Kolejne habilitacje z pedagogiki w dziedzinie nauk społecznych

We wrześniu br. obradowała na Wydziale Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Komisja (powołana przez Centralną Komisję ds. Stopni
i Tytułów) celem przeprowadzenia postępowania habilitacyjnego pani dr Ewy Bochno - adiunkt z Uniwersytetu Zielonogórskiego. Rada Wydziału w czasie październikowego posiedzenia poparła wniosek Komisji i podjęła uchwałę o nadaniu stopnia dr. hab. Ewie Bochno.

Sylwetki młodej, samodzielnej naukowo adiunkt nie muszę przybliżać naszemu środowisku, gdyż od lat jest ona niezwykle silnie z nim związana i wspiera je swoją pracą organizacyjną, wydawniczą i naukowo-badawczą. Należy do grona współzałożycieli nowego czasopisma naukowego młodych naukowców pt. 'PAREZJA", który jest półrocznikiem ukazującym się pod patronatem Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN. Periodyk wydaje Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku, a jest on redagowany przez Zespół pracowników naukowo – dydaktycznych z różnych ośrodków naukowych.

Podstawą habilitacji pani dr Ewy Bochno, a zatem jej podstawowym osiągnięciem naukowym był monograficzny cykl rozpraw naukowych, jakie były realizowane przez nią w zespole badawczym pod kierunkiem wiceprzewodniczącej KNP PAN prof. dr hab. Marii Dudzikowej. W tym zespole, prowadzącym bardzo trudne badania longitudinalne na temat doświadczeń szkolnych pierwszego rocznika reformy edukacji, pani dr Ewa Bochno doskonaliła swoje kompetencje teoretyczne, metodologiczne i badawcze, uczestnicząc we wszystkich etapach badań, a więc w budowaniu koncepcji, założeń teoretycznych i metodologicznych, tworzeniu narzędzia badawczego, prowadzeniu badań pilotażowych, opracowaniu zebranego materiału oraz interpretacji wyników badań.

Cykl publikacji, które złożyły się na projekt habilitacyjny pt. „Zespołowość w środowisku uczniowskim i akademickim . Stan i perspektywy” tworzą 23 rozprawy naukowe. Jest on egzemplifikacją projektu diagnostycznego, który wyraża się w opisie, interpretacji specyfiki i możliwości działań zespołowych uczniów w szkołach trzech szczebli kształcenia oraz studentów i młodych pracowników nauki na uniwersytecie. Istotne jest w sytuacji przedłożenia do oceny dorobku naukowego w postępowaniu habilitacyjnym wyraźne zaznaczenie autorstwa prac sygnowanych w monografiach zbiorowych imieniem i nazwiskiem.

Ewa Bochno współpracowała z ośrodkami z zagranicznymi, brała udział w komisjach eksperckich, a większości młodych pedagogów znana jest z współtworzenia i współorganizowania prac dwóch zespołów problemowych przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN, którymi kieruje prof. Maria Dudzikowa - Zespół Samokształceniowy Doktorów oraz Zespół Pedagogiki Szkolnej. W mijającej kadencji KNP PAN oba zespoły prowadziły niezwykle aktywną działalność na rzecz wspierania młodych naukowców i badaczy środowiska szkolnego w zakresie ich własnych awansów naukowych, jak i projektowania nowych badań edukacyjnych. Jej wysoką aktywność potwierdza nie tylko corocznym zaangażowaniem organizacyjnym na rzecz współtworzenia Letnich Szkół Młodych Pedagogów KNP PAN, ale także to, że jest członkinią Komisji ds. Polityki Szkolnictwa Wyższego pod patronatem Komitetu. Pełni ponadto funkcję Przewodniczącej Prezydium Zespołu Samokształceniowego i Samopomocy Koleżeńskiej oraz jest członkinią Zespołu Zadaniowego Pedagogiki Szkolnej pod patronatem KNP PAN.

Ewa Bochno jest badaczem niezwykle wszechstronnym o zróżnicowanym tematycznie dorobku i co zasługuje na szczególne podkreślenie, niezwykle pracowitym, silnie identyfikującym się ze środowiskiem akademickim, zaangażowanym w kształcenie kadr naukowych i to w okresie kiedy jeszcze doświadcza bycia młodszym pracownikiem nauki. Oznacza to zdaniem Profesora, umiejętność budowania więzi międzyludzkich.

Pozostały dorobek naukowy został oceniony przez Komisję jako bardzo spójny i wartościowy w naukach pedagogicznych. Jak trafnie wskazywali w swoich recenzja eksperci - w dokonaniach naukowych Ewy Bochno są dwa znaczące obszary: pierwszy z nich jest związany z pedagogiką szkoły wyższej, w tym ukazaniem zróżnicowania jakościowego grup studenckich oraz drugi odnoszący się do badania relacji uczeń-nauczyciel. W całym dorobku naukowym młodej uczonej wyraźnie zaznacza się wpływ jej Mistrza i przewodnika - prof. Marii Dudzikowej, co jest zarazem niezwykle ważnym dowodem na wyjątkową wartość uniwersyteckich "szkół naukowych". To dzięki uczestniczeniu w naukowym środowisku, systematycznie aktualizującym stan nauki o wychowaniu, dociekającym rozwiązań w naukach pogranicza, możliwe jest rozwijanie krytycznego myślenia wśród członków

W dorobku Ewy Bochno odczytujemy poprawne osadzenie jej projektów badawczych w teorii oraz wielopodmiotowe podejście do procesu kształcenia. Jak stwierdził recenzent - prof. dr hab. Stanisław Dylak - (...) w osobie dr Ewy Bochno mamy do czynienia z kompletnym uczonym, dostrzegamy pracownika naukowego o czytelnych zainteresowaniach naukowych.. Także prof. zw. dr hab. Agnieszka Cybal-Michalska podkreśliła, że dr Ewa Bochno jest osobą otwartą intelektualnie, zainteresowaną i zaangażowaną w rozwój swojego potencjału naukowo-badawczego. Jej zaangażowanie w działalność konferencyjną, badawczą oraz proces organizacyjno-dydaktyczny jest jak podniosła Profesor, przejawem Jej aktywnej partycypacji w życiu naukowym i współuczestnictwa w humanistycznym i społecznym dyskursie. Członkini Komisji podkreśliła, iż w podejmowanej przez Kandydatkę aktywności dostrzega zaufanie jakim obdarza ją środowisko naukowe. Przejawia się to w powierzaniu jej promotorstwa pomocniczego w przewodzie doktorskim, redakcji czasopism, kształceniu młodych naukowców w ramach Letnich Szkół Pedagogów, czy działalności w organizacjach przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN.

Drugą z zatwierdzonych habilitacji przez Radę Wydziału Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu był dorobek naukowy pani dr Beaty Szczepańskiej z Wydziału Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego. W tym przypadku podstawowym osiągnięciem była rozprawa habilitacyjna, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Naukowego Uniwersytetu Łódzkiego pt. Higiena szkolna w szkolnictwie ogólnokształcącym w Drugiej Rzeczypospolitej (Łódź 2014, s. 291). Jest to monografia historyczno-problemowa, której autorka podjęła się badań z zakresu edukacji i kultury zdrowotnej. Jako przedstawicielka ośrodka łódzkiego, którego badacze (przede wszystkim dr hab. Iwonna Michalska oraz dr hab. Grzegorz Michalski), prowadzą diagnozy na podstawie analizy treści czasopism, konsekwentnie kontynuuje szkołę swojego Mistrza śp. prof. Tadeusza Jałmużnego.

Zdaniem jednego z recenzentów - prof. Romana Grzybowskiego przyjęta przez B. Szczepańską koncepcja badawcza jest zwarta, a co ważne - odkrywcza. Podkreślił też wskazaną w książce rolę lekarzy higienistów, rozwój dzieci sześcioletnich, zagadnienie zmęczenia, egzaminy dla gimnazjalistów itp. Wszystko to jest w tej monografii właściwie zrekonstruowane w konwencji społecznej historii wychowania. Zdaniem tego recenzenta B. Szczepańska wspaniale odtworzyła tzw. żywą tkankę tego, co działo się w okresie międzywojennym w zakresie higieny szkolnej. W recenzji wydawniczej prof. zw. dr hab. Eleonory Sapii-Drewniak czytamy: Chociaż podjęta przez Beatę Szczepańską problematyka ma charakter interdyscyplinarny, to przygotowując ją Autorka mocno osadziła ją w nurcie rozważań pedagogiki i historii wychowania. Praca jest wartościowym przedsięwzięciem badawczym dotyczącym problematyki higieny szkolnej (…) i będzie (…) stanowić ważną lekturę nie tylko dla historyków wychowania, pedagogów, ale i dla osób zajmujących się zagadnieniami kultury fizycznej”.

Obszar badawczy, którym zajmuje się łódzka historyk oświaty, jest niewątpliwie z pogranicza historii wychowania i historii medycyny. Pani dr hab. B. Szczepańska wykazuje w swojej aktywności akademickiej zaangażowanie badawcze na rzecz historii medycyny, który jest jej bliższy. Jest tez członkinią Towarzystwa Historii Medycyny i Farmacji. Warto przy tej okazji wspomnieć, że pani dr hab. J. Majchrzyk-Mikuła wydała rozprawę badawczą pt. „Higiena szkolna na Lubelszczyźnie”, która powinna zainteresować historyków jej ciekawą metodologią i innymi źródłami wiedzy na temat regionalnego kontekstu edukacji w powyższym zakresie.


Gratuluję mianowanym na samodzielnych pracowników naukowych Paniom i życzę dalszych sukcesów zarówno w macierzystych ośrodkach akademickich, jak i w skali kraju i międzynarodowej.