W dniu 12 października 2021 r. odeszła prekursorka
arteterapii w Polsce, pedagog, kulturoznawczyni, współzałożycielka
i pierwsza prezes Stowarzyszenia Arteterapeutów Polskich „Kajros
- dr hab. Wita Szulc. W środowisku akademickiej
pedagogiki była znana i ceniona za rozprawy z pogranicza pedagogiki
specjalnej/pedagogiki leczniczej, pedagogiki kultury i edukacji
artystycznej.
Jej dokonania w zakresie terapii przez sztukę, w tym
m.in. biblioterapię, teatroterapię i muzykoterapię wpisują się w jakże
potrzebną sztukę pomagania osobom chorym, cierpiącym, ale i częściowo zdrowym z
parcjalnymi dysfunkcjami własnego organizmu. Znakomicie łączyła arteterapię z
metodyką kształcenia wczesnoszkolnego.
O swoim życiu i pracy zawodowo-oświatowej napisała w autobiografii, którą wydała w 2013 r.
Wita Szulc urodziła się 3 lipca 1941
r. w Śniatynie nad Prutem. Studia wyższe magisterskie odbyła w latach
1959-1964 na Wydziale Filologicznym UAM w Poznaniu uzyskując stopień magistra
filologii klasycznej w 1964 r. Po studiach podjęła się pracy
na stanowisku kierownika świetlicy i bibliotekarza w Fabryce Kosmetyków Lechia
w Poznaniu, którą wykonywała do 1970 r.
Przez kolejne 14 lat pracowała w Bibliotece Akademii Medycznej w Poznaniu
na stanowisku kustosza dyplomowanego. W tym okresie przygotowała pod kierunkiem
prof. dr hab. Stanisława Pietraszki dysertację doktorską pt. Model
potrzeb kulturalnych w polityce społeczno-kulturalnej Polski Ludowej w latach
1944-1956”, którą obroniła w 1977 r. na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu
Wrocławskiego, uzyskując stopień doktora nauk humanistycznych z
literaturoznawstwa. Na Wydziale Pedagogiczno–Artystycznym UAM
w Kaliszu uruchomiła pierwsze w naszym kraju studia licencjackie (1996) i podyplomowe z „arteterapii” dla kandydatów do
zawodu w edukacji wczesnoszkolnej.
W 1984 r. została adiunktem na Wydziale Pielęgniarskim Akademii Medycznej w
Poznaniu, w której przepracowała do 2003 r., najpierw w Katedrze Pielęgniarstwa
Klinicznego i Rehabilitacji, a następnie w Katedrze Nauk o Zdrowiu i w
ostatnich latach w Katedrze Zdrowia Matki i Dziecka. Stopień doktora
habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki uzyskała na
podstawie dorobku i rozprawy habilitacyjnej pt. „Kulturoterapia.
Wykorzystanie sztuki i działalności kulturalno-oświatowej w lecznictwie” na Wydziale
Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu w dn. 21.02.1995 r.
W 1996 r. W. Szulc uzyskała stanowisko profesora w Instytucie
Pedagogiczno-Artystycznym UAM w Kaliszu, gdzie pracowała do 2004 r.
Ostatnim miejscem jej zatrudnienia w szkolnictwie państwowym był Uniwersytet
Zielonogórski, po odejściu z Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego,
gdzie od 2006 r. kierowała Zakładem Edukacji Zdrowotnej. Dodatkowo pracowała
też w Gnieźnieńskiej Wyższej Szkole Humanistyczno-Menedżerskiej „Millenium” w
Gnieźnie, w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. Witelona w Legnicy, zaś w
ostatnich latach także w Akademii Ignatianum. Kształciła pedagogów w
zakresie kulturoterapii właściwie w całym kraju, uczestnicząc w konferencjach,
seminariach, prowadząc warsztaty, kursy i szkolenia.
Chciała być blisko wszystkich tych, którzy potrzebowali Jej wsparcia.
Założyła nawet konto na Facebooku, w którym zaktualizowała swoje zdjęcie
profilowe (w/w) w dniu 10 września 2015 r. Nie była jednak aktywna w tej przestrzeni,
mając zapewne przeświadczenie, że sztuka wymaga bezpośredniego obcowania z nią
i naturalnego przeżywania wrażeń.
Wita Szulc opublikowała ponad 250 artykułów i
rozdziałów w pracach zbiorowych, w tym także w języku angielskim, rosyjskim,
włoskim i łotewskim. Znakomicie reprezentowała Polską arteterapię w
przestrzeni europejskiej nauki i pedagogiki praktycznej. Zachęcam wszystkich zainteresowanych arteterapią do sięgnięcia po następujące rozprawy W. Szulc:
– W. Szulc, Kulturoterapia. Skrypt
dla Akademii Medycznej. (Poznań, 1988);
– W. Szulc, Sztuka i terapia (Warszawa
1993);
– W. Szulc, Kulturoterapia.
Wykorzystanie sztuki i działalności kulturalno – oświatowej w lecznictwie.
(1994);
– W. Szulc, Sztuka w służbie medycyny od
antyku do postmodernizmu (Poznań, 2001);
– W. Szulc, Muzykoterapia jako przedmiot
badań i edukacji (Lublin, 2005);
– W. Szulc, Kultura dla mas Polski
Ludowej. Wizje ideologów, publicystów i twórców z lat 1944 – 1956.
(Wrocław, 2008);
– (współred. z M. Furmanowską i J.
Gładyszewską-Cylulko). Arteterapia jako dyscyplina akademicka w krajach
europejskich (Wrocław 2010);
– W. Szulc, Arteterapia. Narodziny idei,
ewolucja teorii, rozwój praktyki. (Warszawa, 2011);
– W. Szulc, Kajros i
arteterapia. Opowieść autobiograficzna. (Warszawa, 2013);
– W. Szulc, Arteterapia oparta na
wiedzy. Wiedza przydatna organizatorom, nauczycielom i uczestnikom arteterapii.
(Legnica, 2014);
– W. Szulc, Wiedza o arteterapii dla
pedagogów i promotorów zdrowia. (Legnica, 2018).