Spotkania profesora Czesława Kupisiewicza z „bardzo ważnymi osobami”

 

Wybitny dydaktyk, komparatysta i historyk teorii kształcenia i wychowania Czesław Kupisiewicz pracował w ostatnich miesiącach życia nad publikacją, której zamierzał nadać tytuł: Spotkania z „bardzo ważnymi osobami”. Wielokrotnie rozmawialiśmy o treści maszynopisu, który powierzył mi do opublikowania po Jego śmierci.

Wcale mnie to nie zdziwiło, gdyż każdy z nas ma w swojej pamięci osoby, które odegrały istotną rolę w naszym rozwoju naukowym, aktywności badawczej czy relacjach koleżeńskich, a być może nawet przyjacielskich. Ważne jest posiadanie świadomości mapy relacji społecznych z osobami pełniącymi różne role społeczne, akademickie, polityczne czy oświatowe. Wyłączamy wówczas z tych kręgów członków rodziny, by życie prywatne nie mieszało się z zawodowym.        

Planowaliśmy z profesorem przygotowanie do druku i wydanie Biograficznego Słownika Współczesnych Pedagogów. Niestety, tylko nieliczni odpowiedzieli na przygotowaną i rozesłaną przez nas ankietę do ich uczelni. Słownik zatem nie powstał. Czesław Kupisiewicz napisał zatem swój własny Słownik bardzo ważnych dla Niego osób (boldem oznaczam daty, których nie znał lub zmarły później od Autora).  

We wstępie tak wyjaśniał potrzebę napisania tej książki oraz jej tytuł: Spotkania z „bardzo ważnymi osobami”: 

Tak tłumaczę nagminnie u nas używany skrót VIP (very important persons). Chciałbym przy tym podkreślić,  że nie wszystkie z przywołanych tutaj przeze mnie osób są za „bardzo ważne” powszechnie uważane, nie wszystkie były dla mnie równie ważne, ale wszystkie zaznaczyły swoją obecność w mojej pamięci. Ten też wzgląd sprawił, że postanowiłem odtworzyć związane z nimi wydarzenia.

*

W moim dość już długim życiu spotykałem się z wieloma ludźmi. Nazwiska osób, z którymi dane mi było się spotykać, umieszczam w porządku alfabetycznym, a nie chronologicznym. Ma to pewne zalety, ale i słabe strony, ponieważ niejednokrotnie figurują obok siebie spotkania znacznie od siebie oddalone w czasie. Pragnę również podkreślić, że moje sprawozdania z owych spotkań mają charakter subiektywny. Tyle tytułem wstępu. A oto wspomniana lista spotkań: 

 

1) Aebli Hans (1923 – 1990); 

2) Anweiler Oskar (1925-2020); 

3) Baley Stefan (1885 – 1952); 

4) Bartecki Jan (1901 – 1967);  

5) Banach Czesław (1931-2020)   

6) Bartoszewicz Tadeusz (b.d.); 

7) Gieysztor Aleksander  (1916 – 1999); 

8) Glaser Robert (1921 - 2012); 

9) Gruszczyk-Kolczyńska Edyta (1940-); 

10) Grzegorzewska Maria (1888 – 1967); 

11) Holland James (b.d.); 

12) Husén Torsten (1916 – 2009); 

13) Jabłoński Henryk (1909 – 2003); 

14) Kaczor Stanisław (1924 - 2014);  

15) Klein Helmut (1930-); 

16) Konopnicki Jan  (1905 – 1980); 

17) Kopel Jerzy (ur. 1944- 2019); 

18) Kotarbiński Tadeusz (1886 – 1977); 

19) Krumm Volker  (1934-2020); 

20) Komaniecki Kazimierz Feliks (1905 – 1977); 

21) Kapiszewski Henryk (1927 – 1990); 

22) Kreutz Mieczysław (1893 – 1971); 

23) Kurdybacha Łukasz (1907 – 1972); 

24) Kwiatkowski Stefan Michał (1948 -); 

25) Legowicz Jan (1909 – 1992); 

26) Lerner Isaak (1917 – 1961); 

27) Lewowicki Tadeusz (1942 -); 

28) Miśkiewicz Benon (1930 – 2008); 

29) Mitter Wolfgang (1927- 2014); 

30) Nawroczyński Bogdan (1882 – 1974); 

31) Neuner Gerhart  (1929 – 2008); 

32)  Niemiec Jerzy (1929 -); 

33) Nowacki Tadeusz (ur. 1913-2011); 

34) Obuchowski Kazimierz (1931-2014); 

35) Okoń Wincenty (1914-2011); 

36) Pohoska Hanna (1895 – 1953); 

37) Rybicki Zygmunt (1925 – 1989); 

38) Samsonowicz Henryk (1930-2021); 

39) Suchodolski Bogdan (1903 – 1992); 

43) Szaniawski Ignacy (1909 – 1983); 

44) Szczepański Jan (1913 – 2004); 

45) Szewczyk Mirosław (ur. 1927-); 

46) Szydłowska Irena (b.d.); 

47) Śliwerski Bogusław (1954-);

48) Tałyzina Nina Fiodorowna (1923-2019);

49) Tatarkiewicz Władysław (1886 – 1980); 

50) Tomaszewski Tadeusz (1910 – 2000);  

51) Tomaschewsky Karl-Heinz  (1925-1994);

52)  Wojnar Irena (1924 - 2021).     

Każdy uczony z prawdziwego zdarzenia ma w swojej biografii pamięć społeczną, emocjonalną, poznawczą i moralną o tych osobach, z którymi miał radość spotykania się, dzielenia własnymi problemami i osiągnięciami naukowymi. Jeśli spojrzymy na tę listę, to dostrzeżemy wyjątkową ootwartość nestora polskiej pedagogiki na uczonych różnych dziedzin i dyscyplin naukowych oraz na zróżnicowanie generacyjne. To także ważny wkład w inkontrologię pedagogiczną. 

Dzięki bardzo syntetycznemu zapisowi spotkań z w/w osobami uzyskujemy cząstkę wiedzy o ważnych z perspektywy Autora wydarzeniach naukowych i wartości nawiązywanych przez Niego relacji. Zamieszczona fotografia Profesora jest mojego autorstwa.        

Czasopismo "Wychowanie w Rodzinie" - kwartalnikiem

 

Zgodnie z Komunikatem MEiN z dnia 21grudnia 2021 r. o zmianie i sprostowaniu komunikatu w sprawie wykazu czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych, “Wychowaniu w Rodzinie” przyznano 70 punktów. Czasopismo znajduje się na pozycji 31263 w przedstawionym wykazie. Wszystkie artykuły opublikowane na jego łamach od 2019 roku mają 70 punktów. 

 

Redakcja serdecznie dziękuje Autorom za okazane zaufanie i zainteresowanie upowszechnieniem prowadzonych przez Państwa badań na łamach tego periodyku. Było ono tak duże, że już w lutym tego roku zasadniczo wyczerpano miejsca w planie wydawniczym na rok 2022. 

Z uwagi na tak wielkie zainteresowanie, już nie tylko o charakterze ogólnokrajowym, ale i międzynarodowym, podjęto słuszną decyzję, aby przekształcić czasopismo z półrocznika w kwartalnik. Tym samym będzie można uwzględnić w procesie recenzyjnym i redakcyjnym nie tylko już nadesłane rozprawy, które musiałyby czekać na wydanie do 2023 roku, ale i otworzyć łamy periodyku dla kolejnych autorów i ich artykułów.

Osoby zainteresowane zapoznaniem się z już opublikowanymi rozprawami, a ukazało się 25 voluminów, redakcja zaprasza do Repozytorium Uniwersytetu Wrocławskiego. Dzięki otwartej dostępności do pełnej wersji rozpraw, mogą z nich korzystać studenci, doktoranci i naukowcy zainteresowani badaniami środowisk rodzinnych.   

Wsparcie profesorów recenzujących wnioski o nadanie tytułu profesora

 

Wylosowani przez Prezydium Rady Doskonałości Naukowej profesorowie do oceny osiągnięć naukowych kandydata do tytułu profesora pytają, czy rzeczywiście dołączony do umowy RDN "wzór recenzji" jest obowiązujący? Niektórzy zastanawiają się nad jego formalno-prawnym statusem, bowiem w świetle ustawy RDN nie jest organem ustawodawczym. Nie może zatem zobowiązywać profesorów-ekspertów do pisania recenzji zgodnie z załączonym jej wzorem. 

W ustawie nie ma czegoś takiego jak "wzór" recenzji. Gdyby nawet ktoś chciał go narzucić rzeczoznawcom, to musiałby dostosować go do specyfiki dziedzin i dyscyplin naukowych. Po raz pierwszy bowiem w III RP wnioskujący o nadanie tytułu mogą wskazać dyscyplinę lub dyscypliny naukowe, a nie tylko dziedzinę nauk. Trwają już takie postępowania, w ramach których kandydat/-ka przedłożył/-a osiągnięcia naukowe z dwóch dyscyplin w ramach wspólnej dla nich dziedziny nauk.      

Wyjaśniam zatem, że każdy rzeczoznawca, profesor tytularny jest suwerenny w swojej ocenie osiągnięć naukowych kandydata do tytułu profesora. Natomiast załączony do umowy "wzór" ma charakter jedynie uczulający na to, jakie dane w treści recenzji nie powinny być pominięte. Słusznie zatem władze RDN dołączają do umowy tego rodzaju materiał pomocniczy (nietrafnie - nie tylko moim zdaniem - określając go mianem "wzoru"), nie po to, by zgodnie z zawartą w nim kolejnością zagadnień pisać własną opinię, ale by zwrócić uwagę na to, co powinna ona uwzględniać.         

Osobiście apelowałem do władz RDN, by na portalu organu znalazła się informacja wyjaśniająca nie tylko tę kwestię, ale także zawierała komentarze do zagadnień formalnych, które nie są dla ubiegających się o tytuł profesora jasne z prawnego punktu widzenia. Jest już na portalu RDN bardzo dobra wykładnia postępowań habilitacyjnych. Przydałyby się zatem podobne wyjaśnienia czy komentarze, by uniknąć w przyszłości nieporozumień, frustracji czy bezzasadnie kierowanej krytyki pod adresem tego organu i jego członków. 

Podkreślam zatem, że załączany "wzór" ma być wsparciem dla ekspertów, szczególnie w tych sytuacjach, kiedy ich lub/i pozostałych recenzentów recenzje kończą się negatywną konkluzją. Pominięcie bowiem w recenzji kwestii, które są wymagane formalnie i merytorycznie (metodologicznie), najczęściej skutkuje składaniem przez wnioskodawców odwołań, a potem pozwem do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.  

Najważniejsza jest ocena jakościowa, naukowa przedłożonych do oceny osiągnięć naukowych, która powinna zakończyć się w odniesieniu do ustawowych wymagań stwierdzeniem o:

- spełnieniu albo braku spełnienia przesłanki, o której mowa w art. 227 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce dotyczącej posiadania stopnia doktora habilitowanego;  

- spełnieniu albo braku spełnienia przesłanki, o której mowa w art. 227 ust. 1 lit. a ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce dotyczącej posiadania wybitnych osiągnieć naukowych krajowych lub zagranicznych wraz z merytorycznym uzasadnieniem tego stwierdzenia. Kluczowe jest wskazanie, które osiągnięcia posiadają tę cechę; 

- czy osiągnięcia naukowe mieszczą się w zakresie wnioskowanej dziedziny i dyscypliny lub dyscyplin, z zastrzeżeniem, że w przypadku, gdy wniosek obejmuje więcej niż jedną dyscyplinę, osiągnięcia te muszą odpowiadać wszystkim dyscyplinom

- spełnieniu albo braku spełnienia przesłanki, o której mowa w art. 227 ust. 1 lit. b ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce dotyczącej uczestniczenia w pracach zespołów (co najmniej dwóch zespołów) badawczych realizujących projekty (co najmniej dwa projekty) finansowane w drodze konkursów krajowych lub zagranicznych lub odbycia staży (co najmniej dwóch staży) naukowych w instytucjach naukowych, w tym zagranicznych, lub prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych w uczelniach lub instytucjach naukowych (w co najmniej dwóch uczelniach lub instytucjach naukowych), w tym zagranicznych, wraz z podaniem informacji potwierdzających dane stwierdzenie. 

Ważne będą także inne, istotne informacje, które w opinii Recenzenta mają znaczenie dla oceny wniosku w sprawie nadania tytułu profesora. Zwracam uwagę na to, że ustawodawca nie podał wymagań scjentometrycznych, toteż nie wolno recenzentom kierować się nimi jako rzekomo fundamentalnymi dla rozstrzygnięcia o tym, czy ustawowe przesłanki zostały spełnione, czy też nie. 

Konieczna jest przy tym jednoznaczna konkluzja wskazująca, czy w opinii Recenzenta zasadne jest wystąpienie przez Radę Doskonałości Naukowej do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o nadanie tytułu profesora.