Środowisko akademickiej pedagogiki pozyskało kolejnego doktora habilitowanego Pawła Zielińskiego z Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, a to dzięki jego wyjątkowym osiągnięciom naukowo-badawczym.
Rada Wydziału Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu nadała z końcem marca br. stopień doktora habilitowanego młodemu uczonemu, który poszerzył grono ekspertów w zakresie pedagogiki Dalekiego Wschodu.
Już w toku studiów pedagogicznych, które odbywał z końcem lat 80. XX w. Paweł Zieliński dał się poznać jako pasjonat powyższej filozofii publikując swoje pierwsze artykuły na temat buddyzmu na łamach "Świata Młodych" oraz "Biuletynu Studenckiego Filozoficzno-Religioznawczego" Koła Naukowego przy WSP w Częstochowie. W swoim macierzystym mieście ukończył w 1988 r. 5-letnie studia magisterskie w Wyższej Szkole Pedagogicznej, by w tym samym roku podjąć półtoraroczne kształcenie na Podyplomowym Studium Religioznawstwa w WSP w Częstochowie oraz czteroletnie pedagogiczne Studia Doktoranckie w zakresie: Edukacja i nauki o wychowaniu, w Uniwersytecie Opolskim.
Po studiach został zatrudniony jako asystent w Zakładzie Teorii Wychowania WSP w Częstochowie, którego kierownikiem był doc. dr Czesław Herod. Po jego śmierci kolejnymi kierownikami Zakładu, który w międzyczasie zmienił nazwę na Zakład Historii i Teorii Wychowania, byli w kolejności: nieżyjący już dziś dr hab. Janusz Lipiec, prof. dr hab. Bogdan Snoch. Aktualnym kierownikiem Zakładu Podstaw Pedagogiki AJD i jego przełożonym jest prof. AJD dr hab. Kazimierz Rędziński.
W 1998 r. obronił pracę doktorską pt. Znaczenie medytacji zen oraz metody Silvy dla procesu samowychowania człowieka, a napisał ją pod kierunkiem prof. dr. hab. Jana Sarny. Od 1988 r. pokonał najważniejsze szczeble awansu do samodzielności naukowej: od asystenta w 1988 r. w Instytucie Pedagogiki i Psychologii na Wydziale Pedagogicznym WSP w Częstochowie, po adiunkta (do chwili obecnej). Dodatkowo przez rok pracował w Ośrodku Kultury w Będzinie jako instruktor treningów relaksacyjnych, a w latach 1993–2000 pracował w Ośrodku Rozwoju Osobowości „Dobrostan”, który świadczy usługi psychologiczne i pedagogiczne, głównie dzieciom ze szkół podstawowych i średnich, ale również dorosłym reprezentującym różne profesje i branże.
Zainteresowania naukowe do uzyskania stopnia naukowego doktora nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki były u Pawła Zielińskiego skoncentrowane na 3 głównych obszarach badawczych, wzajemnie przenikających się i w pewnym stopniu dopełniających:
1) samorozwoju i samowychowania oraz ich metod, doskonalenia warsztatu umiejętności pedagogicznych nauczycieli i pedagogów, również przydatności ocen szkolnych w procesie kształcenia, a więc problematyki związanej z pedagogiką ogólną, teorią wychowania, andragogiką, pedeutologią i dydaktyką, zwłaszcza w nawiązaniu do treści edukacji alternatywnej oraz nurtu pedagogiki humanistycznej;
2) metodach i technikach relaksowo-koncentrujących w edukacji, takich jak relaksacje neuromięśniowe, czy stosowanie pozytywnych sugestii, ze szczególnym uwzględnieniem roli tych metod w kontroli stresu szkolnego, samowychowaniu, samokształceniu, doskonaleniu zawodowym pedagoga oraz w terapii pedagogicznej, czyli problematyki dotyczącej zarówno teorii wychowania, andragogiki i pedeutologii, jak również pedagogiki zdrowia, częściowo dydaktyki ogólnej i pedagogiki kultury;
3) wychowaniu ekologicznym i wartościach ekologicznych w pedagogice, w nawiązaniu do nowszych interdyscyplinarnych badań dotyczących rozwoju współczesnych społeczeństw w powiązaniu z teorią wychowania, pedagogiką społeczną i kultury, a także badaniami z zakresu aksjologii filozoficznej, socjologii i ekonomii.
W okresie po uzyskaniu stopnia naukowego doktora pedagogiki poszerzył swoje zainteresowania i analizy pedagogiczne o nurty pedagogiki humanistycznej, badania współczesnych kategorii pedagogicznych na gruncie polskim i zagranicznym oraz o możliwości ich wzbogacenia o wychowanie w ujęciu diachronicznym i synchronicznym w krajach Dalekiego Wschodu oraz wśród emigrantów z tego kręgu. Zależało mu na wzbogaceniu nauk pedagogicznych o związki psychologii i pedagogiki humanistycznej z dalekowschodnimi ideałami wychowania.
Jak P. Zieliński napisał w autoreferacie na użytek postępowania habilitacyjnego:
Począwszy od 2010 r. przygotowuję rozprawę habilitacyjna poświęconą tematowi: Możliwości wykorzystania doświadczeń zawartych w dalekowschodnich systemach filozoficzno-religijnych w pedagogice okresu globalizmu. W dysertacji tej, mieszczącej się w dużej mierze w czwartym obszarze badawczym, ale powiązanej w większym lub mniejszym stopniu z pozostałymi, pragnę skupić się na kilku podstawowych problemach natury pedagogicznej, łączących się z badanym tematem:
- potrzebie zaprezentowania i umiejscowienia w polskiej pedagogice wzorów wychowawczych charakterystycznych dla myśli pedagogicznej zawartej w głównych nurtach filozoficzno-religijnych i naukowych kultur Dalekiego Wschodu, wobec dotychczasowej obecności zaledwie kilku przykładów z tego obszaru w polskiej pedagogice (gównie myśli pedagogicznej Konfucjusza);
- pełniejszego zaprezentowania poglądów i działalności wychowawczej oraz wkładu w dorobek pedagogiki wybitnych (kilkudziesięciu) przedstawicieli wymienionych kultur od czasów starożytnych do współczesności;
- w dobie postępującej globalizacji i wynikających z tego konsekwencji stworzenia wyrazistej płaszczyzny do dialogu i porozumienia międzykulturowego w oparciu o rozpoznanie i przedstawienie wartości wychowawczych z kręgu kultur i państw Dalekiego Wschodu z uwzględnieniem ich dziedzictwa filozoficzno-religijnego;
- wykazania podejmowanych praktyk samowychowawczych i samorealizacyjnych na gruncie trzech głównych systemów filozoficzno- religijnych w omawianych kulturach;
- uchwycenia cech charakterystycznych dla edukacji międzykulturowej w nawiązaniu do ruchu migracyjnego z wymienionych krajów.
Głównym osiągnięciem naukowym dr. hab. Pawła Zielińskiego - poza kilkudziesięcioma artykułami w czasopismach naukowych i pracach zbiorowych, jest niezwykle bogata treściowo, pasjonująca poznawczo monografia pt. Taoistyczne, konfucjańskie i zachodnie koncepcje pedagogiczne (Częstochowa 2015). Częstochowski akademik konsekwentnie kreował ścieżkę swojej naukowej kariery intensywną, bardzo konsekwentnie i systematycznie prowadzoną pracą badawczą, poniekąd w osamotnieniu, gdyż w naszym środowisku nie ma zbyt wielu naukowców zajmujących się tą problematyką.
Wiek XXI jest nowym okresem w dziejach ludzkości, w czasie którego dochodzi do zderzania się ze sobą, konfrontowania i przenikania eurocentrycznej kultury z jakże odległymi od jej korzeni i filozoficznych przesłanek "obcych" dla nas światów. Jak stwierdziła dr hab. Maria Reut jako jedna z recenzentek w tym postępowaniu: (...) nie ma możliwości zamykania się tylko w jednej kulturze, przeciwnie, jesteśmy mobilizowani, aby otwierać się na „obcego”, licząc też oczywiście na to, że ów „obcy” otworzy się również na nas.
Zachęcam do przeczytania wspomnianej monografii wszystkich tych, którzy pragną dotknąć innego świata, a może postanowią udać się w podróż do Wietnamu, o którym dr hab. Paweł Zieliński przygotował już do druku kolejną rozprawę. Nie ulega dla mnie wątpliwości, że współczesna polska myśl pedagogiczna zyskała znakomite dopełnienie wciąż jeszcze niszowego zakresu wiedzy na temat inkulturacji w krajach Dalekiego Wschodu. Jak słusznie wskazała w swojej recenzji dr hab. Aleksandra Boroń:
(...)edukacja jest przestrzenią, w której kształtowane jest rozumienie własnej kultury. Jednocześnie może ona i powinna (czasem bywa) przestrzenią kształtowania rozumienia Obcego-Innego. Droga do poznania i rozumienia w tym obszarze wiedzie przez poznawanie natury stereotypów, uprzedzeń, odkrywanie źródeł fałszywych opinii formowanych na historycznie nieprawdziwych mitach co możliwe jest poprzez nabywanie wiedzy zarówno historycznej jak i filozoficznej.
Gratuluję panu dr. hab. Pawłowi Zielińskiemu i jego akademickiemu środowisku tak znaczących osiągnięć. Jestem przekonany, że pedagogika alternatywna, pedagogika ogólna i pedagogika kultury mogą liczyć na kolejne wyniki badań w tak interesującym poznawczo zakresie wiedzy.
