Gilles Lipovetsky - francuski filozof kultury jest mocno nieobecny w polskiej literaturze przedmiotu, szczególnie w naukach humanistycznych i społecznych. Nie mam tu na uwadze braku odniesień do jego dzieł czy myśli, bo te zapewne gdzieś się pojawiły, ale brak przekładów na język polski jego autorskich rozpraw. W polskiej wersji biograficznego hasła w Wikipedii znajduję tylko krótkie dane:
Gilles Lipovetsky (ur. 24 września 1944 w Millau) – francuski socjolog i filozof, badacz współczesnych przemian społecznych. Jest twórcą teorii hipernowoczesności, która zakłada, że człowiek współczesny może swobodnie przebierać spośród ogólnie dostępnych poglądów, teorii i ideologii, i dopasowywać je wedle własnego gustu i uznania do swojego życia na tej samej zasadzie, na jakiej robi zakupy w hipermarkecie.
Czesi nie są lepsi, jeśli chodzi o biogram w Wikipedii, ale za to wydali aż siedem rozpraw naukowych tego autora (tu piszą o sześciu):
• Paradoxní štěstí, Praha 2007
• Věčný přepych , Praha 2005
• Říše pomíjivosti, Praha 2002
• Třetí žena: neměnnost a proměny ženství, Praha 2000
• Soumrak povinnosti, Praha 1999
• Éra prázdnoty, Praha 1998
Właśnie przeczytałem siódmy przekład na język czeski jego współautorskiego (z Hervé Juvin ) krytycznego studium pt. "Zglobalizowany Zachód. Polemika o planetarnej kulturze" (Praha: 2012)
W syntetycznej nocie w czeskim haśle biograficznym odnotowuje ktoś: Lipovetsky stara się analizować dzisiejszy postmodernizm i hiperkonsumpyjne społeczeństwo. Między innymi twierdzi, że człowiek w dzisiejszych czasach doświadcza antropologicznej mutacji, która czyni z niego w systematyczny sposób i na naszych oczach twór narcystyczny, hedonistyczny i indywidualistyczny. Im dalej trwa ten proces, tym bardziej człowiek staje się niewolnikiem własnej, słabej woli, podlega presji społeczeństwa np. dyktatowi mody) i żyje w większości sam, gdyż miłość do drugiego człowieka jest dla niego jarzmem nie do zniesienia.
• L'ère du vide. Essais sur l'individualisme contemporain, 1983
• L'empire de l'èphèmère. La mode et son destin dans les sociétés modernes, 1987
• Le crépuscule du devoir, 1992
• La troisième femme. Permanence et révolution du fémini, 1997
• Les temps hypermodernes (zusammen mit Sébastien Charles), 2004
Hiszpanie prezentują już bardzo bogato życie i twórczość tego filozofa wskazując nawet na takie wyróżnienia, jak:
Chevalier de la Légion d'Honneur
Docteur Honoris Causa de l'Université de Sherbrooke (Québec, Canadá)
Docteur Honoris Causa de la nouvelle Université Bulgare (Sofía)
Doctor Honoris Causa de la Universidad de Aveiro (Portugal)
Profesor honorario de la Universidad del Pacífico (Lima-Perú)
Podają też bardzo bogaty zbiór rozpraw krytycznego filozofa kultury:
"La era del vacío" : ensayo sobre el individualismo contemporáneo", Ed. Anagrama ISBN 978-84-473-7018-4
"El imperio de lo efímero": La moda y su destino en las sociedades modernas", Ed. Anagrama ISBN 978-84-339-6778-7
"El crepúsculo del deber" : La ética indolora de los nuevos tiempos democráticos, Ed. Anagrama ISBN 978-84-339-6795-4
"La tercera mujer: Permanencia y revolución de lo femenino", Ed. Anagrama ISBN 978-84-339-0573-4
"Metamorfosis de la cultura liberal: Ética, medios de comunicación, empresa", Ed. Anagrama ISBN 978-84-339-0573-4
"El lujo eterno: De la era de lo sagrado al tiempo de las marcas", Ed. Anagrama ISBN 978-84-339-6213-3
"Los tiempos hipermodernos", Ed. Anagrama ISBN 978-84-339-6247-8
"La felicidad paradójica: Ensayo sobre la sociedad de hiperconsumo", Ed. Anagrama ISBN 978-84-339-6266-9
"Educar en la ciudadanía", Institución Alfonso el Magnánimo (Valencia), ISBN 978-84-7822-350-3
"La sociedad de la decepción", Ed. Anagrama ISBN 978-84-339-6276-8
"La pantalla global: cultura mediática y cine en la era hipermoderna", Ed. Anagrama ISBN 978-84-339-6290-4
"La cultura Mundo: Respuesta a una Sociedad Desorientada", Ed. Anagrama ISBN 978-84-339-6314-7
"El Occidente globalizado: Un debate sobre la cultura planetaria", Ed.Anagrama ISBN 978-84-339-6334-5
"L'esthétisation du monde : vivre à l'âge du capitalisme artiste, Paris, Gallimard, 2013 (avec Jean Serroy), coll. « Hors série Connaissance », 496 p. (ISBN 978-2-0701-4079-4)Traducción en Ed. Anagrama prevista para 2014
"La estilización del mundo: vivir en la era del capitalismo artístico." Ed. Anagrama, ISBN 978-84-339-6375-8*
Sébastien Charles, La philosophie française en questions. Entretiens avec Comte-Sponville, Conche, Ferry, Lipovetsky, Onfray et Rosset, Paris, Le Livre de poche, 2004.
José Carlos Ruiz Sánchez: "De Guy Debord a Gilles Lipovetsky" Servicios publicaciones UCO. 2010. http://helvia.uco.es/xmlui/handle/10396/3532 Distinctions
Najwięcej piszą w Wikipedii w francuskojęzycznej wersji biogramu tego filozofa, gdzie podaje się następujący zbiór jego rozpraw, które zostały wydane aż do 2015 r.:
L'Ère du vide : essais sur l'individualisme contemporain, Paris, Gallimard, 1983 ; rééd. 1989, « NRF Essais », 256 p. (ISBN 2-0707-1799-2 et 978-2-0707-1799-6) / poche, « Folio essais » (n° 121), 320 p. (ISBN 978-2-0703-2513-9)
L’Empire de l'éphémère : la mode et son destin dans les sociétés modernes, Paris, Gallimard, 1987 ; rééd. 1991, poche, « Folio essais » (n° 170), 352 p. (ISBN 978-2-0703-2642-6)
Le Crépuscule du devoir : l'éthique indolore des nouveaux temps démocratiques, Paris, Gallimard, 1992, coll. « NRF Essais », 300 p. (ISBN 2-0707-2821-8 et 978-2-0707-2821-3) ; rééd. 2000, poche, « Folio essais » (n° 361), 368 p. (ISBN 978-2-0704-1187-0)
La Troisième femme : permanence et révolution du féminin, Paris, Gallimard, 1997, 336 p. (ISBN 2-0707-5031-0 et 978-2-0707-5031-3) ; rééd. 2006, poche, « Folio essais » (n° 472), 400 p. (ISBN 2-0703-3675-1 et 978-2-0703-3675-3)
Métamorphoses de la culture libérale : éthique, médias, entreprise, Montréal, Éditions Liber, 2002, 113 p. (ISBN 2-8957-8009-9)
Le Luxe éternel : de l'âge du sacré au temps des marques, Paris, Gallimard, 2003 (avec Elyette Roux), coll. « Le Débat », 208 p. (ISBN 978-2-0707-1053-9)
Les Temps hypermodernes, Paris, Grasset, 2004. (avec Sébastien Charles), coll. « Nouveau collège de philosophie », 186 p. (ISBN 978-2-2466-5831-3) ; rééd. poche, Hachette
Le Bonheur paradoxal : essai sur la société d'hyperconsommation, Paris, Gallimard, 2006, coll. « NRF Essais », 384 p. (ISBN 978-2-0707-7737-2) ; rééd. 2009, poche, « Folio essais » (n° 512), 496 p. (ISBN 978-2-0703-7988-0)
La Société de déception, Éditions Textuel, 2006, coll « Conversations pour demain », 110 p. (ISBN 2-8459-7195-8 et 978-2-8459-7195-[à vérifier : ISBN invalide])0
L’Écran global : culture-médias et cinéma à l'âge hypermoderne, Paris, Éditions du Seuil, 2007 (avec Jean Serroy), 365 p. ; rééd. 2011, 384 p. (ISBN 978-2-7578-2294-4)
La Culture-monde : réponse à une société désorientée. Paris, Odile Jacob, 2008 (avec Jean Serroy), coll. « Penser la société », 222 p. (ISBN 2-7381-2162-4 et 978-2-7381-2162-2)
L’Occident mondialisé : controverse sur la culture planétaire, Paris, Grasset, 2010 (avec Hervé Juvin), 336 p. (ISBN 978-2-2467-7021-3)
L’Esthétisation du monde : vivre à l'âge du capitalisme artiste, Paris, Gallimard, 2013 (avec Jean Serroy), coll. « Hors série Connaissance », 496 p. (ISBN 978-2-0701-4079-4)
De la légèreté, Paris, Grasset, 2015, 372 p. (ISBN 978-2-246-80660-8)
Dlaczego podaję tę komparatystyczną bibliografię? Z naukowego powodu. Nasi studenci, młodzi naukowcy wyjeżdżają do różnych uczelni w świecie, w ramach programów wymiany międzynarodowej czy bezpośredniej współpracy i nie zawsze mają orientację, co warto przeczytać, po jakie sięgnąć książki. Otóż drodzy pedagodzy i filozofowie edukacji/wychowania, jeśli chcecie zapoznać się z bardzo interesującymi analizami najnowszej myśli francuskiego humanisty, który swoje studia poświęca także edukacji, socjalizacji i wychowaniu, kształceniu instytucjonalnemu i wolnoczasowemu (także roli humoru), to sięgnijcie po rozprawy tego autora.
Lipovetsky jest w jakiejś mierze odpowiednikiem polskiego, znakomitego znawcy filozofii popkultury i ponowoczesności - profesora Zbyszko Melosika. O ile Lipovetsky nie zna prac poznańskiego pedagoga, o tyle on sięgnął do przekładu tekstu tego filozofa pt. Postępująca zmiana istoty tego, co społeczne, jaki ukazał się w zbiorze pod red. P. Sztompki i M. Boguni-Borowskiej (Socjologia codzienności 2008). Podobnie, jak Lipovetsky bronią kultury wysokiej przed popkulturą w swoich dziełach naukowych m.in. profesorowie: Irena Wojnar, Janusz Gajda , Dariusz Kubinowski czy Lech Witkowski. Może ktoś spróbowałby dokonać analizy porównawczej tych filozofii i pedagogiki kultury?