Jeszcze w połowie grudnia napływały do Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN zapytania: Czy KNP podjął lub zamierza podjąć jakieś działania w sprawie zmiany niekorzystnych dla nas wskaźników kosztochłonności? Jest czas konsultacji w MNiSW i wiele dyscyplin lub grup dziekanów podjęło walkę wysyłając listy, przygotowując raporty itp. (językoznawstwo, filozofia, socjologia, ekonomia).Jak słusznie podkreślał jeden z dziekanów - Rada Wydziału prawdopodobnie podejmie uchwałę w tej sprawie, ale pojedynczy głos może nie mieć przebicia.
W dn. 9 grudnia 2018 r. informowałem opinię publiczną o tym, że Komitet Nauk Pedagogicznych PAN podjął stosowną uchwałę w tej sprawie. Liczyliśmy na to, że dziekani wszystkich wydziałów pedagogicznych w kraju dokonają własnych analiz i także podejmą interwencję w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego kierując się merytorycznymi argumentami. Stało się tak tylko częściowo. Niektórzy liczyli na to, że ktoś za nich załatwi tę sprawę.
Tymczasem racja jest po stronie większości, a nie mniejszości, gdy w grę wchodzą konsultacje społeczne. Minister J. Gowin podpisał w ub. tygodniu rozporządzenie, którego treścią zachwycają się niektórzy nie dostrzegając połowiczności konsultacyjnego sukcesu. W istocie bowiem minister przychylił się do naszego (mam tu na uwadze wszystkich konsultantów akademickiej pedagogiki) apelu, by przewidziany dla pedagogiki wskaźnik kosztochłonności, a wynoszący najniższy poziom 1.0 (w skali 1-6) uległ podwyższeniu.
Komitet Nauk Pedagogicznych PAN apelował, by w Rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie współczynników kosztochłonności (projekt z dnia 23 listopada 2018 r.). na prowadzenie kształcenia na studiach stacjonarnych w dyscyplinie pedagogika dokonać korekty z szacowanej wartości 1 na wartość 2. Proponowana wartość wskaźnika kosztochłonności na kierunku pedagogika nie odzwierciedla rzeczywistych nakładów ponoszonych na prowadzoną działalność dydaktyczną – kształcenie z wielością, w obrębie tej dyscypliny, kierunków kształcenia oraz specjalności.
Minister Jarosław Gowin dokonał tej korekty, ale tylko do wartości 1.5. Nie ma się zatem z czego cieszyć, bo wprawdzie jest to "podwyżka" o 0.5, ale nie uwzględniono zupełnie apelu o wzrost tego współczynnika także do sfery badań naukowych. Proponowany przez Komitet Nauk Pedagogicznych wskaźnik kosztochłonności na poziomie „2” miał istotne znaczenie, gdyż rzutuje na zakres oraz jakość realizowanych badań naukowych. Inwestycja w badania naukowe w dyscyplinie pedagogika powinna być odpowiedzialną działalnością badawczą na rzecz kształtowania jakości naszego społeczeństwa, zmian edukacyjnych, oświatowych, społeczno-kulturowych i gospodarczych. Potrzebne są do tego środki.
W świetle uzasadnienia resortu: "Zgodnie z art. 367 ust. 2 ustawy minister, wydając rozporządzenie uwzględni specyfikę, warunki, a także koszty prowadzenia działalności naukowej i dydaktycznej w poszczególnych dyscyplinach." Nikt z zachwycających się powyższym "ochłapem" na dydaktykę nie zwraca uwagi na to, że zupełnie pominięto kwestię, która jest istotna dla stanu rozwoju dyscypliny naukowej w szerokim tego słowa znaczeniu.
Współczynniki kosztochłonności w zakresie prowadzonych badań naukowych lub prac rozwojowych w poszczególnych dziedzinach nauki dotyczą przecież sposobu ustalania wysokości dotacji i rozliczania środków finansowych na utrzymanie potencjału badawczego oraz na badania naukowe lub prace rozwojowe oraz zadania z nimi związane, służące rozwojowi młodych naukowców oraz uczestników studiów doktoranckich.
Nie ma się zatem z czego cieszyć. Czas na dostrzeżenie, że w taki sposób prowadzi się politykę ekonomicznego wygaszania i niszczenia potencjału naukowego w ramach wielu dyscyplin, nie tylko pedagogiki. A tak wygląda uzasadnienie tego procederu w roku 2019:
"Dane przekazane przez około 90% wymienionych podmiotów ukazały rzeczywisty poziom ponoszonych przez nie kosztów prowadzenia kształcenia i działalności naukowej w latach 2014–2016 (sic!- BŚ) i zostały przyjęte jako podstawa do ustalenia wartości współczynników kosztochłonności prowadzenia kształcenia i działalności naukowej w poszczególnych dyscyplinach.
Do weryfikacji danych zastosowano metodę analizy skupień, na którą składa się kilka algorytmów klasyfikacji służących do grupowania obiektów (tu: wskaźników kosztów) w większe skupienia (zbiory), z zastosowaniem określonej miary podobieństwa lub odległości między przyjętymi wskaźnikami. Wynikiem tej analizy było przypisanie dyscyplin do poszczególnych skupień. Następnie przeprowadzono analizę wartości, wokół których skupiają się wskaźniki (centrów skupień), co pozwoliło na przypisanie skupieniom kolejnych wartości współczynników kosztochłonności.
Ze względu na fakt, że dla określenia współczynników kosztochłonności było istotne empiryczne określenie rozpiętości tych współczynników, za pomocą metody analizy hierarchicznej – tzw. metody Warda, określono liczbę skupień, które odpowiadały zakresowi współczynników kosztochłonności. Powyższe działanie pozwoliło na ustalenie, że czterdzieści siedem dyscyplin należy przypisać do sześciu grup.
Następnie, wykorzystując metodę k-średnich, zostało utworzonych sześć skupień obejmujących możliwie najbardziej różniące się dyscypliny. Oznacza to, że w ramach jednego skupienia otrzymano dyscypliny, które – pod względem zdefiniowanych wskaźników – są do siebie najbardziej podobne. Za pomocą zastosowanej metody wyodrębniono tzw. centra skupień, pozwalające na gradacyjne określenie kosztochłonności skupień."
***
Jakie jeszcze dyscypliny naukowe mają wskaźnik kosztochłonności na naukę w wysokości 1.0? Oto one: Ekonomia i finanse; Filozofia, Językoznawstwo, Literaturoznawstwo, Nauki o bezpieczeństwie, Nauki o komunikacji społecznej i mediach, Nauki prawne, Nauki teologiczne i Prawo kanoniczne. Skalę skrócono z 1-6 do 1-4. Podwyższono do 1.5 ów wskaźnik takim dyscyplinom, jak Historia, Nauki o kulturze i religii, Nauki o polityce i administracji i Nauki socjologiczne.
Interesujące jest to, że wskaźnik 2.0 mają: Nauki o kulturze fizycznej, Nauki o sztuce, Nauki o zarządzaniu i jakości, Nauki o zdrowiu, Psychologia, Sztuki filmowe i teatralne, Sztuki muzyczne oraz Sztuki plastyczne i konserwacja dzieł sztuki
Absolutnie, nie daję wiary rzetelności powyższym przydziałom.
Inna kwestia, to to, że sami też jesteśmy sobie inni. Dziekani wydziałów lub dyrektorzy uniwersyteckich instytutów nieświadomi złożoności projektu rozporządzenia wnioskowali tylko i wyłącznie o podwyższenie współczynnika kosztochłonności jedynie na kształcenie. Czyżby już teraz postanowili włączyć się do destrukcji własnej dyscypliny naukowej?
Jedynie dziekan Wydziału Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu, Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego oraz Rektor Uniwersytetu Rzeszowskiego dokonali pogłębionych analiz i uzasadnili konieczność podwyższenia tego współczynnika do poziomu 2.0. Tymczasem ministerstwo wprowadziło w błąd opinię publiczną zamieszczając w odniesieniu do pedagogiki niezgodny z prawdą materialną komentarz odmawiający podwyższenia tego współczynnika.
"Na podstawie licznych uwag zgłoszonych w procesie konsultacji publicznych, opiniowania i uzgodnień, dokonano korekt wartości współczynników kosztochłonności, w tym w szczególności podwyższono wartość współczynnika kosztochłonności kształcenia w dyscyplinie naukowej pedagogika do 1,5. Dodatkowo należy wskazać, że zgłaszający uwagę nie przedstawił analizy kosztów prowadzenia działalności naukowej w dyscyplinie naukowej pedagogika w stosunku do kosztów prowadzenia działalności naukowej w innych dyscyplinach. Wskazane argumenty nie pozwalają ocenić czy wymienione koszty są wyższe czy może tożsame z innymi, bardziej kosztochłonnymi dyscyplinami. Zaproponowane w projekcie współczynniki kosztochłonności uwzględniają analizę porównawczą kosztów we wszystkich dyscyplinach naukowych lub artystycznych."
Każdy może przeczytać teksty apelacji, by przekonać się, że ministerialni urzędnicy najzwyczajniej kłamią. Nie chciało im się przeczytać? Czy może z góry - na zasadzie prywatnych uprzedzeń - założyli, które dyscypliny muszą być "jedynkowe"? Za co płaci się urzędnikom MNiSW? Za wprowadzanie ministra i akademików w błąd? Kłamie i manipuluje danymi minister edukacji Zalewska, a teraz widać, jak manipuluje wybranymi danymi ministerstwo J. Gowina.