Nawiązuję do wczorajszego wpisu o inauguracyjnym posiedzeniu Zespołu Pedagogiki Medialnej przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN, który obradował w dn. 25 stycznia 2019 r. w Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie.
Prowadzący obrady zaproponował panel dyskusyjny z udziałem członków Zespołu, którzy reprezentują zarówno odmienne instytucje, jak i środowiska badające czy wspomagające edukację medialną.
Pierwszym mówcą był dyrektor Projektów Strategicznych Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa)- Marcin Bochenek . Zwrócił uwagę na realizowany w Polsce infrastrukturalny projekt włączenia szkół do szerokopasmowego Internetu, którym objętych jest ok. 26 tys. placówek oświatowych. Jak słusznie stwierdził: samo ich podłączenie nie czyni w edukacji żadnej rewolucji. Co tak naprawdę powinno stać się w wyniku tej modernizacji? Jej celem powinna być rzeczywista zmiana sprzyjająca lepszemu dostępowi wszystkich uczniów do wiedzy. Jesteśmy w epoce permanentnych zmian, toteż i szkoła musi zmienić swoje możliwości.
Projekt idealnie wpisuje się w ideologię wyrównywania szans edukacyjnych młodego pokolenia, tworzenia jemu nowych możliwości technicznych. Świat polskiej nauki ma włączyć się do tego projektu, gdyż potrzeby ludzkie nie ulegają zmianie, ale zmieniają się narzędzia do ich zaspokajania. Szkoła polska musi się zmienić, a nowe technologie sprzyjają zmianie także w relacjach międzyludzkich. Jeśli szkoła tego nie zrozumie - mówił M. Bochenek - to stanie się elementem schodzącym z głównego nurtu. Potrzebne są nowe koncepcje dotyczące procesu edukacyjnego, wychowawczego, bo tego nie zrobią za nas maszyny. Może warto zobaczyć, jak funkcjonują tego typu inicjatywy Teachers.net czy SchoolTube.
Dr hab. Wojciech Walat mówił o alfabetyzacji w świecie nowych technologii. Czy rzeczywiście mamy kształcić homo interneticusa? Narzędzia komunikacji wyprzedziły rozwój kulturowy, toteż musimy uczyć się porozumiewania także za ich pośrednictwem. Nie dochodzi do porozumienia w tych środowiskach, w których osoby są sieciowymi analfabetami. Przestrzeń współczesnych mediów – wirtualną cechuje przesłanie: "Nie myślę, więc jestem". Jak mamy edukować nasze dzieci, by słowo nadal było nośnikiem kultury, sztuki i wiedzy.
Dr hab. Jacek Pyżalski z Wydziału Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu przedstawił najważniejsze problemy badania osób w związku z ich aktywnością w przestrzeni medialnej. Zapowiedział ukazanie się za 2-3 tygodnie w Wydawnictwie Naukowym UAM raportu z międzynarodowych badań "EU Kids online". Jego wypowiedź stanowiła rdzeń problemów, którymi powinien zająć się Zespół KNP PAN. Pytał bowiem: Czy my wiemy, co młodzi ludzie robią online? Nie chodzi tu o potoczną wiedzę na ten temat, ale o naukową weryfikację tego zjawiska.
Co ważne, jak o wieloletni badacz wskazywał na słabości takich diagnoz, a mianowicie na to, że:
- wciąż diagnoza jest przechylona na negatywne zdarzenia. Znacznie mniej jest badań tego, co młodzi ludzie robią sensownego? Publikowane wyniki nie są zatem prawdziwe, gdyż nie odzwierciedlają wszystkich aspektów wykorzystywania przez młode pokolenie nowych mediów. Możemy zatem mieć wrażenie, że więcej jest tego, co jest złe, niż dobre.
- traktuje się działania online jako coś osobnego. Tymczasem trzeba badać to, co młody człowiek robi równolegle: offline i online.
- pewne rzeczy uważa się za oczywiste, stąd powstają stereotypy na temat wykorzystywania mediów przez młodzież. Dużo jest tekstów na temat tego, co młodzież robi online, podczas gdy są to aktywności marginalne. Niesłusznie nadajemy im miano powszechności. Rodzi to panikę moralną. Z jego badań wynika, że hejtowanie jest aktywnością niewielkiego odsetka młodzieży. Niepotrzebnie zatem wymyślamy sobie młodego człowieka.
Badania EU Kids online wkroczyły w nowy etap w kilkunastu krajach Europy, dlatego warto uwzględnić ich wyniki w dalszych projektach i koncepcjach teoretycznych czy praktycznych:
- badania reprezentatywne na dużej próbie w całym kraju;
- pytania dotyczyły cyberprzemocy, mowy nienawiści, ale i pozytywnego wykorzystywania mediów;
- badania objęły nie tylko dzieci, ale także rodziców, których diagnozowano tym samym narzędziem w 14 krajach;
- można dzięki tym badaniom mówić o trendach dotyczących nie tylko mowy nienawiści, ale i zachowań czy postaw świadków przemocy .
Wreszcie prof. UAM J. Pyżalski zwrócił uwagę na zjawisko mobilności, gdyż coraz więcej użytkowników nowych technologii medialnych w ogóle nie używa stacjonarnego komputera. Czas bycia online nie obejmuje zatem tylko korzystania z PC, ale przede wszystkim z mobilnych narzędzi.
O związku edukacji muzycznej z mediami mówił dr hab. Piotr Baron – z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nysie, dyrygent, ale i autorem badań oraz rozwiązań w zakresie edukacji muzycznej w szkołach. Jego pytanie - Czy edukacja muzyczna jest potrzebna? jest o tyle zasadne, że zmieniają się gusty i afirmacje kultury muzycznej, skoro za występ discopolowy płaci się wykonawcy ze środków publicznych 40 tys. zł. Polska szkoła musi się zmienić.
Kreatywność dzieci jest ogromna. On sam wprowadził od I kl. własnej niepublicznej szkoły podstawowej przedmiot „kompozycja”. Okazało się, że dzieci genialnie komponują. Czy dzisiejszy nauczyciel muzyki ma nawracać dzieci na nauczanie właściwej muzyki? A jaka jest właściwa? Czy trzeba katować dzieci J.S. Bachem? Czy nauczyciel ma być policjantem w narzucaniu takiej czy innej muzyki? Jak stwierdził profesor: Trawa nie rośnie szybciej, gdy się za nią ciągnie, a zatem presja w zakresie treści kształcenia muzycznego wywierana na uczniów hamuje ich rozwój kulturowy, estetyczny.
Ważne jest to, jak stymulować dzieci do aktywnego uczestniczenia w muzyce. Okazuje się bowiem, że uczniowie szkoły muzycznej nie potrafią zapisać usłyszanej melodii. Na ile kształcenie muzyczne sprzyja rozwojowi uczniów? Zmniejsza się poziom agresji, wandalizmu, znajomość języka angielskiego czy niemieckiego wzrosła o 40%. Muzyków powinno kształcić się na potrzeby przemysłu – muzyka formuje zdolność do pracy zespołowej, kreatywność, sumienność, zrównoważenie. Wychowujmy dzieci na wrażliwych odbiorców muzyki. Trzeba zmienić kształcenie nauczycieli muzyki.
