Profesorowie Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji UŚl w Cieszynie - dr hab. Urszula Szuścik i dr hab. Andrzej Murzyn zapraszają wszystkich zainteresowanych (pracowników naukowych, nauczycieli i studentów) do udziału w międzynarodowej serii wydawniczej. Każdy, kto prowadzi badania w tym zakresie, może zgłosić gotowość współpracy w projekcie, który ma charakter inter- i transdyscyplinarny. Jak opiszą projektodawcy:
Celem serii wydawniczej Pedagogika sztuki jest zainicjowanie i rozwijanie dialogu między osobami reprezentującymi różne środowiska intelektualne i zawodowe wokół możliwości usprawniania i uszlachetniania szeroko pojmowanej działalności edukacyjnej poprzez sztukę. Chodzi także o wykazanie, że jednym z najważniejszych ale zarazem najtrudniejszych zadań, jakie stoi przed współczesnym nauczycielem i pedagogiem jest obudzenie i pielęgnowanie u wychowanków potrzeby uczenia się, jak się uczyć. Aby ww. potrzeba stała się zasadą życia dla współczesnego człowieka, należy – wszędzie, gdzie jest to możliwe – pokazywać konsekwencje wynikające z ostrego podziału na nauki i sztuki, podziału, który wydaje się dominować we współczesnej kulturze.
Niektórzy współcześni badacze sugerują, że jeden z największych błędów, jakie od dawna popełniają osoby odpowiedzialne za kształcenie i wychowanie ko-lejnych pokoleń, polega na założeniu, że rozwój intelektualny dziecka powinien być pojmowany jako proces prowadzący stopniowo do osiągnięcia jak największego poziomu racjonalności, która tym samym jest traktowana jako główna cecha dojrzałości i dorosłości. Założenie to jest podstawą postrzegania dzieci – jak pisze irlandzki badacz Kieran Egan w artykule zatytułowanym Ewolucja a wczesne rozumienie: Zaczynamy jako poeci (Evolution and early understanding: we begin as poets) – jako prekursorów racjonalności dorosłych.
Postawa taka – pisze dalej Egan - posiada bardzo długą historię, w której decydującą rolę odegrał angielski filozof Herbert Spencer. Badacz podkreśla, że zasady filozofii Spencera pochodzą z postrzegania umysłu dziecka jedynie w kategoriach zdolności logiczno-matematycznych. Odrzucając taką koncepcję, Egan twierdzi jednocześnie, że zasadniczy fakt, który powinien zostać przyjęty jako podstawa działalności edukacyjnej, to poetycka natura każdego człowieka: „Zaczynamy jako poeci, używając technik, które dzięki językowi pozwalają nam nadawać sens naszemu światu. To właśnie poprzez rozwijanie narzędzi i umiejętności, które są podstawowe dla rozwoju języka we wczesnym stadium – opowiadanie, metaforę, rym i rytm, konstruowanie binarne i mediację, tworzenie wizerunków ze słów, afektywna abstrakcja itd. – możemy odkrywać najbardziej efektywne drogi prowadzące do takiej wiedzy o świecie, poprzez którą się uczymy.
Krytyka wielu założeń, na jakich opierają się współczesne systemy edukacyjne, jest także przedmiotem twórczości Kena Robinsona. Zdaniem ww. badacza największego spustoszenia w kulturze dokonują osoby, dla których podstawą nauczania i wychowania jest sztywny podział na nauki i sztuki. Założenie to jest zdaniem Robinsona jedną z głównych przyczyn depersonalizacji całego życia społecznego, którym mają zarządzać tzw. naukowcy, a więc osoby, dla których najważniejsze są takie cechy jak metodyczność, obiektywizm i gromadzenie wyłącznie wiedzy w oparciu o obserwację. Artyści, a szerzej - humaniści – postrzegani są tutaj jako osoby ekspresywne, namiętne i kreatywne i mogą stanowić jedynie dodatek do życia społecznego, który w zasadzie nie ma wpływu na jego jakość. Zdaniem Robinsona zarówno naukę jak i sztukę tworzą żywe istoty ludzkie, które zawsze są osobiście zaangażowane w to, co robią. Artystów i naukowców – pisze w innym miejscu Robinson – nie dzieli przedmiot zainteresowania, dzieli ich raczej to, jak ich ten przedmiot interesuje.
(źródła: Egan K., Evolution and early understanding: we begin as poets [w:]Thompson M. S. (red.), Arista. Journal of the Association of Teachers for Philosophy with Children, Vol. 1. No. 2, Bray 2001, s. 11.; Robinson K., Out of minds. Learning to be creative, UK: Capstone Publishing 2011)