Sejm Rzeczypospolitej Polskiej IX
Kadencji, w czasie 59. posiedzenie w dniu 20 lipca 2022 r., ogłosił 2023 ROKIEM
JADWIGI ZAMOYSKIEJ w związku z setną rocznicą śmierci Jadwigi z Działyńskich
Zamoyskiej, która była współtwórczynią fundacji Zakłady Kórnickie, zaangażowaną
społecznie patriotką, służebnicą Bożą, poliglotką, autorką spójnego
systemu pedagogicznego, założycielką pierwszej w Polsce zawodowej szkoły
gospodarstwa domowego i prekursorką myślenia o oświacie w
kategoriach zarządzania projektem.
W treści uchwały Sejmu odnotowano:
Jako Generałowa – żona
generała Władysława Zamoyskiego, polityka konserwatywnego związanego z Hotelem
Lambert – była niezawodną partnerką męża w służbie na rzecz Ojczyzny.
Towarzyszyła mu w misjach zagranicznych, korygowała artykuły i przemówienia,
pełniła rolę tłumaczki języka tureckiego podczas rozmów dyplomatycznych.
Założona przez nią w 1882 roku Szkoła Domowej Pracy Kobiet, powstała z
inspiracji francuskich oratorian, była nowoczesną odpowiedzią na ówczesne
potrzeby społeczne kobiet. W programie nauczania Jadwiga Zamoyska kładła nacisk
na umiejętność planowania zadań, elementy rachunku ekonomicznego, budowanie
równowagi pomiędzy czasem przeznaczonym na pracę i samorozwój. Nie bała się też
nowinek technicznych.
Publikowała dzieła o
tematyce religijno-wychowawczej opracowywała i wydawała przeznaczone dla
uczennic szkoły podręczniki piekarstwa, mleczarstwa czy porządków domowych.
Dzięki moralnemu i finansowemu wsparciu Jadwigi Zamoyskiej sukcesem zakończyły
się starania jej syna Władysława o odzyskanie dla Polski Morskiego Oka. Z
należących do nich obojga dóbr na mocy ustawy sejmowej z 30 lipca 1925 roku
powstała fundacja Zakłady Kórnickie – będąca wypełnieniem ostatniej
woli fundatorów i jednocześnie wykonaniem testamentu głowy rodu Działyńskich i
Zamoyskich – Tytusa Działyńskiego, który cały swój majątek i zbiory pragnął
zachować »nie dla siebie, lecz dla Narodu«.
Zarówno stworzonej przez
Jadwigę Zamoyską placówce edukacyjnej, jak i pozostałym podejmowanym przez nią
działaniom towarzyszyło niezmiennie motto: »Służyć Bogu, służąc Ojczyźnie,
służyć Ojczyźnie, służąc Bogu«. Za zasługi położone dla Rzeczypospolitej
Polskiej na polu działalności wychowawczej i filantropijnej w 1921 roku została
odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, jako jedna z pierwszych
piętnastu osób uhonorowanych tym orderem.
W uznaniu zasług
Jadwigi Zamoyskiej dla polskiego społeczeństwa i kształtowania wzorców postaw
obywatelskich, uniwersalnego i ponadczasowego potencjału jej myśli
wychowawczej, a także kulturotwórczej roli stworzonej przez nią i jej syna,
Władysława Zamoyskiego, fundacji Zakłady Kórnickie, w setną rocznicę śmierci
tej wybitnej postaci, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ogłasza rok 2023 Rokiem
Jadwigi z Działyńskich Zamoyskiej”.
W dniu 17 października 2023 roku odbyła
się pod auspicjami Wydziału Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Kardynała Stefana
Wyszyńskiego w Warszawie i Fundacji Zakłady Kórnickie w Kórniku
ogólnopolska konferencja naukowa "Jadwiga z Działyńskich Zamoyska
(1831-1923) – polska działaczka społeczno-religijna". Referaty plenarne wygłosili:
1. Problem badania myśli pedagogicznej w
XX i XXI wieku - prof. zw. dr hab. Bogusław Śliwerski (Uniwersytet Łódzki)
2. Życie i praca Jadwigi Zamoyskiej w
ujęciu historycznym - prof. dr hab. Grzegorz Kucharczyk (Polska Akademia Nauk)
3. Źródła i inspiracje myśli pedagogicznej
(założenia i cele koncepcji wychowawczej) Jadwigi Zamoyskiej - prof. dr hab.
Janina Kostkiewicz (Uniwersytet Jagielloński)
4. Praca społeczno-wychowawcza Jadwigi
Zamoyskiej - dr hab. prof. uczelni Zbigniew Babicki (Uniwersytet Kardynała
Stefana Wyszyńskiego w Warszawie)
5. Jadwiga Zamoyska kobieta postępowa –
emancypantka - dr hab. prof. UW Adam Fijałkowski (Uniwersytet Warszawski).
W Oficynie Wydawniczej "Impuls"
ukazała się monografia naukowa, której autorzy poświęcili swoje badania wielkiemu bogactwu wzorców wychowania, które były wypracowywane przez stulecia
w bardzo różnych środowiskach. Jedną ze znaczących postaci, której
zaangażowanie w pedagogikę praktyczną i teoretyczną zasługuje na szczególne
uznanie, była właśnie jedna ze znakomicie wykształconych kobiet tamtego okresu
- Jadwiga Zamoyska. Dobrze się zatem stało, że dziedzictwo jej pedagogii
zostało przywołane nie tylko ze względu na jego aktualność, ale także jako
świadectwo myśli skutkującej wykształceniem wielu wybitnych, dzielnych i szlachetnych obywateli Rzeczpospolitej –
działaczy społecznych.
Zachęcam do lektury tej rozprawy, gdyż - jak przekonuje wybitny uczony Allan Bloom - kwestie dotyczące "(...) fundamentalnych zasad wszechrzeczy i natury dobrego życia są dziś tak samo aktualne, jak dawniej" (Kronos, 3/2021, s. 32). Jeśli chcemy, by studenci pedagogiki nie szli na skróty, ale poznali różne koncepcje, teorie i orientacje wychowania, to nie unikajmy w studiowaniu tych, które wbrew pozorom nie są jedynie historią, możliwą do zapomnienia przeszłością.
Studenci powinni mieć dostęp do różnych systemów pedagogicznych, by mogli lepiej zrozumieć wagę rozwoju pedagogiki jako nauki i pedagogiki praktycznej. Szczególnie edukatorzy nurtu flexischoolingu (edukacji domowej) mogą znaleźć w książkach Zamoyskiej wiele inspiracji do kształtowania własnej praktyki wychowawczej.
Jak pisał A. Bloom: "Celem naszych dążeń nie może być różnorodność, ale prawda na temat najwyższego dobra i sensu życia. Różnorodność da sobie radę sama, jeśli mielibyśmy sądzić po wielości ludzkich talentów i charakterów. Nigdy wcześniej nie mówiono tak wiele o różnorodności przy jednoczesnej znikomości prawdziwych różnic między ludźmi" (tamże, s. 39).