Wszyscy wszystkim ślą życzenia

 Udostępniam życzenia, które otrzymuję, a przecież są one także dla każdego, kto ma bezpośredni lub pośredni kontakt ze mną. Dziękuję za każde dobre słowo w czasach - niestety także - zakłamania, obłudy, ucieczki od wolności, zdrad i pozorów.  Miłosiernie pochylam się nad nimi, nad psychopatami, samooszukującymi siebie frustratami, zawistnikami. Nie będę ścigał ich sądownie, bo reprezentuję inną kulturę niż ci, którzy żyją z fałszowania rzeczywistości. 

Niech Święta będą czasem dobrych rozmów, śmiechu i odpoczynku, a Nowy Rok przyniesie mnóstwo świetnych pomysłów. Niech nadchodzące Święta przyniosą  Wam radość i ukojenie! Niech będą bezpieczne i utulne! Niech Moc Bożych Narodzin potwierdzi nam wszystkim, że Wiara, Nadzieja i Miłość to  fundament naszego społecznego istnienia! 

prajeme Vám požehnané a milostiplné vianočné sviatky. Nech čaro Vianoc, hojnosť lásky, zdravia, pokoja a šťastia Vás sprevádza aj v budúcom roku 2026.

przyjmij proszę moje życzenie Bożego błogosławieństwa na każdy dzień, który ofiaruje Tobie i Waszej Rodzinie Trójjedyny Bóg, Zbawiciel Wszechmocny i Miłosierny

Nadchodzące Święta Bożego Narodzenia niosą ze sobą wiele nastrojowych chwil w rodzinnej atmosferze oraz refleksji dotyczącej minionego okresu (szczególnie trudnego w kontekście wojny za wschodnią granicą) i planów oraz nadziei na przyszłość. To czas wytchnienia, bliskości oraz obdarowywania siebie wzajem życzliwym, serdecznym słowem.

Pragnę złożyć życzenia nasyconych ciepłem, serdecznością oraz rodzinną i przyjacielską bliskością Błogosławionych Świąt Bożego Narodzenia, a w nadchodzącym roku zdrowia, (s)pokoju i nadziei na wszystko co budujące, dobre i oczekiwane.

 Życzmy sobie życzliwości dookoła, myśli i słów ufnych. Niech będzie to czas serdecznych spotkań, radości przeżywanej bezpiecznie w gronie najbliższych i prawdziwej nadziei, która odnawia siły, nadaje sens.  Niech te Święta upłyną w pełnej miłości atmosferze. 

Trwajmy w zdrowiu, sile, wytrwałości i zjednoczeniu. Spokojnych, pełnych ciepła i dobrych myśli Świąt oraz pomyślności w nadchodzącym Nowym 2026 Roku. Pokój ludziom dobrej woli! Oby wyzwania, które nowy rok przed nami postawi były na miarę naszych sił duchowych i fizycznych, mocy twórczej i sprawczej oraz dyspozycji czasowych.

Z okazji Świąt Bożego Narodzenia proszę przyjąć najserdeczniejsze życzenia spokoju, miłości oraz wytchnienia od codziennego zgiełku. Niech ten czas będzie pełen ciepła i dobra, a nadchodzący Nowy Rok niech obfituje w inspiracje, owocne wyniki badań, twórcze odkrycia oraz energię do podejmowania nowych naukowych wyzwań. 

najserdeczniejsze życzenia Świąteczne i Noworoczne - życzę zdrowia i tak potrzebnego dystansu do otaczającej nas rzeczywistości. W tych niezwykłych dniach niech w Państwa domach zagości radość ze spędzonych  wspólnie chwil, z obecności bliskich. Życzę wesołych Świąt i spełnienia marzeń w Nowym Roku - niech będzie lepszy od swojego poprzednika!

Drogim

Agnieszce i Bogusławowi Śliwerskim:

Przez okienną
ciszę dali
wiatr wciąż
niesie
wieść tę
miłą,
że Dzieciątko
Boże Dziecię
dziś się nam
tu narodziło

Z najlepszymi życzeniami 

Dana Mucha z mężem

 

niech Nam się dobrze dzieje w Święta i nadchodzącym 2026 roku, bądźmy dobrej myśli o świecie, przyszłości i samych sobie,

z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia pragniemy złożyć Państwu najserdeczniejsze życzenia spokoju, zdrowia i wytchnienia od codziennych obowiązków. Niech ten świąteczny czas sprzyja refleksji, spotkaniom z Bliskimi oraz napełnia nadzieją i dobrą energią.

 

Niech nadchodzący Nowy Rok przyniesie poczucie sensu w codziennej pracy, satysfakcję z podejmowanych działań oraz sprzyjające warunki do realizacji planów zawodowych.

 

W tym  świątecznym czasie życzę Ci przede wszystkim spokoju, wewnętrznej harmonii i radości z rzeczy prostych, a zarazem najważniejszych. Niech  Boże Narodzenie i Nowy rok będą czasem dobrych spotkań, twórczych myśli i spełnionych planów, a także potwierdzeniem, że wiedza, mądrość i życzliwość, którymi tak hojnie się dzielisz, wracają ze zdwojoną siłą. 

 

Z okazji Świąt Bożego Narodzenia życzę Wszystkim chwili prawdziwego resetu — bez deadlinów, recenzji i maili zaczynających się od „uprzejmie przypominam…”.

Niech kawa zawsze będzie ciepła, dane kompletne, a wyniki — istotne statystycznie (przynajmniej wtedy, gdy trzeba). Wesołych Świąt, dużo spokoju i wszystkiego najlepszego w Nowym Roku! 

Wszystkiego Dobrego, Nastrojowych, Spokojnych i Wesołych Świąt, owianych Aurą ich rewitalizującej oczywistości w nieoczywistości fides et radio.

najserdeczniejsze życzenia na nadchodzący świąteczny czas. Życzę Panu Profesorowi przede wszystkim zdrowia i pokoju w sercu.  Niech ten czas inspiruje do refleksji, życzliwości i solidarności ponad podziałami. Niech umacnia naszą determinację, by przeciwstawiać się strachowi i nienawiści oraz wybierać empatię, mądrość i człowieczeństwo, zwłaszcza wobec najbardziej bezbronnych.

 

 

życzę wszystkim Państwu zdrowych, spokojnych, radosnych Świąt Bożego Narodzenia, dużo życzliwości wokół i rodzinnego ciepła nie tylko na ten nadchodzący wyjątkowy czas! Oby ten zbliżający się 2026 rok przyniósł nam wszystkim nie tylko  nadzieję na pokój za naszą granicą, oby przyczynił się do trwałego wycieszenia niepokoju i lęków, obyśmy mieli możliwość spełniania marzeń i realizowania planów, obyśmy zachowali radość wspólnego działania i tworzenia rzeczy wielkich i zmagania się z codziennością!

 

z okazji Świąt Bożego Narodzenia pragniemy złożyć Panu najserdeczniejsze życzenia zdrowia, spokoju oraz niegasnącej radości. Niech ten wyjątkowy czas będzie pełen ciepła, życzliwości i wytchnienia od codziennych obowiązków, a nadchodzący Nowy Rok przyniesie spełnienie zarówno w życiu zawodowym, jak i osobistym.  Dziękujemy za niezwykłą życzliwość, ogromną wyrozumiałość oraz wrażliwość na potrzeby i problemy studentów. Pańska postawa, empatia i otwartość są nie tylko źródłem wsparcia, ale także inspiracją i motywacją do dalszego rozwoju. Życzymy wielu powodów do dumy, satysfakcji z pracy oraz nieustającej energii do dzielenia się swoją wiedzą i dobrem z innymi.

Życzę Państwu i Bliskim pokoju, radości, wszelkiego dobra i błogosławieństw, jakimi obdarza nas Czas Bożego Narodzenia. Niech to wyjątkowe Święto będzie źródłem nadziei spełnienia wszystkiego,
co szczęśliwe, a nadchodzący Nowy Rok przyniesie zdrowie, satysfakcję oraz pomyślność.

 

„A Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas.” Niech ta prawda o Bożej miłości napełni Twoje serce radością i pokojem w czasie świąt Bożego Narodzenia i przez cały rok. W tych uroczystych dniach składam najlepsze życzenia świąteczne.

  

 przesyłam również serdeczne życzenia wypełnionego radością, miłością i ciepłem. Najbliższych Świątecznego czasu. Niech nieśpiesznie wprowadzi nas w wypełniony dobrymi zdarzeniami, Nowy 2026 Rok.

Zbliżają się opłatkowe Święta Zimowe  (ze śniegiem bądź teź bez). Czas to na powinszowania i dostojeństwo magicznych rytuałów. Niechaj się więc się pomyślnie i po staropolsku darzy i darzy w Nowym Roku, w Waszych / Państwa domach. 

najlepiej życzyć czegoś, co dziś stanowi dobro najcenniejsze: czasu. Czasu na świętowanie. I jeszcze słowami Michała Łangowskiego dodam:

(…)
Gdy cały świat w neonach słów
A Ty nie wierzysz w ich spełnienie
Niech w sercu twym zagości znów
To pierwsze Boże Narodzenie
(…)

Zadaję sobie również pytanie, czego życzyć na Nowy 2026 rok? Może słowami "Życzeń noworocznych" autorstwa Jacka Chmielewskiego:

(…)
W nowym roku, białych żagli,
Tak wydętych dobrym wiatrem,
Byśmy zawsze żeglowali
Do archipelagu pragnień
(…)

Dobrego świąteczno-noworocznego czasu dla Was!

niech  zbliżające się święta Bożego Narodzenia będą pełne radości, harmonii i miłości płynących z pojawienia się Chrystusa w naszych sercach . 

 z okazji Świąt Bożego Narodzenia życzę świątecznej, miłej atmosfery,  która stanie się przestrzenią na odpoczynek, a Nowy Rok niech przyniesie pytania równie fascynujące jak odpowiedzi, inspirujące spotkania oraz satysfakcję z pracy, która pozostawia trwały ślad w umysłach kolejnych pokoleń studentów. Zdrowia, spokoju i wielu dobrych momentów w życiu zawodowym i prywatnym.

 

Niech nadchodzące Święta będą czasem wyciszenia, spokoju i dobrych emocji. Życzę chwil wytchnienia, pozytywnej energii oraz spokojnego, ciepłego świątecznego klimatu. W Nowym Roku życzę równowagi, sukcesów, satysfakcji z podejmowanych działań oraz wielu pomyślnych planów do realizacji

z okazji Świąt wytchnienia od codziennych obowiązków i ciepła spotkań z bliskimi. 
W Nowym Roku twórczej energii w pracy naukowej, satysfakcji z dzielenia się wiedzą, interesujących  dyskusji  oraz kolektywów, w których pasja  i profesjonalizm idą w parze z życzliwością i zrozumieniem. Zawsze  spokojnego nieba nad głową.

Życzę Wam i Waszym Bliskim, aby Święta Bożego Narodzenia były i mogły być radośnie przeżywane. Nowy Rok niech będzie nie tylko czasem spełnienia pomyślności osobistych i rodzinnych, ale także czasem tworzenia warunków do odpartyjnienia zmian oświatowych, o które tyle dziesiątków lat upominasz się - Drogi Bogusławie.  
Codziennie dociera do mnie Twój głos z w postaci wpisu blogowego i jestem pełna uznania dla Twojego dzieła popularyzacji oraz zabierania głosu w imieniu tych, którzy z różnym powodów nie chcą lub nie mogą go publicznie zabierać. Zdrowia i wytrwałości w kontynuowaniu dobrych i pięknych dzieł .

zdrowych, radosnych, błogosławionych Świąt Bożego Narodzenia. Aby Światło z Betlejem uzdrawiało nasze serca, napełniało je pokojem i nadzieją. Wszelkiej pomyślności w Nowym Roku.

życzę aby Święta Bożego Narodzenia stały się czasem radości i rodzinnego szczęścia, miłość bliskich osób i pokoju serca. Nowy Rok niech przyniesie tylko dobre dni obfitujące w ludzką dobroć, szczęście i zdrowie, zaś najważniejsze marzenia niech się spełnią. Wszystkiego najpiękniejszego 

niech te Święta przyniosą spokój, ciepło i radość, a każdy wspólny moment napełni serce dobrem i ciepłem rodzinnym. Życzę Świąt pełnych bliskości i pięknego Nowego 2026 Roku.

                                                        Dear Professor,

 On behalf of the National Academy of Educational Sciences of Ukraine and from me personally, please accept my sincere congratulations on Christmas and the New Year - 2026!

May the Christmas star illuminate your path and the New Year enter your life with light, goodness and peace, give new opportunities and the fulfilment of your most cherished dreams!

I wish you good health, creative inspiration. May luck accompany your affairs and undertakings, and your home be filled with joy, prosperity and love.

 With deep respect and gratitude for a long-standing cooperation, support and help to Ukrainians and Ukraine,

President of the NAES of Ukraine,

Academician of the NAS of Ukraine,

Academician of the NAES of Ukraine                                                                 

                                                                                                                                                   Vasyl KREMEN

vďaka za krásne prianie s bezchybnou slovenčinou! Želám tiež požehnané sviatky a aby vám betlehemská hviezda nielene zažiarila k radostným vianočným dňom , ale osvetlila 365 denné putovanie Novým rokom. 

pozwólcie mi życzyć wam spokoju i radości w okresie świąt Bożego Narodzenia. Życzę wam,  abyście czerpali radość z życia, byli zdrowi i mieli szczęśliwą rodzinę. A w Nowym Roku optymizmu i energii. 

Pan Jezus przyszedł na świat w Rodzinie.

On, który jest Bogiem i może mieć wszystko,
był zależny od swoich najbliższych.
Każdy z nas  potrzebuje  drugiej osoby,
dla której jest ważny i potrzebny.
W  świecie, w którym coraz więcej  rzeczy
jest  wirtualnych i sztucznych, pamiętajmy
w te Święta o tym, że człowiek 
ma dla drugiego człowieka wartość niezastąpioną i...
bądźmy dla innych.
Serdeczne życzenia radosnych i rodzinnych
Świąt Bożego Narodzenia
i Szczęśliwego Nowego Roku

Dovoluji si přát celé rodině požehnané Vánoce a vše dobré nechť Vás provází! 

życzymy spokoju w sercu, czasu na głębokie wyciszenie żeby móc w nim usłyszeć siebie i móc poczuć prawdziwą radość z Bożego Narodzenia, żeby nadzieja odnawiała się w Pana życiu i Pana najbliższych przez cały rok. Pięknych Świąt! Z wyrazami szacunku i świątecznymi pozdrowieniami

O wigilijnym połamaniu opłatków w duchu wolnych inicjatyw edukacyjnych

 

Tuż przed Wigilią, w tym szczególnym czasie zawieszenia między jeszcze a już, kurier przyniósł książkę: Połamane opłatki i rozmowy maciejki Ryszarda Macieja Łukaszewicza. Jakby sama droga przesyłki wiedziała, kiedy dotrzeć. To książka, która nie przychodzi przypadkiem — przychodzi wtedy, gdy rok domyka się jak stary zeszyt, a my mimowolnie zaglądamy między zapisane i niezapisane kartki własnej pamięci.

Autor zachwyca pięknem słowa i czułą retrospekcją doznań wpisanych w doroczne Święta Bożego Narodzenia. „Nader osobiste rozmyślania o czasie jedynym” — podtytuł tej literackiej autoanalizy — nie jest jedynie zapowiedzią introspekcji. To raczej zaproszenie do wspólnego zatrzymania się przy wigilijnym stole, gdy już prawie wszystkie jesienne liście są wytańczone za samochodem, a ostatnie z nich próbują jeszcze raz wzbić się w górę i przykuć uwagę zamyślonego przechodnia. Świat cały razem z tymi liśćmi opada/upada, czyni się nieznośny, przegrany, bywa że rozdrażniony, czy nieudany jak suflet (s. 4).

Ten obraz przywołał we mnie wspomnienie francuskiego deseru — kruchego, wymagającego, a przecież zdolnego do wzrastania. Dzięki niemu czas przełomu, jakim jest każdy domykający się rok, nie musi jawić się jak zakalec. Soufflé — „nadmuchany” — staje się metaforą świątecznych spotkań: chwil, które możemy wypełnić miłością, prostą radością bycia, duchową wielobarwnością doznań, kolędą śpiewaną ciszej lub głośniej. Tam, gdzie w Wigilię realnie lub symbolicznie spadną płatki śniegu, a na choince zawisną białe bombki, pojawia się znak doskonałości i czystości, anielskiej duchowości i odkupienia, ale też neutralności — tej jasnej przestrzeni, w której każdy może być sobą.

Dla wielu z nas Wigilia będzie także czasem bolesnego dotknięcia pustki — po odejściu bliskiej osoby, członka rodziny, przyjaciela. To moment pamięci, powracających wspomnień, cichego dialogu z nieobecnymi. Nasza pamięć pełna jest blizn i ran, lecz czas — powoli, cierpliwie — uczy nas je oswajać. Pozwala zachować w przestrzeni prywatności to, co osobiste, a upowszechniać to, co staje się testamentem świata wartości.
   Wówczas raz jeszcze spojrzysz na lądy czasu minionego i na lądy nieznane, na możliwe krajobrazy czasu nadchodzącego. Zapewne w tej niezwykłej chwili życzenia zmienią opłatek w mosty nadziei między tymi lądami; życzenia zaś — jak życie — zostaną spełnione i nie… (s. 26).

Życzmy sobie więc otuchy i pokrzepienia serc. Odwagi do przemilczenia toksycznych doznań i niewypowiedzianych słów wobec tych, którzy na nie nie zasługują. Smakujmy — choćby przez chwilę — Dobro, Prawdę i Piękno w czasach postprawdy, nachalnej manipulacji i zgiełku sfrustrowanych krzyków. Usmażmy na maśle faktów to, co niepodważalne, mimo wysiłków tych, którzy próbują zakłamać rzeczywistość. Obierzmy kłamstwa z mundurków pozorów i polejmy je karmelem Prawdy.

Gdy na niebie zaświeci pierwsza betlejemska gwiazda, nadejdzie czas opłatka. Łamiąc się nim z Bliskimi, będziemy dzielić się życzeniami i marzeniami, wypowiadać nadzieje, które — choć kruche — potrafią unieść Nowy Rok. Wspominajmy to, co rozbudza ciekawość świata, co pozwala kontynuować pasje i nie zgubić sensu. W tej magicznej, pełnej tajemnicy atmosferze spoglądajmy przed siebie — z zadumą nad przeszłością, ale i z cichą zgodą na przyszłość.

Ryszard M. Łukaszewicz ujął to w wierszu zatytułowanum - „teraz, a potem jeszcze bardziej…”, który, choć powstał cztery dekady temu, nie utracił aktualności:

„Człowiecza ufność i wiara wsłuchana w pastorałki,
Dziś już tylko błąka się zniewolona.
Szopka na świat (…)” (s. 21).

Radujmy się więc niepowtarzalnym pięknem tegorocznych Świąt — kolędą zaśpiewaną lub wysłuchaną, światłem świec, dobrem wigilijnych potraw. Przenieśmy te doznania pamięcią w Nowy Rok 2026. Jak pisze nasz cudowny pedagog, profesor, twórca i niestrudzony inspirator wolnych inicjatyw edukacyjnych:

Koła życia zdają się skrzypieć zawsze. Można nawet powiedzieć: skrzypią, a więc jeszcze jesteśmy (s. 49). Zapraszam zatem do blogowego stołu — już po Świętach. Z ciszą w tle i światłem, które zostaje na dłużej, bo dziś jest Wigilia, która jest  (...)  jak szczypta soli między nami; soli, która symbolizuje gościnność, przymierze i przyjaźń (s. 31).

Łemkowskie rozdroże

 

Już jutro jest Wigilia Bożego Narodzenia. Zawieszam analizy oświatowe i akademickie, by podzielić się recenzją książki, którą przekazał mi prof. Stefan Łaszyn a dotyczy ona fundamentalnej monografii naukowej o Łemkach. W związku z tym, że recenzja została opublikowana w języku ukraińskim, mogłaby nie zostać zauważoną w Polsce. Przedstawiam zatem jej tłumaczenie przez AI (translator Google):    

Monografia profesora Jarosława Syrnyka „Łemkowskie rozdroża” to fundamentalne studium jednego z najbardziej złożonych i najmniej poznanych fragmentów historii pogranicza ukraińsko-polskiego. Publikacja ta stanowi kontynuację zagadnień poruszanych w dwóch poprzednich monografiach autora: „Przemoc i chaos. Powiat sanocki i okolice w latach 1944–1947. Analiza antropologiczno-historyczna”, red. IPN, Warszawa–Wrocław 2020, a także „Trójkąt Bieszczadzki. Tysiąc dni i tysiąc nocy anarchii w powiecie leskim 1944–1947”, red. Libra PL, Rzeszów 2018.

Łemkowszczyzna – przestrzeń, w której na przestrzeni wieków krzyżowały się wpływy kulturowe, dominacje polityczne, tradycje językowe i wyznania religijne – zawsze była polem różnorodnych odczytań i sprzecznych interpretacji. Książka Syrnyka po raz pierwszy oferuje kompleksowy obraz historii Łemków w tak kompletnej formie, łącząc klasyczną historiografię, obserwacje antropologiczne, analizę doświadczeń indywidualnych i współczesną teorię pamięci zbiorowej. Takie dzieło jest rzadkością w ukraińsko-polskim dyskursie naukowym, dlatego jego pojawienie się stanowi istotny wkład naukowy i kulturowy.

Początki historyczne: od wczesnego osadnictwa do współczesnej tożsamości

W pierwszym rozdziale książki autor zwraca uwagę na kwestie etnogenezy Łemków. Syrnyk przekonująco dowodzi, że Łemkowszczyzna nigdy nie była jednorodną ani zamkniętą społecznością. Wręcz przeciwnie, jest przestrzenią dynamicznych wpływów kulturowych: ruskiego, wołoskiego, lokalnego karpackiego i przejściowego słowiańskiego.

W swoich wnioskach starannie balansuje między dowodami naukowymi a unikaniem konfliktogennych interpretacji ideologicznych. Autor pokazuje, że: tożsamość łemkowska zaczęła kształtować się jako kulturowa w XV–XVIII wieku; jako etniczna w XIX wieku, pod wpływem procesów modernizacyjnych;

jako polityczna zaczęła się realizować w XX wieku, kiedy problemy samoidentyfikacji stały się dotkliwe z powodu granic państwowych, różnic wyznaniowych i sprzecznych interpretacji przeszłości.

Szczególnie przekonujące są strony, na których Syrnyk analizuje wpływ podziałów kościelnych (struktur greckokatolickich, prawosławnych, łacińskich) na samoocenę Łemków. Autorka zwraca uwagę, że radykalne dyskusje ideologiczne XIX–XX wieku miały jedynie częściowo charakter „wewnętrzny” – w dużej mierze kształtowały je zewnętrzne ośrodki wpływów.

Łemkowie w XX wieku: wojna, projekty narodowe i deportacje

Drugi i trzeci rozdział książki stanowią trzon monografii. Syrnyk analizuje w nich wydarzenia z lat 1918–1947 – okresu, który zdeterminował historyczne losy Łemków na kolejne dekady.

Okres międzywojenny i rozbicie ideologiczne

Badacz przekonująco opisuje, jak międzywojenna Polska stała się miejscem rywalizacji trzech głównych nurtów samoświadomości łemkowskiej: ukraińskiego, kojarzonego z odrodzeniem narodowym; rusinofilskiego, odwołującego się do tradycji „staroruskiej”; łemkowskiego autochtonizmu, dążącego do dystansowania się od wielkich projektów narodowych.

Syrnyk pokazuje, że pomimo dyskusji inteligencji, przeciętna populacja zachowała przede wszystkim tożsamość lokalną, skupioną na społecznościach, dialektach, obyczajach i praktykach religijnych.

II wojna światowa i radykalna zmiana warunków

Rozdziały, w których Syrnyk analizuje politykę reżimów okupacyjnych, są szczególnie istotne. Dowodzi on, że: niemiecka administracja próbowała manipulować lokalną tożsamością, struktury sowieckie postrzegały Łemków jako przestrzeń „graniczną”, w której należało przezwyciężyć wpływy kultury ukraińskiej, a polskie podziemie postrzegało region w kategoriach państwa przedwojennego. W tych warunkach Łemkowie znaleźli się w pułapce decyzji geopolitycznych, które nie uwzględniały ich rzeczywistej struktury społecznej.

Deportacje 1944–1947

To najmocniejsza i najbardziej tragiczna część monografii. Syrnyk nie tylko dokumentuje przebieg przesiedleń, ale odtwarza je jako katastrofę społeczno-kulturową. Autor szczegółowo opisuje: mechanizmy przygotowań do deportacji w latach 1944–1946; przymus i chaos wysiedleń; ekonomiczne zniszczenie społeczności łemkowskich; dramat „podwójnej straty”: wsi, pamięci, podstaw ekonomicznych i świata symbolicznego.

Odrębny rozdział poświęcony jest akcji „Wisła” z 1947 roku. W przeciwieństwie do wielu badaczy, Syrnyk kładzie szczególny nacisk na traumę psychologiczną, która rzadko jest poruszana w oficjalnej historiografii. Poprzez mikrohistorie rodzin pokazuje, jak rozproszenie na „ziemiach powojennych” Polski zniszczyło międzypokoleniowy przekaz tradycji.

Komentarze i uwagi krytyczne

Żadne znaczące opracowanie nie jest bezdyskusyjne. Do mocnych, ale dyskusyjnych elementów pracy należą: pewna tendencja do rozszerzonej interpretacji danych antropologicznych; niewystarczająca liczba map i tabel statystycznych; zbyt powściągliwa charakterystyka niektórych dokumentów sowieckich, które mogłyby zostać poddane szerszej krytyce. Uwagi te nie umniejszają jednak ogólnej wartości pracy.

Monografia „Łemkowskie Rozdroża” to głębokie, wielowymiarowe i dobrze udokumentowane studium. Ukazuje Łemkowszczyznę nie jako sentymentalny obraz przeszłości, ale jako żywą historię, która wciąż wpływa na tożsamość tysięcy ludzi. Praca profesora Syrnyka: systematyzuje ogromny zbiór źródeł; ujawnia złożoność historii Łemków bez ideologicznych uproszczeń; buduje pomost między historią, antropologią i pamięcią kulturową; stanowi ważny krok w kierunku wzajemnego zrozumienia ukraińsko-polskiego.

Propozycje wykorzystania

Publikację profesora Syrnyka można polecić naukowcom, studentom, dziennikarzom, członkom organizacji łemkowskich i wszystkim, którzy poszukują rzetelnego i pogłębionego spojrzenia na dramatyczne losy Łemków. Warto byłoby zapewne zorganizować dyskusję online wokół tej książki — na przykład na Zoomie lub innej platformie. Takie spotkanie mogłoby zaktywizować Łemków na całym świecie i stworzyć przestrzeń do dyskusji o pracy profesora Syrnyka i problemach łemkowskich.

Uważam, że Organizacja Obrony Łemków i Fundacja Badań nad Łemkami w Ameryce, a także odpowiednie organizacje ukraińskie w Kanadzie, powinny zainteresować się monografią Jarosława Syrnyka. Warto również rozważyć przetłumaczenie tej, choć dość obszernej, książki na język angielski lub przynajmniej ukraiński. Jestem przekonany, że Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego z pewnością zadbało o to, aby książka ta trafiła do zbiorów Biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych i Światowej Federacji Stowarzyszeń Ukraińskich Łemków (WFULA). 

Należy również zaznaczyć, że monografia prof. Jarosława Syrnyka „Łemkowskie Rozdroża” została nagrodzona przez Fundację Historii i Kultury KLIO w ramach 31. edycji tej nagrody w 2025 roku. Nagroda ta jest przeznaczona dla autorów i wydawców za wybitne publikacje historyczne. W tym przypadku została przyznana za kompleksowe ukazanie tragicznych losów Łemków w XX wieku.