Od ośmiu lat nauczycielskie środowisko na Słowacji samo zarządza swoją profesją dzięki temu, że Sejm powołał
Samorząd Zawodowy Nauczycieli (
Slovenská komora učiteľov).
Izba skupia od 2012 r. nauczycieli, pracowników pedagogicznych i administracyjnych oraz sympatyzujących z tą profesją specjalistów różnych zawodów, by wspierać interesy i chronić godności zawodowej swoich członków. Samorząd określa wymagania roli zawodowej oraz troszczy się o jak najwyższe standardy w jej wykonywaniu negocjując z Ministerstwem Szkolnictwa stosowne regulacje prawne. Wśród funkcji założonych samorządu jest m.in. podnoszenie jakości pracy dydaktyczno-wychowawczej z dziećmi i młodzieżą oraz ochrona i wspomaganie rozwoju suwerennej pracy nauczycieli, gdyż ma ona kluczowe znaczenie w społeczeństwie.
Jak każdy samorząd zawodowy, także i ten musi mieć swój Kodeks Etyki. Ten zaś został przyjęty 6 czerwca 2017 r. , co tylko pokazuje, jak długo dochodzi się do uzgodnienia ram społeczno-moralnych, które obowiązują wszystkich nauczycieli i pracowników pedagogicznych oświatowych placówek w tym kraju.
Tłumaczę zatem zawarte w tym Kodeksie regulacje, prawidłowości:
POWINNOŚCI OGÓLNE NAUCZYCIELI
(1) Obowiązkiem nauczyciela jest ochrona najwyższych wartości ludzkich i wolności w toku kształcenia prowadzonego w duchu zasad humanizmu i demokracji. Nauczyciel wykonując swoje zadania zawodowe postępuje w zgodzie z obowiązującym prawem.
(2) Powinnością nauczyciela jest profesjonalne oferowanie uczniom kształcenia i wychowania; przygotowanie ich do realizacji zadań dydaktyczno-wychowawczych czy zawodowych; partycypowanie w tworzeniu i realizacji programu kształcenia; utrzymanie i rozwijanie swoich zawodowych kompetencji w ramach edukacji ustawicznej lub samokształcenia.
(3) Nauczyciel postępuje, pracuje i suwerennie podejmuje decyzje, w sposób niezależny i odpowiedzialny. Przekazuje uczniom prawdziwą, obiektywną wiedzę i wiadomości w sposób. który będzie sprzyjał ich samodzielnemu i krytycznemu myśleniu; nauczyciel rozwija mądrość uczniów, ich poczucie własnej godności oraz poszanowania innych; nauczyciel wspiera odpowiedzialność ucznia w trakcie podejmowania przez niego decyzji i przejmowania za nie odpowiedzialności.
(4) Obowiązki nauczyciela są ukierunkowane na obiektywne ocenianie pracy ucznia; respektowanie jego indywidualnych potrzeb wychowawczych i dydaktycznych z uwzględnieniem jego osobistych możliwości i umiejętności; odkrywanie i rozwijanie jego specyficznych talentów i uzdolnień; wspieranie inicjatywy, twórczości i samodzielności ucznia
NAUCZYCIEL W RELACJACH ZE SWOJĄ PROFESJĄ I SPOŁECZEŃSTWEM
(1) Nauczyciel przyczynia się swoją profesją do rozwoju i wspierania polityki oświatowej oraz profesjonalnej kultury; jest wzorem dla ucznia i pozytywnie wpływa na swoje otoczenia i społeczność.
(2) Nauczyciel jest świadom wyjątkowości swojej profesji, której praca ma bezpośredni wpływ na funkcjonowanie państwa w przyszłości; tworzy pozytywne wartości w najlepszym interesie społecznym.
(3) Nauczyciel kształci się ustawicznie, podwyższa swoje kwalifikacje i uzyskuje najnowsze informacje oraz wiedzę w ramach swojej specjalności zawodowej, które wykorzystuje w procesie dydaktyczno-wychowawczym z uwzględnieniem wieku, możliwości i umiejętności uczniów.
(4) Nauczyciel przyczynia się do budowania sprawiedliwego i inkluzyjnego środowiska szkolnego za pośrednictwem natychmiastowego rozwiązywania przejawów czy symptomów ekstremizmów, dyskryminacji, przesądów i szykan; o znaczących zdarzeniach informuje odpowiednie organy.
(5) Nauczyciel właściwie i profesjonalnie postępuje w relacjach z kolegami i współpracownikami, współtworzy pozytywny klimat w miejscu pracy; respektuje kompetencje kolegów i ich prawo do odmiennych poglądów.
(6) Nauczyciel jest aktywnym i współpracującym członkiem z radą pedagogiczną w na rzecz wychowywania i kształcenia uczniów; stara się, aby oddziaływanie wszystkich nauczycieli na uczniów było spójne i synergetyczne.
NAUCZYCIEL W RELACJI Z UCZNIAMI I ICH PRAWNYMI OPIEKUNAMI
(1) Nauczyciel chroni i respektuje prawa ucznia oraz jego prawnych opiekunów; potrafi dochować tajemnicy i chroni przed nadużyciem dane osobowe, informacje o stanie zdrowia i wyniki psychologicznych czy innych diagnoz ucznia. Ujawnia je tylko w najlepszym interesie dziecka albo ze względu na wezwanie sądowe .
(2) Nauczyciel tworzy w klasie szkolnej bezpieczne i pozytywne środowisko z twórczą atmosferą, w której uczniowie będą czuć się szczęśliwie, będą zadowoleni i chętni do uczenia się.
(3) Nauczyciel kreuje relacje z uczniami bazujące na wzajemnym szacunku, respektowaniu wszystkich praw obywatelskich i powinności wynikających z Konstytucji Republiki Słowacji oraz z Międzynarodowej Konwencji Praw Dziecka.
(4) Nauczyciel wychowuje i kształci uczniów cierpliwie, adekwatnie do ich wieku i w zgodzie z obowiązującymi podstawowymi dokumentami pedagogicznymi; rozwija ich umiejętności kształtowania własnej niezależności w myśleniu i działaniu oraz z zgodzie z zasadami społeczeństwa demokratycznego i wspiera ich krytyczne myślenie.
(5) Nauczyciel spełnia swoje zawodowe powinności wobec uczniów w sposób godny i sprawiedliwy, respektuje odmienność każdego ze swoich uczniów; uwzględnia ich specyficzne potrzeby edukacyjne.
(6) Nauczyciel wspiera równość uczniów bez względu na ich płeć, rasę, miejsce urodzenia, narodowość czy warunki socjalne, wiarę i religię, poglądy i narodowość.
(7) Nauczyciel systematycznie współpracuje z prawnymi opiekunami uczniów, przekazuje im prawdziwe informacje o osiągnięciach dziecka; jeśli zaistnieje potrzeba oferuje uczniowi i jego prawnemu opiekunowi konsultacje, udziela porad czy pomocy specjalistycznej związanej z wychowaniem i kształceniem .
(8) Nauczyciel uświadamia sobie znaczenie partycypacji rodziców w procesie dydaktyczno-wychowawczym szkoły i stara się ich do niego włączyć, wzbudzić zainteresowanie o współpracę i ukierunkowanie dyrekcji szkoły na troskę o zabezpieczenie jak najlepszych warunków wszystkim uczniom szkoły.
(źródło)
Jak widać, słowaccy nauczyciele mają swój Kodeks Etyki. Nasi nie mają. Co ciekawe, konstrukcja norm szczegółowych (II i III część) jest analogiczna do stylistyki prawa skautowego, bowiem są one sformułowane z wyraźnym unikaniem języka normatywnego, powinnościowego. Autorzy Kodeksu nie piszą, co nauczyciel powinien, co musi, do czego jest zobowiązany, tylko jak postępuje, co czyni, czego jest świadom itp.
