05 lutego 2024

"Czytaj i pozwól, niech czytają twoi..."

 


Są takie porzekadła

„Prawdziwa cnota krytyk się nie boi” 

„Lepsza cnota w błocie niż niecnota w złocie” 

„Cnota z okazją razem noc przespały. Cnoty nie było, kiedy rano wstały”.

 

W VI pieśni "Monachomachia" Ignacego Krasickiego mamy właściwe źródło pierwszej maksymy: 

Czytaj i pozwól, niech czytają twoi,

Niech się z nich każdy niewinnie rozśmieje.

Żaden nagany sobie nie przyswoi,

Nicht się nie zgorszy, mam pewną nadzieję.

Prawdziwa cnota krytyk się nie boi,

Niechaj występek jęczy i boleje.

Winien odwołać, kto zmyśla zuchwale:

Przeczytaj - osądź. Nie pochwalisz - spalę. 

Poemat heroiczno-komiczny został anonimowo wydany w 1778 roku, a jego autor odsłonił w nim wady ówczesnego duchowieństwa. W stylistyce scharakteryzowanego sporu między zakonnikami miesza się patos, podniosłość wydarzeń z błahostkami i sytuacyjnym humorem.  

Warto spojrzeć ukrytym i jawnym wrogom w twarz, by ich zapytać, jak wam nie wstyd żyć w obłudzie, hipokryzji? Błądzenie jest rzeczą ludzką, bo któż nie popełnił w życiu jakiegoś błędu, ale to nie znaczy, że można pomiatać uczniem czy nauczycielem, naruszać ich dobre imię tylko dlatego, ze są bardziej zdolni, kreatywni, osiagają sukcesy. 

Błąd jest czymś naturalnym i nie musi być spowodowany ukrytą intencją jego popełnienia. Pojawienie się błędu pozwala na autokorektę, o ile komuś zależy na tym, by do niej doszło. Jeśli natomiast ktoś zamierza czyhać na czyjś błąd i cieszyć się z jego rozpoznania, to nasyca swój "sukces" arogancją. Tymczasem każde dziecko, każdy dorosły może dzięki informacji zwrotnej o popełnionym gdzieś i kiedyś błędzie, poprawić "koronę" na głowie, by dalej walczyć o siebie.   

       Proponuję zacząć od chociaż jednego dnia w tygodniu w szkole, w czasie którego będzie można popełnić błąd, przyznać się do błędu i nie obawiać się negatywnych sankcji z tego powodu. Są  też takie podejścia do edukacji, w których ceni się brak lęku dziecka czy dorosłego przed popełnieniem błędu, bo ważne jest to, by on się już nigdy więcej nie powtórzył. Nie ma potrzeby siania zemsty, kultywowania w osobach mściwości czy wzmacniania poczucia radości z tego, że przyłapało się kogoś na błędzie.