Jego twórcy bez jakichkolwiek instrumentów realnej władzy wierzą, że skuteczne, sprawne i dobre państwo stworzyć mogą tylko obywatele, którzy dzięki zorganizowanej wspólnocie są w stanie osiągać swoje zbiorowe i indywidualne cele. Potrzeba im tylko przypomnieć i uświadomić wartości oraz przestrzenie wolności, które w ciągu ostatnich 27 lat transformacji ustrojowej zostały zdezawuowane przez polityczne elity. Są to:
Podmiotowość państwa
Dziś władza wykonawcza, pozbawiona realnych narzędzi, jest zbyt słaba, by prowadzić skuteczną politykę. Przez to państwo nie jest w stanie definiować i realizować interesu publicznego. W wymiarze wewnętrznym skutkuje to niesprawnością i słabością wobec krajowych grup interesów. W wymiarze zewnętrznym − reaktywnością wobec otoczenia międzynarodowego.
Zadaniem Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego jest zaprojektowanie zmian instytucjonalnych, których realizacja umożliwi zbudowanie podmiotowego państwa.
Podmiotowość obywateli
Jako republikanie, za najlepszy rodzaj państwa uważamy takie, które współtworzą podmiotowi obywatele. Dziś Polacy mają słuszne poczucie braku wpływu na bieg spraw publicznych. Chcemy to zmienić i dlatego tworzymy ośrodek ekspercki, który działać będzie w duchu poszanowania czterech fundamentalnych wartości.
Po pierwsze, wolność. Podmiotowy obywatel to taki, którego swobody są gwarantowane prawnie, a zarazem mający wiedzę, wolę i praktyczne możliwości z nich korzystać.
Po drugie, własność. Podmiotowy obywatel jest na tyle zamożny, że może sobie pozwolić na zainteresowanie polityką i aktywność publiczną. Uważamy jednocześnie, że niezbędnym warunkiem wybicia się Polaków na podmiotowość jest budowa i ekspansja polskiego kapitału.
Po trzecie, wspólnota. Obywatel w długiej perspektywie może być podmiotowy tylko we współpracy z innymi obywatelami. Wspólnota jest silna siłą jednostek. Jednostki biorą swą moc z siły wspólnoty.
Po czwarte, tradycja. Uważamy, że punktem wyjścia obywatelskiej podmiotowości jest polskość rozumiana jako kulturowe dziedzictwo przekazane nam przez poprzednie pokolenia, które powinniśmy twórczo rozwijać z myślą o następnych generacjach.
Szkoda, że z tym programem pojawili się tak późno - bo za nami są wybory samorządowe i do Parlamentu - ale zawsze lepiej późno niż wcale.
Życzę powodzenia nie tyle w tworzeniu programu dla podmiotowego państwa, bo ten został już opracowany w latach 1980-1989 i Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego nie oferuje nam niczego nowego, ile oczekuję na realne działania w kierowaniu się tak rozumianą podmiotowością przez obywateli.
Osoby wskazane przez Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego jako odpowiedzialne za edukację w ramach w/w programu są - niestety - mało kompetentne, a w każdym razie nie znam żadnej ich znaczącej publikacji czy badań naukowych z dziedziny edukacji i polityki oświatowej. Jeżeli tak zaczyna się powrót do zanikającej wolności, to należy pamiętać o tym, że ta wymaga jeszcze mądrości, a ekonomiści od biznesu niewiele mają wspólnego z polskim system szkolnym. Tak więc, falstart.
