Są granice kłamstw i manipulacji

Niestety, muszę po raz kolejny ostrzec wszystkich tych, którzy zostali przez kogokolwiek i w jakiejkolwiek formie poinformowani, jakoby za czyimś wspomnieniem, relacją, opinią czy nawet decyzją stała moja osoba. Coraz częściej dowiaduję się, że ktoś powołał się na mnie, posłużył moim nazwiskiem, przypomniał sobie, że "jest moim przyjacielem", by upełnomocnić czy uwiarygodnić siebie lub swoje praktyki, moim kosztem i bez mojej wiedzy.

Nie jestem w stanie temu zapobiec, bo w ciągu kilkudziesięciu lat pracy akademickiej i oświatowej miałem kontakt z tysiącami osób, w różnych relacjach: nauczycielskich, koleżeńskich, przyjacielskich czy społecznych. Styczności, więzi, formalne czy nieformalne powiązania zmieniają się z biegiem lat, co jest oczywiste. Nauczycielem akademickim jest się dla kogoś tak długo, jak długo formalnie niejako dana osoba bierze udział w naszych zajęciach lub ubiega się o zaliczenia przedmiotu, pracy itp. Z wieloma osobami współpracowałem, przyjaźniłem się i byłem w tych relacjach wzajemnie wspierany, ale też i zdradzany. Hipokrytów jest wielu, w każdym środowisku.

Z wieloma studentami, absolwentami uczelni, w których pracowałem czy pracuję, mam częstszy lub rzadszy kontakt, którego wartość polega na tym, że nie przekraczają granic wzajemnego zaufania i szacunku, otwartości czy profesjonalizmu. Niestety, zdarzają się osoby, pełniące różne role, funkcje, zajmujące różne stanowiska w takim czy innym środowisku, które ośmielają się te granice przekraczać i bez mojej wiedzy powołują się na mnie, na rzekome relacje, więzi czy nawet opinie. Taka sytuacja jest etycznie i społecznie naganna, ale trudna do jej zdemistyfikowania, jeśli adresat owych zabiegów nie uzyska jej potwierdzenia.

Żyjemy w czasach nadużyć, perfidii, zawiści, intryg, fałszowania danych, statystyk, ukrywania prawdy, manipulacji, walk o różne statusy, środki itp. Stykamy się z osobami, z których część pozbawiona jest jakichkolwiek zasad moralnych (poza troską o siebie i znajomych królika). Rozumiem resentymenty, kiedy kolega z byłej uczelni, którą kierowałem jako rektor, zamieszcza na facebooku fotografię z podpisem pod fotografią także z moją osobą - jako "rektorem". Tego się nie wypieram, gdyż przez 6 lat kierowałem pedagogiczną, akademicką kulturą łódzkiej WSP. Podpis powinien jednak być rzetelny - "były rektor", gdyż zdjęcie dotyczyło dawno minionego już okresu mojej aktywności i odpowiedzialności za stan rozwoju wyższej szkoły. Dzisiaj, po ponad 4 latach, mało kto wie, że odszedłem z funkcji i z tej szkoły w 2010 r. na znak protestu przeciwko ujawnionym przeze mnie nieetycznym praktykom właścicielki i założycielki WSP i niedotrzymywaniu przez nią uchwał Senatu.

Nie obchodzi mnie to, kto i dlaczego doprowadził tę szkołę do obecnego stanu, ale też nie mogę milczeć, kiedy łączy się z nią moją osobę. Dzisiaj nikt nie będzie zaglądał na stronę wyników kontroli Polskiej Komisji Akredytacyjnej, że WSP w Łodzi już drugi rok z rzędu ma ocenę warunkową, a więc jest dla kierunku "pedagogika" pseudoszkołą wyższą, niespełniającą nawet minimalnych standardów krajowych. Ta szkoła otrzymała rok temu, kiedy jej rektorem (a wcześniej prorektorem) został b. profesor UŁ, ocenę warunkową i nawet nie raczono poprawić tego stanu na ocenę pozytywną. Za rok mają kolejną ocenę. Przykre, żałosne, ale i prawdziwe.

Poziom manipulacji informacjami o rzekomej wielkości nauki świadczyć ma treść jednego z komunikatów na stronie tej szkoły: Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego Pani Profesor Lena Kolarska-Bobińska zaprosiła wszystkie Uczelnie do obchodów dziesiątej rocznicy wejścia Polski do Unii Europejskiej. Naczelne hasło tych obchodów - NAUKA TO WOLNOŚĆ znalazło odzwierciedlenie w sesji naukowej, która odbyła się w siedzibie WSP oraz w przygotowywanej publikacji poświęconej wolności w wychowaniu. To prawda, że pani minister zaprosiła naukowców do obchodów 25 - lecia transformacji. Nie jest to jednak w tym kontekście cała prawda. Czy pani minister nauki i szkolnictwa wyższego wyraziła zgodę na to, by jej nazwiskiem uwiarygodnić czyjąś debatę, konferencję, która nie była prowadzona pod patronatem resortu?

Można sobie żyć dobrymi wspomnieniami, ale nie wolno ich nadużywać w sytuacji, kiedy wykorzystuje się - jak w tym przypadku - mój wizerunek do czegoś, czemu przeciwstawiałem i przeciwstawiam się od lat. Niech za jej prawdziwy, a nie lukrowany obraz odpowiadają i go upełnomocniają ci, którzy do tego doprowadzili, a niektórzy nadal w tym tkwią w pewnym sensie wprowadzając w błąd studentów i kandydatów. Mój post nie dotyczy tylko tej sytuacji, bowiem krążących po kraju rzekomo wiarygodnych profesorów, co to najlepiej wiedzą (bo ponoć z wiarygodnych źródeł), by komuś zaszkodzić w taki czy inny sposób, jest co najmniej kilkoro.

Wszystko przyjmuję z pokorą i dużą dozą tolerancji, ale są granice, których przekroczenie zacznie skutkować działaniami na drodze prawnej. Lepiej zatem sprawdzajcie u źródeł, czy to, co ktoś wam mówi, pisze lub na co lub kogoś się powołuje, jest rzeczywiście prawdą. Byłem i jestem dla wielu osób wsparciem nie oczekując żadnej wzajemności. Jeśli jej doświadczam, to od osób szlachetnych, poczciwych i z zasadami. Tych jednak o tak - wydawałoby się - banalnych kwestiach informować nie trzeba. Konieczne jest jednak ostrzeżenie ich przed tymi, którzy ich nie dotrzymują.

Każdy może być psycho...terapeutą

W Polsce jest już tak wielki bałagan na rynku zawodów, że każdy może być nie tylko politykiem, a tym samym sprawować władzę z ramienia dowolnej partii, bez względu na własne zdrowie psychiczne, kulturę, wykształcenie (im jest niższe oraz im mniej wie oraz rozumie, tym dla kariery jest lepiej). Każdy może być jeszcze psychoterapeutą. Niektórzy nawet twierdzą, że im ktoś jest bardziej pokręcony wewnętrznie, tym chętniej jest gotów interesownie pomagać innym.

Wydawałoby się, że w III RP psychoterapeutą może być tylko lekarz medycyny ze specjalnością psychiatry, albo psycholog o specjalności klinicznej, który uzyskał dodatkowe certyfikaty po specjalistycznych studiach/szkoleniach w zakresie określonego rodzaju terapii. Jesteśmy jednak w błędzie, bo psychoterapeutą może być każdy, kto tylko tego pragnie, bez jakiegokolwiek wykształcenia, bez koniecznych kwalifikacji. Czyż nie jest to powrót do plemiennego szamanizmu? Dlaczego nie? Mamy sklepy ze zdrową żywnością, są apteki z lekami homeopatycznymi i ziołami, są kosmetyki z naturalnych produktów, są też przedszkola i szkoły w przyrodzie, to dlaczego nie miałoby być terapeutów pure nature?

W świecie wykreowanych i często nieprawdziwych informacji, jakim jest Internet wraz ze światem biznesu, pełnym szalbierstwa, różnej maści oszustów, mamy niezliczone oferty dla osób strapionych, z różnego rodzaju problemami. Jak reklamują się "eksperci" od ludzkich dusz i dylematów, jeśli nie wiesz, czym różnią się od siebie psycholog, psychoterapeuta i psychiatra, to tym lepiej, bo natrafisz na tego, który nie jest ani tym pierwszym, ani tym ostatnim, ale za to jest psychoterapeutą.

Ludzie przeżywający obniżony nastrój, depresję, kryzys małżeński, ataki paniki, lęki, osoby uzależnione od seksu, internetu, alkoholu, narkotyków itp. często nie wiedzą do kogo zwrócić się po pomoc, bo obawiają się psychologów i psychiatrów jako tych, których diagnoza i przenikliwość mogłyby doprowadzić do usłyszenia prawdy o samym sobie. A po co ją znać, skoro profesjonaliści posługują się mglistą, niezrozumiałą terminologią, a wizyta u nich może tych skołatanych jeszcze bardziej odsłonić? Czyż nie lepiej jest udać się do wróżki, do jasnowidza, osoby o wyjątkowych zdolnościach leczniczych, energetycznych, czyniących nam dobrze, bo zgodnie z naszymi oczekiwaniami?

Czyż nie jest łatwiej zadzwonić do studia telewizyjnego lub radiowego, które oferuje jasnowidzów, numerologów, wróżbitów, terapeutów itp.? Czyż nie jest lepiej udać się do psychoterapeuty, skoro spotkanie z nim jest jak wizyta u rehabilitanta czy trenera fitnessu? Psychoterapeuta nie musi być ani psychologiem, ani lekarzem psychiatrą. Może być - w sensie pomocowej profesji - nikim, nawet mechanikiem samochodowym czy budowlańcem, pielęgniarką czy kasjerką (z całym szacunkiem do tych profesji), byle tylko zapłacił prywatnej firmie za udział w kursie, szkoleniu lub "studiach" z psychoterapii. Takie "szkolenie" trwa do czterech lat i może odbywać się w nurcie humanistycznym, behawioralno-poznawczym, psychodynamicznym, psychoanalitycznym lub egzystencjalnym. Im mniej ktoś rozumie, tym lepiej, bo kandydatów i tak nikt nie weryfikuje.

Szkoły psychoterapii rozpleniły się w naszym kraju, także medialnie, a te do niedawna jeszcze profesjonalne, z tradycją i akademicką kulturą, byle tylko utrzymać się na rynku, redukują poziom wymagań do minimum. Kto płaci, ten jest terapeutą. Może wcisnąć każdy kit swoim superwizorom, bo oni i tak nie sprawdzą jego/jej wiarygodności. W sieci pojawiają się poszukujący rzekomych kwalifikacji pisząc: ". W necie znalazłam jakieś szkolenia, dające te uprawnienia, ale trwają dłużej niż całe moje studia ;/i trochę mi się w to nie chce wierzyć, bo na taki kurs może przecież pójść i absolwent studiów psychologicznych i absolwent studium psychologicznego, które trwa rok, może dwa, albo np. absolwent socjologii/pedagogiki. Więc chciałabym aby ktoś mi wyłożył, jak krowie na rowie, prosto po kolei, co powinnam uczynić, by dostać owe uprawnienia i czy specjalizacja na mojej uczelni pt: "Psychoterapia", cokolwiek daje, czy zmienia."

Ktoś rozsądnie udziela na to odpowiedzi i komentuje: Z punktu widzenia prawnego - w tej chwili psychoterapeutą można zostać nawet po zawodówce samochodowej - nic nie stoi na przeszkodzie, aby Pan Józek zmienił profil działalności i zamiast naprawiać samochody, został psychoterapeutą i przyjmował pacjentów. Prawnie nic mu nie grozi, po prostu nie ma przepisów prawnych, które obwarowywałyby w jakikolwiek sposób zawód "psychoterapeuty". Oczywiście jeżeli zrobi komuś krzywdę to pacjent może dochodzić swoich roszczeń na podstawie przepisów kodeksu cywilnego.

W ten oto sposób powracamy do starej prawdy, że patologię leczy się patologią. Mistrzowie w szachach znają powiedzenie - "figur na figur powiedział święty Igur". Doskonale pasuje do naszej sytuacji. Internet poszerzył pole szamaństwa i pogrążania ludzi w chorobach. Na zdrowie!

Złe wieści z Ukrainy

Do Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN dotarła smutna wiadomość o śmierci pierwszego Ministra Oświaty (lata 1991-1992) niepodległej Ukrainy - prof. nauk filozoficznych, dyrektora Instytutu Pedagogiki i Psychologii Oświaty Zawodowej Akademii Nauk Pedagogicznych w Kijowie - Iwana Adrejewicza Zjaziuna (ur. 3.03.1938).

Profesor był od 1989 r. członkiem Akademii Nauk Pedagogicznych ZSRR, a od 1993 r. członkiem Akademii Nauk Pedagogicznych Ukrainy. Przedmiotem jego zainteresowań naukowo-badawczych była filozofia edukacji, teoria i metodyka kształcenia zawodowego, teoria wychowania estetycznego i etyka pedagogiczna. W 1998 r. Amerykański Instytut Biograficzny nadał Profesorowi I.A. Zjaziunowi tytuł "Naukowca Roku". Profesor A.A. Zjaziun był też w latach 1998-2000 prezydentem Międzynarodowego Stowarzyszenia Makarenkowskiego a od 2003 r. został członkiem Słowiańskiej Międzynarodowej Akademii.

W 2012 r. miałem przyjemność uczestniczenia w Ambasadzie Ukrainy w Polsce w naukowej debacie poświęconej wydanym w języku polskim przekładom rozpraw z filozofii wychowania ukraińskich uczonych, w tym także I.A. Zjaziuna. W 2005 r. ukazało się tłumaczenie książki pod redakcją tego humanisty pt. "Mistrzostwo pedagogiczne". Przekładu dokonali prof. Franciszek Szlosek z Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie wraz z Larisą Zjaziun. Na Ukrainie rozprawa tego autora miała już pięć wydań obejmując łącznie ponad 253 tys. sprzedanych egzemplarzy. Tłumacze trafnie wybrali tę rozprawę spośród ponad 550 prac naukowych ukraińskiego filozofa edukacji.

O zmarłym Profesorze znajdziemy informacje zarówno w polskim czasopiśmiennictwie andragogicznym, jak i na portalach pedagogów pracy (m.in. dr hab. Jolanty Wilsz). Najlepszym jednak świadectwem jego twórczości naukowej jest w/w monografia na temat mistrzostwa pedagogicznego. Na Ukrainie wydał takie m.in. monografie, jak: "Estetyczny rozwój osoby", "Zasady pedagogicznego mistrzostwa", "Pedagogika dobra - ideały a realia" czy "Piękno pedagogicznego czynu". W klasyfikacji subdyscyplin pedagogicznych rozprawy tego filozofa edukacji są lokowane w pedeutologii oraz w pedagogice filozoficznej.

Ukraiński pedagog przyczynił się swoimi dokonaniami, bezpośrednią współpracą badawczą, publikacjami i niezwykłą serdecznością osobistą do rozwoju nauk o wychowaniu oraz wzajemnych stosunków akademickich między naukowcami Ukrainy i Polski. Komitet Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk przekazał władzom Narodowej Akademii Nauk Pedagogicznych Ukrainy kondolencje wraz z wyrazami podziękowań za współpracę, której zakres zachowamy w pamięci, w tym Jego dokonania jako wielkiego przyjaciela Polski i Polaków, twórcy dzieł wnoszących DOBRO do naszego życia.