Mistrzowskie kształtowanie kultury matematycznej uczniów via fotoedukację

W ub. tygodniu miało miejsce na Wydziale Nauk Pedagogicznych Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej kolokwium habilitacyjne adiunkt z Uniwersytetu Szczecińskiego pani
dr MAŁGORZATY MAKIEWICZ, która na podstawie bogatego dorobku naukowego, dydaktycznego i organizacyjnego uzyskała stopień naukowy doktora habilitowanego w dziedzinie nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika. A przecież jako już samodzielny pracownik naukowy nie jest z wykształcenia pedagogiem tylko matematykiem.


Piszę o tym, by przeciąć krążące po kraju utyskiwania niektórych dydaktyków przedmiotowych (geografów, fizyków, informatyków, historyków, chemików, filologów itd.) na to, że nie mają możliwości habilitowania się w Polsce na podstawie dorobku z zakresu dydaktyki szczegółowej, w związku z czym rzekomo muszą emigrować na Słowację. Nie muszą, jeśli ich badania mają charakter naukowy, a nie metodyczny, stricte dydaktyczny, popularnonaukowy, jeśli spełniają kryteria poprawności metodologicznej.

Nie było żadnego problemu w przypadku pani Małgorzaty Makiewicz, która od wielu lat systematycznie uczestniczy w Letnich Szkołach Młodych Pedagogów Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN, poznała współczesną pedagogikę, miała możliwość przedyskutowania swoich założeń badawczych w Zespole Pedagogiki Szkolnej przy KNP PAN, jakim kieruje od lat prof. dr hab. Maria Dudzikowa, by nabrać nie tylko uzasadnionego przekonania co do wartości własnych odkryć, ale i ich ogromnych walorów praktycznych dla oddolnego reformowania procesu kształcenia.

Jak stwierdziła recenzentka jej dorobku, pani prof. zw. dr hab. Dorota Klus-Stańska, na której opinię będę się tu powoływał, gdyż nie uczestniczyłem w tym przewodzie, pani dr M. Makiewicz od początku swojej pracy zawodowej, gdy zdobyła kwalifikacje nauczyciela matematyki, przez cały czas aktywności badawczej, edukacyjnej, organizacyjnej i popularyzatorskiej do dziś, łączy zajmowanie się matematyką oraz dydaktyką jako subdyscypliną pedagogiki. Jej aktywność naznaczona jest rzadko spotykaną pasją, energią i wytrwałością. Centralnym punktem jej zainteresowań, a jednocześnie zaczynem oryginalności dorobku, jest fotografia jako element świata kultury, edukacji i matematyki.

Gorąco polecam Państwu jej rozprawę habilitacyjną pt. „O FOTOGRAFII W EDUKACJI MATEMATYCZNEJ. JAK KSZTAŁTOWAĆ KULTURĘ MATEMATYCZNĄ UCZNIÓW” (SZCZECIN, 2013), gdyż ma w niej miejsce wyjątkowo (...) interesujące spotkanie matematyki i humanistyki, ich przenikanie się i współtworzenie. Jest to motyw, który w życiu zawodowym Habilitantki pojawił się bardzo wcześnie i który wyznaczył cały jej dalszy rozwój i drogę naukową. Stało się to możliwe dzięki połączeniu wiedzy matematycznej i niezwykłej wrażliwości estetycznej Autorki. Nieustanne krzyżowanie się poszukiwań matematycznych, pedagogicznych, artystycznych z jednoczesną pasją społeczną i dążeniem do wypełniania nauczycielskiej misji to wyraziste charakterystyki pracy zawodowej dr M. Makiewicz .
(...)
Dorobek naukowy dr hab. Małgorzaty Makiewicz zakreślony jest przez cztery pojęcia: twórczość – edukacja – matematyka – fotografia. Swojego rodzaju klamrą kategorialną staje się w tym ujęciu kultura matematyczna, stanowiąca w recenzowanym dorobku rodzaj rdzenia teoretycznego i aksjologicznego. Jej wyeksponowanie jest konsekwencją przyjęcia pewnych założeń dotyczących umysłu, wiedzy, edukacji i samej matematyki. Tworzy to oryginalne pole badawcze, w którym Habilitantka zrealizowała liczne twórcze projekty edukacyjne i badawcze.

Ich konstrukcja została oparta na odkryciu fotografii w jej trzech funkcjach:

*metodologicznej (jako narzędzia badawczego),

*teoretycznej (jako płodnej intelektualnie kategorii teoretycznej opisującej zarówno matematykę, jak i uczenie się) i

*edukacyjnej (jako środka kształtowania umysłu ucznia, budowania jego wiedzy i kompetencji matematycznych).

Sama Habilitantka opisuje fotografię, stanowiącą rodzaj fenomenu matematycznego widzenia i matematycznej wyobraźni, jako „transfer pomiędzy światem idei a światem konkretu”.

Nie będę zdradzał tu treści publikacji pani dr hab. Małgorzaty Makiewicz zachęcając do sięgnięcia po jej książki, ale i do bezpośrednich spotkań, dla których znakomitą okazją są organizowane przez nią Ogólnopolskie Konkursy Fotograficzne - MATEMATYKA W OBIEKTYWIE".

(fotografia laureata jednego z konkursów Michała Cenzartowicza pt. "Funkcje kwadratowe są dookoła nas"

PANI DOKTOR HABILITOWANEJ MAŁGORZACIE MAKIEWICZ SERDECZNIE GRATULUJĘ!

W tym roku pożegnaliśmy

Wyjątkowego pedagoga społecznego i socjologia wychowania z Instytutu Pedagogiki Wydziału Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu - profesora zwyczajnego dr. hab. Ryszarda Borowicza, współzałożyciela i redaktora naczelnego kwartalnika "Kultura i Edukacja"; autora kilkunastu monografii naukowych poświęconych głównie problematyce oświaty i nierównościom społecznym w środowisku wiejskim.

Profesora zwyczajnego dr. hab. Janusza Plisieckiego pracownika naukowego Wydziału Pedagogiki i Psychologii UMCS w Lublinie, b. kierownika Zakładu Pedagogiki Kultury Instytutu Pedagogiki UMCS, autora 12 monografii i 176 artykułów na temat roli sztuki w życiu młodzieży oraz filmu i współczesnej kultury.

Znakomitego teoretyka wychowania - warszawskiego pedagoga/fenomenologa dra hab. Stanisława Rucińskiego, em. profesora Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Pedagogicznego, wykładowcy w Salezjańskim Instytucie Wychowania Chrześcijańskiego w Warszawie oraz profesora w Wyższej Szkole Nauk Społecznych – Pedagogium w Warszawie. Wydał wyjątkową rozprawę z fenomenologii wychowania pt. Wychowanie jako wprowadzanie w życie wartościowe.

Profesor zwyczajną dr hab. Teresę Kukołowicz - teoretyka wychowania chrześcijańskiego, pedagoga szkolnego z Wydziału Nauk Społecznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Lublinie, której publikacje i wykłady chroniły w okresie totalitaryzmu pedagogikę polską przed językiem marksistowsko-leninowskiej ortodoksji.

Młodą pedagog społeczną z Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach panią dr hab. Beatę Dyrdę, b. zastępczynię dyrektora Instytutu Pedagogiki UŚl, adiunkt w Katedrze Pedagogiki Społecznej, specjalizującej się w badaniach naukowych w problematyce syndromu nieadekwatnych osiągnięć szkolnych, sytuacji i szans rozwojowych uczniów zdolnych a także wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży w toku szkolnej edukacji.

Wybitnego specjalistę w zakresie pedagogiki resocjalizacji, profesora zwyczajnego dr. hab. Bronisława Urbana z Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, autora akademickich podręczników z resocjalizacji, monografii i setek rozpraw naukowych.

Profesor Akademii Jana Długosza w Częstochowie - dr hab. Jadwigę Suchmiel autorkę wielu rozpraw i monografii z historii oświaty i wychowania, specjalistkę w zakresie badań biograficznych i dziejów Uniwersytetu we Lwowie.

Szczególnie znanego i cenionego w pedagogice profesora zwyczajnego dr. hab. Kazimierza Obuchowskiego, psychologa osobowości i psychologa klinicznego, wykładowcy na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, członka Komitetu Nauk Psychologicznych PAN oraz kierownika Zakładu Teorii Osobowości Instytutu Filozofii i Socjologii PAN w Poznaniu. Był autorem kilkunastu monografii i kilkuset artykułów naukowych na temat podmiotowości, zdolności, teorii potrzeb i osobowości człowieka.

Niech towarzyszy nam w tych dniach zaduma nad losem zmarłych naukowców, a pamięć o ich życiu i dziełach pozwala dalej rozwijać nauki pedagogiczne. Dzielmy się z innymi wartościami, jakie nam przekazali. Niepowtarzalny, mistyczny klimat odwiedzanych dzisiaj miejsc (także w wirtualnym przekazie wspomnień) uczy nas także troski nie tylko o groby, ale i o dusze zmarłych. Nie bez powodu mówimy za Horacym "non omnis moriar", by kontynuować to, co na ziemi pozostawili po sobie nasi mistrzowie, przyjaciele, nauczyciele czy bliscy.

Pamiętamy o tych, którzy odeszli

Pamiętam o nauczycielkach wczesnej edukacji, które poświęciły swoje życie, pasję, miłość tak bliskim, jak i dzieciom, swoim uczennicom i uczniom oraz ich rodzicom, koleżankom i kolegom z rady pedagogicznej. Pamiętam o tych, które dzieliły się swoją wiedzą, doświadczeniami, pomysłami z uczestnikami ich warsztatów, spotkań, konferencji.

To one, w wielu przypadkach mniej znane szerokiej opinii publicznej, zmieniały sens i wartość edukacji w szkolnictwie publicznym, w wielkich aglomeracjach miejskich, małych miasteczkach, w wiejskich szkółkach nadając im swoje autorskie oblicze. Dzięki nim wielu rodziców uwierzyło, że szkoła publiczna może być środowiskiem także ich życia, poszanowania ich opinii, dzielenia z nimi trosk, obaw i radości, wzajemnego wsłuchiwania się w pojawiające się problemy i ich rozwiązywania. Wspólnie z dziećmi oddane zawodowej pasji nauczycielki zmieniały rodzicielskie czy koleżeńskie uprzedzenia, negatywną pamięć do szkoły czyjegoś dzieciństwa, do nauczycieli wyzbytych empatii i szacunku.

Ile SIŁACZEK już odeszło, często przedwcześnie zmagając się z otaczającą je zawiścią, ignorancją, ucieczką od prawdy o istocie kształcenia i sensie wychowania? Ile z nich musiało tracić czas i energię na przekonywanie do tego, by im nikt przynajmniej nie przeszkadzał w ich prawie do własnej kreatywności i zawodowej samorealizacji? Chciały i potrafiły godzić życie rodzinne z pasją tworzenia zupełnie nowej szkoły, autorskich programów, konstruowania nowych pomocy dydaktycznych, podręczników, materiałów pomocniczych do uczenia się dzieci w sposób, który gwarantował nie tylko skuteczność, ale przede wszystkim trwałą radość poznawania i bycia razem.

Jak to jest, że afirmatorzy humanistycznej edukacji przedszkolnej czy szkolnej, zaangażowani w uczynienie placówki oświatowej środowiskiem szczęśliwego współistnienia muszą zmagać się ze skrytymi wrogami, przeciwnikami zmian, faryzeuszami nauczycielskiej wolności? Część z nich awansuje, inni przechodzą już na emeryturę lub odcinają kupony od nieswoich sukcesów. Na systematycznej i innowacyjnej pracy jednej nauczycielki wczesnej edukacji żeruje co najmniej kilka innych (nie wspominając już o ich zwierzchnikach), które korzystają bezzwrotnie a interesownie z jej dokonań.

Im ktoś reprezentuje niższy poziom zaangażowania, twórczości, pracowitości, tym silniej, ale zarazem skrycie, zwalcza i niszczy potencjał pedagogicznej niezależności nowatorów. Ci zresztą nie znajdą się na listach rankingowych, gdyż często pracują z poczuciem wielkiej pokory i skromności oraz oddania swoim podopiecznym. Zbyt wiele nauczycielek przedwcześnie utraciło zdrowie czy oddało życie nie doczekawszy zasłużonej emerytury.

Symbolicznie zapalam znicze pamięci na grobach nauczycielek i nauczycieli, którzy zapisali w sercach i pamięci swoich uczniów oraz bliskich im osób niepowtarzalną wartość autentycznych dokonań. Ich twórczość, świadomość wkładu w pedagogikę praktyczną i teoretyczną staje się zobowiązaniem dla kolejnych pokoleń, by nie godzić się na destrukcyjną, nekrofilną politykę władz wszelkich szczebli, na pozoranctwo, fikcję i konformizm.