Wyniki dwóch konkursów Narodowego Centrum Nauki - bez zachwytu

 

Narodowe Centrum Nauki dysponuje buidżetem, który ma charakter rywalizacji antagonistycznej, to znaczy, że czyjś sukces musi być kosztem czyjejś straty. 

Nie jestem w stanie uwierzyć, że po tylu latach istnienia konkursów na finansowanie badań poziom wszystkich zgłoszonych projektów naukowych jest tak niski w socjologii i pedagogice, że największą pulę pieniędzy uzyskują w konkursach w panelu HS-6 przede wszystkim psycholodzy. Kto przewodniczył Radzie Naukowej NCN ? Profesor  psychologii. Już nastąpiła zmiana.  

 

Panel HS-6, w ramach którego aplikują o środki na  badania naukowe pedagodzy i socjolodzy nosi nazwę: Człowiek i życie społeczne. Jak widać po wynikach tegorocznego rozstrzygnięcia, którego wyniki zostały opublikowane 20 listopada 2020 r. - o losach projektów decydują ludzie i życie społeczne w ramach organizacji prac panelu HS-6. 

Szczegółowy zakres badań rozpatrywany jest w ramach następujących obszarów tematycznych. Psycholodzy mają ich 7, pedagodzy - 5, a socjolodzy 8. jest też obszar - zagadnienia pokrewne (?).    

HS6_001	Psychologia ogólna (w tym: procesów poznawczych, emocji, motywacji, osobowości, różnic indywidualnych), psychologia eksperymentalna, psycholingwistyka
HS6_002	Psychologia społeczna, polityczna, środowiskowa i międzykulturowa
HS6_003	Psychologia kliniczna, zdrowia, penitencjarna, rehabilitacji, neuropsychologia kliniczna
HS6_004	Psychologia rozwoju, rodziny, wychowania i edukacji
HS6_005	Psychologia ewolucyjna i porównawcza, genetyka zachowania, psychofizjologia, neuropsychologia
HS6_006	Psychologia pracy, organizacji, ekonomiczna, reklamy i marketingu
HS6_007	Historia myśli psychologicznej, metodologia, psychometria, diagnostyka psychologiczna
HS6_008	Pedagogika ogólna, porównawcza i kultury
HS6_009	Pedagogika społeczna i andragogika, profilaktyka społeczna i resocjalizacja
HS6_010	Pedagogika specjalna
HS6_011	Pedagogika edukacji (szkolna, szkoły wyższej) i dydaktyka
HS6_012	Teoria i filozofia wychowania, historia oświaty i wychowania
HS6_013	Socjologia teoretyczna, orientacje metodologiczne i warianty badań empirycznych
HS6_014	Struktura i dynamika społeczna, zmiana środowiska i społeczeństwo
HS6_015	Socjologia idei, władzy, norm, organizacji
HS6_016	Socjologia kultury i komunikacji społecznej (w tym: medioznawstwo, dziennikarstwo, komunikacja internetowa)
HS6_017	Socjologia gospodarki i edukacji
HS6_018	Socjologia rozwoju: wymiar lokalny, regionalny, makrospołeczny
HS6_019	Problemy społeczne i kierunki praktycznych działań socjologów
HS6_020	Przestrzeń publiczna
HS6_021	Inne zagadnienia pokrewne

Jak wyglądają wyniki dwóch konkursów? Proszę zobaczyć. Najpierw dane statystyczne dotyczące Konkursu OPUS (na projekty badawcze, w tym finansowanie zakupu lub wytworzenia aparatury naukowo-badawczej niezbędnej do realizacji tych projektów): 

Wpłynęło 117 wniosków. Po selekcji w I etapie dopuszczono do rozpatrywania 113 projektów. Do II etapu, który rozstrzyga o tym, które wnioski uzyskają środki z budżetu państwa, dopuszczono już tylko 34 projekty badawcze. Finansowanych będzie 50 proc., czyli 
17 wniosków.   

Wśród 17 wniosków sfinansowanych zostanie w:

- psychologii - 10 grantów;

- pedagogice - 0 grantów; 

- socjologii - 7 grantów. 

 Przejdźmy zatem do kolejnego Konkursu - PRELUDIUM, który jest dla młodych naukowców   (na projekty badawcze realizowane przez osoby rozpoczynające karierę naukową nieposiadające stopnia naukowego doktora). Najpierw dane statystyczne: 

Wpłynęło 108 wniosków. Po selekcji w I etapie dopuszczono do rozpatrywania 106 projektów. Do II etapu, który rozstrzyga o tym, które wnioski uzyskają środki z budżetu państwa, dopuszczono już tylko 34 projekty badawcze. Finansowanych będzie mniej niż 50 proc., bo 15 wniosków.    

Wśród 15 wniosków sfinansowanych zostanie w:

- psychologii - 12 grantów;

- pedagogice - 1 grant; 

- socjologii - 2 granty.

 NCN jest instytucją finansowaną ze środków podatników, ale wnioskujący o grant nie mają możliwości odwołania się od merytorycznie  niewłaściwej decyzji na II etapie postępowania konkursowego. Tym samym, wszystko jest w tych panelach możliwe. Widać siłę lobbingu, a może i  nierzetelnego recenzowania, gdyż nie ma możliwości sprawdzenia tego faktu przez organ niezależny od NCN.  

Jak ktoś chce, może zobaczyć na stronie NCN, z jakich jednostek akademickich zostały zaaprobowane projekty badawcze. 

Oczywiście, wszystko odbywa się zgodnie z prawem. Zapewne wnioski psychologów z SWPS nie są recenzowane przez ich kolegów z Instytutu Psychologii PAN czy przez członków PAN. Może nieco większą troską są otoczone wnioski socjologów, bo ci też mają swoją silną reprezentację w PAN.  

Wszystkim laureatom życzę jak najlepszych wyników badań i satysfakcji z realizacji zamierzeń badawczych.  Brakuje mi na stronie NCN informacji na temat tego, ile i które wnioski z minionych edycji konkursów nie zostały rozliczone lub w dziwnych okolicznościach wydłużono im okres realizacji?  

 Jak to jest możliwe, że środki publiczne na badania naukowe są poza merytoryczną kontrolą, bo przecież prowadząca kontrolę NiK zajmuje się głównie procedurami i finansami, a nie stroną merytoryczną. Za rządów PO i PSL zabezpieczono sobie wygodną pozycję do potencjalnego manipulowania środkami publicznymi. Obecna władza w ogóle na to nie reaguje. Czyżby przez kazus brata byłego ministra?     

Powraca zatem pytanie, dlaczego w ewaluacji podlegać będą dyscypliny naukowe, a nie grupy dyscyplin? Skoro tak, to dlaczego w NCN nie sa prowadzone konkursy w ramach dyscyplin naukowych? Odpowiedź jest prosta - żeby psycholodzy mieli pieniądze na badania kosztem wniosków z pedagogiki i socjologii. Inaczej znacznie mniej ich projektów mogłoby być sfinansowanych, a i dominujący wśród podmiotów - wnioskodawca (SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny) nie mógłby utrzymywać się jako podmiot prywatny z własnych środków. A tak, dofinansowywany jest kilkudziesięciu lat z budżetu państwa.  Słusznie? Jak najbardziej. W końcu pasożytują na innych dyscyplinach naukowych a mimo stwierdzenia przez władze b. MNiSW konieczności zmian, nadal nie zamierza zmienić się ustawy w treści dotyczącej NCN.