Demagogia w wypowiedziach polityków na temat edukacji

Dobrze, że jest taki portal, który rejestruje demagogiczne wypowiedzi naszych polityków, także w zakresie edukacji. Wprawdzie naszej dziedzinie nie poświęca się tu zbyt wiele uwagi, a szkolnictwu wyższemu w ogóle - co mnie bardzo dziwi - to jednak ma to znaczenie w walce z kreowaniem przez gabinety polityczne ministrów fałszywej świadomości Polaków. Szczególnie, że dotyczą one spraw, co do których istoty nie muszą wszyscy mieć właściwej wiedzy i orientacji.

DEMAGOG to inicjatywa międzynarodowa, która jest realizowana w kilku zaledwie państwach postsocjalistycznych - w Czechach, na Słowacji i Węgrzech, a w tym roku po raz pierwszy w Polsce przez Klub Jagielloński. Celem projektu jest kontrola wypowiedzi polityków.

W gruncie rzeczy istotą zarejestrowanych na stronie wypowiedzi rządzących jest wykazanie nieprawdy lub też ewidentnej sprzeczności z ich wcześniejszymi opiniami na określony temat. Tak więc nazwa projektu powinna być rozszerzona i brzmieć: DEMAGOG - HIPOKRYTA. Twórcy tego projektu przyłapują polityków na szeroko rozumianym kłamstwie, na wprowadzaniu w obieg dla korzyści politycznych informacji, które są nieprawdziwe lub niepełne, wyrwane z kontekstu, a niemożliwe zarazem do zweryfikowania przez niespecjalistów.

Być może jest przesadne "czepianie się" słów czy zdań wypowiedzianych przez ministra, gdyż w toku prowadzonego wywiadu radiowego czy telewizyjnego (live)zdarza się im nieintencjonalnie powiedzieć coś nieprzemyślanego, nierozsądnego, sprzecznego z faktami, a słowo poszło już w eter. Dzisiaj niektórzy dziennikarze nie przygotowują się rzetelnie do wywiadów, tylko ich rolą jest łapanie na "haczyk niepamięci lub niewiedzy" polityków, by ich ośmieszyć, zdezawuować ich rzekome kompetencje do rządzenia itp.

Znacznie łatwiej jest politykowi udzielać wywiadu prasowego, bo w tym przypadku musi on być autoryzowany. Może zatem wielokrotnie przeczytać jego treść i potwierdzić lub zmienić jakieś jej fragment. Jeśli tego nie uczyni, to zgodnie z bezlitosnymi regułami gry politycznej stanie się bohaterem wirtualnych memów. Sam jednak - w takim przypadku - będzie sobie winien.

Wśród kilkudziesięciu demagogicznych wypowiedzi niewiele jest na temat edukacji. Co dziwne, opublikowano tu jedynie te, na których "przyłapano" minister Annę Zalewską. Tymczasem w poprzednim okresie znajdziemy z łatwością setki demagogicznych stwierdzeń byłych ministrzyc edukacji - K. Łybackiej, K. Hall, K. Szumilas czy J. Kluzik-Rostkowskiej. Niemalże codzienną praktyką rzeczników prasowych MEN jest demagogia, więc aż dziw bierze, że nikt się jej nie przygląda.

Oczywiście, autorzy strony "demagogia.org.pl" dwoiście dokumentują demagogię w wypowiedzi ministry edukacji. Najpierw więc podają jej treść, miejsce i datę, aby następnie przedstawić empiryczny dowód nieprawdy.

Przykład:

Anna Zalewska wypowiedziała się o reformie szkolnictwa z roku 1999 w dn. 24.11.2015 jako gość Moniki Olejnik na antenie Radia ZET. Stwierdziła, że w wypadku gimnazjów, (...) od lat 90. budujemy ten system, w dodatku uwaga bez konsultacji społecznych prowadzonych przez ministra. Oczywiście, teza była fałszywa, gdyż Mirosław Handke konsultował wszystkie zmiany ustrojowe w czasie swoich rządów. Na dowód zamieszczono skan tzw. "Pomarańczowej książeczki", która zawierała koncepcję wstępną Reformy Systemu Edukacji.

Czytamy: „Przedstawiamy do konsultacji założenia reformy systemu edukacji. Oczekujemy, iż w najbliższych tygodniach dojdzie do wielu publicznych debat na temat przedłożonych propozycji. Chcemy, aby ów szeroki dialog był podstawą spójnego, przejrzystego, akceptowalnego modelu polskiej edukacji…”

Red. Monika Olejnik przypomniała min. Annie Zalewskiej, że to Prawo i Sprawiedliwość miało 10 lat temu w swoim programie wyborczym rozpoczynanie szkoły podstawowej od szóstego roku życia.

Również za demagogiczne uznano stwierdzenie min. A. Zalewskiej jakoby to Finlandia miała najlepsze wyniki edukacyjne we wszystkich możliwych badaniach.

Politycy - pilnujcie się, bo mimo walki różnych partii politycznych (od prawicowych po lewicowe) ze społeczeństwem obywatelskim, ono ma się całkiem dobrze rozwijając się powoli, ale skutecznie. Polacy nie chcą powrotu do PRL, do demokracji autorytarnej na wzór sowiecki czy białoruski. Dotyczy to także polityki oświatowej.

Równanie w dół?

Po co ktoś obejmuje stanowisko ministra edukacji czy nauki i szkolnictwa wyższego, skoro nie miał i nie ma osobistej wizji w dziedzinie życia społeczeństwa i państwa, o której losach częściowo będzie decydować? Zadaję sobie to pytanie, bo po raz kolejny w dziejach III RP mamy do czynienia z ministrami, którzy przyszli do resortu z politycznym zadaniem zmiany czegoś, co jest im częściowo obce, niezrozumiałe lub trudne do opanowania. Jak zwykle, edukacja jest ubogą krewną, która będzie na łasce władzy mającej ważniejsze od niej priorytety.

Ktoś obejmuje urząd nie zdając sobie sprawy z tego, że w tych akurat dziedzinach niewiele może zmienić, jeśli nie jest w nich ekspertem, autorytetem, intelektualistą, którego warto przynajmniej posłuchać, by zrozumieć intencje, jakimi zamierza kierować się w ramach swojej misji. Zdumiewające jest to, że kolejni ministrowie nie wyciągają żadnych wniosków z błędów swoich poprzedników, z ich niekompetencji, braku odwagi, rzetelności i zaangażowania na rzecz dobra wspólnego, tylko powtarzają ten sam schemat, wchodzą w te same buty ignorancji i budowania wokół siebie "twierdzy jedynie słusznej racji" na zasadzie inwersji.

Jak stwierdziła min. A. Zalewska: Tak szerokiej debaty jeszcze w Polsce nie było. Zanim przystąpimy do zmian systemu edukacji, chcemy wspólnie z obywatelami je przedyskutować i zaplanować . Czyżby nie wiedziała, że takie same debaty miały miejsce w ostatnich 17 latach? Jeździła po kraju b. premier Ewa Kopacz, ale podróżował też po nim Edward Gierek. Odwiedzała każde województwo ministra K. Hall, K. Szumilas i J. Kluzik-Rostkowska, więc i teraz ministra edukacji Anna Zielińska podróżuje zgodnie z przyjętą przez siebie "mapą drogową".

Ciekawe, po co była kampania wyborcza i odwiedzanie kolejnych województw przez kandydatów do Sejmu tej kadencji? To z niczym przyszli do Sejmu, by dopiero dowiedzieć się od innych, co czynić warto lub nie warto, co można czy nie należy? Dopiero teraz będą wsłuchiwać się w głos nauczycielskiego środowiska czy może badają jego nastroje lub oczekiwania? Po co?

A może głównym tego powodem jest konieczność wydania resztek milionów z funduszy unijnych na tzw. zmianę systemową? Tamta nie wyszła, więc co za różnica, czy ta się powiedzie, skoro kasę trzeba wydać na nonsensowne spotkania, biesiady, narady z odpowiednio dobraną i wyselekcjonowaną politycznie publicznością. – Chcemy, aby o reformie edukacji dyskutowała cała Polska – powiedziała Anna Zalewska na konferencji prasowej. Tyle tylko, że ta cała Polska sprowadza się do 1840 ekspertów w 16 grupach tematycznych, którzy będą uczestniczyć w 16 debatach wojewódzkich z udziałem rodziców, uczniów i samorządowców.

Sądziłem, że jak prawica idzie do władzy, to ma u podstaw swoich planów intelektualną moc założeń, co do których będzie szukać jedynie sposobów na ich przekazanie, wytłumaczenie społeczeństwu, by mogło je w większości przyjąć z poczuciem bezpieczeństwa i zaufania do władzy. Tymczasem po raz kolejny mamy intelektualną pustkę, niemoc, niewiedzę, niepewność, a zarazem determinację, by chociaż na złość mamie odmrozić sobie ucho. Być może w innych dziedzinach jest lepiej, a w każdym razie inaczej. W edukacji wszystko jest po staremu.

Równamy w dół. Zapewne coś zostanie wyniesione ku górze. Nie ulega już wątpliwości, że będzie to większa troska o kształcenie humanistyczno-społeczne, a więc o klasyczną indoktrynację. Już dochodzą z MEN sygnały, że zostaną spełnione postulaty wprowadzenia matury z religii. Zastanawiam się, czego jeszcze nie chciała koalicja PO i PSL, a co teraz ma stać się faktem? Po co te niby konsultacje? Gdzież się podziała lista ponad tysiąca absurdów oświatowych, którymi podzielili się z poprzednią ministrą i jej zastępcami koleżanki i koledzy dyrektorzy z OSKKO?

Co z odpowiedzialnością za zmarnotrawione miliony złotych na pseudoprojekty i czy aby nie zostaną ponownie wpompowane publiczne środki i unijne dotacje na kolejne kicze dydaktyczne i politycznie poprawne diagnozy? Ministra edukacji podróżuje po kraju, a przecież miał być raport otwarcia. Mieliśmy dowiedzieć się, co dobrego, a co zbytecznego wydarzyło się w ciągu ostatnich lat w zarządzaniu polską oświatą. Z MEN zwolniono kilka osób, wymieniono kadrę kierowniczą, rozdano resortowe medale, premie i odprawy.

Wszystko wróciło do minionej normy. Kolejni rodzice zastępczy dla oportunistycznych urzędników będą mieli problem, bo niczego nie zmienią, a błędy poprzedników przejdą na ich konto. Te bowiem doskonale sami utrwalają chociaż z udziałem już częściowo innych osób i wystawców umów.

Jak w Krakowie chcą jedynie ideowo zmieniać w Polsce m.in. system edukacyjny

Powstałe w Krakowie Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego zapowiada stworzenie programu na rzecz podmiotowości Polaków.
Jego twórcy bez jakichkolwiek instrumentów realnej władzy wierzą, że skuteczne, sprawne i dobre państwo stworzyć mogą tylko obywatele, którzy dzięki zorganizowanej wspólnocie są w stanie osiągać swoje zbiorowe i indywidualne cele. Potrzeba im tylko przypomnieć i uświadomić wartości oraz przestrzenie wolności, które w ciągu ostatnich 27 lat transformacji ustrojowej zostały zdezawuowane przez polityczne elity. Są to:

Podmiotowość państwa

Dziś władza wykonawcza, pozbawiona realnych narzędzi, jest zbyt słaba, by prowadzić skuteczną politykę. Przez to państwo nie jest w stanie definiować i realizować interesu publicznego. W wymiarze wewnętrznym skutkuje to niesprawnością i słabością wobec krajowych grup interesów. W wymiarze zewnętrznym − reaktywnością wobec otoczenia międzynarodowego.
Zadaniem Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego jest zaprojektowanie zmian instytucjonalnych, których realizacja umożliwi zbudowanie podmiotowego państwa.

Podmiotowość obywateli

Jako republikanie, za najlepszy rodzaj państwa uważamy takie, które współtworzą podmiotowi obywatele. Dziś Polacy mają słuszne poczucie braku wpływu na bieg spraw publicznych. Chcemy to zmienić i dlatego tworzymy ośrodek ekspercki, który działać będzie w duchu poszanowania czterech fundamentalnych wartości.

Po pierwsze, wolność. Podmiotowy obywatel to taki, którego swobody są gwarantowane prawnie, a zarazem mający wiedzę, wolę i praktyczne możliwości z nich korzystać.

Po drugie, własność. Podmiotowy obywatel jest na tyle zamożny, że może sobie pozwolić na zainteresowanie polityką i aktywność publiczną. Uważamy jednocześnie, że niezbędnym warunkiem wybicia się Polaków na podmiotowość jest budowa i ekspansja polskiego kapitału.

Po trzecie, wspólnota. Obywatel w długiej perspektywie może być podmiotowy tylko we współpracy z innymi obywatelami. Wspólnota jest silna siłą jednostek. Jednostki biorą swą moc z siły wspólnoty.

Po czwarte, tradycja. Uważamy, że punktem wyjścia obywatelskiej podmiotowości jest polskość rozumiana jako kulturowe dziedzictwo przekazane nam przez poprzednie pokolenia, które powinniśmy twórczo rozwijać z myślą o następnych generacjach.

Szkoda, że z tym programem pojawili się tak późno - bo za nami są wybory samorządowe i do Parlamentu - ale zawsze lepiej późno niż wcale.

Życzę powodzenia nie tyle w tworzeniu programu dla podmiotowego państwa, bo ten został już opracowany w latach 1980-1989 i Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego nie oferuje nam niczego nowego, ile oczekuję na realne działania w kierowaniu się tak rozumianą podmiotowością przez obywateli.

Osoby wskazane przez Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego jako odpowiedzialne za edukację w ramach w/w programu są - niestety - mało kompetentne, a w każdym razie nie znam żadnej ich znaczącej publikacji czy badań naukowych z dziedziny edukacji i polityki oświatowej. Jeżeli tak zaczyna się powrót do zanikającej wolności, to należy pamiętać o tym, że ta wymaga jeszcze mądrości, a ekonomiści od biznesu niewiele mają wspólnego z polskim system szkolnym. Tak więc, falstart.