Poseł PO w trosce o słowackich docentów

Urszula Augustyn - dziennikarka, która została włączona przez premier Ewę Kopacz jako jej pełnomocnik do Ministerstwa Edukacji Narodowej, by zatroszczyła się, w minionej kadencji Sejmu o bezpieczeństwo w szkołach, postanowiła w tej kadencji złożyć interpelację w sprawie stopni i tytułów naukowych uzyskanych przez Polaków w Republice Słowackiej. Czyżby spóźniony refleks czy może troska o wielu oszustów, pseudonaukowców, którzy bez względu na miejsce zatrudnienia wprowadzają w błąd rektorów i dziekanów twierdząc, że mają habilitacje z dyscypliny naukowej, chociaż jest wprost przeciwnie?

Pani poseł reprezentuje okręg wyborczy w Tarnowie. Przez ostatnich osiem lat nie interesowała się realizacją umowy między Polską a Słowacją w sprawie uznawalności stopni i tytułów naukowych. Któż to tak lobbował w ostatnich miesiącach w biurze poseł PO, że nagle zainteresowała się tym, co jej formacja polityczna - Platforma Obywatelska - umacniała, a mianowicie turystykę habilitacyjną?

Interpelacja p. poseł U. Augustyn wpłynęła w dniu 1 czerwca 2016 r. i dotyczy istotnych kwestii:

W związku z podpisanym przez Pana Ministra w dniu 16 marca 2016 r. aneksem do międzynarodowej umowy zawartej pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Republiką Słowacką w 2005 r. o uznawalności równoważności stopni i tytułów naukowych, w imieniu przedstawicieli polskiej nauki, którzy - zgodnie z tą umową - uzyskali stopnie i tytuły naukowe przed dniem wejścia w życie wspomnianego aneksu do umowy, zwracam się do Pana Ministra z prośbą o odpowiedź na następujące pytania:

1. Czy podpisana w dniu 16 marca 2016 r. przez Pana Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego umowa z ambasadorem Słowacji w sprawie uznawalności wykształcenia posiada taką samą moc prawną jak umowa podpisana w 2005 r. pomiędzy Rządem Polski i Republiki Słowackiej?

2. Czy stopnie i tytuły naukowe uzyskane przez Polaków w Republice Słowackiej w okresie pomiędzy zawarciem międzynarodowej umowy w 2005 r. między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Słowacką a wejściem w życie nowej umowy - potwierdzone zaświadczeniem Polskiego Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego o równoważności stopni i tytułów naukowych - zachowają swoją moc prawną?

3. Czy po wejściu w życie nowej umowy:
a. nostryfikacja dotychczas uzyskanych tytułów i stopni naukowych w Słowacji będzie bezpodstawna i niezgodna z prawem?

b. osoby z tytułami i stopniami naukowymi uzyskanymi w Republice Słowackiej i potwierdzone zaświadczeniem MNiSW o równoważności tytułów i stopni naukowych będą nadal zaliczane do minimum kadrowego w obszarze wiedzy, który potwierdza zaświadczenie MNiSW?

c. osoby - jak wyżej - będą mogły kierować pracami naukowymi i badawczymi doktorantów, magistrów, licencjatów?

d. osoby - jak w pkt b) - będą mogły pełnić wszystkie funkcje uczelniane na równi z osobami, które uzyskały swoje tytuły i stopnie naukowe w Polsce i w innych państwach UE, jak: Rektor, Dziekan Wydziału, Dyrektor Instytutu, itp.?

e. osoby - jak w pkt b) - będą mogły nadal wchodzić w skład Centralnej Komisji ds. Tytułów i Stopni Naukowych, Polskiej Komisji Akredytacyjnej i innych Agend MNiSW?

4. Jaka jest perspektywa dostosowania polskiego szkolnictwa wyższego do standardów innych państw członkowskich Unii Europejskiej?

W dn. 23 czerwca wpłynęła odpowiedź Aleksandra Bobko - sekretarza stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Warto ją tu przytoczyć, by zainteresowani także z innych powiatów czy województw mieli stosowne wyjaśnienie.


Szanowny Panie Marszałku,
w odpowiedzi na interpelację poseł Urszuli Augustyn (nr 3792 z dnia 9 czerwca br.) w sprawie tzw. stopni i tytułów naukowych uzyskanych w Republice Słowackiej, pragnę przedstawić następujące wyjaśnienia.

Podpisana w dniu 16 marca br. Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Słowackiej o zmianie umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Słowackiej o wzajemnym uznawaniu okresów studiów oraz równoważności dokumentów o wykształceniu i nadaniu stopni i tytułów uzyskanych w Rzeczypospolitej Polskiej i Republice Słowackiej, sporządzonej w Warszawie dnia 18 lipca 2005 r. (weszła w życie dnia 1 czerwca br.) ma taką samą moc prawną jak umowa podpisana w 2005 r.

Ww. Umowa wprowadziła zmiany do umowy z 2005 r. W związku z tym, od dnia 1 czerwca br. wzajemne uznawanie dokumentów o nadaniu stopni naukowych, wydanych w Polsce i na Słowacji, jest ograniczone do poziomu stopnia naukowego „doktor” lub „doktor sztuki” (tytuł docenta i profesora nie jest już uznawany automatycznie za równoważny z polskim odpowiednikiem). Dyplomy nadające stopnie i tytuły naukowe, wydane na Słowacji do dnia 31 maja br., są nadal uznawane za równoważne z odpowiednimi polskimi stopniami lub tytułami naukowym na podstawie Umowy o wzajemnym uznawaniu okresów studiów oraz równoważności dokumentów o wykształceniu i nadaniu stopni i tytułów uzyskanych w Rzeczypospolitej Polskiej i Republice Słowackiej, sporządzonej w Warszawie dnia 18 lipca 2005 r. (M.P. z 2006 r. Nr 14, poz. 187).

Stosowana jest tzw. zasada praw nabytych. Od dnia 1 czerwca 2016 r. stopień naukowy doktor vied uzyskany na Słowacji jest uznawany za równoważny z odpowiednim polskim stopniem naukowym na podstawie art. 24 ust 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. z 2014 r. poz. 1852 oraz z 2015 r. poz. 249), natomiast osoby, które w słowackiej uczelni uzyskały tytuł naukowo-pedagogiczny „docent”, mogą nabyć uprawnienia równoważne uprawnieniom wynikającym z posiadania stopnia doktora habilitowanego w trybie przewidzianym w art. 21a ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki.

Uznanie stopnia uzyskanego w Republice Słowackiej za równoważny ze stopniem otrzymanym w Rzeczypospolitej Polskiej skutkuje nabyciem tożsamych uprawnień przewidzianych w ustawie z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2012 r., poz. 572, z późn.) oraz ustawie z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki obejmujących:

• tworzenie minimum kadrowego;

• opiekę naukową studentów;

• promotorstwo i recenzowanie w postępowaniach awansowych (w przypadku równoważności stopnia doktora habilitowanego);

• ubieganie się o pełnienie funkcji organu jednoosobowego uczelni lub uczestnictwo w organach kolegialnych uczelni;

• ubieganie się o członkostwo w organach przewidzianych w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym, tj.: Radzie Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Polskiej Komisji Akredytacyjnej.

Jednocześnie pragniemy wyjaśnić, iż nie ma unijnych regulacji dotyczących organizacji szkolnictwa wyższego. Kwestie te leżą w gestii każdego państwa członkowskiego. Ponadto należy podkreślić, że Polska od początku uczestniczyła w tzw. Procesie Bolońskim i obecnie należy do Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (EOSW).

Jakoś żaden poseł nie raczył zapytać MNiSW o to:

- Na jakiej podstawie prawnej wicedyrektor jednego z departamentów tego resortu wydawała niezgodnie z zapisem w treści dyplomów słowackich decyzję o równoważności rzekomej habilitacji z kierunku kształcenia jako odpowiadającej dyscyplinie naukowej?

- Na jakiej podstawie osoba z tytułem docenta pracy socjalnej była uznawana przez urzędnika resortu w jednym przypadku jako socjolog, w innym z tym samym słowackim tytułem - jako pedagog społeczny, a jeszcze u innego - jako psycholog?

- Na jakiej podstawie osoba z tytułem docenta "teoria wychowanie religijnego" (uzyskiwana na Wydziałach Teologicznych i odpowiadająca katechetyce) była uznawana przez nią jako tożsama z pedagogiką? Czyżby wszyscy teolodzy w zakresie katechetyki, którzy habilitowali się w Polsce, powinni być per analogiam uznani za pedagogów? A może każdy pedagog jest katechetą?

- Co zamierza uczynić MNiSW w sprawie tych nauczycieli akademickich, którzy ukrywają w bazie danych swoją habilitację na Słowacji przedstawiając w uczelnianych wnioskach (np. w sprawach zatrudnienia czy awansu) sprzeczne z prawdą dane o swoim stopniu naukowym?

- Jak to jest możliwe, że docenci, którzy nie posiadają podoktorskiego dorobku naukowego, nadal uczestniczą w organie kontrolnym, jakim jest Polska Komisja Akredytacyjna, by oceniać uniwersyteckie kadry i jakość kształcenia? Czyj interes reprezentują w PKA?

- Jak długo MNiSW oraz PKA, bo nie wspomnę tu o rektorach niektórych uniwersytetów, będą przymykać oczy na osoby, które uzyskały stopień naukowy doktora na Węgrzech czy w Bułgarii (tam nie ma habilitacji!) jako rzekomo doktorów habilitowanych? Może jednak powiadomią prokuraturę o tym, że pracownicy z węgierskim czy bułgarskim stopniem doktora (kandydat nauk - CSc) recenzują i promują doktoraty naszych akademików na czołowych uniwersytetach w Polsce?

Europejskie Stowarzyszenie Dialogu Edukacyjnego

inauguruje w dniu dzisiejszym, w Kielcach - I Europejskie Forum Nowych Technologii i Innowacji w Edukacji.


Podczas Forum, które będzie trwać do 7 października br. - poza prezentacją nowoczesnych technologii edukacyjnych - odbędzie się wiele sesji tematycznych realizowanych w formie paneli dyskusyjnych. Taka organizacja Forum została znakomicie przygotowana wraz z całym programem przez Prezesa Europejskiego Stowarzyszenia Dialogu Edukacyjnego prof. dr. hab. Zdzisława Ratajka.

Szczegółowy program obrad jest prezentowany na stronie internetowej Forum. Zawarte w programie tematy mają charakter poglądowy, dyskusyjny, dialogiczny, a także warsztatowy. Szczególny wkład w tę część obrad wnosi zespół Łódzkiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego Szczegółowy program składa się z ponad stu wystąpień będących częścią spotkań panelowych. Organizatorzy chcą wykorzystać doświadczenia innych konferencji np. Europejskiego Forum Ekonomicznego w Krynicy, aby współczesna edukacja miała otwartą przestrzeń humanistycznej refleksji.

Konieczny jest dialog otwarty na rozległy horyzont współczesności i przyszłości, w którym konfrontować i częściowo uzgadniać ze sobą będą różne stanowiska na planowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej zmiany oświatowe, jak i oczekiwania czy problemy samorządów jako organów prowadzących przedszkola i szkoły czy nadzoru pedagogicznego.

Poza aprobatą i patronatami ze strony ministerstw tj. Edukacji Narodowej, Szkolnictwa Wyższego i Nauki, Cyfryzacji, Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN oraz Urzędów Marszałkowskich i Wojewodów z całego kraju oraz ponad 40. innych instytucji i organizacji - w Forum wezmą udział przedstawiciele różnych placówek edukacyjnych i naukowych.

Jak słusznie zapowiada prof. Z. Ratajek: "O wartości tego dialogu jednak decydować będzie zarówno udział w nim badaczy, nauczycieli, profesorów akademickich jak i szerokiego kręgu odbiorców korzystających z edukacji w każdej formie."

Każdy dzień obrad ma swoje dominanty, i tak:

Dzień pierwszy - 5 października czyni osią tematyczną kwestie: architektury (przestrzeni edukacyjnej od przedszkola do uniwersytetu), designu, infrastruktury, nowoczesnej m.in. nowoczesnej architektury szkoły i uczelni (SARP, CEO); szerokopasmowego Internetu dla szkół (Ministerstwo Cyfryzacji), roli bibliotek jako części systemu edukacji (OEIZK, FRSI, Instytut Książki).

Także dzisiaj odbędzie się debata środowisk samorządowych, kuratorów oświaty, wydawców (m.in. z udziałem przedstawicieli MEN, ZNP, Solidarności, „Municipium”, naukowców i specjalistów). Towarzyszyć będzie tym obradom kongres wydawców przygotowany m.in. przez WSIP,MAC,PIK. Ciekawie zapowiada się analiza zagadnienia ewaluacji dialogicznej w społeczeństwie technologicznych innowacji, elektronicznych formy diagnozy, ewaluacji i oceny czy wreszcie problemów e-podręczników (edukacja w chmurze). Tu debatę przygotowały takie podmioty, jak PLATIGE, NINATEKA, ORE, KOWEZIU, OEIZK.

Dzień drugi - 6 października będzie zorientowany na problematykę pedeutologiczną ("Nowy Nauczyciel", nowe technologie w edukacji, w społeczeństwie wiedzy itp.). Uczestnicy będą zastanawiać się nad tym, jak kształcić nauczycieli w szkolnictwie wyższym.

Trzeciego dnia - 7 października tematem głównym obrad będzie edukacja małego dziecka, także z uwzględnieniem kwestii nowoczesnej architektury przestrzeni edukacyjnej przedszkola. Dyskutanci zaprezentują doświadczenia z udziałem najmłodszych "naukowców" -, a związane z funkcjonowaniem uniwersytetów dziecięcych itp.

Z przykrością muszę poinformować, że w wyniku spraw ode mnie niezależnych nie mogę uczestniczyć w tak znakomicie przygotowywanym I Europejskim Forum Nowych Technologii i Innowacji w Edukacji oraz Salonie Technologii i Wyposażenia dla Edukacji.

Gratuluję tak szerokiego spektrum debat, analiz i wspólnych dyskusji wyrażając zarazem nadzieję, że nowe technologie, które będą zaprezentowane w trakcie Forum, znajdą uzasadnione zastosowanie w szkolnej i pozaszkolnej edukacji wzbogacając świat doznań i nowych możliwości uczenia się młodych pokoleń.

Pozostaje mi zatem życzyć udanych obrad, kluczowych - dla zapowiadanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej zmian - komentarzy, opinii czy wniosków z badań naukowych oraz oświatowych. Mam także nadzieję, że nie jest to pierwsze i ostatnie tego typu Forum, czego z całego serca życzę Organizatorom, jak i wszystkim Uczestnikom.

Rozpoczęły się przygotowania do Narodowego Kongresu Nauki

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego Jarosław Gowin zapowiedział zorganizowanie w dniach 18-20 września 2017 roku Narodowego Kongresu Nauki. Jak uzasadniał:

To odpowiedź na potrzeby środowiska, która zostawi trwały ślad w postaci deklaracji programowych, wniosków i referatów. Wyzwania, przed którymi stoi polska nauka będą przedmiotem oddolnej debaty, w której wezmą udział m.in. organizacje pozarządowe, samorządy oraz przedsiębiorstwa.

NKN poprzedzi piętnaście miesięcy przygotowań. W najbliższych tygodniach Rada Programowa zaproponuje sporządzenie raportów dotyczących wskazanych obszarów nauki. We wrześniu rozpoczną się prace zespołów roboczych, które następnie w różnych częściach Polski zaprezentują ich efekty. Polityka jakości, umiędzynarodowienie, komercjalizacja wyników badań oraz zmiany demograficzne – to tylko niektóre z zagadnień, które zostaną omówione.

Nauki pedagogiczne reprezentuje w powołanej przez ministra Radzie Naukowej Kongresu - prof. dr hab. Aleksander Nalaskowski (fot.), który jest profesorem zwyczajnym w Katedrze Metodologii Badań Pedagogicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Za jego kadencji został powołany do życia Wydział Nauk Pedagogicznych UMK. Profesor A. Nalaskowski kierował nim jako dziekan przez dwie kadencje. Obecnie reprezentuje także naukę w Narodowej Radzie Rozwoju przy Prezydencie III RP Andrzeju Dudzie.

Sylwetki Profesora nie muszę w tym miejscu przypominać, gdyż należy do grona wybitnych uczonych przełomu XX i XXI wieku. O publikacjach Profesora często pisałem w blogu, toteż wystarczy wpisać jego nazwisko, by odszukać moje analizy.

Chyba będzie to czwarty tego typu Kongres w Polsce po II wojnie światowej. Nie śledziłem jednak historii, więc być może jestem w błędzie. Jeśli jednak nie, to wydaje się dziwne, że takowy Kongres nie odbył się po transformacji ustrojowej Polski. Oby organizacja zapowiadanego Kongresu po 28 latach przemian społeczno-politycznych i gospodarczych kraju nie miała żadnego związku z tymi, które odbywały się w okresie PRL.

Pierwszy Kongres Nauki miał miejsce w dniach 29.06.–2.07. 1951 r. w Warszawie, a otwierał go w Pałacu Kultury i Nauki ówczesny premier Józef Cyrankiewicz. Wśród zaproszonych gości byli m.in. Stefan Żółkiewski (krytyk i historyk literatury, działacz państwowy), Frédéric Joliot-Curie (francuski fizyk, laureat Nagrody Nobla), Jan Bohdan Dembowski (biolog, prezes PAN) oraz Irène Joliot-Curie (francuska fizykochemiczka, laureatka Nagrody Nobla).

W Kongresie wzięło udział ponad 1800 osób, które zajmowały się analizą i oceną stanu nauki polskiej po II wojnie światowej. Wówczas też zapadła decyzja o powołaniu Polskiej Akademii Nauk. Akademia powołana została najpierw decyzją Sekretariatu Biura Politycznego, a następnie ustawą z dnia 30 października 1951 r.

Jak podaje Encyklopedia PWN:

II Kongres Nauki Polskiej obradował w dn. 26–29.06. 1973 r. w Warszawie. Przedmiotem obrad była analiza stanu i dorobku nauki pol. 1952–73 na tle świat. nauki oraz wytyczenie podstawowych kierunków dalszego jej rozwoju w Polsce; w obradach wzięło udział ok. 2000 osób;

Trzeci Kongres Nauki Polskiej obradował w dniach 7–10.03.1986 r. w Warszawie. Dokonano wówczas analizy stanu i dorobku nauki polskiej po II Kongresie: uznano, że nie została zrealizowana większość postulatów II Kongresu, a stan nauki nie jest zadowalający, czego przyczyn upatrywano w regresie gospodarki kraju 1975–85 i napięciach społecznych lat 80. XX w. Kongres określił potrzeby, zadania i perspektywy rozwoju poszczególnych dyscyplin do końca XX w. oraz postulował wzrost nakładów na naukę i postęp naukowo-techniczny; w obradach wzięło udział ok. 2000 osób.

Kto jeszcze będzie reprezentował w Radzie Narodowego Kongresu Nauki w 2017 r. humanistykę i nauki i społeczne? Z komunikatu MNiSW wynika, że znaleźli się w niej następujący profesorowie oraz pomocniczy pracownicy naukowi:

socjolog - Jarosław Górniak (Kraków, Uniwersytet Jagielloński, Wydział Filozoficzny, Instytut Socjologii, Dziekan Wydziału Filozoficznego) - Przewodniczący Rady Narodowego Kongresu Nauki;

Wiesław Banyś ( Katowice, Uniwersytet Śląski, Wydział Filologiczny; Instytut Języków Romańskich i Translatoryki - Honorowy Przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, członek Zarządu European University Association);

Włodzimierz Bolecki (Poznań; Instytut Badań Literackich PAN; Wiceprezes Zarządu Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, Przewodniczący Rady NPRH, członek redakcji "Teksty Drugie");

Ks. Paweł Bortkiewicz (Poznań; Uniwersytet Adama Mickiewicza, Wydział Teologiczny, Zakład Teologii Moralnej, Duchowości i Katolickiej Nauki Społecznej, Wyższa Szkoła Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu);

s. Barbara Chyrowicz (Lublin, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Filozofii, Instytut Filozofii Teoretycznej; Członek Zarządu w Polskim Towarzystwie Bioetycznym; Członek Prezydium Komitetu Bioetyki PAN, kierownik Katedry Etyki Szczegółowej);

Maciej Duszczyk (Warszawa; Uniwersytet Warszawski, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych, Instytut Polityki Społecznej, Zakład Społecznego Ustroju Pracy; Prorektor ds. naukowych UW);

Natalia Garner (Uniwersytet Warszawski; Wydział Filozofii i Socjologii; Instytut Socjologii; laureatka Starting Grant Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych; dwukrotna laureatka stypendiów Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej);

Maria Korytowska (Kraków, Uniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki, Katedra Komparatystyki Literackiej; Członek Krajowy Korespondent Polskiej Akademii Umiejętności, kierownik Katedry Komparatystyki Literackiej, założycielka Polskiego Towarzystwa Komparatystycznego (ICLA/AILC) oraz członek-założycielka Réseau Européen d'Etudes Comparatistes (European Network of Comparative Studies);

Michał Królikowski (Warszawa, Uniwersytet Warszawski, Wydział Prawa i Administracji, Instytut Prawa Karnego; członek redakcji „Forum Prawniczego”, b. dyrektor Biura Analiz Sejmowych w Kancelarii Sejmu; członek Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego przy Ministrze Sprawiedliwości, b. podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości);

Stanisław Mikołajczak (Poznań, Uniwersytet Adama Mickiewicza, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej, Instytut Filologii Polskiej; Akademicki Klub Obywatelski);

Filip Musiał (Kraków, Akademia Ignatianum, Wydział Pedagogiczny, Instytut Nauk o Polityce i Administracji oraz Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
prorektor ds. studenckich Akademii Ignatianum);

Karol Myśliwiec (Warszawa, Instytut Kultur Śródziemnomorskich PAN; członek rzeczywisty PAN, b. Dyrektor Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN, laureat Nagrody FNP 2005; b. członek Rady NPRH);

Aneta Pieniądz (Warszawa, Uniwersytet Warszawski, Wydział Historyczny, Instytut historyczny Obywatele Nauki; laureatka pierwszej edycji Nagrody Fundacji im. Aleksandra Gieysztora);

Przemysław Żurawski vel Grajewski (Łódź, Uniwersytet Łódzki, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych, Instytut Studiów Politologicznych; pracownik badawczy Centrum Europejskiego Natolin; członek Rady programowej Prawa i Sprawiedliwości).

Czekamy zatem na materiały programowe, organizacyjne, legislacyjne i naukowe, które będą sprzyjać właściwemu przygotowaniu Narodowego Kongresu Nauki.