Strategie zaszczytu niektórych szkół wyższych

Polskę obiegła w mediach wiadomość, że Uniwersytet Techniczno-Humanistyczny w Radomiu postanowił rozdać indeksy za wygraną w konkursie Miss i Mister Studniówek. Rzeczniczka prasowa tej uczelni jak widać nie ma właściwego wykształcenia i nie rozumie, czym powinien różnić się uniwersytet od wyższej szkoły prywatnej (w skrócie "wsp"), której władzom jest obojętny wizerunek, skoro nie o edukację w nich chodzi, tylko relację sprzedawca-klient. Jeszcze trochę i ktoś wpadnie w dziale promocji uniwersytetu X na to, by wylać w sali posiedzeń Senatu błoto lub pomidory i niech się młodzież w tym wytarza. Przyciągnie to zapewne kolejną setkę kandydatów na "studia", tylko ciekawe, na jakim kierunku?

Niektóre uczelnie przestają dbać o akademicki image, a zdarza się, że te najbardziej prestiżowe nie zwracają uwagi na to, jak szkoły prywatne posługują się ich imieniem w pozyskiwaniu naiwnych klientów. Wystarczy napisać na głównej stronie takiej "wsp", że zajęcia dydaktyczne w niej prowadzi doświadczona kadra naukowa wywodząca się z różnych środowisk akademickich, w tym między innymi z... i tu kandydat na studia trafia na sążnisty wykaz z hiperłączami do domen państwowych uniwersytetów oraz akademii w naszym kraju, a nawet jednej poza granicami. Takiej bezczelności, przyznam szczerze, już dawno nie widziałem, ale jak się okazuje, wszystkie chwyty niektórych biznesmenów wydają się dozwolone.

Oto jedna z takich "wsp", która posiada nawet swoje oddziały zamiejscowe, w dziale "Minimum kadrowe - Pedagogika" w mieście X wymienia nazwiska profesorów, doktorów i magistrów tylko, że żadna z tych osób nie pochodzi z tego miasta, ba, nie ma też nic wspólnego z uniwersytetem, do którego link znajduje się nieco wcześniej na jej stronie. To, że przed nazwiskami samodzielnych pracowników pojawia się tytuł naukowy profesora mimo, że te osoby owego tytułu nie posiadają, jest też pochodną kłamliwego marketingu. Stwierdzenie zatem w dziale: "Misja wsp" o zapewnianiu wysokiej jakości kadr pedagogicznych świadczy być może o tym, że kreuje się tu ludzi zaradnych w manipulowaniu innymi, aniżeli ludzi uczciwych i kompetentnych.

Zapewnianie czytelników strony internetowej tej szkoły o tym, że dewizą wyznaczającą kierunek działalności całej akademickiej społeczności jest honor, godność i odpowiedzialność, wymagałoby jednak korekty. Z tymi wartościami powyższe postępowanie ma niewiele wspólnego. W jednym władze tej szkoły są wiarygodne, a mianowicie w stosowaniu wiedzy, którą wykłada się studiującym w zakresie manipulowania innymi. Właśnie w promocji własnej oferty edukacyjnej zastosowano tu jedną ze strategii manipulacji, która nosi nazwę "strategia zaszczytu", czyli dążenie do tego, aby odbiorca odczuwał dumę podporządkowując się adresowanym do niego sugestiom.

Artyści pamiętają o swoich wychowawcach i wydarzeniach w Polsce oraz na Ukrainie

Zbyt późno wróciłem z koncertu Dawida Podsiadło, żeby podzielić się swoimi wrażeniami tym bardziej, że czekaliśmy na transmisję z uroczystości wręczania Oskarów najlepszym aktorom świata, która miała miejsce dopiero po 2.00 naszego czasu. Ani jedno, ani drugie wydarzenie mnie nie rozczarowało, a wprost przeciwnie.

Dawid Podsiadło jest piosenkarzem dopiero u progu kariery, do której niewątpliwie wyniosło go zwycięstwo w programie X - Factor. Ma zaledwie 21 lat, ale dziesiątki tysięcy nie tylko dziewcząt z całej Polski jest zafascynowanych jego wokalem i znakomitym podkładem muzycznym. Był bezapelacyjnie najlepszym wykonawcą w powyższym programie, a kiedy w finale zaśpiewał „With or Without You” z repertuaru U2, a także singel „Better Than a Dream” z Katie Melua w duecie, to przekonał do swojego talentu nie tylko jurorów.

Prawie rok pracował nad swoją płytą "Comfort and Happiness", by rozpocząć trudną drogę niezależnego artysty, który tworzy pod prąd, by nie upaść na popkulturowej scenie, tylko śpiewać dobry rock. Natychmiast po wydaniu pierwszej płyty pozyskał miłośników, gdyż utwór "Trójkąty i kwadraty" , którym zadebiutował na antenie Programu III Polskiego Radia długo utrzymywał się na I miejscu listy przebojów, a także gościł na antenie innych stacji radiowych. Wydany album zachwycił ekspertów, toteż posypały się po nim nominacje do prestiżowych nagród i wyróżnień w świecie muzycznym w 2013 r., jak: Eska Music Awards; MTV Europe Music Awards; Róże Gali; Paszport "Polityki"; Wiktory; Fryderyki-2014. Otrzymał dotychczas dwa wyróżnienia, zwyciężając w kategorii: debiutant muzyki rockowej (Nagroda Muzyczna Programu Trzeciego "Mateusz") i Gwiazda Roku (Glam Awarads 2013).

Wśród uczestników koncertu 99% stanowiły nastolatki, w tym moje córki, które przemyślały strategię, jak znaleźć się w pierwszym rzędzie przy scenie, by być jak najbliżej swojego idola. Dzięki temu koncertowi wiem, że większość z dziewcząt na pewno przeczyta lekturę szkolną Aleksandra Kamińskiego "Kamienie na szaniec" (do tej pory nie było nią szczególnego zainteresowania). Podsiadło napisał tekst i skomponował znakomitą muzykę do utworu pt. "4.30", który poświęcił bohaterom "Szarych Szeregów". Świetna kompozycja, subtelny i mądry tekst sprawiają, że stał się nauczycielem historii tysięcy młodych Polaków.

Po łódzkim koncercie Dawid Podsiadło napisał na Facebooku: Hej, hej, hej! ROCKET za nami! Łódź za nami! Wspaniałe wydarzenia, mnóstwo Was, piękne chwile. Czas na krótki sen, bo jutro kolejne wielkie rzeczy. Dalej dużo myślę o sytuacji dookoła. Jakoś ciężko cieszyć się codziennością, gdy ma się świadomość tak niedalekiego konfliktu. Wszystko wydaje się błahe i jakieś takie.. proste. (...) Uważajcie na siebie.

Dorośli spierają się o to, co wolno było reżyserowi Robertowi Glińskiemu zrobić z filmem "Kamienie na szaniec", tymczasem młodych to zupełnie nie obchodzi, bo oni czytali tę książkę i słuchają Dawida Podsiadło, a być może też wielu z nich po piosence Dawida sięgnie po opowiadania "Kamyka".

Młodzi tak piszą do Dawida Podsiadło na fejsie:


zofia441 (1 miesiąc temu): "Kamienie na szaniec" to książka ,którą pamiętam kartka po kartce...czytałam jako młoda dziewczyna, płakałam cały czas...
Piosenka piękna... i wykonanie....."odwaga zabija mnie """genialna fraza..

...


Magda Choma (1 tydzień temu): Na szczęście twórczość artystyczna to nie matematyka. Nie trzeba się tu wpisywać we wzory, konwencje i dany klimat. Ilu ludzi tyle interpretacji. Ilu artystów tyle wersji. Dla mnie niesamowicie dojrzały tekst, jak na tak młodego Twórcę. Piękny, zarówno jako część całości(filmu) jak i osobno/

---

Ewa W. (2 tygodnie temu): "O sobie nie myśleli, nie zastanawiali się nad ofiarą, jaką czynią ze swojego życia ani nad cierpieniami, jakich mogą doświadczyć. Robili to, co nakazywał im obowiązek sumienia i wychowanie"- tak, owszem, ale takich ich znamy z książki, ze szkiców historycznych i szczątek opowieści poprzednich pokoleń, a tak na prawdę nie wiemy co oni przeżywali, co czuli i jak te emocje na nich oddziaływały. Nie zapomnijmy o tym, że ci chłopcy nie byli zaprogramowani na walkę za Ojczyznę, ale zdaje się, że świadomie wypełniali pewien plan. Patrząc z takiej zwykłej, człowieczej strony, z pewnością mogli odczuwać to, o czym śpiewa Podsiadło. Ja tak interpretuję ten tekst, że jest to wyznanie podmiotu lirycznego (Rudego) do Zośki. Analizując można wywnioskować, że te słowa padają w czasie pobytu w więzieniu i torturowaniu Rudego. Tyle w temacie :).



W kilka godzin później, na Oskarowej gali, znakomity, wszechstronny artysta - Jared Leto, który otrzymał za rolę chorego na AIDS transwestyty najwyższe wyróżnienie Oscara w kategorii "najlepszy aktor drugoplanowy", najpierw podziękował swojej Matce za jej wychowawczy trud, mądrość, czułość i za to, że "nauczyła go marzyć", by także odnieść się do sytuacji na Ukrainie. Oto co powiedział, a czego nie chciały zobaczyć i usłyszeć m.in. władze Kremla:

Do moich znajomych nominowanych. Jestem niezmiernie dumny, że mogę stać tu przy Was, dzielić z Wami tę uroczystość. Podziwiam Was wszystkich, dziękuję Wam i Akademii.
1971 rok, Bossier City, Louisiana. Nastoletnia dziewczyna dowiedziała się, że jest po raz drugi w ciąży. Musiała opuścić szkołę średnią. Była samotną matką. Mimo wszystko starała się o lepsze życie dla siebie, jak i swoich dzieci. Uczyła je kreatywności, aby ciężko pracowały i osiągnęły to, co wydaje się niemożliwe. Ta kobieta, to moja matka, i jest tu dzisiaj z nami. Mamo, kocham Cię i dziękuję Ci za to, że nauczyłaś mnie marzyć.

Do mojego brata, Shannona. Dziękuję Ci za tę niesamowitą przygodę razem z zespołem Thirty Seconds To Mars. Jesteś wspaniałym, prawdziwym artystą. Dziękuję Ci za bycie najlepszym starszym bratem na świecie oraz najlepszym przyjacielem. Kocham Cię.

Do wszystkich marzycieli z całego świata oglądających nas w tym momencie – szczególnie tych z takich miejsc jak Wenezuela czy Ukraina – myślimy o Was jako o walczących o swoje marzenia jak i wypełnienie nimi swoich serc. Niemożliwe staje się możliwe, wierzymy.

Do wspaniałego Focus Features, Jean Marc. Matthew. Jennifer. Do całego zespołu Dallas Buyers Club, Mick Sullivan. Jim Toth. Robin Baum. Jason Weinberg. Emma Ludbrook i Cali Adams. Dziękuję za wiarę. Te podziękowania są dla tych 36 milionów dzielnych dusz, które straciły swoje życia poprzez przegraną z AIDS. I dla każdego, kto kiedykolwiek doświadczył niesprawiedliwości z powodu tego, jakim jest lub kogo kocha. W dzisiejszy wieczór stoję przed całym światem, z wami i dla was.


Dzieci i młodzież spędzają tysiące godzin w szkołach, a skutek tego nie zawsze jest zgodny z naszymi oczekiwaniami. Tymczasem nauczyciele mają swoich sojuszników w osobach pozainstytucjonalnych "wychowawców", "liderów i nośników wartości", których przekaz bywa czasami znacznie silniejszy od dydaktycznej perswazji, odpytywania ze znajomości lektury, od uzyskanych punktów z testu itp. Oni także dopełniają ich wysiłek w przygotowywaniu młodych pokoleń do życia w ponowoczesnym świecie. Wkrótce w Rybniku odbędzie się koncert Marsów. Oni jak Depeche nie odwołują koncertu na Ukrainie.

Wlazł na gruszkę, rwał pietruszkę, cebula spadła

Poproszony przez czytelników o kontynuowanie prezentacji dokonań rodzimych nauczycieli akademickich w kraju, ale ubiegających się o ich uznanie i docenienie poza granicami (jest to możliwe jedynie na Słowacji), podaję informację o otwartych przewodach habilitacyjnych na tzw. docenturę naukowo-pedagogiczną - tym razem w Katolickim Uniwersytecie w Rużomberoku.

U naszych południowych sąsiadów, na wspomnianym powyżej Wydziale, o którym pisałem ostatnio z niepokojem, że nie toczą się w nim przewody habilitacyjne na słowacką docenturę naukowo-pedagogiczną, zostały otwarte postępowania następujących nauczycieli akademickich:

Z tzw. "dydaktyki przedmiotowej w zakresie nauczania i wychowania religijnego":

1. ks. dr Robert Nęcek z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie otworzył przewód z "dydaktyki przedmiotowej - teoria kształcenia i wychowania religijnego". Reprezentuje pokolenie teologiczne (ur. 1969 w Krakowie) jako katolicki prezbiter, rzecznik prasowy Archidiecezji Krakowskiej, doktor teologii.

Recenzentem z Polski będzie ks. dr hab. Adam Maj prof. KUL, zaś członkiem komisji - ks. prof. dr hab. Stefan Koperek z UPJPII w Krakowie.


2. ks. dr Mariusz Śniadkowski - reprezentuje Katedrę Metod i Technik Nauczania Politechniki Lubelskiej i - podobnie jak poprzedni kandydat - także będzie ubiegał się o docenturę naukowo-pedagogiczną z "dydaktyki przedmiotowej - teoria kształcenia i wychowania religijnego".

Recenzentem z Polski będzie ks. dr hab. Adam Maj prof. KUL. Skład komisji jest na stronie KU.


oraz z "pracy socjalnej":

3. Ewa Kucharska - dr nauk medycznych,lekarz chorób wewnętrznych, specjalista reumatolog z Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie otworzyła przewód habilitacyjny na Wydziale Pedagogicznym na docenturę naukowo-pedagogiczną z pracy socjalnej. To właśnie o Niej ks. Robert Nęcek wydał ciekawą książkę pt. "Geniusz  dr Ewy Kucharskiej. Kompetencja lekarska i komunikacyjna elementem budowania wizerunku społecznego Centrum Medycznego VADIMED".

Recenzentem z Polski będzie dr hab. Stanisław Lipiński z WSNSiZ w Łodzi, zaś członkiem komisji - prof. dr hab. Sławomir Mazur z Krakowskiej Akademii im. Frycza Modrzewskiego w Krakowie (KU podało, że nasz kolega reprezentuje Uniwersytet w Nitrze).

O terminie obrony prac naukowo-pedagogicznych poinformujemy, jak już wpłyną pozytywne recenzje i zostanie podany ich termin. Może ktoś będzie zainteresowany udziałem w publicznej obronie, a nawet dyskusji.

Władze Uniwersytetu Mateja Beli w Bańskiej Bystrzycy poinformowały o wzroście kosztów przewodów naukowo-pedagogicznych na docenta w tej uczelni. Jak widać, zwiększony popyt uruchamia mechanizm rynkowy. Można zarabiać na obcokrajowcach, bowiem osoby przedkładające dorobek w języku słowackim lub czeskim i posługujące się jednym z tych języków zapłacą za przewód 1300,- €, natomiast Polacy i przedstawiciele innych nacji 2500,- €. Być może jest to reakcja na komentarze polskiej Strony, że u nas jest drożej i trudniej, więc można podwyższać dochody uczelni także w ten sposób.

Zmarła profesor pedagogiki Teresa Kukołowicz

Odchodzą Nauczyciele mojego pokolenia, Ci, dzięki którym w okresie totalitaryzmu można było odnaleźć poczucie sensu studiowania i angażowania się w naukę. Rozprawy naukowe profesor Teresy Kukołowicz chroniły polską pedagogikę przed językiem marksistowsko-leninowskiej ortodoksji, pozwalały wierzyć w to, że nie wszystko w tej nauce zostało podporządkowane monistycznej doktrynie, pod której szyldem, w "białych rękawiczkach" niszczono część polskich elit, humanistów, oddanych młodym pokoleniom pedagogów. W przypadku Pani Profesor nigdy nie można było doznać zawodu, rozczarowania, gdyż była wzorem naukowca o jednoznacznie chrześcijańskim profilu wartości, które były wpisane w Jej służbę drugiemu człowiekowi. W 1976 r. wydała książeczkę z jakże znamienną myślą Cypriana Kamila Norwida:

Nie niewola ni wolność są w stanie
Uszczęśliwić cię... nie! - tyś osobą:

Udziałem twym - więcej! ... - panowanie
Nad wszystkim na świecie - i nad
sobą.


Reprezentowała w teorii wychowania ten nurt personalizmu pedagogicznego, którego przesłaniem nie była indoktrynacja, ale wychowywanie do samowychowania. Jak pisała: "Wartość naszych zabiegów wychowawczych zależy od tego, czy zmobilizujemy w wychowanku umiejętność kierowania i decydowania o własnym działaniu. Wiara w moc wychowania jest więc tylko wtedy uzasadniona, kiedy celem naszych oddziaływań jest pobudzenie człowieka do samowychowania. (Pomagamy..., s. 7)

Teresa Kukołowicz urodziła się 2 stycznia 1925 w Łodzi. Szkołę powszechną i dwie klasy gimnazjum ukończyła w Katowicach, zaś ze względu na wybuch II wojny światowej, swoją edukację kontynuowała na tajnych kompletach Gimnazjum i Liceum I. Popielewskiego i J. Roszkowskiej w Warszawie. W 1943 r. zdała maturę i zapisała się na tajne komplety na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie studiowała do wybuchu Powstania Warszawskiego. Była komendantką harcerek - sanitariuszek z Powstania Warszawskiego, zaś wśród Jej podkomendnych znajdowała się m.in. św. pamięci prof. Anna Przecławska. Po okupacji, jesienią 1945 r. podjęła studia na Uniwersytecie Łódzkim w Katedrze Pedagogiki Społecznej, gdzie w dn. 29 października 1952 r. uzyskała dyplom magistra filozofii w zakresie pedagogiki społecznej. Bardzo bliska była jej filozofia, toteż z tej dyscypliny naukowej przygotowała swoją dysertację doktorską i obroniła ją w zakresie filozofii praktycznej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.

Od 1959 r. aż do odejścia na emeryturę w 2000 r. była zatrudniona na KUL w Katedrze Pedagogiki na Wydziale Humanistycznym KUL, gdzie przeszła przez wszystkie szczeble naukowego awansu, od stanowiska asystentki, starszej asystentki, poprzez adiunkta aż do tytułu naukowego profesora. Nie była to jednak łatwa droga, bowiem studia i prace naukowe w tej Uczelni nie były honorowane przez przedstawicieli tamtego reżimu. W dn. 15 czerwca 1972 r. odbyło się na KUL-u jej kolokwium habilitacyjne, którego podstawą była rozprawa pt. "Rodzina w procesie uspołecznienia dziecka". Po kolokwium uzyskała stopień doktora habilitowanego z filozofii chrześcijańskiej w zakresie socjologii wychowania. Na zatwierdzenie stopnia doktora habilitowanego przez Ministerstwo Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki Profesor T. Kukołowicz czekała ... 5 lat, bowiem uzyskała je dopiero w dn. 29 września 1977 r., zaś w trzy lata później została powołana na stanowisko docenta. W 1988 r. została mianowana na KUL profesorem nadzwyczajnym, zaś dopiero w nowym ustroju otrzymała nominację na tytuł naukowy profesora w dn. 28 marca 1992 r. z rąk ówczesnego Prezydenta III RP - Lecha Wałęsy.

W latach 1977-1981 prof. T. Kukołowicz kierowała Zakładem Pedagogiki. To między innymi dzięki Jej staraniom reaktywowano na KUL-u w 1981 r. Sekcję Pedagogiki, której była kierownikiem w latach 1981-2000. To właśnie Jej pracy organizacyjnej, naukowo-badawczej i dydaktycznej pedagogika na KUL-u zawdzięcza swój rozwój po 1981 r. W latach 1984-1999 była prodziekanem Wydziału Nauk Społecznych, udzielając się zarazem w różnych komisjach senackich. Przyczyniła się także do powołania Filii Wydziału Nauk Społecznych KUL w Stalowej Woli. Zmarła w Warszawie w dn. 28 lutego 2014 r.

Prof. dr hab. Teresa Kukołowicz prowadziła badania naukowe na pograniczu pedagogiki społecznej, pedagogiki ogólnej i teorii wychowania chrześcijańskiego w XX wieku. Podejmowała w swoich publikacjach także problemy samowychowania, metodologiczne, socjologii medycyny, a także interesowała Ją sytuacja Kościoła rzymskokatolickiego wobec problemów patologii społecznej w Polsce. Wydała m.in. następujące rozprawy:

(współaut.) Podstawy psychologii, pedagogiki i socjologii. Podręcznik dla szkół średnich medycznych, Warszawa 1977, 1987;

Rodzina w procesie uspołeczniania dziecka, Lublin 1978;

Pomagamy w samowychowaniu, Warszawa 1978;

Rodzina wychowuje. Wybrane zagadnienia, wyd. 3, popr. i uzupełnione, Stalowa Wola 2001.

(red.): Z badań nad rodziną, Lublin 1984;

(red.) Pomoc rodzinie niepełnej, Sandomierz 1988;

(red.)Pielęgniarka – Pacjent, Stalowa Wola 1992;

(red.)Nowe modele opieki i pielęgnowania, Stalowa Wola 1992;

(red.) Troska Kościoła o rodzinę w Polsce, Warszawa 1992,

(red.) Szkoła – nauczyciel – uczeń, Stalowa Wola 1992.

Ta ostatnia książeczka pojawiła się na początku polskiej transformacji ukazując nieobecne w minionym ustroju dyskursy o wychowaniu czy rozprawy z pedagogiki szkolnej.

Była bardzo dobrym Człowiekiem i znakomitym Pedagogiem. Jakże pięknie napisali o Pani Profesor Współpracownicy z Instytutu Pedagogiki KUL:

Profesor Teresa Kukołowicz pozostanie dla nas Wzorem:

- Prawdziwego Nauczyciela – bezkompromisowego w głoszeniu Prawdy i wiernego Jej świadka;

- Dzielnej Kobiety – umiejętnie i rozważnie dzielącej swój czas między obowiązki zawodowe i rodzinne;

- Życzliwego Przełożonego – o dużym autorytecie, ale równocześnie zatroskanego o nasze codzienne sprawy;

- Zaangażowanego Promotora naukowego i osobistego rozwoju każdego z nas;

- Niestrudzonego Społecznika – nieliczącego czasu, wysiłku i pieniędzy w służbie różnym środowiskom w najmniejszych nawet miejscowościach na terenie Polski.


Wdzięczni Bogu za dar życia śp. Pani Profesor Teresy Kukołowicz

Uczniowie i Pracownicy Instytutu Pedagogiki KUL.

Informacja o pogrzebie Pani Profesor pojawi się na stronie IP KUL.

(Źródło danych biograficznych oraz fotografia)

Polska filozofia pod włos

Ilekroć pojawiają się w Polsce wybory, do ataku o poselską pozycję przystępują niektórzy filozofowie. Zawsze lepiej jest mieć pensję unijną, niż siedmiokrotnie niższą na uniwersytecie. Być może ta ucieczka do wolności staje się powodem braku zainteresowania kandydatów studiami na tym kierunku, gdyż tracą wybitnych wykładowców, myślicieli. Trudno przecież, by po zaliczenia egzaminów jeździli do Brukseli.

Ci, którzy w swej większości pozostają w polskich uczelniach, muszą zatroszczyć się o właściwy poziom rozwoju tej dyscypliny. W sukurs przyszła im b. ministra nauki i szkolnictwa wyższego prof. Barbara Kudrycka, która słusznie przywróciła uczelniom prawo do samostanowienia o uruchamianiu własnego kierunku kształcenia. Szkolnictwo niepubliczne świetnie sobie z tym radzi od lat, tylko to na garnuszku państwowym jakoś nie może być bardziej elastyczne. Niektóre jednostki ogłaszają w geście rozpaczy i bezradności likwidację kierunku "filozofia". Czy warto tak się poddawać? To może i przedstawiciele innych, a równie mniej dochodowych kierunków studiów ogłoszą alarm i stwierdzą, że opuszczają akademicką "piaskownicę"? Jest przecież wyjście z sytuacji ponoć kryzysowej.

Prof. Maria Dudzikowa dostrzegła w czasie jednej ze swoich podróży po kraju ciekawy szyld: "Filozofia fryzur. Pełne usługi fryzjerskie". Poszukałem w Internecie i znalazłem. Są! Są! Nareszcie filozofia trafiła pod włos, czyli strzechy Polaków! Czyż to nie jest genialne! Nareszcie uniwersytety i akademie mogą spełnić się w realizacji Deklaracji Bolońskiej i zaoferować studia praktyczne, zawodowe, licencjacko niezwykle atrakcyjne. Dość już tego gadania o Platonie, Sokratesie czy Habermasie, skoro cynicy są dzisiaj w cenie. Po co uczyć studentów myślenia, krytycznej analizy tekstów, rozprawiania o ontologii, epistemologii, antropologii czy aksjologii, skoro zakłady fryzjerskie czekają na adeptów uniwersyteckiej filozofii!?

Zamiast ogłoszeń typu: "Podaruj włosom Joico, Kerastase, L'oreal, który spełnia oczekiwania najbardziej wymagających klientek na całym świecie. Łączy nowoczesną technologię, skuteczną pielęgnację i doznania dla zmysłów. Zamienia wizytę w salonie fryzjerskim w niepowtarzalne, odprężające doświadczenie" niech wreszcie uniwersytety i akademie ogłoszą: "Podaruj głowie Rorty'ego, Derridę czy Jaspersa i uczesz ją zgodnie z Kantem. Niech studia na filozofii fryzjerstwa spełniają oczekiwania najbardziej wymagających klientek na całym świecie. Tylko na naszym uniwersytecie połączymy nowoczesną technologię 'strzyżenia umysłów na odległość" (e-learning) ze skuteczną pielęgnacją fenomenologicznego doznawania świata.

Tylko absolwenci naszej filozofii będą potrafili zamieniać wizytę w salonie fryzjerskim w niepowtarzalne, odprężające doświadczenie paradygmatu intersubiektywności. Kto będzie miał kłopoty ze zdaniem egzaminów, to władze wydziału odpowiednio zmyją mu głowę, stosując najlepszy preparat "le senne". Powinniśmy uczyć studentów filozofii fryzur techniki GREAT SHOT, czyli stosowania wspaniałego zastrzyku nawilżenia i blasku na włosy zadumanej osoby! Jeśli jednak trafi im się w pracy zawodowej klient bezmyślny, to powinni opanować wobec niego HOLD ON, czyli erystyczną technikę suchego i super mocnego lakieru hermeneutyki, dzięki której nie dojdzie do klejenia się włosów myśli.

Każdy filozof powinien podnosić własne kwalifikacje, poznawać najnowsze nurty myśli swojej dyscypliny. W przypadku filozofii fryzjerstwa studenci powinni poznać zgodnie z odpowiednim wskaźnikiem Krajowych Ram Kwalifikacyjnych te idee filozofii pragmatyzmu, dzięki którym będą mogli uzupełniać swoim klientkom niedobór kwasu Metaphysical Club we włosach i skórze głowy zafascynowanej poglądami Richarda Rorty'ego. Takie podejście musi zawierać wyciągi z pragmatyzmu Jamesa. Dzięki studiom pragmatyzmu Peirce'a włosy uzyskują sprężystość, a myśl będzie bardziej giętka niż mowa. Z badań nad losami absolwentów tego kierunku studiów wynika, że ich klientki są zachwycone wysokim poziomem profesjonalizmu filozoficznych kadr fryzjerskich. Mają nawet wrażenie, że dzięki uświadomieniu sobie w wyniku przeczesywania tekstów filozofów ducha i neokantystów jest na ich głowach więcej włosów, które łatwiej się rozczesują i układają, oraz - co ważne - po nocnym wkuwaniu w czasie sesji mniej są zagniecione rano. Są dłużej świeże i nie obciążone.

Wreszcie w ramach praktyk zawodowych na uniwersyteckiej filozofii fryzur studenci powinni zgodnie z oczekiwaniami rynku i pracodawców, czyli w tym przypadku kierowników zakładów i salonów fryzjerskich nauczyć się stosowania terapii Hair Spa, która opiera się na równoległym stosowaniu foto-terapii oraz organicznej kąpieli w dziełach filozofów współczesnych do skóry głowy i kuracji HIST. Taka metoda jest bezinwazyjna, bezpieczna i bardzo skuteczna wobec problemów: wypadania włosów myśli, nadmiaru transcendencji, wrażliwej i suchej skóry oraz łupieżu gender. Foto-terapia opiera się na użyciu zimnego, czystego światła metaforycznego o dużej wartości energetycznej. Sekwencyjne stosowanie różnej długości fal pozwala na podniesienie potencjału energetycznego komórek w naskórku i skórze właściwej naszych przyszłych klientów. W konsekwencji powyższa terapia przyśpiesza proces regeneracji historii myśli filozoficznej oraz stymuluje intersubiektywne mieszki do wejścia w cykl rozwoju.

Sądzę, że dzięki niniejszej inspiracji będzie łatwiej naszym akademikom dobrać do macierzy wskaźników kształcenia odpowiednią wiedzę, umiejętności i postawy studiujących filozofię fryzur. Być może zainteresują się nią także przedstawiciele nauk o kulturze fizycznej, gdyż tu fryzjerstwo jest podstawą do ewaluacji zajęć drużynowych (wiadomo -= kompetencje społeczne).

Krajowe habilitacje z pedagogiki

W tym tygodniu pomyślnie zakończyły się postępowania habilitacyjne rodzimych pedagogów: jedno miało miejsce we wtorek 25 lutego 2014 r. na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego, a jego bohaterem był dr Jan Rutkowski. Natomiast następnego dnia - 26 lutego odbyło się na Wydziale Nauk Pedagogicznych Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie kolokwium habilitacyjne dr Marzeny Dycht z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

W pierwszym kolokwium brałem udział jako recenzent dorobku habilitanta, który jedną ze swoich monografii naukowych poświęcił poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie: Czy w ponowoczesnym społeczeństwie ma miejsce zmierzch kształcenia? Ramą kategorialną do własnych dociekań uczynił myśl filozoficzną Leo Straussa i Erica Voegelina”. Autor tej pracy jest adiunktem w Zakładzie Filozoficznych Podstaw Pedagogiki na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie zajmuje się filozofią wychowania, ze szczególnym uwzględnieniem związków pedagogiki z filozofią polityki i etyką. Już we wstępie dr J. Rutkowski do swojej dysertacji wyjaśnia powody potrzeby powrócenia do fundamentalnego w pedagogice pytania o możliwości, warunki i zagrożenia kształcenia w perspektywie dominujących współcześnie, lecz mających swe korzenie u podstaw nowożytności, sposobów rozumienia i uzasadniania demokracji liberalnej ufundowanej na idei umowy społecznej (s.9). Nie będę tu omawiał wszystkich wątków mojej recenzji, ale zwrócę uwagę na niektóre kwestie.

Sposób odczytywania przez tego pedagoga rozpraw filozoficznych Leo Straussa i Erica Voegelina sprawia, że otrzymujemy dzieło niebanalne, chociaż miejscami kontrowersyjne. Sformułowane przez niego pytania: Czy współczesny przedstawiciel kultury zachodniej potrzebuje kształcenia w znaczeniu, jakie przypisuje się greckiemu pojęciu paidei czy niemieckiemu słowu Bildung? Czy uznaje jeszcze potrzebę, a może nawet konieczność, kształtowania i formowania człowieczeństwa? - nie zostały zadane dla uzyskania oczywistej odpowiedzi, lecz w celu skłonienia czytelników do przemyśleń na ważny kulturowo problem, dla podkreślenia jego ponadczasowego znaczenia. Znakomicie, że J. Rutkowski upomina się o konieczność powrotu społeczeństw postnowoczesnych, z dominacją w nich ideologii neoliberalnej, do debaty teleologicznej. Ta jednak nie mieści się w granicach naukowego uzasadniania racji w kategoriach prawdy lub fałszu. Co innego, gdyby dokonał wtórnej analizy raportów socjopedagogicznych badań empirycznych, bo wówczas dysponowałby wiedzą o faktach, o edukacyjnej rzeczywistości, którą tak się przejmuje. Tymczasem w habilitacji Autor posługuje się analizą sądów normatywnych, które w żadnej mierze nie mogą być analizowane w kategoriach sądów logicznych, a więc wyrażających prawdę lub fałsz. Sądy postulatywne mogą być jedynie odczytywane w kategoriach ich słuszności lub niesłuszności, trafności lub nietrafności, izomorfizmu, zbieżności lub rozmijania się z określoną wizją, utopią, modelem czy postulowanym stanem rzeczy.

Można nie zgadzać się z niektórymi tezami Habilitanta, oceniać zasadność, trafność czy nawet rzetelność formułowanych przez niego ocen w sytuacji, gdy dokonuje miejscami interpretacji myśli niejako „z drugiej ręki”, ale nie można jednego mu odmówić, a mianowicie tego, że potrafi opisywać i wyjaśniać pewne stanowiska filozoficzne w sposób rzeczywiście interesujący i zachęcający do polemik. Odsłania swoje podejście do ideowych sporów nie wprost, kryjąc je za przywoływanymi poglądami innych (zob. m.in. rozdz. Polityka i kształcenie). Po raz kolejny, chociaż w zupełnie inne konfiguracji filozoficznych treści, powracamy dzięki książce J. Rutkowskiego do odnowy pojęć etycznych i politycznych jako istotnych dla pedagogiki, kiedy analizuje on takie kwestie jak m.in.: Czym jest wolność? Czym jest dla edukacji demokracja? Co oznacza „dobre życie”, a co „dobre wychowanie”? Jaką rolę odgrywa polityka w kształceniu młodych pokoleń? Czy polityka jest jeszcze potrzebna? Czy można odpolitycznić sferę publiczną, a zatem i edukację, która do niej przynależy? Jak wartościować proces kształcenia? itp.

Pisząc swoją rozprawę habilitacyjną J. Rutkowski nie znał lub być może nie chciał wnikać m.in. w treść pracy E. Potulickiej i J. Rutkowiak, pt. Neoliberalne uwikłania edukacji (Kraków 2010), gdyż znalazłby w niej pogłębioną krytykę neoliberalizmu, chociaż pisaną z neolewicowej ideologicznie perspektywy i w oparciu o źródła postfrankfurtskiej szkoły pedagogiki krytycznej. Podobnie zresztą czynią to naukowcy z Uniwersytetu Gdańskiego - Tomasz Szkudlarek, Małgorzata Lewartowska-Zychowicz czy Lucyna Kopciewicz. Autor zresztą pomija wielu pedagogów współczesnych, którzy w treści swoich rozpraw są zbieżni z przywoływanymi tu tezami E. Voegelina czy L. Straussa na temat tego, że np. pedagogika jeśli chce być nauką, to musi wyzbyć się z przedmiotu swoich badań wartości, norm (por. K. Konarzewski, A. Folkierska). Kiedy zatem sugeruje, że współczesna kultura popularna kieruje do nas jedynie nihilistyczny przekaz, wikła się w demagogiczną narrację. Nie sięga bowiem do poważnych już badań naukowych nad istotą i wpływem kultury popularnej na dzisiejszą młodzież i dorosłych. Posługuje się natomiast zbitkami asocjacji z totalitaryzmami i ich zbrodniczymi trybami oraz skutkami dla ludzkości (por. rozdz. Postęp – banalność zła o demoniczność wyborów). Przydałoby się w tym procesie zwrócenie uwagi nie tylko na faszyzm, ale i socjalizm (komunizm), który równie dotkliwie niszczył polskie społeczeństwo, kulturę i jego elity.


Następnego dnia miałem okazję wysłuchania opinii o dorobku naukowym Marzeny Dycht , która wydała rozprawę habilitacyjną poświęconą Henrykowi Ruszczycowi - wychowawcy w Laskach. Odniosła się w swoich badaniach m.in. do poglądów i dokonań wychowawczych Janusza Korczaka oraz bliskich jego wizji pracy pedagogicznej. Nie wypowiadam się merytorycznie na temat tego dorobku, gdyż nie jestem tu specjalistą, ale zainteresowani pedagogiką specjalną, a tyflopedagogiką w szczególności, mogą znaleźć w tej rozprawie interesujące wątki pracy pedagogicznej z osobami niewidzącymi. Jako członek Rady Wydziału z przyjemnością wysłuchałem odpowiedzi na stawiane jej pytania dotyczące nie tylko problemów metodologicznych badań historyczno-problemowych, biograficznych, ale i związanych z problematyką m.in. inkluzji społecznej wobec kreowanych utopii społecznych czy specyfiki wychowania młodzieży w internacie.

Autorka w/w monografii podjęła się bardzo trudnego, a jakże interesującego poznawczo zadania przybliżenia społeczeństwu postaci z tzw. "drugiej linii pedagogicznego frontu", jaką reprezentują w każdym pokoleniu osoby znaczące w oświacie, liderzy-wychowawcy, kreatywni nauczyciele, dyrektorzy placówek oświatowo-wychowawczych itp. Do takich niewątpliwie należał Henryk Ruszczyc (1901-1973), uczestnik kampanii 1920 i 1939, a od 1930 wychowawca w Laskach, gdzie od 1933 kierował internatem. Od 1936 kierował warsztatami szkolnymi, zaś w 1945 zorganizował Ośrodek dla Ociemniałych Żołnierzy w Surhowie, potem w Głuchowie i w Jarogniewicach. Był też radcą w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej. Jest to postać wielce zasłużona dla pedagogiki specjalnej. Ruszczyc był bowiem także inicjatorem powstania czterech spółdzielni niewidomych. To on kreował nowe zawody dla ociemniałych oraz nowe formy ich szkolenia oraz zatrudnienia absolwentów. Od 1947 r. pełnił funkcję Wiceprezesa Zarządu Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi. Był też jednym ze współtwórców Dzieła Lasek.

Obojgu doktorom habilitowanym życzę dalszych sukcesów naukowych.

Polska nauka, w tym pedagogika resocjalizacyjna - straciła swojego Mistrza - profesora Bronisława Urbana

Wczorajszy dzień przyniósł środowisku pedagogiki resocjalizacyjnej, społecznej oraz specjalnej bardzo smutną wiadomość o śmierci wybitnego specjalisty w zakresie resocjalizacji, wspaniałego Profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego - BRONISŁAWA URBANA. Od kilku lat wiedzieliśmy o Jego zmaganiach z chorobą, ale mimo związanych z nią problemów, nieustannie był z nami i dla nas, ze swoimi studentami i doktorantami, współpracownikami i autorami publikacji, których oficyny zabiegały o recenzję wydawniczą.

Na Profesora zawsze mogliśmy liczyć, często dociążając go naszymi prośbami, naukowymi czy akademickimi problemami. Należał do jednych z najbardziej cenionych recenzentów, ekspertów w Sekcji Nauk Humanistycznych i Społecznych Centralnej Komisji Do Spraw Stopni i Tytułów Naukowych. Właśnie dlatego miał dziesiątki, jeśli nie setki przez siebie (w sensie dosłownym i pośrednim) wykształconych pedagogów resocjalizacyjnych. Był człowiekiem oddanym nauce i państwu, toteż w ostatnich latach pełnił niezwykle zaszczytną rolę rzeczoznawcy w zespole powołanym przez Senat RP ds. reformy systemu resocjalizacji nieletnich.

W obecnej kadencji Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN zwróciliśmy się do Profesora z prośbą, by mimo osłabienia, zgodził się jeszcze wspierać nasze środowisko swoją mądrością, doświadczeniem i znakomitym piórem przewodnicząc Zespołowi Pedagogiki resocjalizacyjnej przy naszym Komitecie. Z jak wielką pasją służył młodym pokoleniom naukowym, swoim doktorantom z UJ najlepiej świadczy fakt, że jeszcze na dwa dni przed śmiercią poprosił o zgodę, by w szpitalu mógł poprowadzić z nimi konsultacje. Z jednej strony był człowiekiem wielkiej służby, oddania innym, a z drugiej niezłomnym bohaterem zmagań z własną chorobą i ufnością, że ma jeszcze przed sobą tyle spraw do załatwienia... Tym razem jednak organizm odmówił już posłuszeństwa mimo, iż wielokrotnie powracał ze szpitala do domu, do Najbliższych, do swojej akademickiej wspólnoty.

Profesor B. Urban zawsze stosował najwyższe standardy pracy badawczej i etycznej, toteż Jego oceny nie budziły niczyjej wątpliwości, kiedy były wysoce pochwalne, ani też żalu czy rozczarowania, kiedy musiały i były bardzo krytyczne. Był uczniem i kontynuatorem krakowskiej szkoły pedagogicznej profesora UJ Jana Konopnickiego. Wymagał od siebie, a przy tym był niezwykle empatyczny i akademicko braterski dla innych. Opublikował rozprawy naukowe, podręczniki akademickie, monografie i prace pod swoją redakcją, które stały się dla tysięcy studiujących resocjalizację klasyką, podstawą do rozwoju profesjonalnego i osobistego, do doskonalenia i samokształcenia. Zmodyfikował do diagnozy niedostosowania społecznego szeroko stosowane w krajach Europy Zachodniej, Kanadzie i USA narzędzia zachowania przystosowawczego.

Pedagogikę resocjalizacyjną postrzegał jako dyscyplinę o interdyscyplinarnym charakterze w obszarze nauk społecznych podkreślając zarazem, że zrozumienie jej teoretyczno-metodologicznej specyfiki wymaga określenia jej usytuowania w całokształcie nauk pedagogicznych oraz powiązań z szerszym układem współczesnych dyscyplin naukowych. (w: Pogranicza pedagogiki i nauk pomocniczych, red. S. Palka, Kraków 2004, s.165) Jego zdaniem - ta nowa i stosunkowo młoda dyscyplina nauk sięga swoimi korzeniami i uzasadnieniami do humanizmu nowożytnej filozofii, bez której nie byłby możliwy postęp w podejmowaniu działań resocjalizacyjnych, terapeutycznych i profilaktycznych wobec osób potępionych i odrzuconych społecznie. To właśnie pod wpływem tej filozofii następowała zmiana w systemach resocjalizacyjnych oraz sposobach wykonywania kary pozbawienia wolności.

Profesor B. Urban uczył nas historii dziejów myśli resocjalizacyjnej, tego, jak ona ewoluowała, a wraz z nią - jak zmieniał się świat naukowej diagnozy, interpretacji i osądzania zachowań patologicznych osób, które nie osiągnęły dojrzałego stopnia socjalizacji i inkulturacji. Zwracał też uwagę na to, jak w ostatnich stuleciach załamywały się - mimo ogromnych nakładów finansowych oraz w wyniku nieskuteczności - różne podejścia i systemy resocjalizacji. Był też świadom tego, że ponowoczesne społeczeństwo sieci stanowi tylko możliwość, układ instrumentalny, który może być różnie wykorzystywany do zrozumienia powiązań o globalnym zasięgu, ułatwiających przepływ nowych wartości i wzorców. Musimy zatem zastanawiać się nad tym, w jaki sposób powiązać kulturowe cele i sukcesy z własną odpowiedzialnością, która powinna stanowić główny regulator zachowania się człowieka w momencie załamywania się kontroli zewnętrznej, hierarchicznej struktury wzajemnych relacji, nieprzejrzystości i nasilającej się niepewności w codziennym świecie życia.

Pod kierownictwem prof. zw. dr hab. Bronisława Urbana zaczął ukazywać się rocznik „Resocjalizacja Polska”, który w ostatniej ocenie parametrycznej czasopism naukowych uzyskał na liście MNiSW swoje miejsce. Napisał i wydał znakomite podręczniki, które wzbogacają wiedzę pedagogiczną w zakresie m.in. uwarunkowań społecznych rozwoju zachowań dewiacyjnych młodzieży nie tylko naukowców czy służb resocjalizacyjnych w naszym kraju. Czytali je bowiem także wychowawcy i rodzice młodzieży zagrożonej różnego rodzaju patologiami postaw i zachowań. Ostatnio wydał takie książki, jak:

Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży. Wydawnictwo UJ, Kraków 2000.

Dewiacje wśród młodzieży. Uwarunkowania i profilaktyka. Wydawnictwo UJ, Kraków 2001.

Zachowanie dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych, Wydawnictwo UJ, Kraków 2006.

Resocjalizacja. Teoria i praktyka pedagogiczna. Podręcznik akademicki T. 1 i 2. PWN, Warszawa 2007.

Agresja młodzieży i odrzucenie rówieśnicze, PWN, Warszawa 2012.


Toczą się właśnie w różnych uniwersytetach w naszym kraju postępowania na tytuł naukowy profesora - kolejnych Uczniów profesora Bronisława Urbana. Odszedł ich Mistrz, ale zgodnie z tezą Leonarda da Vinci - "Kiepski to uczeń, który nie przewyższa swojego mistrza" - muszą podjąć się kontynuacji tak wysokiego poziomu pedagogiki resocjalizacyjnej, by służyła ona naszemu społeczeństwu i kolejnym pokoleniom badaczy środowisk młodzieżowych dotkniętych przemocą. W pamięci i sercach tych, którzy mieli możliwość osobistego poznania Profesora B. Urbana - pozostanie na zawsze, w sposób szczególnie osobisty, zaś w dziejach polskiej nauki, a w szczególności pedagogiki i resocjalizacji, zapisał się już na wieki. Pożegnanie Profesora Bronisława Urbana ma się odbyć w dn.6 marca 2014 r. Uroczystości pogrzebowe rozpoczną się w kaplicy Cmentarza Rakowickiego w Krakowie o godz. 11.40.

Wspomnienie o Profesorze w: Na Temat