Wnioski o nadanie tytułu profesora w dziedzinie nauk społecznych, w dyscyplinie pedagogika z uwzględnieniem specjalności naukowej kandydatów

 

W dniu 21 czerwca 2023 roku opublikowałem dane na temat liczby wniosków o nadanie tytułu profesora w dziedzinie nauk społecznych, w tym w pedagogice. Dzisiaj przedstawiam dane dotyczące liczby wszczętych wniosków na tytuł profesora tylko w pedagogice w okresie 1.10.2019-26.05.2023 z uwzględnieniem reprezentowanej przez kandydatów subdyscypliny pedagogicznej. 

Na tej podstawie możemy zorientować się, w których subdyscyplinach jest najwięcej wniosków o wszczęcie postępowania o nadanie tytułu profesora. To jest także informacja o tym,  w których z tych subdyscyplin mamy i będziemy mieć nadal największe niedobory kadrowe.      

Postępowanie o nadanie tytułu profesora jest wszczynane i przeprowadzane w Radzie Doskonałości Naukowej.  

- Zespół Nauk Społecznych rekomenduje co najmniej 15 profesorów w dziedzinie nauk społEcznych w dyscyplinie pedagogika (z uwzględnieniem także reprezentowanej przez kandydata/-kę subdyscypliny pedagogiki) celem wylosowania recenzentów.  

- prezydium RDN losuje 5 profesorów do oceny osiągnięć naukowych kandydatów do tytułu profesora; 

- zawarcie umowy z recenzentami; 

- analiza i ocena 5 recenzji przez wszystkich członków Zespołu Nauk Społecznych RDN i rekomendowanie prezydium RDN opinii w sprawie nadania tytułu profesora (poparcie lub odmowa).  

    W ostatniej kolumnie jest liczba odwołań kandydatów do Rady Doskonałości Naukowej w związku z odmową rekomendowania prezydentowi RDN wniosku o nadanie im tytułu profesora. 

Na 40 wniosków 16 odmówiono poparcia, co wymaga ich bardzo starannej analizy jakościowej, przy czym tylko 3 procedowanym na podstawie ustawy z 2018 roku. Konieczne jest zwrócenie uwagi na recenzje wydawnicze przedłożónych do oceny monografii oraz wylosowanych recenzentów, które nie w każdym przypadku są rzetelne.

Najczęstszym powodem odmowy nadania popracia wniosku o nadanie tytułu profesora są fundamentalne błędy metodologiczne i meytoryczne w opublikowanych rozprawach, brak wyróżniających osiągnięć naukowych, a zatem niespełnienie ustawowych wymagań. W przypadku 25 wniosków, które były rozptarywane przez senaty uczelni na mocy ustawy z 2003 roku, wymagania były inne, wyższe od obecnie regulujacych postęowanie o nadanie tytułu profesora.   

W okresie 1.10.2019-26.05.2023 członkowie RDN najpierw rozpatrywali wnioski o nadanie tytułu profesora, które były wszczęte do 30 kwietnia 2019 roku. Tym samym rekomendowanie przez nich profesorów w nowej procedurze awansowej nastąpiło dopiero w grudniu 2019 roku, kiedy pojawił się pierwszy wniosek z pedagogiki. Do czerwca 2023 roku wszczęto w RDN tylko 15 postępowań o nadanie tytułu profesora kandydatom reprezentujacym dyscyplinę pedagogika. Tym samym liczba  rozpatrywanych wniosków profesorskich w RDN łączy w sobie dwie procedury ustawowe z 2003 i 2018 roku.    

W nowym trybie ustawowym (Konstytucja 2.0) rekomendowaliśmy prezydium RDN do losowania w 15 postępowaniach 126 profesorów z uczelni krajowych. Prezydium RDN wylosowało do tych wniosków 75 profesorów (niektórych wielokrotnie - procedura losowania).  Co ciekawe, 70 profesorów ani razu nie zostało wylosowanych z przedłożonych wykazów. Natomiast pozostałych można uznać za "totolotkowych" szczęściarzy, bowiem byli co najmniej raz wylosowani do oceny osiągnięć wniosku profesorskiego. 

Są profesorowie, których system nigdy nie wylosował, mimo iż byli rekomendowani nawet czterokrotnie. Zarazem wyjaśniam, że żaden z członków RDN nie mógł być recenzentem w postęowaniu o nadanie tytułu profesora. Ba, w trakcie analizy każdego wniosku po wpłynięciu do RDN pięciu recenzji, nie byli powoływani  superrecenzenci tak, jak miało to miejsce w czasach działania Centralnej Komisji.   

W pedagogice brakuje profesorów tytularnych do wszystkich subdyscyplin. Żadna z nich nie ma w kraju 15 profesorów tytularnych, dlatego należało rekomendować do losowania profesorów pedagogiki z granicznych subdyscyplin tej nauki, a w niektórych przypadkach nawet z innych dyscyplin nauk społecznych (socjologia, psychologia, nauki o zarządzaniu, nauki o polityce) lub humanistycznych (np. filozofa, historyka).   

Członkowie RDN nie mają zatem wpływu na to, które osoby zostały wylosowane przez prezydium RDN do pełnienia roli recenzentów. Rekomendują co najmniej 15 kandydatów na recenzentów zgodnie z wiedzą na temat ich specjalizacji naukowej na podstawie przekazanych przez rektorów uczelni list uczonych z tytułem profesora.  

Podstawą rekomendacji była za każdym razem z jednej strony problematyka badawcza kandydata/-ki do tytułu profesora, z drugiej zaś odpowiednio wysokie osiągniecia profesorów w tej samej problematyce badawczej.  Z poniższej tabeli możemy odczytać, że profesorowie takich dyscyplin nauk pedagogicznych jak pedeutologia, resocjalizacja, pedagogika porównawcza, pedagogika ogólna z metodologią badań pedagogicznych oraz pedagogika wczesnej edukacji nie mieli szans na bycie rekomendowanymi do oceny wniosków, skoro ich nie było lub były nieliczne.     

Wszyscy członkowie Zespołu Nauk Społecznych RDN  mają dostęp do treści recenzji, wskazanych przez kandydata/-kę osiągnięć naukowych (publikacji), autoreferatu i załączników potwierdzających spełnienie ustawowych wymogów. Głosowanie w sprawie wniosków jest tajne zaś przebieg dyskusji jest protokołowany i dostępny osobom zainteresowanym. Prezydium RDN podejmuje postanowienie w sprawie rekomendowania prezydentowi RP wniosku o nadanie tytułu profesora.   

Jak wynika z dokonanej przeze mnie analizy danych, tylko 15 wniosków o nadanie tytułu profesora było rozpatrywanych przez RDN na podstawie nowej procedury (Konstytucja 2.0), z czego 3 nie uzyskały poparcia recenzentów wniosków. 

Biorąc pod uwagę liczbę rozpatrywanych 25 wniosków na mocy ustawy z 2003 roku i 15 na podstawie ustawy z 2018 roku można dojść do wniosku, że regulacje Zjednoczonej Prawicy okazały się bardziej liberalnymi. Nie tylko ja pisałem o tym, że wymagania na tytuł profesora są zdecydowanie łatwiejsze aniżeli w ramach wymagań stawianych kandydatom do 30 kwietnia 2019 roku.     

WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA O NADANIE TYTUŁU PROFESORA W RAMACH DZIEDZINY NAUK SPOŁĘCZNYCH I DYSCYPLINY  PEDAGOGIKA	LICZBA WNIOSKÓW  w toku       –             odmowa                                                                                    poparcia
Teorie wychowania	6 (1)	1
Pedagogika społeczna, andragogika, gerontologia	14 (1)	6
Pedagogika porównawcza	2	-
Pedagogika ogólna /metodologia	1	-
Pedagogika wczesnej edukacji	3	1
Pedagogika resocjalizacyjna	1	-
Historia oświaty i wychowania	4 (1)	2
Pedagogika specjalna	5	2
Pedagogika szkolna , dydaktyka	5	4
Pedeutologia razem	- 40 (w tym 15 w nowej procedurze)	- 16 (w tym 3 w nowej procedurze)

Wnioski habilitacyjne z uwzględnieniem subdyscyplin w pedagogice

 

W dniach 20-21 czerwca 2023 roku opublikowałem dane na temat liczby wniosków o nadanie stopnia doktora habilitowanego i o nadanie tytułu profesora w dziedzinie nauk społecznych, w tym w pedagogice. Dzisiaj przedstawiam dane dotyczące wniosków habilitacyjnych tylko w pedagogice w okresie 1.10.2019-26.05.2023 z uwzględnieniem reprezentowanej przez kandydatów subdyscypliny pedagogicznej. 

Na tej podstawie możemy zorientować się, w których subdyscyplinach jest najwięcej wniosków o wszczęcie postępowania o nadanie stopnia doktora habilitowanego. To jest także informacja o tym, które z tych subdyscyplin cieszyły się w ostatnich trzech latach największą popularnością. Być może jest to też informacja o szkołach subdyscyplin naukowych w naszych uniwersytetach i akademiach.     

Postępowanie o nadanie stopnia doktora habilitowanego wprawdzie jest wszczynane w Radzie Doskonałości Naukowej, ale komisję habilitacyjną powołuje ostatecznie jednostka wskazana przez habilitantkę/-a i to w niej przebiega cała procedura:

- zawarcie przez przewodniczącego rady dyscypliny naukowej (czy senatu uczelni) umowy z siedmioma członkami komisji habilitacyjnej (w tym trzema wylosowanymi przez prezydium RDN, powołanym przez RDN przewodniczącym komisji oraz trzema powołanymi przez organ uczelni/instytutu kolejnymi członkami komisji habilitacyjnej: sekretarzem, członkiem i recenzentem); 

- przyjęcie przez przewodniczącego rady dyscypliny naukowej 4 recenzji osiągnięć naukowych habilitanta/-ki; 

- przeprowadzenie posiedzenia komisji habilitacyjnej; 

- rozpatrzenie wniosku przez radę dyscypliny naukowej i przyjęcie uchwały w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego (poparcie lub odmowa).  

    W ostatniej kolumnie jest liczba odwołań habilitantów do Rady Doskonałości Naukowej w związku z odmową nadania im stopnia doktora habilitowanego przez uczelniany organ. Na 117 wniosków aż 46 odmówiono poparcia, co wymaga ich bardzo starannej analizy jakościowej. Konieczne jest zwrócenie uwagi na recenzje wydawnicze monografii (prac habilitacyjnych), które nie w każdym przypadku są rzetelne lub też ich adresat nie uwzględnił w korekcie uwag krytycznych recenzenta.

Najczęstszym powodem odmowy nadania stopnia dr. hab. są fundamentalne błędy metodologiczne i meytoryczne w opublikowanych rozprawach, brak wkładu w rozwój nauki, niewystarczająca wiedza teoretyczna autorów ocenianych rozpraw, eklektyzm,  niespełnienie wymogu istotnej aktywności naukowej realizowanej w więcej niż jednej uczelni, instytucji naukowej, w szczególności zagranicznej.  

Członkowie RDN rekomendowali prezydium RDN do losowania w tych postępowaniach 394 doktorów habilitowanych i profesorów z uczelni krajowych. Natomiast rady dyscyplin naukowych powołały do tych wniosków 351 doktorów habilitowanych i profesorów. Zwracam na to uwagę, gdyż spotykamy się jako członkowie RDN z insynuacjami o rzekomym preferowaniu określonych pracowników naukowych do pracy w komisjach habilitacyjnych. W świetle obowiązujacych procedur prawnych nie ma takiej możliwości, o czym świadczą powyższe dane liczbowe. 

Członkowie RDN nie mają wpływu na to, które osoby zostaną wylosowanie przez prezydium RDN do pełnienia roli recenzentów, w odróżnieniu od rady dyscypliny naukowej w uczelni. Te bowiem nie stosują procedury losowej, tylko wyznaczają trzech członków komisji habilitacyjnej zgodnie z własną wiedzą, preferancjami i  obowiązującymi w danej uczelni regulaminami.  

Rada Doskonałości Naukowej nie sprawuje kontroli, nadzoru nad postępowaniami o nadanie stopnia doktora habilitowanego. Uczelnie są w tym zakresie autonomiczne. RDN może jedynie przyjąć odwołanie od postanowienia uczelnianego organu o odmowie nadania habilitantowi/-ce powyższego stopnia lub odmówić uznania zasadności odwołania w powyższej sprawie. Wówczas każdy błąd administracyjny (proceduralny) i/lub merytoryczny jest rzetelnie analizowany i uwzględniany przez RDN, by możliwe było dalsze procedowanie wniosku w tej samej uczelni lub innej (gdy istnieje obiekltywna przesłanka co do zaistniałego konfliktu interesów, braku obiektywizmu członków uczelnianego organu itp.).      

Liczba wszczynanych postępowań habilitacyjnych	Liczba wniosków habilitacyjnych
Subdyscyplina pedagogiki:	Wszczęte	w tym odmowa nadania stopnia
Teorie wychowania	5	2
Pedagogika społeczna, andragogika, gerontologia	32	14
Pedagogika porównawcza	1	-
Pedagogika ogólna /metodologia	5	1
Pedagogika wczesnej edukacji	6	1
Pedagogika resocjalizacyjna	7	4
Historia oświaty i wychowania	13	5
Pedagogika specjalna	19	4
Pedagogika szkolna , dydaktyka	25	13
Pedeutologia   razem	4   117	2   46

Demograficzna rewolucja czyli destrukcja

 

Jak wygląda sytuacja demograficzna w Polsce? Rocznik Demograficzny GUS 2022 zawiera dane do grudnia 2021 roku. Tak źle, jak jest obecnie, jeszcze w naszym kraju nie było.

(źródło: Polski rocznik demograficzny 2022, Warszawa: GUS 2022). 

Mamy w III RP wzrastający ujemny przyrost naturalny! O 188 tysięcy osób więcej umiera niż się rodzi.  

To jest katastrofalna polityka społeczna władzy państwowej od 2013 roku. Dziesięć lat temu zaczął się zjazd "pod ziemię", bowiem w 2013 roku przyrost ujemny wyniósł 17,7 tys. osób, a w ciągu kolejnej dekady został on dziesięciokrotnie zwiększony ponad 188 tys. Zbyt niski jest przyrost naturalny, dłużej żyjemy, umiera coraz więcej osób.

 Od 1990 roku, w którym było 32, 5 proc. osób od 0 do 19 roku życia, wskaźnik ten zmalał o ponad 10 punktów procentowych, bo w 2021 roku było już tylko 21,5 proc. osób w tej grupie wiekowej.  

W świetle badań demograficznych Europa ma najwyższy wskaźnik starzenia się ludności na świecie, zaś z prognoz ONZ wynika, że w 2050 roku będzie na naszym kontynencie dwukrotnie więcej seniorów (osób powyżej 65 roku życia) aniżeli dzieci (do 15 roku życia).  Trwa proces ubywania ludności w wieku produkcyjnym w wysoko rozwiniętych krajach Europy, prowadząc do 2050 roku do poziomu aż 28 proc. osób powyżej 65 roku życia. Połowa obywateli Europy będzie w 2050 roku w wieku powyżej 47 roku życia. 

Do krajów w Europie, w których mieszka najliczniejszy odsetek osób powyżej 65 roku życia (a zatem i na świecie) należą: Włochy, Grecja i Niemcy. Odsetek obywateli w wieku senioralnym (>65 r.ż.) wynosi w tych państwach ok. 20 proc. Jeśli będzie spadał wskaźnik urodzeń, to w Czeskiej Republice obywateli w tym wieku będzie ok. 31 proc. W naukach społecznych mówi się już o "demograficznej rewolucji". 

Tymczasem w krajach afrykańskich struktura demograficzna jest odmienna od europejskiej. Tam   w większości państw ponad połowę ludności stanowią osoby poniżej 20 roku życia. Dzięki temu w 2050 roku Afryka będzie wciąż młodym kontynentem, bowiem połowę populacji będą stanowić osoby do 28 roku życia. 

Dane Rocznika Demograficznego w Polsce (Warszawa: GUS, 2022) nie są optymistyczne (s.143):

 * w wieku przedprodukcyjnym było w 2021 roku     6 992 641 osób

* w wieku produkcyjnym -                                        22 385 400 osób

* w wieku poprodukcyjnym -                                8 529 663 osób.  

W grupach biologicznych: 

* 0-14 r.ż.               1 587 503 

* 15-64 r.ż.           24 828 280

* powyżej 65 r.ż.    7 151 142 

W wieku 100 lat i więcej  - 4 875 osób.   

Pedagogika społeczna (opiekuńcza) i praca socjalna mogą być prospektywnie atrakcyjnymi kierunkami studiów. Kto bowiem będzie profesjonalnie opiekował się osobami w wieku późnej dorosłości?