Edukacja na miarę człowieka. Strategie przyszłości szkoły

 

Fundacja im. JerzegoZaremby oraz Fundacja Bezpieczne Gniazdo – Safe Nest przy wsparciu Zespołu Szkół im. Juliusza Verne’a w Kielcach  zorganizowały Ogólnopolską Konferencję dla nauczycieli, rodziców, samorządowców i szeroko pojmowanych pasjonatów zmian w edukacji, której tytuł przewodni brzmiał: Edukacja na miarę człowieka. Strategie przyszłości szkoły". W obliczu katastrofalnej polityki MEiN środowiska oświatowe muszą oddolnie ratować nie tylko siebie, godność nauczycielskiej profesji, ale przede wszystkim swoich uczniów, by myśl pedagogiczna, dydaktyczna, które stanowią podstawę nauczycielskiego profesjonalizmu, służyły dobrostanowi osób uczących się, satysfakcji wszystkich podmiotów edukacji, w tym także władz samorządowych zamierzających godnie wydawać środki na rozwój szkolnictwa publicznego i niepublicznego w swoim regionie.    

Organizatorzy tak zarekomendowali na Facebooku tę debatę: 

Jesteśmy kreatywni i uwielbiamy to wykorzystywać oraz podpatrywać twórcze działania innych. Dlatego wymyśliliśmy tę konferencję. Trzymamy rękę na pulsie aktualnych trendów realizacji podstawy programowej. Mamy też własne, autorskie rozwiązania. Jednak potrzebujemy wsparcia – planujemy na nowo szkołę w średniej wielkości mieście, w środku Polski. I mogłaby to być również Twoja szkoła Nauczycielu, Dyrektorze, Burmistrzu, Rodzicu, Uczniu. Szkoła, która się wszystkim udaje. – od Samorządu Uczniowskiego poprzez Radę Pedagogiczną i Radę Rodziców po Rady Gmin i Miast.

Idealne planowanie

Jesteśmy ninja myślenia o edukacji. Planujemy i realizujemy edukację skrojoną jak najlepiej do potrzeb naszych uczniów i naszych własnych. Robimy wszystko, żeby i uczeń i jego nauczyciele lubili chodzić do szkoły a wywiadówki nie były pasmem udręk wszystkich stron dramatu. Chcemy się uczyć od osób, którym spełniają się zaplanowane działania edukacyjne, wychowawcze, opiekuńcze.

Profesjonalny zespół

Złożony oraz wielowymiarowy charakter zagadnień dotyczących kształcenia i wychowania są jednym z głównych założeń współczesnego systemu edukacji. Tymczasem sytuacja epidemiologiczna gwałtownie wymusiła na nas wszystkich - zaangażowanych w procesy edukacyjne - zmianę spojrzenia na szkołę i jej funkcje . Wdrażamy gwałtownie i niekiedy po omacku szereg zmian opierając się często na bardzo starej wizji rzeczywistości szkolnej.

(PrSc Agnieszka Kuźba -  szefowa Fundacji Bezpieczne Gniazdo)

Jedno jest pewne - podstawą sukcesu edukacyjnego szkoły jest zespół – zaangażowany i gotowy na rzeczy, które mogą wydawać się niemożliwe. Dlatego właśnie zaprosiliśmy do współpracy praktyków, profesjonalistów w dziedzinie tworzenia szkoły realizującej potrzeby i prawa wszystkich jej bywalców. Pozytywne poznawanie świata – czy to się może udać w szkole ? TAK !

Chcemy wspólnie odpowiedzieć na pytania:

1.Jak skutecznie przygotować przyszłych absolwentów polskich szkół do następstw gwałtownych zmian klimatycznych i potrzeb gospodarki w erze sztucznej inteligencji i e-technologii?
2.Które usługi we współczesnej szkole są obecnie najbardziej pożądane ?
3.Jak wspierać rozwój poznawczy uczniów i nie zapomnieć o kształtowaniu ich kompetencji społecznych i emocjonalnych?
4.Czy rozwój fizyczny i odporność na uzależnienia, choroby fizyczne i psychiczne uczniów również należą do zadań szkoły przyszłości?

Odpowiedzi na te i inne pojawiające się w toku rozmów pytania posłużą do opracowania strategii zmian w szkole, jej fundamentów, zasad wdrażania i ,,mapy drogowej“ dla działań na najbliższe 10 lat. W związku z powyższymi zagadnieniami proponujemy następujące obszary tematyczne:

Nauki humanistyczne w szkole przyszłości. ,, … czucie i wiara … - po co
nam w szkole Mickiewicz, muzyka i wiedza o społeczeństwie?

Przestrzenie edukacji. ,, … do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych … ”szkoła wobec zagrożeń zdrowia, zmian klimatycznych i działań na rzecz zrównoważonego rozwoju.

Nauki ścisłe w szkole przyszłości. ,, … mędrca szkiełko i oko …” czy Alexa i sztuczna inteligencja będą uczyć nasze dzieci. 

Jak widać przenikają w powyższych zagadnieniach modele procesu kształcenia i wychowania liberalnego, demokratyzacyjnego oraz egzystencjalno-personalistycznego. Słusznie. W obliczu dewastowania polskiego ustroju szkolnego przez kolejne partie władzy trzeba powracać do pytań pierwszych: Po co jest szkoła w XXI wieku? Dlaczego rodzice oddają swoje dzieci pod zarządzanie ich rozwojem placówkom, w których część nauczycieli jest toksyczna, zastraszona, sproletaryzowana a system klasowo-lekcyjny jest nieefektywny? Dlaczego godzimy się na szkołę NUDY i LĘKU? 

Nie referuję w tym miejscu przebiegu plenarnych obrad, gdyż zainteresowani mogą zapoznać się z treścią wystąpień na Facebooku. 

      

Zmarła profesor pedagogiki wczesnoszkolnej Barbara Helena Wilgocka-Okoń

 

W dniu 7 kwietnia br. zmarła profesor pedagogiki wczesnoszkolnej Uniwersytetu Warszawskiego, wybitna dydaktyk Barbara Helena Wilgocka-Okoń (1927-2022). Stworzyła własną szkołę badań naukowych nad gotowością i dojrzałością szkolną dzieci. Nie ma w kraju absolwentów tego kierunku studiów nauczycielskich i pedagogicznych, którzy nie zetknęliby się z uzasadnieniem modelu teoretycznego badań gotowości dziecka do podjęcia nauki szkolnej,  ich wynikami oraz aktualizowaną interpretacją naukową. 

Test dojrzałości szkolnej autorstwa Profesor Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego stanowi od kilkadziesięciu lat najważniejsze narzędzie diagnostyczne w przedszkolach i poradniach pedagogiczno-psychologicznych. Wybitna dydaktyk wczesnej edukacji wypromowała doktorów nauk pedagogicznych, recenzowała osiągnięcia naukowe habilitantów i kandydatów do tytułu profesora. 

Do najważniejszych publikacji B. Wilgockiej-Okoń należą:

·         Organizacja pracy i odpoczynku ucznia (1958)

·         Zasób umysłowy dzieci dawniej a dziś (1967)

·         O badaniu dojrzałości szkolnej (1971)

·         Dojrzałość szkolna dzieci a środowisko (1972)

·         Obciążenie uczniów a optymalizacja pracy szkoły (1976)

·         Gotowość szkolna dzieci sześcioletnich (2003).

 

     

Zmarła Profesor była żoną profesora  UW, znakomitego dydaktyka Wincentego Okonia. Małżeństwo uczonych zapisało się w dziejach polskiej myśli pedagogicznej wielością swoich rozpraw naukowych i wykształceniem dziesiątek tysięcy polskich nauczycieli na każdym poziomie systemu szkolnego w Polsce.   

(fot. za: J. P. Sawiński, Koszalin 1998) 

Profesor publikowała swój życiorys w 1997 roku na łamach czasopisma Nauczyciel i Szkoła 1 (2), 117-122. Gorąco polecam autobiograficzną narrację, gdyż pokazuje w niej swoją drogę badań naukowych jeszcze jako studentka, a później już doktorantka przyszłego męża - Wincentego Okonia.  Przytoczę tylko jeden z pierwszych akapitów autobiografii, w którym odpowiada na pytanie: 

Co skłoniło mnie do tego, by zostać pedagogiem? Być może, zabrzmi to dziwnie, lecz stało się to dość przypadkowo. Profesor Tatarkiewicz powiedziałby, że to los mną kierował, a nie ja losem, bo moim marzeniem była medycyna. Ukończenie, po wojenno-okupacyjnych perypetiach z edukacją, Liceum Pedagogicznego we Włocławku zamknęło mi jednak drogę do studiów medycznych, takie to bowiem zasady wówczas obowiązywały. Zdawałam więc egzamin na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego, obejmującym wtedy różne kierunki. 

Na studia zostałam przyjęta bez trudu, miałam też prawo wybierać dowolny kierunek. Wahając się, co do wyboru historii czy pedagogiki, wybrałam tę drugą. Po wielu latach zrozumiałam, że wybór ten, choć wówczas, nieświadomy, miał swój związek z medycyną o tyle, że zarówno w przypadku medycyny, jak pedagogiki człowiek stanowi podmiot zainteresowania. 

Wprawdzie człowiekiem zajmuje się znacznie więcej dyscyplin naukowych, ale medycyna i pedagogika mają jednak ten swoisty charakter, że zajmują się nim nie tylko ze względów poznawczych, lecz także ze względu na tworzenie warunków jego rozwoju (s. 117, podkreśl.moje).  

  Pedagodzy zachowają w swoich sercach i pamięci bogatą, nowatorską pracę naukowo-badawczą oraz edukacyną prof. B. Wilgockiej-Okoń, która stworzyła warunki do własnego rozwoju wielu spośród aktywnych dzisiaj profesorów pedagogiki wczesnej edukacji.  Niech spoczywa w pokoju! 

 

Krytyczna refleksja o stanie kształcenia pedagogów

 

Rektorzy uczelni nadzorowanych przez MEiN przedstawili Ministrowi 944 wnioski o przyznanie stypendium za znaczące osiągnięcia naukowe, artystyczne lub sportowe na rok akademicki 2021/2022. Wnioski zostały rozpatrzone zgodnie z procedurą określoną w art. 359 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2022 r. poz. 574, ze zm.), rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 1 kwietnia 2019 r. w sprawie stypendiów ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki dla studentów i wybitnych młodych naukowców (Dz. U. z 2022 r. poz. 428). Minister powołał Zespół doradczy do oceny wniosków o przyznanie powyższych stypendiów dla studentów i wybitnych młodych naukowców, liczący 47 członków reprezentujących wszystkie dyscypliny naukowe i artystyczne. Kryteria ocen były bardzo wysokie!

Uważam, że właśnie tak powinny być powoływane grupy eksperckie, by o wyróżnieniach, grantach, stypendiach, nagrodach dla rekomendowanych osób czy wnioskodawców z poszczególnych dyscyplin naukowych nie decydowali ci, którzy nie są ich przedstawicielami. O pedagogach powinni rozstrzygać pedagodzy, a o psychologach - psycholodzy itd. Każda z dyscyplin naukowych ma swoją specyfikę.  

Wśród  432 studentów, których wnioski zostały pozytywnie zarekomendowane przez ww. Zespół stypendia otrzyma pięć studentek pedagogiki:  

Aleksandra Maria Bajor  i Marta Anna Magdoń z Uniwersytetu Rzeszowskiego  

Martyna Krzyżanowska z Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach 

Natalia Maria Stek z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz 

Aleksandra Wsołek z Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. 

Proszę zwrócić uwagę, że wśród stypendystów nie ma ani jednego studenta z najlepszych polskich uniwersytetów, a więc ani z Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Warszawskiego, ani też Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Honor uniwersytetów badawczych "uratowała" studentka z UMK w Toruniu. Nie ma wśród laureatów tego konkursu ani jednego mężczyzny. 

Stypendium Ministra jest wypłacane jednorazowo, a jego wysokość wynosi 17.000 zł.  

Gratuluję nie tylko wszystkim stypendystkom, ale także ich naukowym opiekunom, nauczycielom akademickim! Mam nadzieję, że za kilka lat usłyszymy o nich jako o zdolnych, twórczych i wypromowanych na poziomie doktorskim młodych naukowczyniach.   

Konkrety nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce

 

Ministerstwo Edukacji i Nauki przedstawiło projekt nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Praktyka codziennego życia weryfikuje albo (non)sens dotychczasowych regulacji albo/i nieprecyzyjność norm prawnych, toteż po prawie czterech latach pojawia się sygnał o koniecznej korekcie niektórych zapisów ustawowych. 

    Nie będę tu referował wszystkich zmian, gdyż przedłożony do konsultacji projekt liczy 27 stron! Zwrócę jedynie uwagę na kwestie związane z wnioskami o awans naukowy, bowiem doświadczamy pewnego załamania etycznego i organizacyjnego w niektórych postępowaniach. 

Doktoryzowanie 

W tym zakresie zmiany są następujące: 

1. w sytuacji postępowania w sprawie nadania stopnia doktora prowadzonego  z udziałem podmiotu zagranicznego, umowa, o której mowa w art. 185 ust. 2, może określać, że osoba, której nadano stopień doktora, otrzymuje dyplom doktorski wydany przez ten podmiot oraz: 1) dyplom doktorski wydany przez podmiot systemu szkolnictwa wyższego i nauki nadający stopień doktora albo 2) wspólny dyplom doktorski wydany przez podmioty systemu szkolnictwa wyższego i nauki nadające stopień doktora albo dyplom doktorski wydany przez jeden z tych podmiotów, wskazany w umowie.”;

 2) do art. art. 182 dodaje się ust. 7 w brzmieniu: „W przypadku nauczyciela akademickiego albo pracownika naukowego zatrudnionego w więcej niż jednym podmiocie, (...) koszty postępowania ponosi podmiot będący podstawowym miejscem pracy tego nauczyciela albo pracownika.”

3) do art. 189 dodaje się ust. 2 w brzmieniu: 

Podmiot doktoryzujący odmawia wszczęcia postępowania w sprawie nadania stopnia doktora, jeżeli osoba, która złożyła wniosek o wszczęcie tego postępowania, nie spełnia wymagań określonych w art. 186 ust. 1 pkt 1–3 albo ust. 2 lub wymagania, o którym mowa w ust. 1 zdanie drugie. Na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania przysługuje zażalenie do RDN.   

4) Uzupełnia się w Art. 192. ust.2. pkt 1, w którym mowa jest o określeniu przez Senat albo radę naukową sposobu sposób wyznaczania i zmiany promotora, promotorów lub promotora pomocniczego, obowiązuje też w przypadku osób ubiegających się o nadanie stopnia doktora w trybie eksternistycznym;

5) uściśla się procedurę dotyczącą obrony rozprawy doktorskiej, której przedmiot objęty jest tajemnicą prawnie chronioną.        

6) uzupełniono treść Art. 217. o promotora pomocniczego! toteż powinien on brzmieć: 

Osoba ubiegająca się o nadanie stopnia doktora w trybie eksternistycznym przed wszczęciem postępowania składa wniosek o wyznaczenie promotora lub promotorów albo promotora i promotora pomocniczego.”

HABILITOWANIE

1) Ustawa nie określała podmiotu, który ma prawo złożyć wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego. 

Dopisano zatem, że jest to wniosek osoby, o której mowa w art. 219 ust. 1, czyli posiadającej stopień doktora; posiadającej w dorobku osiągnięcia naukowe albo artystyczne, stanowiące znaczny wkład w rozwój określonej dyscypliny, w tym co najmniej: a) 1 monografię naukową  (...) lub b) 1 cykl powiązanych tematycznie artykułów naukowych (...) lub c) 1 zrealizowane oryginalne osiągnięcie projektowe, konstrukcyjne, technologiczne lub artystyczne oraz wykazującej się istotną aktywnością naukową albo artystyczną realizowaną w więcej niż jednej uczelni, instytucji naukowej lub instytucji kultury, w szczególności zagranicznej.

2) Art. 221. pkt. 9. poszerza się o treść eliminującą charakter publiczny kolokwium, jeśli osiągnięcie naukowe jest objęte ochroną informacji niejawnych.

3) w Art.224 dotyczący możliwości skrócenia okresu karencyjnego i ponowne złożenie wniosku o wszczęcie postępowania habilitacyjnego, dodaje się ust. 3 i 4 w brzmieniu: 

„3. Osoba ubiegająca się o stopień doktora habilitowanego składa do RDN wniosek o wyrażenie zgody na skrócenie okresu na wystąpienie z ponownym wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie nadania tego stopnia wraz z dokumentami potwierdzającymi znaczne zwiększenie dorobku naukowego lub artystycznego. 

4. W terminie 8 tygodni od dnia otrzymania wniosku o wyrażenie zgody na skrócenie okresu na wystąpienie z ponownym wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego RDN wydaje w tej sprawie postanowienie. Na postanowienie RDN nie przysługuje zażalenie.”

POSTĘPOWANIE W SPRAWIE NADANIA TYTUŁU PROFESORA 

1) Dla kandydatów ważne jest to, że nie ulegają zmianie wymagania. 

Proponowane zmiany doprecyzowują procedury związane z odwołaniami osób, którym ten organ odmówił wystąpienia do Prezydenta RP o nadanie wnioskodawcy tytułu profesora. 

2) Obecnie    RDN w postępowaniu w sprawie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy mogło zasięgać opinii recenzentów, 

a proponuje się, by zasięgało opinii 2 recenzentów innych niż powołanych 5 w prymarnym postępowaniu. 

3) W art. 232 po ust. 2 określającej:

RDN w zakresie prowadzonych postępowań pełni funkcję centralnego organu administracji rządowej. 

dodaje się ust. 2a w brzmieniu: 

„2a. RDN jest organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów Kpa w stosunku do podmiotów doktoryzujących i podmiotów habilitujących w sprawach nadawania stopni naukowych i stopni w zakresie sztuki.

 

 (Autor ilustracji: Piotr Olszówka, okładka książki: B. Śliwerski Klinika akademickiej pedagogiki, Kraków 2011). 

Odmienność ustroju szkolnego na Ukrainie

 

System edukacji na Ukrainie jest nieco odmienny od polskiego. W 2017 roku rozpoczęto wdrażanie reformy oświatowej, której ostatni etap miał nastąpić w 2027 roku.  Głęboka reforma ustrojowa została oparta na edukacji progresywnej, zbliżonej do szkolnictwa w krajach anglo-amerykańskich.  

Dzieci rozpoczynają tam obowiązkową edukację w szóstym roku życia, a zatem do matury przystępują osiemnastolatkowie. 

Ustrój szkoły powszechnej, obowiązkowej jest trzystopniowy: 

4 letnia edukacja początkowa w szkole podstawowej I stopnia 

i pięcioletnia edukacja systematyczna w szkole podstawowej II stopnia. 

Tak więc szkoła podstawowa w tym kraju jest dziewięcioletnia. Jej absolwenci mogą wybrać dalszą ścieżkę edukacyjną, która ma albo proakademicki charakter, a więc ogólnokształcącą na poziomie trzyletniej szkoły wyższej I stopnia (odpowiednik naszego b. liceum ogólnokształcącego lub technikum), albo charakter prozawodowy, robotniczy, rzemieślniczy, artystyczny itp.    

Kształcenie ogólne realizowane jest zatem na wszystkich trzech poziomach edukacji powszechnej, podobnie jak edukacja ogólnokształcąca specjalistyczna, poszerzająca wiedzę z niektórych przedmiotów. Są zatem w tym systemie szkolnym już od klasy piątej:  
- gimnazja – jako szkoły profilowane drugiego i trzeciego poziomu;
- licea jako szkoły tylko trzeciego poziomu o wyspecjalizowanym profilu lub specjalności zawodowej;
- kolegia - także szkoły tylko trzeciego poziomu, a specjalizujące się w filologii, filozofii, medycynie lub o profilu ogólnokulturowym;
- inne szkoły, np. trzyletnie szkoły zawodowe, do których można uczęszczać po zakończeniu drugiego szczebla edukacji (po IX klasie) kończące się z tytułem wykwalifikowanego robotnika.

W materiale informacyjnym na temat szkolnictwa na Ukrainie, który został wydany w ramach programu NAVA, jest informacja wskazująca na jedną z istotnych różnic:  

Na Ukrainie średnie szkoły zawodowe (technika, ucziliszcza, koledże) zostały włączone do systemu szkolnictwa wyższego i w związku z tym wydawane przez nie dyplomy młodszego bakaławra lub młodszego specjalisty są tam uważane za dokumenty poświadczające ukończenie edukacji na poziomie wyższym. Z tego też powodu nie mogą być one traktowane w Polsce jako świadectwa szkolne uzyskane za granicą, o których mowa w art. 93 ustawy o systemie oświaty. 

Studia krótkie na Ukrainie trwają 3-4 lata na podbudowie 9-letniej szkoły albo 2-3 lata na bazie 11-letniej pełnej szkoły średniej i kończą się uzyskaniem dyplomu młodszego specjalisty (Молодший спеціаліст). Dyplom ten – zgodnie z nową ukraińską ustawą o wykształceniu, która weszła w życie z dniem 1 marca 2018 r. – został zastąpiony dyplomem młodszego bakaławra (Молодший бакалавр), przy czym ostatni nabór na kształcenie prowadzące do uzyskania dyplomu młodszego specjalisty nastąpił w 2019 r. 

W Polsce szkoły ponadpodstawowe nie są usytuowane jako pierwsze ogniwo  szkolnictwa wyższego. Tak więc rozwiązania ukraińskie są bliższe amerykańskim aniżeli naszym. 

Obecni w naszym kraju uczniowie szkolnictwa podstawowego i średniego (w ich rozumieniu - wyższego I stopnia) mają inną skalę ocen od polskiej, bo od 1 do 12.   

O ciekawostkach edukacyjnych z tego kraju możecie posłuchać w zamieszczonym materiale na YouTube, jednak trzeba pamiętać o ich subiektywnym aspekcie:   

    

Ty, Europo, siedzisz w knajpach, kiedy na Ukrainie mordują cywilną ludność ...

Publikuję przekazane mi przez prof. Stefana Łaszyna dwa wiersze Olega Czornohuza - znanego również w Polsce wybitnego ukraińskiego poety, prozaika, publicysty, działacza społecznego, wydawcy, laureata wielu ukraińskich i zagranicznych nagród literackich oraz wiersz z 1932 roku ukraińskiego poety Ołeksandra Ołesia pt. "Pamiętaj". 

Ty, Europo, siedzisz w knajpach, 

Jak ongiś, w latach trzydziestych. 

A Ukraina -- w krwawiących ranach 

Walczy z orkami w bojach zaciętych. 

Jak wtedy, w latach trzydziestych. 

Ani sławy Ni honoru nie miałaś. 

Z dala się przyglądałaś ruinom Warszawy. 

Tyś pomocnej dłoni... nie podała. 

 Z kielichem w kawiarni czerwone 

Smakowałaś „Pinot-Chardonnay”. 

„Nie niepokojcie moje bastiony. 

To licho mój Paryż ominie”. 

A palili i niszczyli sioła 

 I u Finów, u wszystkich na widoku. 

Tyś neutralnie siedziałaś wesoła 

W ogrodzie z fontanną miłą twemu oku. 

Cóż starej Europie zaraz trzeba? 

Byleby spokojne noce i sny. 

A u nas dymy snują się do nieba. 

Urojenie --- oblicze wojny. 

Wracają do naszego kraju bociany, 

Z daleka lecą klucze żurawi, 

Niepokojące w niebie to klekotanie 

Ich gniazda płoną na ziemi. 

Sam diabeł sąsiadów przeklętych 

Zrodził na naszej granicy. 

I nam, a nie wam zgotował gehennę, 

Wydając ten rozkaz szaleńczy. 

Jak orda z nord-ostu do południa 

Do Ukrainy weszła siejąc strach 

 I krwawą pożogę wznieciła, 

Jaka wam nie śniła się w snach! 

Ty dla nas zniosłaś swe zapory, 

Ratując kobiety i dzieci. 

Ależ Moksza* --- to puszka Pandory... 

I krew na obliczu, i łza po nim leci. 

I za to ci dziękujemy, 

Że schronić mogłaś dzieci. 

Pokonamy orków. Do ojczyzny 

Latorośl na pogorzeliska powróci. 

My nie umiemy padać na kolana, 

Duch kozacki na to nam nie pozwala. 

Wydźwignie się Ukraina niepokonana. 

Przegonimy wściekłego moskala.  

*** 

Ти, Європо, сидиш в ресторанах, 

Як тоді, у тридцятих роках. 

Україна ж — в кривавицях-ранах 

Б’ється з орками на кулаках. 

Як тоді, у тридцятих. 

Ні слави, Ані честі не мала. 

Здаля Роздивлялась руїни Варшави. 

Руку помочі… не подала. 

 Крізь фужер із кав’ярні червоне 

Смакувала «Піно Шардоне». 

«Не турбуйте мої бастіони. 

 Ця біда мій Париж омине». 

А палили і нищили села 

І у фінів, у всіх на виду. 

Ти ж нейтрально сиділа весела 

У своєму з фонтаном саду. 

Що Європі старій зараз треба? 

Тільки б ночі спокійні і сни. 

А над нами дими аж до неба. 

Задзеркалля — обличчя війни. 

Повертаються в край наш лелеки, 

Із далека летять журавлі, 

 І тривожний у небі той клекіт 

Їхні гнізда горять на землі. 

Сам диявол сусідів проклятих 

Породив на кордоні у нас. 

 Саме нас, а не вас розіп’яти 

 Їм віддав божевільний наказ. 

 Як орда із норд-оста до півдня 

В Україну пройшла на свій страх 

Й запустила кривавого півня, 

Більшість з вас заховалась в кущах! 

Ти відкрила для нас коридори, 

Врятувала жінок і дітей. 

Тільки Мокша — то ж скринька 

Пандори... Кров і сльози течуть із очей. 

Та спасибі тобі і на тому, 

Що дітей прихистити змогла. 

Переможемо орків. Додому 

Діти вернуть до згарищ житла. 

Ми не вмієм ставать на коліна, 

Дух козацький цього нам не дасть. 

Відбудуємо знов Україну, 

Відженемо московську напасть.  

*** 

[*Moksza — używana w ukraińskiej publicystyce nazwa Rosji dla podkreślenia, że Rosjanie to węgiersko-fiński etnos, a nie Słowianie]. 

Олег Чорногуз (Oleh Czornohuz ) 

*** 

My jak Feniks, i jesteśmy obyci 

Z ruinami i śmiercią na wojnie. 

My Spartanie. Wiedzcie, ordyńcy niesyci: 

My, śpiewając, walczymy dostojnie. 

 Tak wesołą naturę już mamy, 

Orków zewsząd łomoczemy. 

Liczyli, że ziemię im damy? 

Judaszy w niej zakopiemy. 

Śpij spokojnie, marzycielska Europo. 

W biedzie poznajemy braci. 

Bez podtekstów, bez języka Ezopa 

Jak i kiedyś, spokojnie możesz się bogacić. 

Nie będziemy więcej błagać. 

Mówiąc szczerze, jest nam nijako. 

 Nasze niebo teraz będą osłaniać 

Wracające z wyraju ptaki*. 

[* Aluzja do awarii myśliwca armii okupacyjnej na południu Ukrainy w wyniku zderzenia się z kluczem dzikich gęsi] 

*** 

Ми як Фенікс, і нам не звикати 

До руїн і смертей на війні. 

Ми — спартанці. 

Орда має знати: 

Ми воюєм під сміх і пісні. 

 Отака вже весела в нас вдача, 

Б’ємо орків з усюди усюд. 

Захотілось земельки на здачу? 

Виділяєм два метри для юд. 

Спи спокійно, мрійлива Європо. 

 У біді пізнаються брати. 

Без підтекстів, без мови Езопа 

Як була, так і є зараз ти. 

Ми не будемо більше благати. 

Як по совісті — нам не з руки. 

Наше небо тепер захищати 

Будуть з вирію рідні птахи. 

Przełożył na język polski Myrosław Łewyckyj 

***

Ołeksander Ołeś - Олександр Олесь (Кандиба) - ukraiński poeta, dramaturg, przedstawiciel symbolizmu napisał wiersz "Pamiętaj" 22.08.1931 r. 

PAMIĘTAJ 

Kiedy Ukraina za prawo do życia 

 Z katami walczyła, żyła i umierała, 

 I czekała, chciała jedynie współczucia, 

Europa milczała. 

Kiedy Ukraina w nierównej walce 

Cała broczyła krwią i łzami ociekała 

I pomocy przyjaciół czekała dla siebie, 

 Europa milczała. 

 Kiedy Ukraina w żelaznym jarzmie 

 Pracowała na pana i poraniona orała, 

 Kiedy rozczulały się nawet skały nieme, 

 Europa milczała. 

 Kiedy Ukraina krwawe żniwa 

Zebrawszy dla kata, sama umierała 

 I z głodu nawet zapomniała słowa, 

 Europa milczała. 

Kiedy Ukraina życie przeklęła 

I cała mogiłą sie stała, 

Jak łzy spływały i u demona zła, 

 Europa milczała. 

***

ПАМ’ЯТАЙ 

Коли Україна за право життя 

 З катами боролась, жила і вмирала, 

 І ждала, хотіла лише співчуття, 

 Європа мовчала. 

 Коли Україна в нерівній борбі 

 Вся сходила кров’ю і слізьми стікала 

 І дружньої помочі ждала собі, 

 Європа мовчала. 

 Коли Україна в залізнім ярмі 

 Робила на пана і в ранах орала, 

 Коли ворушились і скелі німі, 

 Європа мовчала. 

 Коли Україна криваві жнива 

 Зібравши для ката, сама умирала 

 І з голоду навіть згубила слова, 

 Європа мовчала. 

 Коли Україна життя прокляла 

 І ціла могилою стала, 

 Як сльози котились і в демона зла, 

 Європа мовчала. 

22.08.1931 Ołeksandr Ołeś (Kandyba) 

Przełożył na język polski Myrosław Łewycky

Kompromitacja dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej Marcina Smolika

 

Po zapoznaniu się z informacją Centralnej Komisji Egzaminacyjnej na temat tego, jak będą konstruowane arkusze maturalne dla uczniów-obywateli Ukrainy, doszedłem do wniosku, że poziom dostosowania ich treści do potrzeb zdających jest w 2/3 sensowny, natomiast w 1/3 - najzwyczajniej w świecie - absurdalny!  Jak mają być przygotowane arkusze z rzekomym dostosowaniem do potrzeb zdających?  

Nie budzą zastrzeżeń zasady opracowania arkuszy dla dwóch przedmiotów maturalnych:  

2) arkusz z matematyki na poziomie podstawowym – arkusz treściowo tożsamy z arkuszem w formie standardowej („100”), ale pełna treść arkusza, tj. instrukcje, polecenia do zadań, treść zadań – tłumaczone na język ukraiński; zapisywanie rozwiązań zadań możliwe w języku ukraińskim (czas wydłużony do 170 min. na poziomie podstawowym i do 270 min. na poziomie rozszerzonym); 

3) arkusz z języka obcego nowożytnego na poziomie podstawowym – arkusz treściowo tożsamy z arkuszem w formie standardowej („100”), z dostosowaniami, tj. instrukcje oraz polecenia tłumaczone na język ukraiński, zadania w języku obcym, zapisywanie rozwiązań zadań w języku obcym (czas wydłużony do 120 min. na poziomie podstawowym i do 180 min. na poziomie rozszerzonym); 

 

Natomiast kuriozum, nieporozumieniem jest arkusz 1 z języka polskiego: 

1) arkusz z języka polskiego na poziomie podstawowym – arkusz treściowo tożsamy z arkuszem w formie standardowej („100”), z dostosowaniami, tj. instrukcje oraz polecenia tłumaczone na język ukraiński, ale: teksty i zadania w języku polskim, zapisywanie rozwiązań zadań – w języku polskim

Dyrektor CKE - Marcin Smolik uważa, że wystarczy przedłużenie czasu na napisanie pracy z języka polskiego (do 255 minut na poziomie podstawowym oraz do 270 min. na poziomie rozszerzonym), gdyż jest możliwość korzystania ze słownika dwujęzycznego w wersji papierowej lub elektronicznej (język polski – język ukraiński i język ukraiński – język polski) na egzaminie z języka polskiego. Słownik musi zapewnić szkoła lub uczeń (?). 

To "gratuluję" dobrego samopoczucia p. dyrektorowi, dla którego uczeń polskiego pochodzenia powracający do kraju z innego państwa (np. Wielka Brytania, Niemcy, USA, itp.) jest na takim samym poziomie, jak nastolatek z Ukrainy, który nie ma pochodzenia polskiego. Dla M. Smolika ofiara wojny to po prostu cudzoziemiec, któremu nie należą się inne rozwiązania.    

 

Proponuję, by dyrektor CKE dr M. Smolik zdał po 2 miesiącach pobytu na Ukrainie egzamin z języka ukraińskiego, gdzie polecenia będzie miał przetłumaczone na język polski, natomiast teksty i zadania oraz zapisywanie ich rozwiązań będzie musiał wykonać w języku ukraińskim. Może wraz z ministrem edukacji zdadzą taki egzamin? Polecam!   Już w sieci krążą memy! 

 

Absolutnie skandaliczną jest wypowiedź dyrektora CKE w wywiadzie dla Dziennika Gazety Prawnej: 

Kiedy prowadzące z nim wywiad Klara Klinger i Anna Wittenberg wskazują M. Smolikowi na kuriozalność wymagań z języka polskiego na egzaminach państwowych dla ósmoklasisty i dla maturzysty, ten odsłania w swojej odpowiedzi nie tylko nieczułość, brak empatii i zrozumienia sytuacji, w jakiej znalazły się dzieci uchodźców wojennych, ale zarazem dowodzi braku przyzwoitości pedagogicznej mówiąc:

Wymagałoby to zmiany ustawy. Na dodatek obok systemu powstałby podsystem dla kilku tysięcy dzieci. Proszę mi wierzyć, moja pierwsza reakcja też była taka, żeby zwolnić z egzaminu dzieci uchodźcze. Ale zaczęliśmy patrzeć bardziej długofalowo i doszliśmy do wniosku, że to mogłoby się obrócić przeciwko nim. Bo zacząłby się hejt, że zabrały miejsca polskim dzieciom, że miały preferencyjne warunki (DGP, 1-3.04.2022, s. A24). 

Ta władza nie potrafi przyznać się do poważnych błędów, nie cofnie absurdalnych rozwiązań. Dyrektor wypowiada się jako pluralis majestatis, czyli członek jakiegoś ukrytego gremium politycznego! To niech poda się do dymisji, jak nie może zrozumieć, że w trzy miesiące żaden obcokrajowiec nie nauczy się języka polskiego i nie zrozumie obcych mu tekstów literackich!

Jan Paweł II określał nieczułych narratorów istotami odczłowieczającymi, zdehumanizowanymi. No, ale w tle pobrzękują wrogowie nauki społecznej KK, którzy współtworzą tę władzę.