Trzeba było czekać cztery lata od uchwalenia
przez b. ministra J. Gowina ustawy, która wprowadziła szkolnictwo wyższe w
sfery koniecznych, pozytywnych, ale i parcjalnie patologicznych zmian, żeby
pojawił się projekt nowelizacji ustawy 2.0. Władze Rady Doskonałości Naukowej
składały każdego roku wnioski o wprowadzenie zmian w ustawie, gdyż coraz
dotkliwiej odczuwane były luki, wieloznaczność niektórych regulacji prawnych, a
to nie sprzyja rozwojowi szkolnictwa wyższego i nauki.
Nie
będę komentował wszystkich zamian, bo każdy/a znajdzie w zgłoszonym przez
Premiera projekcie interesujące go/ją kwestie. Zwróciłem uwagę na to, jak -
niezależnie od rzeczywistej troski o imponderabilia - są w tej nowelizacji
także efekty lobbingu różnych sił i interesów. Sejm i tak przyjmie tę ustawę a
prezydent ją podpisze, więc można sobie pogadać, ponarzekać czy zachwalać jej
treść. Życie i tak niesie z sobą to, co jest w sposób zamierzony czy implicite
nieobjęte regulacjami prawnymi.
1.
Nomenklatura związkowa "załatwiła " sobie udział w podwyższeniu
własnych dochodów, bo:
w art. 19 dodaje się ust. 3 w brzmieniu: „3. W
posiedzeniach rady uczelni uczestniczy z głosem doradczym przedstawiciel każdej
działającej w uczelni zakładowej organizacji związkowej, o której mowa w art.
251 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2022 r. poz.
854), będący jej członkiem.”;
Zawsze
to min. 3 tys.zł więcej na własnym koncie. Nieprawdaż?
2.
Wprowadza się nowelę w warunkach nadania stopnia doktora:
w
art. 186 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a.
W celu weryfikacji spełnienia wymagania, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, w
przypadku osoby ubiegającej się o nadanie stopnia doktora, która nie posiada
odpowiedniego certyfikatu lub dyplomu ukończenia studiów, podmiot doktoryzujący
może przeprowadzić egzamin potwierdzający znajomość nowożytnego języka obcego
na poziomie biegłości językowej B2.”;
3. Będzie otwarty dostęp
do treści rozprawy doktorskiej:
w
art. 188 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1.
Podmiot doktoryzujący udostępnia w BIP na swojej stronie podmiotowej nie
później niż w terminie: 1) 30 dni przed wyznaczonym terminem obrony rozprawy
doktorskiej:
a)
rozprawę doktorską będącą pracą pisemną wraz z jej streszczeniem albo opis
rozprawy doktorskiej niebędącej pracą pisemną,
b)
recenzje;
2)
10 dni przed wyznaczonym terminem obrony rozprawy doktorskiej – informację o
terminie, miejscu i sposobie jej przeprowadzenia.”
4. Możliwość zażalenia do
RDN, gdy
jest odmowa
wszczęcia postępowania o nadanie stopnia doktora.
w
art. 189 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust.
2 w brzmieniu:
„2.
Podmiot doktoryzujący odmawia wszczęcia postępowania w sprawie nadania stopnia
doktora, jeżeli osoba, która złożyła wniosek o wszczęcie tego postępowania, nie
spełnia wymagań określonych w art. 186 ust. 1 pkt 1–3 albo ust. 2 lub
wymagania, o którym mowa w ust. 1 zdanie drugie. Na postanowienie o odmowie
wszczęcia postępowania przysługuje zażalenie do RDN.”;
5.
Poszerza się prawo do roli promotora pomocniczego:
w
art. 190 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
–
7 – „4. Promotorem i recenzentem może być osoba posiadająca co najmniej stopień
doktora habilitowanego, a promotorem pomocniczym – osoba posiadająca co
najmniej stopień doktora.”;
6.
Doprecyzowanie publicznego charakteru obrony pracy doktorskiej:
w
art. 191 po ust. 1a dodaje się ust. 1b w brzmieniu:
„1b.
Obrona rozprawy doktorskiej ma charakter publiczny, z wyłączeniem obrony
rozprawy doktorskiej, o której mowa w art. 188 ust. 2.”
Wyjątek
dotyczy rozprawy będącej tajemnicą prawnie chronioną. Podobnie jest z kolokwium
habilitacyjnym:
w
art. 221 po ust. 9a dodaje się ust. 9b i 9c w brzmieniu: „9b. Kolokwium
habilitacyjne ma charakter publiczny, z wyłączeniem kolokwium w zakresie
osiągnięć, o których mowa w art. 219 ust. 3.
7. Uwzględnia
się konieczność uwzględnienia sposobu wyznaczania i zmiany promotora/-ów w
trybie eksternistycznym:
w
art. 192 w ust. 2 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
„1)
sposób wyznaczania i zmiany promotora, promotorów lub promotora pomocniczego w
przypadku osób ubiegających się o nadanie stopnia doktora w trybie
eksternistycznym;”;
Są
też zmiany dotyczące spraw doktorantów.
8. Sprecyzowanie
podmiotu składającego wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie
nadania stopnia doktora habilitowanego.
w
art. 220 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1.
Postępowanie w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego wszczyna
się na wniosek osoby, o której mowa w art. 219 ust. 1, składany do
podmiotu habilitującego za pośrednictwem RDN.”;
9. Eliminacja
przeprowadzania kolokwium habilitacyjnego w sytuacji wpłynięcia co
najmniej dwóch recenzji negatywnych.
9c.
Kolokwium habilitacyjnego nie przeprowadza się, jeżeli co najmniej 2 recenzje
są negatywne.”;
Ta
sprawa jest dyskusyjna. Zabierałem już w tej kwestii głos, gdyż pozbawienie
habilitanta możliwości spotkania się z członkami komisji habilitacyjnej pomimo
dwóch recenzji negatywnych jest jednak jedyną okazją, by mógł odnieść się do
treści tych recenzji, lepiej zrozumieć w wyniku dyskusji ewentualne błędy i
uwzględnić ich eliminację w przyszłości. Udział w kolokwium nie był przecież
objęty przymusem, chociaż nie ulega wątpliwości, że wzbudzał dyskomfort
"obu stron".
10.
Doprecyzowanie upublicznienia informacji w BIP przez podmiot
habilitujący:
w
art. 222: a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1.
Podmiot habilitujący udostępnia w BIP na swojej stronie podmiotowej:
1)
wniosek osoby ubiegającej się o stopień doktora habilitowanego;
2)
informację o składzie komisji habilitacyjnej;
3)
recenzje;
4)
informację o terminie, miejscu i sposobie przeprowadzenia kolokwium
habilitacyjnego;
5)
uchwałę zawierającą opinię w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego
wraz z uzasadnieniem;
6)
decyzję o nadaniu stopnia doktora habilitowanego albo o odmowie jego
nadania.”,
b)
po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a.
Informację, o której mowa w ust. 1 pkt 4, podmiot habilitujący udostępnia nie
później niż w terminie 10 dni przed wyznaczonym terminem przeprowadzenia
kolokwium habilitacyjnego.”
Jest
to zdecydowanie dobra regulacja, gdyż zdarzało się, że niektóre z tych danych
nie były upubliczniane w BIP.
11.
Wnioskowanie o skrócenie karencji
Art.
224, dodanie ust. 3 i 4:
„3.
Osoba ubiegająca się o stopień doktora habilitowanego składa do RDN wniosek o
wyrażenie zgody na skrócenie okresu na wystąpienie z ponownym wnioskiem o
wszczęcie postępowania w sprawie nadania tego stopnia wraz z dokumentami
potwierdzającymi znaczne zwiększenie dorobku naukowego lub artystycznego.
4.
W terminie 8 tygodni od dnia otrzymania wniosku o wyrażenie zgody na skrócenie
okresu na wystąpienie z ponownym wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie
nadania stopnia doktora habilitowanego RDN wydaje w tej sprawie postanowienie.
Na postanowienie RDN nie przysługuje zażalenie.”;
12.
Zobowiązanie RDN do opracowania wzoru wniosku dotyczącego nadania tytułu
profesora oraz w sprawie o ponowne rozpatrzenie również do decyzji
administracyjnej RDN:
w
art. 228:
a)
po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu: „1a. RDN, w drodze uchwały, określi
wzór wniosku, o którym mowa w ust. 1, i dokumenty składane wraz z tym
wnioskiem.”,
b)
ust. 6 otrzymuje brzmienie:
„6.
Od decyzji, o której mowa w ust. 5 pkt 2, przysługuje, w terminie 3 miesięcy od
dnia jej doręczenia, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.”,
c)
ust. 8 otrzymuje brzmienie:
„8.
W postępowaniu w sprawie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy RDN zasięga
opinii 2 recenzentów innych niż powołani zgodnie z ust. 3. Do powołania tych
recenzentów przepisy art. 240 stosuje się.”;
13.
Doprecyzowanie statusu prawnego RDN:
w
art. 232 po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu: „2a. RDN jest
organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów Kpa w stosunku do
podmiotów doktoryzujących i podmiotów habilitujących w sprawach nadawania
stopni naukowych i stopni w zakresie sztuki.”;
14.
Przyspieszenie terminu i miejsca losowania recenzentów dla komisji
habilitujących i wniosków o nadanie tytułu profesora. Dotychczas zadanie to
spoczywało na Prezydium RDN, a to ma swoje posiedzenia raz w miesiącu, w
ostatni poniedziałek miesiąca. Podjęte uchwały zespołów RDN w sprawie
rekomendacji kandydatów do losowania musiały czekać kilka tygodni na procedurę
losowania.
w
art. 235 dotyczącym organów RDN:
a)
w ust. 2 w pkt 2 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 3 w
brzmieniu:
„3)
zespoły, o których mowa w ust. 5.”
w
ust. 3 po pkt 1 dodaje się pkt 1a w brzmieniu: „1a) 2 zastępców
przewodniczącego;”;
15. Upoważnienie
RDN do rozpatrywania zażaleń na postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania
w sprawie nadania stopnia doktora oraz wniosków o wyrażenie zgody na skrócenie
okresu na wystąpienie z ponownym wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie
nadania stopnia doktora habilitowanego.
w
art. 238 w ust. 1: a) pkt 2 otrzymuje brzmienie:
„2)
rozpatrywanie zażaleń na postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania w
sprawie nadania stopnia doktora, zażaleń na postanowienia o odmowie – 10 –
dopuszczenia do obrony rozprawy doktorskiej i odwołań od decyzji o odmowie
nadania stopnia doktora;”,
b)
po pkt 4 dodaje się pkt 4a w brzmieniu:
„4a)
rozpatrywanie wniosków o wyrażenie zgody na skrócenie okresu na wystąpienie z
ponownym wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie nadania stopnia doktora
habilitowanego;”;
16. Zmiana
losowania recenzentów na losowanie kolejności recenzentów.
w
art. 240: a) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a.
RDN sporządza listę kandydatów na recenzentów, wskazanych zgodnie z ust. 1.
Kolejność kandydatów na liście ustala się w drodze losowania.”,
b)
ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2.
Recenzenci są wyznaczani przez RDN według kolejności na liście, o której mowa w
ust. 1a.”;
Czego
ustawodawca nie zmienia?
W
sytuacji lawinowego a nie merytorycznego przyznania uprawnień do nadawania
stopni doktora i doktora habilitowanego jednostkom, które nie posiadają kadr
naukowych, natomiast uzyskały w wyniku ewaluacji rzekomych osiągnięć naukowych
co najmniej kategorię B+, zbyteczna jest habilitacja. Ten proces prowadzi do równie lawinowej destrukcji w
polskiej nauce, co przyznanie kategorii B+ dyscyplinom naukowym w uczelniach, które nie mają kadr naukowych. W tej sytuacji trzeba było zlikwidować postępowania na stopień
doktora habilitowanego, bo w najbliższych latach pojawią się pseudonaukowcy ze
stopniem dr. czy dr. hab., który uzyskają w niektórych quasi naukowych środowiskach.
Na łamach "Forum Akademickiego" mamy już kolejny
odcinek (która to już setka?) udokumentowanej analizy Marka Wrońskiego z serii
"o akademickiej nieuczciwości". Zdaje się, że profesor będzie miał zapewnioną
przestrzeń na łamach tego miesięcznika przez następnych kilkadziesiąt
lat.
https://youtu.be/Hgv6TYitgcQ
