Profesor pedagogiki - historyk oświaty i wychowania Julian Dybiec odznaczony w UJ

 

(fot. Julian Dybiec) 

Ogromnie ucieszyła mnie wiadomość o wyróżnieniu w dniu 22 marca 2022 roku przez Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego wybitnego historyka oświaty i wychowania profesora Juliana Dybca srebrnym medalem pamiątkowym "Plus ratio quam vis". W tym roku ów medal otrzymał jeszcze prof. Sven Ekdahl - wybitny historyk z Instytutu Polsko-Skandynawskiego w Kopenhadze.    

Powyższe wyróżnienie przyznawane jest osobie szczególnie zasłużonej dla Uniwersytetu Jagiellońskiego. Tragiczna okoliczność wojny na Ukrainie uwydatniła sens przesłania, które widnieje na awersie medalu: "Plus ratio quam vis" (łac. "Więcej znaczy rozum, niż siła", ale także na portalu prowadzącym z Auli do Sali Kopernika w Collegium Maius.

Jak podają władze UJ: powyższa maksyma została (...) zaczerpnięta z "Elegii" poety Maximianusa, który żył w VI wieku. Po raz pierwszy medal został wybity i wręczony Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi w 1997 roku, który był absolwentem tego najstarszego i najbardziej znaczącego w dziejach polskiej nauki polskiego uniwersytetu. 

Prof. Julian Dybiec pracował w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie pełnił m.in. funkcję kierownika Zakładu Historii Oświaty i Kultury.  Jest autorem m.in. takich monografii autorskich i pod Jego redakcją, jak:

·         2000: Uniwersytet Jagielloński 1918-1939, Kraków.

·         2000: Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego, współautor: Krzysztof Stopka.

·         2000: Złota księga Wydziału Historycznego, Kraków (redaktor).

·         2001: Uniwersytet Jagielloński wobec stalinizmu 1945-1956.

·         2001: Recepcja idei pedagogicznych w Polsce.

·    2003: Dziewiętnastowieczne podróże do Francji i tworzenie się stereotypu francuskiego w Polsce.

·      2004: Nie tylko szablą. Nauka i kultura polska w walce o utrzymanie tożsamości narodowej 1795-1918.

·  2011: Polska w orbicie wielkich idei. Polskie przekłady obcojęzycznego piśmiennictwa 1795-1918, t. 1.

  

Medalem "Plus ratio quam vis" uhonorowane zostały tak wybitne osobistości, jak m.in.: dr James D. Watson, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii (za opracowanie wraz z innymi naukowcami modelu budowy przestrzennej podwójnej helisy DNA), Aníbal Cavaco Silva, ekonomista i polityk, były premier, a obecnie prezydent Portugalii, Valéry Giscard d'Estaing, francuski polityk i były prezydent Francji, wybitni naukowcy tacy jak prof. Andrzej Zoll, prof. Władysław Stróżewski, prof. Adam Bielański, a także znakomici byli rektorzy Uniwersytetu m.in. prof. Andrzej Pelczar, prof. Franciszek Ziejka, prof. Karol Musioł.

Pragnę przy tej okazji zaznaczyć, że pierwszym profesorem pedagogiki, który został wyróżniony złotym medalem "Plus ratio quam vis", był w 2012 roku prof. Stanisław Palka, znakomity dydaktyk i metodolog badań pedagogicznych.  

 

TikTok'owa autoedukacja

 

Czy nauczyciele potrzebują umiejętności czytania i pisania w aplikacji "TikTok"?  Zastanawiają się nad tym kadry doskonalące nauczycieli w Niemczech. Nie wiemy, jak ta sytuacja wygląda w Polsce, czy rzeczywiście ów komunikator jest ważnym nośnikiem informacji, czy może jednak także dezinformacji o wydarzeniach czy kwestiach politycznych, gospodarczych, kulturalnych, społecznych lub/i oświatowych? 

Annete Kuhn przywołuje w jednym ze swoich artykułów na portalu szkolnym rozmowę z badaczem TikTok - Marcusem Böschem. Dotyczyła ona tego, jakie postawy zajmują nauczyciele wobec fałszywych wiadomości na TikTok? Czy podejmują tę kwestię w ramach rozmów z uczniami w klasie? Jakie informacje z tej platformy wywierają fascynację wśród młodych ludzi, a w związku z tym wpisują się w ich sposób postrzegania i rozumienia świata? 

 Zdaniem Böscha znaczna część relacji z wojny w Ukrainie odczytywana jest przez uczniów za pośrednictwem TikTok'a. Nie powinniśmy jako pedagodzy, wychowawcy nie dostrzegać tego, że platforma TikTok ma już miliard użytkowników na całym świecie, a każdy z naszych uczniów może za jej pośrednictwem doświadczać bardzo różnych informacji, przeżywać emocje, z którymi musi sobie poradzić, jeśli dotykają one bardzo osobistych, intymnych problemów życia każdej istoty ludzkiej. 

 Zamieszczane klipy filmowe mogą być prawdziwe, ale jest też wiele postów na TikTok, które są zmanipulowane, fałszywe. Przykładowo, opublikowano wideo ze spadochroniarzem filmującym siebie podczas rzekomego skakania nad Ukrainą. Jednak w rzeczywistości ten film został nakręcony podczas ćwiczeń wojskowych w 2014 roku! 

Łatwo jest umieścić w filmie nieodpowiadający realiom dźwięk (remiksowany), który ma rzekomo oddać wiarygodną relację naocznego świadka, ale w istocie jest to dezinformacja, gdyż dźwięk pochodzi z zupełnie innej sytuacji, czasu itp. Udzielający wywiadu podał przykład: 

Jest dźwięk, który faktycznie pochodzi z meczu piłki nożnej. Tymczasem słychać pirotechnikę i krzyki. Użytkownik umieszcza ten dźwięk na chwiejnym filmie, który nakręcił przez okno. Pod koniec filmu upuścił telefon komórkowy lub uciekł i pisze: "Tu ze mną jest teraz wojna". Ale jeśli spojrzysz na konto, zauważysz, że ten użytkownik nie jest na Ukrainie, ale na przykład w Wilnie. 

Na pytanie: Jak mogę stwierdzić, czy film na TikTok jest prawdziwy lub pozowany? - odpowiedział: 

Istnieje kilka narzędzi do określenia, czy przybliżone parametry są poprawne. Na przykład dźwięk można dotknąć pod każdym filmem, a następnie przejść do oryginalnego filmu, przynajmniej do filmu, dla którego został odtworzony po raz pierwszy. Na samym filmie nie ma znacznika czasu, ale możesz przejść do konta i sprawdzić, czy film jest naprawdę nowy, czy nie powstał wiele tygodni temu, a nawet lat i został teraz oczyszczony tylko dlatego, bo np. pokazuje czołg. 

Skoro wiele nauczycielek-wychowawczyń odpytuje uczniów na godzinie wychowawczej ze swojego przedmiotu, to może jednak choć raz pomyślały o problemach, z którymi dzieci i młodzież muszą się zmagać na co dzień. Może ktoś podzieli się z nimi wiedzą na temat tego, jak może wyglądać lekcja, w której uczniowie uczą się rozpoznawać fałszywe wiadomości na TikTok?

Wątpliwej jakości publikacja z pedagogiki aspołecznej

Niestety, wraz z trwającym od lat obniżaniem poziomu wymagań na stopnie naukowe i podtrzymywaniem przez środowisko akademickie w nieadekwatnej samoocenie osób, które nie powinny uzyskać nawet stopnia zawodowego magistra, pojawiają się na rynku wydawniczym patonaukowe książki. Kolejni ministrowie nauki i szkolnictwa wyższego ulegają - zapewne nie bez głęboko skrywanego powodu - lobbystom, którzy w wyniku zmian legislacyjnych i przychylności środowiska akademickiego mogą sprzyjać awansom w uczelniach państwowych i niepaństwowych. 

Po moich publikacjach "Książki (nie)godne czytania", "Habilitacja. Diagnoza. Procedury. Etyka. Postulaty" powstała głucha cisza, podobnie jak po innych rozprawach refleksyjnych pedagogów szkolnictwa wyższego, którzy piszą o patologii naszego środowiska. Jedynie odsłona procederu habilitacyjnej turystyki Polaków na Słowację przyniosła wymierne efekty w zmianie międzynarodowej umowy i powstrzymaniu oszustów przed przekraczaniem granicy z dyplomem docenta, który nie jest następstwem rzeczywistych osiągnięć naukowych. 

Niestety, patonaukowcy dopuszczają do dalszej pracy akademickiej osoby  nieświadome własnej niewiedzy, braku kompetencji, nie dociekając rzetelnie i uczciwie jakości ich rzekomo naukowych rozpraw. Niektórzy nauczyciele akademiccy z dyplomem słowackiej docentury mają się świetnie tak w uczelniach państwowych jak i niepaństwowych, pełniąc nawet funkcje kierownicze.  

Trudno. Trzeba reagować krytyką naukową przy całym szacunku dla osób-autorów na ich nienaukowe wytwory. OSTRZEGAM zatem STUDENTÓW, DOKTORANTÓW, NAUKOWCÓW przed monografią z pedagogiki społecznej, a godzącą w poziom tej dyscypliny naukowej. Autorką jest dr URSZULA TOKARSKA. 

Książka tej pani nosi tytuł: Podnoszenie kompetencji wychowawczych rodziców dotyczących procesu wychowawczego dziecka w rodzinie. Podręcznik dla studentów pedagogiki, nauczycieli i rodziców (Lublin 2017). 

Nie będę streszczał tej nieudolnie napisanej rozprawy, eklektycznej, pozbawionej logiki narracji i naukowego warsztatu badawczego, niespójnej, a przy tym szkodliwej nawet w części oferującej zajęcia dla rodziców. Przytoczę natomiast narzędzie badawcze - KWESTIONARIUSZ DO BADANIA KOMPETENCJI RODZICIELSKICH (OPRACOWANIE URSZULA TOKARSKA), by nikt, nigdy z niego nie korzystał do własnych diagnoz, nie powielał go.  

Pokazujmy ten patokwestionariusz studentom i doktorantom jako kuriozum, szczyt ignorancji, bo uczyć trzeba się na błędach, nawet tak podstawowych jak u w/w autorki ze stopniem naukowym doktora: 

1. Proszę ocenić, w jakim stopniu zgadza się Pan(i) z poniższymi stwierdzeniami (w skali od 1 do 5) i zaznaczyć (x) w odpowiednich rubrykach. 

1 najbardziej ważna 

2 jest ważna 

3 mniej ważna 

4 jest ważna 

5 najmniej ważna

1. Jaką rolę pełni matka w wychowaniu dziecka? 

 a) jest głową domu 

b) jednoczy wszystkich 

c) jest wzorem kobiety, żony, matki dla dzieci 

d) zapewnia miłość, bezpieczeństwo, ciepło, opiekę 

e) nie pełni istotnej roli 

f) nie wiem

2. Jaka jest rola ojca w wychowaniu dziecka? 

a) jest „głową” rodziny 

b) zapewnia byt materialny 

c) stawia wymagania 

d) otwiera dzieci na świat zewnętrzny 

e) jest wzorem mężczyzny, męża, ojca 

f) nie pełni istotnej roli 

g) nie wiem

5. Jaki według Pana(i) powinien mieć cechy rodzic-wychowawca? 

a) kochający sercem i rozumny 

b) wymagający i konsekwentny 

c) tolerancyjny 

d) otwarty na potrzeby dziecka 

e) cierpliwy 

f) odpowiedzialny 

g) zrównoważony 

h) wyrozumiały

Gdyby ktoś nie dostrzegł żenujących błędów tylko w tej części kwestionariusza, to tym bardziej niech sięgnie do rozpraw z metodologii nauk społecznych i .... logiki. Mam nadzieję, że osiągnięty punkt zerowy zamknie krytykę stanu istniejącego "jako dalej - nie - do - zniesienia" (Z. Kwieciński, 2011, s. 132), by autorka zastanowiła się nad swoimi błędami, zrozumiała ich patologiczny charakter i zaczęła pozytywnie pracować nad swoją niewiedzą.