Właśnie
ukazał się podwójny numer kwartalnika "Przegląd
Historyczno-Oświatowy", którego wydawcą jest Związek Nauczycielstwa
Polskiego reprezentowany także w szkolnictwie wyższym. Redaktor naczelny -
profesor UJK w Kielcach Witold Chmielewski wzbogaca naszą wiedzę historyczną
pozyskiwaniem znakomitych autorów, badaczy dziejów oświaty, jej znaczących
uczonych i ich rozpraw. Nie wszyscy jednak wiedzą, że znajdujący się w wykazie
MNiSW periodyk jest otwarty na studia i rozprawy zarówno humanistów jak i
badaczy nauk społecznych, którzy czynią przedmiotem swoich zainteresowań
poznawczych także współczesną oświatę, (samo)wychowanie, (samo)kształcenie
dzieci, młodzieży i dorosłych oraz stanowi ważny, bo refleksyjny zapis odbytych
w uczelniach konferencji naukowych.
Bardzo
wysoki poziom naukowy kwartalnika sprawia, że z każdym jego numerem otrzymujemy
wgląd w warsztat naukowy krajowych i zagranicznych pedagogów, humanistów,
którym zależy na dostrzeżeniu przez kolejne generacje nieznanych dotychczas
źródeł wiedzy i dokonań społeczno-oświatowych w różnych okresach i miejscach
naszej cywilizacji. Najnowszy numer 3-4/2024 powinien przydać się m.in.
instruktorom harcerskim, którzy cenią dzieje własnego ruchu i liderów jego
pedagogii.
Nie
znamy biograficznych determinant autorów znaczących rozpraw
historyczno-oświatowych, a takimi są wydawane przez dr. Stanisława
Kapiszewskiego (1906-1973), w tym tego, który przetłumaczył fundamentalny dla
rozwoju polskiego skautingu/harcerstwa podręcznik "Skauting dla
chłopców" Roberta Stephensona Baden-Powella. Życie i działalność
Kapiszewskiego uczynił przedmiotem swojej rozprawy Andrzej Suchcitz z
Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie.
Kapiszewscy mają ogromne zasługi dla polskiego harcerstwa poza granicami kraju. Zapewne znana jest naszym harcmistrzom praca Henryka Kapiszewskiego ""Związek Harcerstwa Polskiego w Niemczech. Zarys historyczny ze szczególnym uwzględnieniem lat 1933-1939" (Warszawa, 1969), toteż warto poznać jeszcze działalność wojennego uchodźcy na Środkowym Wschodzie i w Anglii Stanisława Kapiszewskiego, który był młodszym bratem Henryka (1899-1964). Stanisław Kapiszewski obronił w 1932 roku dysertację doktorską poświęconą analizie i krytyce teorii doświadczenia amerykańskiego pragmatysty Williama Jamesa. Brakuje nam tego typu studiów krytycznych, które powstawały na długo przed powołaniem do życia po II wojnie światowej w Niemczech filozofii i pedagogiki krytycznej w Szkole Frankfurckiej.
Jak czytam w artykule Suchcitza: "Pod wpływem starszego brata Henryka Stanisław od młodzieńczych lat aktywnie działał w Związku Harcerstwa Polskiego. Można przypuszczać, że pod wpływem brata, jak i własnych zainteresowań harcerstwem napisał książkę pt. Opowiadania z życia Skauta Naczelnego, wydaną w 1935 r." (s. 137). Bardzo dziękuję za ten tekst, bo w harcerstwie kojarzono przekład podręcznika Bi-Pi ze Stanisławem Kapiszewskim ale bez wiedzy na temat jego znaczącego wkładu w kształcenie polskiej młodzieży i dorosłych na obczyźnie, głównie w Anglii, ale wcześniej piękną służbę tłumacza dla polskich żołnierzy w czasie II wojny światowej w kompanii strzeleckiej a następnie w Junackiej Szkole Kadetów na Bliskim Wschodzie.