Minister nauki i szkolnictwa wyższego konsultuje Projekt z dnia 29 kwietnia 2020 r. nowelizacji rozporządzenia w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej. Jak to u nas bywa, reguły gry zmienia się w trakcie okresu mającego obowiązywać w okresie za lata 2017-2021. Dobiega połowy rok 2020 , w czasie którego dowiadujemy się, że to, co miało być niżej oceniane, zostanie jednak docenione wyższą punktacją. Dzięki temu nikt nie będzie protestował, chyba że ortodoksi optujący za dotychczasowymi regułami ewaluacyjnej gry.
Jak informuje resort: "Potrzeba wprowadzenia zmian wynika z uwag i wątpliwości interpretacyjnych zgłaszanych przez środowisko naukowe w związku z prowadzonymi pracami przygotowawczymi do pierwszej ewaluacji. Ponadto projektowane rozporządzenie dostosowuje przepisy rozporządzenia do zmiany terminu rozpoczęcia pierwszej ewaluacji dokonanej ustawą z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARSCoV-2".
Warto zatem odnotować:
Ewaluacja została przesunięta z 2021 na 2022 rok.
Proponuje się, aby w pierwszej ewaluacji uwzględniać ostatnie wykazy czasopism i wydawnictw opublikowane przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki w okresie objętym ewaluacją (a więc wykazy z 2019, 2020 i 2021 r.). Powyższa modyfikacja przepisów będzie korzystna dla ewaluowanych podmiotów, gdyż zmiany wykazów dotyczą przede wszystkim ich uzupełnienia lub podwyższenia punktacji.
Zmianie ulegnie sposób ustalania punktacji monografii naukowych będących edycjami naukowymi tekstów źródłowych określony w § 15 rozporządzenia. Punktacja za powyższe monografie zostanie zwiększona z 25% do 50%, a w przypadku edycji tekstów źródłowych będących efektem projektów finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki lub przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej lub w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki – do 100% punktów przyznawanych za monografię naukową.
Ma być także zwiększona liczba punktów przyznawanych za artykuły recenzyjne do wysokości 50% punktów przyznawanych za artykuły naukowe. Nareszcie zaczyna się doceniać artykuły recenzyjne. Dzięki temu może wreszcie drgnie krytyka naukowa publikowanych w kraju i poza granicami także pseudonaukowych rozpraw.
"W związku z przesunięciem terminu rozpoczęcia pierwszej ewaluacji i wydłużeniem okresu objętego tą ewaluacją niezbędna jest zmiana § 36 rozporządzenia, tak aby w pierwszej ewaluacji suma udziałów jednostkowych za uwzględniane w ocenie ewaluowanego podmiotu w danej dyscyplinie naukowej artykuły naukowe opublikowane w latach 2019–2021 oraz monografie naukowe, rozdziały w monografiach naukowych i redakcje naukowe monografii naukowych – mogła wynosić maksymalnie 220% liczby N. Wartość ta została proporcjonalnie zwiększona, tak aby była adekwatna do udziału tych osiągnięć przy pierwotnym założeniu czteroletniego okresu objętego ewaluacją."
Przewidziano również uwzględnienie w ewaluacji osób, które nie zostaną zaliczone do liczby N. Oznacza to, że zaliczy się do celów ewaluacji osiągnięcia wszystkich osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, w tym osób zatrudnionych na podstawie mianowania, a więc także zatrudnionych na II etacie.
W projekcie proponuje się wprowadzenie dodatkowej regulacji dotyczącej dopuszczalnej liczby monografii naukowych uwzględnianych w ewaluacji."W przypadku gdy 2-krotność średniej wartości iloczynu, o której mowa w ust. 1 pkt 1, jest mniejsza niż 1, przyjmuje się, że suma udziałów jednostkowych za monografie naukowe, których całkowita wartość punktowa wynosi nie więcej niż 100 pkt, za redakcje naukowe takich monografii i za rozdziały w takich monografiach wynosi 1.”
Proponuje się rozszerzenie katalogu osiągnięć dotyczących badań naukowych i prac rozwojowych o projekty finansowane przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej.
Należy zwrócić uwagę na to, w jakiej kolejności będą zamieszczane w systemie POL-on opisy wpływu w liczbie wynikającej z § 23 ust. 3 i 4 rozporządzenia, które mają być uwzględniane przy ocenie. Po ustaleniu wartości liczby N, w ewaluacji zostaną uwzględnione opisy w liczbie wynikającej z wartości liczby N oraz dodatkowe opisy wpływu, zgodnie z ich hierarchią ustaloną przez ewaluowany podmiot.
Za błędy w POL-on będą podmioty karane: "zmniejszenie liczby uwzględnianych osiągnięć artystycznych będzie następowało w przypadku pracownika zaliczonego do liczby N, który nie upoważni ewaluowanego podmiotu do wykazania do celów ewaluacji w dyscyplinie artystycznej żadnego z osiągnięć artystycznych określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia. W załączniku tym wskazano osiągnięcia artystyczne istotne dla rozwoju działalności naukowej w zakresie twórczości artystycznej, świadczące o jakości prowadzonej działalności.
Jest to warunek symetryczny do obowiązującego w ewaluacji w zakresie dyscyplin naukowych. W przypadku dyscyplin naukowych zmniejszenie liczby osiągnięć naukowych następuje, jeżeli pracownik prowadzący działalność naukową nie upoważni ewaluowanego podmiotu do wykazania w ewaluacji artykułu naukowego opublikowanego w wykazie czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych, monografii naukowej wydanej przez wydawnictwo umieszczone w wykazie wydawnictw, monografii naukowej pozytywnie zaopiniowanej przez Komisję lub redakcji naukowej lub rozdziału w tych monografiach.
Zmianie ulegnie także sposób oceny opisów wpływu. Dotychczas przy ocenie opisów wpływu uwzględniano jedno kryterium, tj. zasięg i znaczenie wpływu. Przeprowadzony pilotaż wykazał, że ocena zasięgu i znaczenia wpływu może diametralnie się różnić, a sama skala nie jest adekwatna do mierzenia znaczenia wpływu. Dany wpływ działalności naukowej może mieć np. tylko lokalny zasięg, ale jego znaczenie może być kluczowe. W związku z powyższym proponuje się wprowadzenie odrębnych ocen zasięgu wpływu i jego znaczenia.
Teraz trzeba udowodnić przez odpowiednie udokumentowanie w bazie POL-on ów wpływ. W ramach oceny zasięgu wpływu, w zależności od tego, czy zasięg ten zostanie oceniony jako lokalny, regionalny, krajowy albo międzynarodowy, ekspert będzie mógł przyznać od 20 do 100 pkt. Natomiast w ramach oceny znaczenia wpływu będzie określana wartość mnożnika, który w zależności od tego, czy znaczenie wpływu będzie przez eksperta ocenione jako ograniczone, istotne, kluczowe albo przełomowe, będzie mógł mieć wartość od 0,2 do 1,0. (...) Oceniając znaczenie wpływu eksperci powinni mieć na uwadze m.in. czy dane osiągnięcie wywołuje trwały czy okresowy wpływ na rozwój gospodarki, czy wpływ ten jest mierzalny, czy osiągnięcie to wnosi taką wartość do funkcjonowania społeczeństwa, która stanowi postęp w rozwoju cywilizacyjnym albo w jednej z jego sfer.
Ponadto proponuje się zmianę w kryterium dotyczącym podmiotów kandydujących do kategorii A+ w zakresie związanym z oceną cytowań artykułów naukowych przez rezygnację z uwzględniania w tej ocenie kryterium doniosłości cytowań.
W związku z tym, że każde osiągnięcie jest uwzględniane tylko raz, zostanie usunięty przepis dotyczący sposobu uwzględniania wieloautorskich opracowań naukowych w liczbie osiągnięć poszczególnych osób zaliczonych do liczby N.
Rektorzy, dziekani i przewodniczący rady dyscyplin naukowych powinni przyjrzeć się jeszcze projektowi tego rozporządzenia, o ile przewiduje się jeszcze jakieś potrzeby i możliwości korekt. Jest tam wiele szczegółowych wskaźników, które należy wziąć pod uwagę. Tu przywołałem tylko niektóre.
