Zbliżamy się do finalizowania I edycji szkół doktorskich

 

Szkoły doktorskie czeka z końcem września sprawdzian, bowiem do tego czasu wszyscy ci, którzy rozpoczęli studia III stopnia prawie cztery lata temu w tej formule akademickiej są zobowiązani do przedłożenia dysertacji doktorskiej. Doktoranci otrzymują przez 8 semestrów stypendium, ale także inne formy dofinansowania ich działalności naukowo-badawczej, jak np. dofinansowanie udziału w konferencji naukowej czy premie z tytułu opublikowania artykułów w najwyżej punktowanych czasopismach naukowych. 

Warto, by nie tylko studiujący w szkołach doktorskich zdawali sobie sprawę z tego, że koszt jednego doktoranta przez cztery lata akademickie wynosi ok. 170 tys. złotych, które pochodzą z środków publicznych. Podjęcie studiów w szkole doktorskiej jest zatem nie tylko szansą na zrealizowanie własnej pasji badawczej, ale także zobowiązaniem wobec społeczeństwa, z którego podatków możliwe jest pokrycie kosztów w powyższym zakresie. 

Promotorom rozpraw doktorskich zależy przede wszystkim na tym, by dysertacja doktorska stanowiła nowatorski wkład w naukę, w rozwiązanie istotnego problemu naukowego. Nie każdy doktorant jest jednak świadom tego, że promotor jest także rozliczany ze sprawowania opieki naukowej nad jakością prowadzonych badań. Jeśli bowiem w okresie ostatnich 5 lat promotor miał wśród doktorantów czterech, którzy zostali skreśleni z listy doktorantów z powodu negatywnego wyniku oceny śródokresowej w Szkole Doktorskiej, lub sprawował opiekę nad przygotowaniem rozprawy przez co najmniej 2 osoby ubiegające się o stopień doktora, a te nie uzyskały pozytywnych recenzji, to nie będzie mógł pełnić roli promotora (Art.190.6 ustawy prawo o szkolnictwie wyższym i nauce).  

Każda szkoła doktorska określa warunki przedłużania terminu złożenia rozprawy doktorskiej, jednak nie jest on dokonywany w sposób automatyczny, to znaczy, że każdy, kto bez poważnych powodów (głównie losowych) nie przedłoży do końca września br. rozprawy doktorskiej, nie może liczyć na przedłużenie terminu. Doktorant, który złoży pracę w terminie wcześniejszym niż termin ukończenia kształcenia przewidziany w programie kształcenia, otrzymuje stypendium doktoranckie do dnia 30 września br.  

Dobrze, że kierownictwo szkoły doktorskiej uświadamia jej beneficjentom, że przedłużenie terminu oddania pracy doktorskiej jest możliwe tylko w wyjątkowych sytuacjach. W mojej uczelni wskazuje się na powody, które muszą być udokumentowane, a mianowicie: 

1) czasowa niezdolność do odbywania kształcenia spowodowanej chorobą;

2) konieczność sprawowania osobistej opieki nad chorym członkiem rodziny;

3) konieczność sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem do 4. roku życia lub dzieckiem posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności;

4) udział w grancie związanym z realizacją rozprawy doktorskiej;

5) modyfikacja Indywidualnego Planu Badawczego (IPB) związana ze zmianą promotora w związku z jego długotrwałą nieobecnością lub śmiercią albo przeniesieniem się doktoranta z innej szkoły doktorskiej;

6) modyfikacja IPB związana z zawieszeniem kształcenia w związku z urlopem macierzyńskim;

7) inne szczególne sytuacje losowe. 

Życzę zatem promotorom i doktorantom pozytywnego sfinalizowania prac nad rozprawą doktorską.    

Niewizerunkowy reportaż o niewizerunkowym profesorze pedagogiki

 

https://regiony.tvp.pl/66472183/reportaz-niewizerunkowy-kara-za-krytyke

Nie bardzo mam czas na śledzenie programu telewizyjnego, toteż jadąc na spotkanie z kadrą akademicką jednego z uniwersytetów miałem czas na to, by w czasie podróży odtworzyć reportaż o intrygującym tytule: NIEWIZERUNKOWY.  Nie zwróciłem uwagi na to, kto wrzucił do sieci link do tego materiału, ale z informacji jego producenta TVP3 każdy mógł się dowiedzieć, że będzie on poświęcony jednemu z wybitnych pedagogów czasów transformacji ustrojowej - przedwcześnie emerytowanemu profesorowi nauk społecznych Aleksandrowi NALASKOWSKIEMU.  

Obejrzałem reportaż z uwagą i nie żałuję poświęconego nań czasu. Szkoda, że musiał powstać, bo przecież mogło w ogóle nie dojść do wydarzeń, w wyniku których Profesor sam zrezygnował z pracy na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, mimo prawnej możliwości kontynuowania jej do 70 roku życia. Straciła na tym uczelnia, część studiującej młodzieży i kadr naukowych, które powinny mieć kontakt z Mistrzem, czołową postacią polskiej humanistyki i nauk społecznych.    

Środowisko akademickie nie tylko macierzystej uczelni, które zawdzięcza A. Nalaskowskiemu instytucjonalne sukcesy, indywidualne kariery, awanse, wprowadzenie do świata Nauki, w wyniku pozanaukowej aktywności tego pedagoga jako felietonisty prawicowego tygodnika "W Sieci", dokonało zwrotu. Wszystko to, co było Jego wkładem w kapitał kulturowy, społeczny macierzystej uczelni, jej kadr naukowych, w rozwój pedagogiki i środowiska akademickiego tej dyscypliny naukowej, zostało w zdumiewającej formie i klimacie "unieważnione". 

Co pozostało? Jak informuje wydawca reportażu: 

Aleksander Nalaskowski, to jedyny w Polsce profesor pedagogiki zajmujący się stolarstwem i jedyny w Polsce stolarz z ogromnym talentem publicystycznym piszącym cięte felietony. 

On jednak zawsze miał cięty język, także w swoich rozprawach, które są wyjątkowe w stylistyce, niepowtarzalne, oryginalne i ponadczasowe w swej treści.  

Dobrze, że redaktor reportażu Mirosław Rogalski namówił Profesora na spotkanie z przeszłością, z samym sobą, by zarazem przypomnieć akademickim faryzeuszom, kim i gdzie by byli, gdyby nie On. Szkoda, że sprowadził powód rezygnacji A. Nalaskowskiego z pracy w UMK w Toruniu tylko do powyższego wydarzenia. 

Dobór komentatorów jest w tym przypadku zdumiewający, bo w przeważającej mierze pozanaukowy tak, jakby A. Nalaskowski był przede wszystkim publicystą skrzywdzonym w macierzystej uczelni. Tymczasem nie trzeba budować nowego wizerunku jednemu z najważniejszych polskich pedagogów, tym bardziej przez TVP, bo Profesor wypracował sobie przez czterdzieści lat własną, niepodważalną pozycję uczonego w wyniku twórczej pracy badawczej, dydaktycznej i w zarządzaniu uniwersyteckim wydziałem.  

Sondaż diagnostyczny CBOS o rzekomo polskiej szkole

 

Nie będę w tym miejscu przywoływał fundamentalnych zasad prowadzenia badań metodą sondażu diagnostycznego, a więc badania opinii osób na określony temat. Zajrzałem do Komunikatu z badań na temat: "Polskie szkoły 2022", który opublikowało Centrum Badania Opinii Społecznej. Prowadząc badania kształcenia w polskim szkolnictwie byłem zainteresowany tym, czego można dowiedzieć się z takiej diagnozy. Trudno, by nie zainteresować się opinią badanych osób na tak istotny temat, skoro kształcimy stacjonarnie przyszłych, a niestacjonarnie już pracujących, pedagogów i nauczycieli.

Po przeczytaniu Komunikatu doszedłem do wniosku, że badanie opinii publicznej, która wprawdzie spełnia wymóg statystycznej poprawności w celowym doborze respondentów, zasługuje na uwagę, to jednak mam poważne wątpliwości, co do spełnienia przez CBOS zasady intersubiektywnej komunikowalności. 

Jak odnotowują autorzy Komunikatu: 

"Badanie „Aktualne problemy i wydarzenia” (391) przeprowadzono w ramach procedury mixed-mode na reprezentatywnej imiennej próbie pełnoletnich mieszkańców Polski, wylosowanej z rejestru PESEL". 

 O jakość kształcenia pytano osoby mające i niemające dzieci w wieku szkolnym z następujących przedziałów wiekowych: 18–24 lat; 25–34 lat; 35–44 lat; 45–54 lat; 55–64 lat oraz 65 lat i więcej. To jest kiczowaty miks, który przeczy wszelkim zasadom socjologicznych diagnoz. Zapewne pełen raport zawiera narzędzie diagnostyczne i wszystkie dane niż tylko to, co zostało ujęte w dostępnym powszechnie Komunikacie. 

Przyjmuję zatem, że nie o wartość poznawczą tu chodzi, ale propagandową, skoro postanowiono porównać wyniki diagnozy z 2022 roku z odpowiedziami na pytania, wśród których jedne zostały zadane Polakom w roku 1998 i 2014, inne w latach 1998; 2001; 2007; 2014; a jeszcze inne w latach: 2008; 2017, 2018. Co to za diagnoza ??? 

To, że takie porównanie nie ma istotnej poznawczo wartości, wynika z tego, że nie są to badania wzdłużne, a więc obejmujące tę samą populację. Nie można zatem formułować tak generalnych wniosków na podstawie opinii tych, którzy być może nie interesowali się edukacją w 1998 roku czy w następnych latach.  

Poprzeczne badania opinii publicznej dają jakiś obraz sytuacji, ale ich komparatystyczna wartość jest mierna. Być może mają polityczny kontekst, skoro postanowiono porównać opinie respondentów, którzy są nieporównywalni. Kto inny bowiem był pytany o edukację w każdym z tych trzech okresów. Jakie to ma zatem znaczenie poznawcze? Moim zdaniem baaaardzo niskie, populistyczne, propagandowe. 

W tle bowiem można dość łatwo odczytać, że była to diagnoza na zamówienie władz (CBOS jest agencją państwową), by prawdopodobnie na coś zwrócić uwagę opinii publicznej. Samosprawdzająca się hipoteza. 

Dla CBOS nie ma znaczenia, czy ktoś ma wiedzę na badany temat, czy jej nie posiada. Skoro ma dziecko w wieku szkolnym, to zapewne musi mieć na temat edukacji opinię, która w tym przypadku i tak jest mu sugerowana w odpowiednio skonstruowanym narzędziu. Wiemy jednak z analiz samych socjologów, że są to narzędzia mające spełniać funkcję propagandową, by można było wmówić społeczeństwu, że jest znakomicie lub dobrze w porównaniu z tym, co inni negatywnie oceniali przed laty.

Czy cały sondaż jest niewiele wart? Nie. Nie mogę tego powiedzieć, bo nie mam dostępu do całości. Jedynie ciekawym zbiorem odpowiedzi są te, które są następstwem otwartych pytań: 

Jakie są obecnie, Pana(i) zdaniem, największe problemy polskich szkół?

Jakie są, Pana(i) zdaniem, największe problemy szkoły/szkół, do których uczęszcza/uczęszczają Pana(i) dziecko/dzieci?

Natomiast pytania sugerujące, które zaczynają się od partykuły pytajnej "czy" nie mają dla mnie żadnej wartości. Wreszcie na koniec mojego komentarza: NIE ISTNIEJĄ POLSKIE SZKOŁY W OGÓLE. Pytanie zatem o to, co ma miejsce w czymś, o czym nie może mieć pojęcia nawet minister edukacji i nauki, jest absurdalne. Każdy z badanych, a było łącznie 1038 osób, mógł bowiem odnosić się do parcjalnej wiedzy na temat szkoły własnego dziecka, a ten, który nie posiada potomstwa - do szkoły własnego dzieciństwa. Czy to jednak tworzy obraz polskiej szkoły A.D. 2022? 

Odeszła pedagog kultury - Pani dr hab. Alina Górniok-Naglik

 

Zmarła Pani dr hab. Alina Górniok-Naglik, profesor pedagogiki, która przez większość lat swojej akademickiej drogi związana była z Uniwersytetem Śląskim. W ostatnich latach była zatrudniona w Małopolskiej Uczelni Państwowej im. rtm. Witolda Pileckiego w Oświęcimiu, gdzie kierowała Instytutem Nauk Humanistycznych i Społecznych. Przed Nią były jeszcze lata twórczej, akademickiej pracy z młodzieżą, która studiowała na kierunku pedagogika. Dlatego tak trudno jest pisać wspomnienie o Koleżance z naszego środowiska, która niespełna siedem lat temu uzyskała stopień doktora habilitowanego w dziedzinie nauk społecznych, w dyscyplinie pedagogika. 

Jej droga nauczycielsko-akademicka była prowadzona i rozwijana bardzo konsekwentnie. Ukończyła studia magisterskie w 1986 roku na kierunku wychowanie muzyczne na Wydziale Pedagogiczno-Artystycznym filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie. Jej praca magisterska dotyczyła korelacji treści przedmiotowych muzyki z językiem polskim i wychowaniem plastycznym w klasie trzeciej liceum. 

W roku 1997 obroniła dysertację doktorską zatytułowaną Założone a rzeczywiste funkcje nauczyciela w procesie kształcenia w latach I—III, którą napisała pod kierunkiem znakomitego uczonego w zakresie pedagogiki wczesnoszkolnej - pana
prof. dr hab. Wojciecha Kojsa. Recenzentami pracy doktorskiej byli mistrzowie - profesorowie Kazimierz Denek i Tadeusz Lewowicki.  Pani dr hab. A. Górniok-Naglik należała do tej kategorii młodych pracowników naukowych, którym zależało na jak najlepszym wykształceniu, by zaangażowanie w pracę naukową i dydaktyczną odpowiadało jak najwyższym standardom. 

Nie poprzestała na jednym doktoracie. W latach 2003-2006 podjęła studia doktoranckie w specjalności teoria muzyki i pedagogika na Uniwersytecie Ostrawskim w Republice Czeskiej, które ukończyła obroną kolejnej rozprawy doktorskiej pod tytułem: Sztuka w treściach nauczania. Na tropie korelacji i integracji w liceum. Przygotowała ją pod kierunkiem wybitnego Uczonego, etnografa, badacza kultury, folkloru i języka Śląska Cieszyńskiego -  profesora Daniela Kadłubca.  

Dbała o to, by Jej badania miały wyjątkowy, oryginalny charakter, ale także o upowszechnienie ich wyników. Wydała część programowo-metodyczną z dysertacji doktorskiej, która dotyczyła programu autorskiego dla gimnazjalnej edukacji w ramach ścieżki edukacyjnej "uczestnictwo w kulturze". Zależało Jej na tym, by nauczyciele dysponowali źródłami, które pomogą im w pracy z młodzieżą. 

Poszukiwała dla siebie miejsca, w którym byłaby nie tylko zrozumiana, ale i doceniona. W cieszyńskiej filii pełniła funkcje kierowniczki Pracowni Dydaktyki Ogólnej i Metodologii Badań, następnie przez cztery lata kierowała Zakładem Pedagogiki Wczesnoszkolnej i Przedszkolnej w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. rtm. W. Pileckiego w Oświęcimiu. Z kolei w latach 2013-2015 została członkiem Senatu w Wyższej Szkole Administracji w Bielsku-Białej, gdzie pełniła również funkcję Przewodniczącej Komisji ds. Jakości Kształcenia.  Ostatecznie jednak związała się z Małopolską Uczelnią Państwową im. rtm. Witolda Pileckiego w Oświęcimiu.

Pani Profesor MUP dr hab. Alina Górniok-Naglik była członkiem: Śląskiego Towarzystwa Muzycznego, Stowarzyszenia Drogami Tischnera, Stowarzyszenia Salezjanów Współpracowników i Salezjanek Współpracownic Prowincji Krakowskiej, dzieląc się swoją wiedzą i doświadczeniami z pracy z młodzieżą i nauczycielami. Przedmiotem Jej badań i zainteresowań pedagogicznych były zagadnienia edukacji kulturalnej oraz pedeutologii, a także dydaktyki szkolnej i muzykologii. 

Habilitowała się na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego w 2016 roku na podstawie m.in. rozprawy pt. Edukacja kulturalna w liceum stymulatorem autokreacji młodzieży (Toruń 2014) oraz pozostałych dokonań badawczych (monografie, artykuły, prace pod Jej redakcją), organizacyjnych i dydaktycznych, że przypomnę:

1. W dialogu sztuki z edukacją (Toruń́ 2007). 

2. Dziecko w świecie zabawy t.2: Zabawa w literaturze, muzyce i życiu codziennym,

Kraków 2009 (współautorstwo z B. Dymarą i J. Uchyła-Zroską).

3. Sztuka bycia nauczycielem. Sztuka współbycia nauczyciela z małym dzieckiem. Sztuka pytania i odpowiadania, Bielsko-Biała 2015 (współautorstwo z L. Wollman). 

4. Sztuka w treściach nauczania – na tropie korelacji i integracji w liceum (Kraków, 2002). 

Pedagogika kultury, edukacja artystyczna, pedagogika twórczości, wychowanie przez sztukę są tymi działami pedagogicznej myśli i praktyki, które są niezwykle istotne w każdym społeczeństwie, podtrzymując i rozwijajac nie tylko tradycję, kulturę wysoką, ale także służąc autokreacji dzieci, młodzieży, osób dorosłych i osób „złotej jesieni życia”.  Odejście Aliny Górniok-Naglik nie zamyka tego kierunku rozwoju pedagogiki kultury, bowiem możemy czerpać z Jej dokonań przez kolejne lata, zachowując Ją w pamięci pełnej wdzięczności za dotychczasową twórczość i kształcenie kadr pedagogicznych.     

Uroczystości pogrzebowe odbędą się dnia 24 marca 2023 r. o godz. 12.00 w kościele 
pw. Matki Bożej Królowej Polski w Brzezince. 

Niech spoczywa w pokoju. 

(źródło foto) 

Edukacja nie będzie najważniejszym tematem w czasie kampanii wyborczej przed wyborami do parlamentu

 

Redakcja "Rzeczpospolitej" zamówiła sondaż opinii Polaków na temat tego, co ich zdaniem będzie najważniejszym tematem w czasie kampanii wyborczej przed wyborami do parlamentu. Warto zwrócić uwagę na to, że wśród wielu istotnych kwestii w ogóle nie pojawiła się edukacja. Nie ma też mowy o nauce, kształceniu akademickim czy o kulturze.

Mój wniosek w formie hipotezy brzmiałby tak: 

Prawdopodobnie po raz kolejny powyższe dziedziny życia zostaną wykorzystane przez polityków jedynie w celach propagandowych, by pozyskać głosy poparcia, ale nic więcej. Funkcjonujemy w sferze nieopłacalnej dla polityków, sprawujących władzę, bo ta opiera się na sondażowych przesłankach.

Edukacja, nauka, kultura są kosztem dla każdej władzy, toteż nie będzie istotnych zmian w koniecznej a poważnej zmianie statusu ekonomicznego pracowników tych sfer publicznej służby. Poczuciem misji będą opłacać rachunki, karmić swoją duszę poczuciem bezinteresownego działania dla dobra wspólnego oraz czekać do kolejnych wyborów sejmowych w 2027 roku. Zawsze jest to jakaś perspektywa. Marzyć można bez ponoszenia przez rząd kosztów.  

Ps. 

Wyróżnione w sondażu tematy są jak najbardziej ważne.   

 

Nomenklatura dawniej i dziś

 

Przypominam tytułowy termin, którego jedno ze znaczeń tak wyjaśniają językoznawcy: 

O nomenklaturze mówimy również wtedy, gdy mamy na myśli grupę ludzi uprzywilejowanych przez władze, instancje partyjne itp., wyznaczonych z nadania władzy do pełnienia wysokich stanowisk kierowniczych w instytucjach i urzędach państwowych. Przywileje, które przysługują takiej grupie, są niezasłużone, ponieważ stanowią efekt różnych układów. Jest to więc wyraz używany w kontekście pejoratywnym. 

Synonimem do powyższego pojęcia są: 

• klika,

• sitwa,

• kasta,

• klan,

• koteria,

• koteryjka,

• kamaryla,

• mafia,

• polityczno-koleżeńskie układy.

Historyk, profesor Andrzej Garlicki opublikował na łamach "Polityki" (1990 nr 36) treść tajnego dokumentu z archiwów państwowych (VI Oddział Archiwum Akt Nowych sygn. 295/VII-79), który zawierał wykaz stanowisk obsadzanych przez rządzące elity. Dla funkcjonowania systemu totalitarnego ważne było mianowanie na wszystkie stanowiska "samych swoich", by za ich pośrednictwem sprawować pełną kontrolę (...) wszystkich przejawów życia społeczeństwa. Niniejszy dokument został uchwalony w dn. 8-10 maja 1950 roku, dlatego proszę się nie dziwić, że zawiera nazwy instytucji czy organizacji, które być może już nie istnieją albo mają inną nazwę. 

Zatrudnienie osoby mającej reprezentować interesy partii władzy oznaczało że jeśli ona (...) nie sprzeniewierzy się partii, lub nie popełni szczególnie rażącego przestępstwa, dotrwa do chwil swoich jako członek elity rządzącej (s.14). 

Nomenklatura jest zatem pojęciem określającym rozwiązanie systemowe w państwie, które dotyczy obsadzania stanowisk kierowniczych z rekomendacji partii władzy. Znienawidzona w czasach PRL nomenklatura jest strukturalnie i częsciowo symbolicznie reprodukowana, a więc istnieje nadal, tylko zmieniły się zasady jej powoływania i informowania o tym społeczeństwa.  

Dzisiaj można uzyskać informację na temat tego, kto, kiedy, na jakich zasadach został zatrudniony na nomenklaturowym stanowisku, a więc takim, które może dotyczyć kontrolowania określonych ustawą przejawów życia społeczeństwa, ale także jednostek oraz jakie wynikną z tego dla takiej osoby korzyści materialne (np. willa+) oraz finansowe ("nam się to należało").

Gdzie zatem można było obsadzać "swoimi" ludźmi lukratywne stanowiska? 

I. Kadry partii władzy (dawniej kadry KC i wydziały terenowe): kierownicy wydziałów, ich zastępcy i wszyscy pracownicy polityczni; sekretarze komitetów wojewódzkich i miejskich; kierownicy wydziałów i sekretarze  w tych komitetach; kierownictwo i personel naukowy Szkoły Partyjnej w Warszawie i Centralnej Szkoły Partyjnej w Łodzi; kierownicy partyjnych szkół wojskowych oraz sekretarze komitetów powiatowych i miejskich.

II Aparat Państwowy: ministerstwa, w tym ministrowie i wiceministrowie, dyrektorzy, wicedyrektorzy departamentów i samodzielnych biur; w przypadku Ministerstwa Oświaty - jeszcze: wizytatorzy ministerialni, kuratorzy i naczelnicy wydziałów personalnych w Kuratoriach Szkolnych, rektorzy i prorektorzy, profesorowie wyższych uczelni akademickich i nieakademickich, docenci wyższych uczelni akademickich i nieakademickich.

III. Główny Urząd Statystyczny (dyrektor, wicedyrektor, personalista GUS).

IV. Główny Urząd Kontroli Prasy i Widowisk (dyrektor, wicedyrektor i personalista).

V. Centralny Urząd Planowania (prezes, wiceprezesi i personalista, dyrektorzy departamentów.

VI. Komisja Specjalna - członkowie Biura Wykonawczego, przewodniczący delegatur wojewódzkich. 

VII. Film Polski - dyrektor, wicedyrektorzy i personalista, dyrektorzy działów.

VIII. Polskie Radio - dyrektor naczelny, dyrektorzy działów i personalista. 

IX. Aparat Samorządowy - prezydenci miast wojewódzkich, przewodniczący wojewódzkich rad narodowych, dyrektorzy biur prezydialnych wojewódzkich rad narodowych.

X. Spółdzielczość - prezesi, wiceprezesi, członkowie zarządu i personalista; prezesi, wiceprezesi, dyrektorzy działów i personaliści central spółdzielczych i Banku Gospodarstwa Spółdzielczego.

XI. Związki Zawodowe - członkowie prezydium, kierownicy wydziałów, przewodniczący okręgowych komisji związków zawodowych, prezesi i sekretarze zarządów głównych wszystkich związków zawodowych.

XII. Związek Młodzieży Polskiej i Zw. Akademicki MP - członkowie prezydium Zarządu Głównego, kierownicy działów Zarządu Głównego, Prezesi i sekretarze zarządów wojewódzkich. 

XIII - Organizacje masowe - członkowie prezydiów zarządów głównych poważniejszych organizacji, jak: Liga Kobiet, Polski Czerwony Krzyż, Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego, Towarzystwo Przyjaciół Żołnierzy, Polski Związek Zachodni, Związek Bojowników z Faszyzmem o Niepodległość i Demokrację, Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej itp. 

XIV. Prasa - redaktorzy naczelni i kolegia redakcyjne centralnych organów partyjnych, redaktorzy naczelni prowincjonalnych organów partyjnych i redaktorzy naczelni prasy bezpartyjnej centralnej i prowincjonalnej. 

W związku z wyborami parlamentarnymi w kraju obywatele czekają na opublikowanie przez media wykazu obecnej nomenklatury, by można było w toku debat publicznych (otwartych i zamkniętych) dowiedzieć się o jej zasługach dla naszego państwa i społeczeństwa. Zapewne częściowo zmieniła się struktura nomenklatury w naszym kraju.     

Mało przydatny Raport "Nauka w Polsce"

 

Na zlecenie Ministerstwa Edukacji i Nauki został opracowany i opublikowany przez Ośrodek Przetwarzania Informacji jako Państwowy Instytut Badawczy - Raport „Nauka w Polsce”. Ostatnia jego edycja była w 2019 roku. Nie zawiera on jakościowej analizy tak zawartych zestawień danych statystycznych, a zatem i patologii w zakresie m.in. przyznawania środków finansowych przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wątpliwym z naukowego punktu widzenia podmiotom. Niektóre dane dotyczą 2020 roku, a inne 2021 roku. Tak więc zapis o stanie nauki w 2022 roku jest nieprecyzyjny.  

Nie jest też w stanie "przykryć" tego, czym żyje środowisko naukowe po poselskim śledztwie, w wyniku którego odsłanięto karygodną politykę przyznawania środków publicznych na rzekomo badania naukowe. Strumienie finansowania nauki w Polsce okazują się w jakiejś części źródłem finansowania innych celów i zadań, niż wynika to z ustawy, co budzi szereg kontrowersji, a nawet - jak dowodzą posłowie monitorujący niewłaściwe działania władz NCBiR - stanowi przejaw działalności przestępczej.   

Z tego też powodu spada zaufanie do oficjalnych przekazów typu: 

Raport przedstawia najważniejsze charakterystyki sfery nauki w Polsce do 2021 roku (tam, gdzie to było możliwe, zaprezentowano też dane z 2022 roku). Zestawiono je również z danymi z poprzednich lat, a także z informacjami z innych państw. Wszystko to pozwala umiejscowić zmiany zachodzące w Polsce na tle szerszych tendencji pojawiających się w omawianej sferze w Europie i na świecie. 

Oczywiście, że publicystycznie przydatne są dane statystyczne, które dotyczą m.in. tego, że jest:

* 131 uczelni publicznych i 238 niepublicznych; 

* zatrudnionych w instytucjach naukowych 95,8 tys. pracowników badawczo-rozwojowych (13 proc. stanowią profesorowie, 27 proc. doktorzy habilitowani, 44 proc. doktorzy i 16 proc. magistrzy).     

Nie ma jeszcze oficjalnego, finalnego wykazu ewaluacji dyscyplin naukowych, którym przyznano kategorię od C do A+. Po co nam zatem wiedza, że wśród ocenianych osiągnięć 1185 jednostek naukowych otrzymało w ub. roku kategorię:

 A+     40 jednostek, 

A       375 jednostek, 

B+     580 jednostek. 

Pozostałe B+C (190 jednostek) nie osiągnęło kategorii naukowej, która pozwala na nadawanie stopni naukowych.  Zapewne nieco zmienią się te dane, jak minister wreszcie upubliczni ostateczną listę ewaluacji dyscyplin naukowych po uwzględnieniu odwołań. 

Pedagogika była ewaluowana w 41 jednostkach. 

Interpretacja danych ilościowych ma jedynie propagandowy charakter. Przykładowo, stwierdza się, że: W roku 2021 do Narodowego Centrum Nauki wpłynęło łącznie 10 899 wniosków, a finansowanie otrzymało 2 510 projektów. Zatem współczynnik sukcesu wnioskodawców wyniósł 23%.

To nie jest żaden współczynnik sukcesu, tylko współczynnik nędzy finansowej w szkolnictwie wyższym. Finansuje się bowiem tylko taki odsetek wniosków, jaki  wynika z niskiego przydziału finansów Narodowemu Centrum Nauki. Inna rzecz, że nie ma tu analiz patologii i nietransparentności wydatkowania tych środków, bowiem szczegółowe kryteria i powody odmowy wnioskodawcom nie są jawne. Do NCN jeszcze nie dotarli posłowie, a szkoda, bo mogliby, podobnie jak w przypadku NCBiR, rozpoznać mechanizm przyznawania środków niektórym podmiotom w sposób budzący poważne wątpliwości.  

O tym, że tak było świadczą wprowadzane zmiany w powoływaniu recenzentów i ustalaniu kryteriów ubiegania się o środki publiczne na badania w ramach różnych projektów. Podobnie w NCBiR, przed dwoma tygodniami skierowano do dotychczasowych ekspertów pismo, by poddali się weryfikacji według częściowo zmienionych kryteriów. 

Być może komuś niekompetentnemu wyda się, że przyznane na badania podstawowe środki w wysokości 1,8 mld złotych są imponujące, to jednak jest w błedzie. Taki poziom nie zbliża się nawet do rocznego budżetu jednej uczelni amerykańskiej. 

Władze resortu i ustawodawcy prawa o szkolnictwie wyższym i nauce deklarują i normują znaczenie jakości badań dla rozwoju nauki, ich przydatność dla rozwoju społeczeństwa i gospodarki.  Następstwem ich jakości i efektywności jest awans naukowy kadr akademickich, który nie podlega ocenom bibliometrycznym.  Jednak społeczeństwo otrzymuje następujące dane: 

Według Polskiej Bibliografii Naukowej (PBN), w latach 2017–2021 opublikowano 619 tys. prac naukowych, z których 

większość (67%) stanowiły artykuły, 

29% rozdziały w monografiach, 

a pozostałe 4% – monografie naukowe. 

Jedynie 3% artykułów naukowych zostało opublikowanych w czasopismach za 200 punktów. 

Najliczniejszą grupę punktowanych artykułów (18%) stanowiły te opublikowane w czasopismach za 100 punktów. 

Co piąty artykuł znalazł się w czasopiśmie spoza ministerialnej listy. 

Publikacje anglojęzyczne stanowiły połowę prac naukowych sprawozdanych w latach 2017–2021. Największy ich odsetek odnotowano wśród artykułów naukowych (65%), z kolei publikacje w języku polskim przeważały wśród monografii naukowych (85%) i ich rozdziałów (71%).

Z takiego zestawienia danych raportujący jedynie coś sugerują wrost lub spadek powyższych wskaźników, ale nie zamierzają tego merytorycznie interpretować. Z pewnym wyjątkiem, kiedy sugerują, że dopiero po 2017 roku zaznacza się wyższa jakość artykułów w czasopismach naukowych. Czyżby była to samokrytyka obecnych kadr naukowych zatrudnianych w MEiN, które uzyskały swoje stopnie naukowe przed 2017 rokiem?         

Wyższe szkoły niepubliczne mają najniższe wskaźniki jakości i efektywności badawczo-rozwojowej, ale w 2021 roku nastąpił największy, bo prawie 18-procentowy wzrost subwencji dla nich w porównaniu z rokiem 2020. W 2020 roku kwota przyznanej im subwencji wyniosła 278 mln zł, a w roku 2021 – prawie o 50 mln zł więcej. Zdecydowaną większość tych środków otrzymały uczelnie kościelne, uwzględnione w niniejszym raporcie w grupie uczelni niepublicznych. W 2021 r podmioty te otrzymały w ramach subwencji 316 mln zł (2% całości subwencji).  

Nie referuję treści tego raportu, gdyż ma on w dużej mierze charakter informacyjny, bez wartościowych wniosków. Może to zadowoli urzędników w odpowiedniej komisji Unii Europejskiej. Jednych danych w tym raporcie jednak nie ma, a mianowicie tych, które świadczą o utrzymywaniu wyższych uczelni w permanentnej nędzy finansowej. Jakoś nie upubliczniono danych na temat tego, jaki jest poziom wynagradzania pracy naukowej profesorów, pracowników badawczo-dydaktycznych, wykładowców i administracji. Wstydliwe dla rządzących dane trzeba było przemilczeć.