Problemy z nostryfikowaniem wykształcenia obcokrajowców

 

Nostryfikować czy nie nostryfikować? Oto jest pytanie. Odpowiedź na nie powinna być prosta. NOSTRYFIKOWAĆ. 

Od maja 2022 roku następuje wymiana korespondencji między jednostkami akademickimi a Departamentem Współpracy Międzynarodowej Ministerstwa Edukacji i Nauki. Wynika ona z tego, że przebywający w Polsce nauczyciele wychowania wczesnoszkolnego, którzy uzyskali kilkanaście lat temu wykształcenie bakalarskie (odpowiednik polskiego licencjatu) na Ukrainie lub na Białorusi kierują wniosek do wybranej przez siebie uczelni o nostryfikowanie ich dyplomu na kierunku pedagogika przedszkolna czy wczesnoszkolna.    

Nie byłoby żadnego dylematu, gdyby w naszym kraju nie nastąpiła z dniem 1 października 2019 roku zmiana systemu kształcenia na tym kierunku studiów z dwustopniowych studiów na 5-letnie studia jednolite. Zdaniem pracownika resortu: 

Począwszy od roku akademickiego 2021/2022 zagraniczne dyplomy ukończenia studiów pierwszego stopnia na kierunku pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna (uzyskane w krajach innych niż państwa członkowskie UE, OECD i EFTA) nie mają już w Polsce swojego odpowiednika w związku z realizacją przez polskie uczelnie od 1 października 2019 r. studiów na kierunku pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna wyłącznie jako jednolite studia magisterskie. Tym samym nie mogą być one poddawane procedurze nostryfikacji. 

Przy czym należy zauważyć, że nie tylko posiadacze zagranicznych dyplomów ukończenia studiów pierwszego stopnia na kierunku pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna (uzyskanych w krajach innych niż państwa członkowskie UE, OECD i EFTA) mogą ubiegać się o przyjęcie na jednolite studia magisterskie na tym samym kierunku, w polskich uczelniach.  

Analogiczna sytuacja dotyczy też osób, które posiadają zagraniczne dyplomy ukończenia studiów drugiego stopnia na kierunku pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna (uzyskane - począwszy od roku akademickiego 2021/2022 - w krajach innych niż państwa członkowskie UE, OECD i EFTA), które jednocześnie posiadają dyplomy ukończenia studiów pierwszego stopnia w innym zakresie. Obie grupy osób powinny móc ubiegać się o przyjęcie na jednolite studia magisterskie na kierunku pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna oraz uznanie okresów studiów.

Podobna sytuacja jest w przypadku nostryfikacji dyplomów ukończenia studiów na kierunku pedagogika specjalna, które nie mają już w Polsce swojego odpowiednika w związku z realizacją przez polskie uczelnie od 1 października 2019 r. także innych studiów wyłącznie jako jednolite studia magisterskie.  

   Moja wątpliwość powyższej wykładni jest odmienna, a to głównie z tego powodu, że MEiN pomija rozporządzenie własnego ministra warunkujące uzyskanie do 30 września 2019 roku wykształcenia licencjackiego do zatrudnienia w placówkach wychowania przedszkolnego czy w szkołach podstawowych na poziomie klas I-III absolwentów powyższych studiów jako wystarczającego poziomu wykształcenia.  

Skoro obcokrajowcy uzyskali wykształcenie na poziomie studiów I stopnia na kierunku pedagogika przedszkolna czy wczesnoszkolna przed wejściem w życie powyższej zmiany (1.10.2019), to powinno się nostryfikować ich dyplomy bakalarskiego wykształcenia. 

Dlaczego jedynym aktem prawnym w powyższej sprawie resort kieruje się nowelizacją prawa, które obowiązuje dopiero od 1 października 2019 roku, a zatem każdy absolwent także polskich studiów I stopnia nie jest zobowiązany do uzyskania wykształcenia magisterskiego?! Nadal ma uznane wykształcenie wyższe I stopnia, które uzyskał przed wejściem w życie ustawy, a zatem ma uprawnienia do pracy w powyższych placówkach. 

Na ponowne zapytanie w powyższej kwestii, otrzymałem następującą odpowiedź: 

Przeanalizowaliśmy ponownie możliwość uznania zagranicznego dyplomu pierwszego lub drugiego stopnia w sytuacji gdy na danym kierunku w Polsce prowadzone są jednolite studia magisterskie. Zagadnienie to dotyczy nie tylko pedagogiki, ale również innych kierunków na których prowadzone są jednolite studia magisterskie takich jak m.in. psychologia czy fizjoterapia. 

Jednak nadal nie jest ta odpowiedź adekwatna do stanu prawnego sprzed 1.10.2019 roku! Porównywanie wykształcenia na pedagogice przed-wczesnoszkolnej ze studiami na psychologii czy fizjoterapii jest niewłaściwe. Studia na powyższych kierunkach były jednolite także przed 1.10.2019 rokiem. To oznacza, że w tym przypadku rzeczywiście nie powinno nostryfikować się dyplomów absolwentów studiów bakalarskich z psychologii czy fizjoterapii. 

Jednak ten przykład i jego porównanie do innych kierunków studiów są niewłaściwe. Przedstawiecielka resortu nadal jednak wyjaśnia: 

Zgodnie z art. 327 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2022 r. poz. 574, z późn. zm.) dyplom ukończenia studiów za granicą może być uznany za równoważny odpowiedniemu polskiemu dyplomowi i tytułowi zawodowemu w drodze postępowania nostryfikacyjnego w przypadku braku umowy międzynarodowej określającej równoważność. Zgodnie z par. 5 rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 28 września 2018 r. w sprawie nostryfikacji dyplomów ukończenia studiów za granicą oraz potwierdzania ukończenia studiów na określonym poziomie (Dz. U. z 2018 r. poz. 1881) uczelnia nostryfikująca porównuje program studiów, uzyskiwane efekty uczenia się i uprawnienia zawodowe, realizowane praktyki zawodowe oraz czas trwania studiów z programem studiów, uzyskiwanymi efektami uczenia się i uprawnieniami zawodowymi, realizowanymi praktykami zawodowymi oraz czasem trwania podobnych studiów prowadzonych w tej uczelni.

W sytuacji gdy zagraniczny dyplom potwierdza ukończenie studiów pierwszego stopnia albo studiów drugiego stopnia na danym kierunku, podczas gdy w Polsce studia te prowadzone są jako jednolite studia magisterskie, nie możemy mówić o odpowiedniku dyplomu licencjackiego (ze względu na poziom kształcenia) czy magisterskiego (ze względu na czas trwania kształcenia i możliwość ukończenia studiów pierwszego stopnia na innym kierunku). Nie można również wtedy przyjąć, że spełniona została przesłanka z ww. par. 5 dotycząca prowadzenia podobnych studiów w uczelni nostryfikującej i możliwości porównania ww. elementów kształcenia. 

Podobne rozstrzygnięcie przyjęto w art. 326 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym: zgodnie z którym, dyplom wydany przez uprawnioną uczelnię działającą w systemie szkolnictwa wyższego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, potwierdzający ukończenie:

1) trzyletnich studiów lub studiów pierwszego stopnia trwających co najmniej 3 lata – potwierdza w Rzeczypospolitej Polskiej posiadanie wykształcenia na poziomie studiów pierwszego stopnia;

2) studiów drugiego stopnia – potwierdza w Rzeczypospolitej Polskiej posiadanie wykształcenia na poziomie studiów drugiego stopnia;

3) co najmniej czteroletnich studiów jednolitych – potwierdza w Rzeczypospolitej Polskiej posiadanie wykształcenia na poziomie studiów drugiego stopnia, jeżeli jest uważany za równorzędny dyplomowi ukończenia studiów drugiego stopnia w państwie wydania.

Rozważając możliwość uznania dyplomów pierwszego stopnia, należy przyjąć, że zagraniczne dyplomy ukończenia studiów pierwszego stopnia, które nie mają w Polsce swojego odpowiednika ze względu na prowadzenie studiów jednolitych, nie mogą zostać poddane procedurze nostryfikacji. Natomiast posiadacze takich dyplomów mogą ubiegać się o przyjęcie na studia jednolite na tym samym kierunku, w polskiej uczelni. Po przyjęciu kandydata na studia jednolite, polska uczelnia mogłaby zaliczyć okresy kształcenia zrealizowane przez studenta w uczelni zagranicznej odpowiadające programowi studiów prowadzonych w polskiej uczelni.

 Natomiast w przypadku osoby, która ukończyła zarówno studia pierwszego stopnia, jak i studia drugiego stopnia na kierunku, który jest w Polsce prowadzony jako jednolite studia magisterskie, może ubiegać się o nostryfikację swojego dyplomu ukończenia studiów drugiego stopnia, przy czym uczelnia nostryfikująca powinna porównać program studiów jednolitych, które obecnie prowadzi z programem studiów pierwszego i drugiego stopnia, ukończonych przez wnioskodawcę. W zaświadczeniu należy wówczas uwzględnić zagraniczny dyplom potwierdzający ukończenie studiów drugiego stopnia.

Jednakże, w sytuacji, gdy kierunek zagranicznych studiów drugiego stopnia jest w Polsce prowadzony wyłącznie jako studia jednolite, uczelnia nie powinna uznać równoważności zagranicznego dyplomu ukończenia studiów drugiego stopnia z odpowiednim polskim dyplomem i tytułem zawodowym, jeżeli posiadacz tego dyplomu ukończył studia pierwszego stopnia na kierunku innym, niż studia drugiego stopnia.    

Co zatem mamy czynić, kiedy przedstawicielka resortu całkowicie pomija w swojej wykładni rok ukończenia studiów I stopnia przez zagranicznych absolwentów? Wynika bowiem z tego podejścia że nie są także ważne dyplomy polskich nauczycieli przedszkoli i nauczania elementarnego, którzy uzyskali przed 1 października 2019 roku tylko wykształcenie licencjackie. Tymczasem wiemy, że nie jest to zgodne z prawdą i z obowiązującym prawem do i po 1 października 2019 roku. 

Nie oczekuję szczególnych praw dla profesjonalistów z Ukrainy, którzy znają język polski, a niektórzy już pracują w naszych przedszkolach. Skoro jednak ich wykształcenie jest zgodne z polskim, to dlaczego odmawiać im nostryfikacji ich dyplomów? Po co mają studiować jeszcze dwa lata, skoro mogą - jak nasi nauczyciele po studiach I stopnia  - wykonywać swoją pracę? Czyż nie od tego są powoływane w uczelniach specjalne komisje do nostryfikacji dyplomów zagranicznych uczelni pod kątem prawnym i programowym?  

Rzeszowska debata o nauce i edukacji

W dniu wczorajszym dobiegły końca obrady Międzynarodowej Konferencji „Edukacja wobec wyzwań i zadań współczesności i przyszłości", którą zorganizował zespół pod kierunkiem prof. Jolanty Szempruch z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Nie mogłem w niej uczestniczyć stacjonarnie ze względu na akademickie obowiązki w Łodzi, ale obie części obrad plenarnych zostały zarejestrowane i jest udostępnione w sieci. 

Zainteresowani mogą zatem odtworzyć ich przebieg siedząc wygodnie w fotelu czy na kanapie, by przekonać się, że zaplanowany przez ministra edukacji i nauki wykład inauguracyjny z okazji roku akademickiego 2022/2023 w tej uczelni został poprzedzony ważnymi referatami uczonych.

Przewodnicząca Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN prof. Agnieszka Cybal-Michalska interesująco pokazuje rolę odpowiedzialności nauki i wobec nauki w kontekście tradycji, uniwersyteckiego etosu i prawdy oraz (wątpliwej) odpowiedzialności tych, którzy nią zarządzają. Warunkiem sukcesu nauki są bowiem uczeni, ich wiedza, postawa, zaangażowanie na rzecz odkrywania prawd naukowych a nie manipulacje i pseudonaukowe kryteria oraz „biurokratyczne mechanizmy” ewaluacyjnej oceny. 

Rozdźwięk nie dotyczy już tylko zasad wolnego rynku oraz zasad dociekania naukowej prawdy, ale także wolności funkcjonowania uczelni i przedmiotu badań naukowych. Czy służebność wobec nauki i społeczeństwa może być utożsamiana z naukometrią, parametryzacją czy ewaluacją w kształcie, który znamy?

Na autorów artykułów i książek naukowych wydanych w 2021 roku czekają tantiemy

 

Nie mamy wiedzy albo czasu, by zaglądać na stronę Stowarzyszenia KOPIPOL, które dokonuje (...) repartycji środków zainkasowanych w 2021 roku tytułem opłat o których mowa w art. 20 oraz 20¹ ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, toteż dzielę się istotną informacją z czytelnikami bloga - autorami rozpraw wydanych w 2021 roku. 

Stowarzyszenie KOPIPOL apeluje do naukowców, by zapoznali się ze szczegółowymi informacjami dotyczącymi repartycji indywidualnej za 2021 rok. Łączna kwota przeznaczona do repartycji indywidualnej za rok 2021 wynosi 6 120 738,13 zł. Środki te zostały naliczone i zapisane na kontach 8 349 autorów.  

Trzeba wejść na stronę KOPIPOL i sprawdzić, czy jesteśmy uprawnieni jako  autorzy rozpraw naukowych do (...) wypłaty wynagrodzeń autorskich wynikających z podziału rzeczonych środków. Szczegółowe informacje można odnaleźć w zakładce „Repartycja indywidualna”. Swoje uprawnienie do otrzymania należnych wynagrodzeń oraz niezbędne dokumenty można pobrać korzystając z wyszukiwarki uprawnionych autorów.

Otrzymałem informację o tegorocznych środkach i sprawdziłem, czy aby moi współpracownicy z Katedry nie powinni się nimi zainteresować. Jak się okazało, po wpisaniu ich nazwisk, wielu z nich nie wiedziało, że czekają na nich wynagrodzenia. 

Nic mnie nie łączy z w/w Stowarzyszeniem, ani nie mam żadnego interesu, by informować naukowców o przysługujących im wynagrodzeniach, to jednak to czynię. Nie uznaję strategii „psa ogrodnika”. Nie znamy swoich praw, więc tym bardziej warto zainteresować się tymi, które pozwalają na uzyskanie wynagrodzenia za naszą pracę twórczą. 

Jak informuje KOPIPOL: 

(...) Ci z Państwa, którzy w terminie do dnia 31 grudnia 2022 roku podejmą wynagrodzenie należne w ramach repartycji indywidualnej prowadzonej dla roku podziałowego 2019, uzyskają, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 15 czerwca 2018 roku o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1293), prawo do dodatkowego wynagrodzenia w ramach tzw. systemu repartycji wtórnej.

Zapraszamy do składania dokumentów uprawniających do odebrania należnych środków, tj. oświadczenia potwierdzającego autorstwo utworów wraz z drukiem deklaracji zawierającej dyspozycje dotyczące sposobu przekazania należnej kwoty oraz wskazującej dane niezbędne dla celów podatkowych. Każdy autor może sprawdzić swoje uprawnienie do otrzymania należnych wynagrodzeń, a następnie wygenerować niezbędne dokumenty korzystając z wyszukiwarki uprawnionych autorów.

Czekamy na Państwa dokumenty!