary. More specifically:

1.We propose an emergency program starting immediately, with increased awareness for the points above and taking measures against any deterioration of the education systems. It should commit the governments to ensure the development and functioning of these systems. It should provide European solidarity, including financial support, related to requests on the local administrations to avoid dangerous cuts in these systems - "support and commitment". It should include communication and transfer of expertise. This program should respect local policies and traditions, but be critical of old or new mismanagement.

2.For the middle and long term one should introduce a simple and universal system of European grants for students at all levels, to ensure participation in good education independently of local and personal conditions. This could be later supplemented by a network of European high schools and universities as a complement to the local structures, to act especially in emergency situations, but also as incentive to local politics. Learning of languages and of the national and European administrative and political structures should be encouraged.

1.One must support and extend "job and school programs" such as "dual education" and similar measures which serve education and at the same time counteract unemployment of young people, easing the social pressure. These should involve state and EU support and commit industry at the local and European level. One must further build up mobility in order to balance supply and demand for specialized jobs.

We ask the European and national authorities to consider these proposals and further actions in this direction and to find ways to implement them in a European program.

None of the European countries alone can in the long run play a major role in our world – economically, politically, scientifically or culturally. Only Europe as a community of countries working together can make a relevant contribution in the future, and it is therefore essential to strengthen those systems which give Europe strength in its diversity and unity.

This program could be a major step toward a healthy unified Europe, which might be easier to achieve than through finance or foreign policy. There are at present a number of distinct initiatives addressing European research or education developments, among others [1-3]. This initiative is more comprehensive and focused on emergency situations while having a similar motivation. It belongs to the acknowledged European understanding that:

"Top quality education and training are vital if Europe is to develop as a knowledge society and compete effectively in the globalized economy. Education policy as such is decided by each EU country, but together they set joint goals and share best practices." [4]

A major joint goal in the view of the undersigned must be that of providing the awareness and instruments for ensuring the development and functioning of the European educational systems independently of local or temporal conditions.


[1] http://www.no-cuts-on-research.eu
[2] http://www.euroedtrust.eu/
[3] http://eacea.ec.europa.eu/funding/2014/call_he_charter_en.php
[4] http://europa.eu/pol/educ