Menażeria wytwórców uczonej bzdury

Przywołałem w jednym ze swoich postów cytaty z wciąż niespożytkowanej przez uczelnie rozprawy filozofa nauki Mariana Grabowskiego p.t. "Istotne i nieistotne w nauce" (Toruń 2000). Upłynęły już dwie dekady od ukazania się tej książki na akademickim rynku, a osobiście pamiętam spotkanie Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN z autorem książki w roku jej wydania. To było fascynujące spotkanie z uczonym, któremu naprawdę zależało na tym, by polska nauka nie generowała banalnych rozpraw na podstawie miernych, a nauczyciele akademiccy nie podejmowali oczywistych problemów badawczych.

To, że w nauce muszą powstawać także mierne prace nie jest możliwe do zahamowania, jeśli młodzi uczeni nie potrafią odróżniać "ziaren od plew". Jak jednak mają to umieć, skoro niektórzy z ich nauczycieli akademickich też tego nie potrafią, albo celowo przymykają na to oczy, bo i sami są producentami lub jako recenzenci promotorami banałów. Książki Mariana Grabowskiego - doktora habilitowanego fizyki teoretycznej, profesora filozofii nie znajdziemy już w bieżącej sprzedaży. Kto by ją wznawiał po latach, skoro "karawana banału i pseudonaukowej menażerii" jedzie dalej?

W ostatnim czasie otrzymałem z dwóch różnych uczelni i środowisk zapytanie, czy jednak nie warto byłoby napisać takiej książki, jak wydana w 2018 r. "Turystyka habilitacyjna Polaków na Słowację w latach 2005-2016" (Wydawnictwo UŁ)?

Pisze do mnie jeden z pedagogów: "Powinno powstać opracowanie badawcze o plagiatach i plagiatorach. Tak jak Pana Profesora "Turystyka habilitacyjne...". Plagiatorzy ze świecznika nie powinni być zatrudnieni w sąsiednim uniwersytecie, akademii czy w PWSZ-etkach, Powinni dostawać wilczy bilet do państwowego szkolnictwa wyższego. Renomowane prywatne wyższe szkoły również powinny zamykać przed nimi drzwi. Wiemy, że tak nie jest. W Polsce panuje fałszywa zmowa milczenia .... i przyzwolenia dla oszustw i oszustów, zwłaszcza z tzw. "świecznika".

Łatwiej nam wyrażać oburzenie z tytułu ujawnionych przez recenzentów czy sygnalistów naukowych oszustów/plagiatorów (co czyni skutecznie od lat prof. Marek Wroński na łamach "Forum Akademickiego"). Dla mnie nie ma to znaczenia, czy doktor habilitowany - plagiator pracy magisterskiej lub czyjejś książki jest członkiem oraz ekspertem PiS-u czy innej formacji politycznej, albo że jest bezpartyjny. Złodziej, to złodziej, co za różnica, jakie preferuje barwy partyjne. Nie ma też powodu, by przyzwalać na zatrudnianie takich osób także w niszowych wyższych szkołach prywatnych. Plagiatorzy mieli się szczególnie dobrze w tych renomowanych, kiedy obowiązywały tzw. minima kadrowe dla kierunków kształcenia. Liczyła się sztuka z dyplomem.

Wracając jednak do nieobecnej w przestrzeni krytyki pseudonauki książki prof. UMK Mariana G. Grabowskiego, przywołam za nim ciekawą, bo ujętą metaforycznie typologię pseudonaukowców. Są to:

1. Ćma - osoba daremnie powracająca i krążąca wokół tego, co ją fascynuje, przyciąga do nauki, ale z racji braku koniecznych kwalifikacji, wiedzy i umiejętności błysk światła nauki ją oślepia, a nawet parzy i niszczy."To przyciąganie i uleganie mu pozostaje w rażącej dysproporcji do samoświadomości własnej "nieprzystawalności" do uwodzącej wartości. Tej świadomości może nie być nawet wcale (...) Ćma gubi się w hierarchizacji kwestii naukowych, a przecież jest nimi zauroczona. Podziwia kompilację, której nie pojmuje, zawiłości, których nie jest w stanie przejrzeć. Uporczywie pcha się w obszary poszukiwań naukowych, gdzie mogłaby być najwyżej admiratorem, ale nie wartościowym badaczem, twórcą(s. 60-61).

2. Kret- to badacz drążący jałowy poznawczo temat, który wydaje mu się interesujący, ale że sam zachwycił się przedmiotem własnych dociekań, nie jest w stanie zdystansować się do nich. "Kret kręci się w kółko. Drąży swoje korytarze nie wiedzieć dla kogo ani po co. "Polubił" swoją ideę, która budzi uśmiechy politowania, gdy po raz n-ty referuje ją na kolejnych konferencjach naukowych. Ma "przeczucie" wagi pomysłu, przekonany jest o jego znaczeniu. Cóż z tego, gdy nikt jej nie kontynuuje, gdy jest pomijana" (s. 65). Profesor Maria Dudzikowa określała takich kretów mianem badaczy "wąsko tunelowych", którzy nie są w stanie spojrzeć szerzej i są bezkrytyczni wobec ujawnianych im słabości czy błędów metodologicznych. Przecież tyle się na drążyli... ;

3. Sapiens vulgaris - to osoba postrzegająca naukę i jej środowisko w kategoriach osobistych korzyści, która nie ma nic wspólnego z umiłowaniem przedmiotu badań, pasją czy fascynacją badawczą. Najczęściej trafia do szkolnictwa wyższego przypadkowo lub w wyniku pozanaukowych interesów, toteż panicznie boi się naukowców z pasją, gdyż sam jej ni e posiada. Taka osoba musi "Zrobić" doktorat, habilitację pod pretekstem pracy naukowej, za wszelką cenę, także utraty własnej godności. To pospolity uczony, który "(...) cynicznie i "na zimno" potrafi deklarować swoją pogoń za naukowa modą po to, by być zapraszanym za granicę do współpracy, na konferencje naukowe, by być "na top[ie". Mało zdolny homo vulgaris będzie rad z pokonania kolejnego szczebla akademickiej kariery i w tym będzie widział swój nadzwyczajny sukces życiowy" (s. 69)

4. Rajski ptak - to osoba inteligentna o ruchliwej umysłowości, pełna fantazji, spekulacji, podejmująca problem badawczy bez głębokiego namysłu, rzetelnej pracy nad jego rozwiązaniem, bardzo powierzchowna w swoich działaniach, najczęściej publikująca w czasopismach popularno-naukowych, by wyrokować o tym, na czym w istocie się nie zna. Nie przeszkadza jej niezobowiązująca i bezpłodna poznawczo działalność, tworząca wiedzę-bezwiedzę, z której nic dla nauki nie wynika. "U uczonego fantasty podziwia się talent, bystrość i żywość umysłu, zdolność szybkiego przyswojenia i "obrabiania" niepewnej naukowej nowinki. Natomiast wynik ich naukowych wysiłków jest zwykle pozbawiony poznawczego znaczenia. Są jak rajskie ptaki (...) nieme. Są piękne, barwnie upierzone, ale bez głosu"(s. 73).

5. Kot - to osoba uporczywie przeceniająca swoje kompetencje, przesadnie podkreślająca własne dokonania, nieznosząca krytyki, narcystyczna, skrajnie egocentryczna i przeświadczona o wadze podejmowanej problematyki. "niejeden uczony jest jak kotek, który lubi swoją skórę, własne futerko. Zabiega o nie. Ono zdobi, ono o nim stanowi. Lasy na karesy żyje tym, co w nim najbardziej zewnętrzne(...). Pragnie pochwał, wyróżnień, uznania. Nie znosi krytyki, jak kot wody. Tę jego "skórę" tworzy mieszanina egotyzmu, zarozumialstwa, próżności. Typ "kotka" to chyba najłagodniejszy przypadek pychy, z jakim można się zetknąć w nauce". (s. 75-76).

Młodzi adepci nauki mają pecha, kiedy zetkną się z jedną z takich postaci, jako swoim zwierzchnikiem. Wówczas zostaną pozostawieni samym sobie, gdyż ten, który powinien być dla nich mistrzem, okazuje się, że sam niewiele wie, nie wie, co jest ważne i istotne, nie posiada wiedzy i umiejętności do projektowania i prowadzenia badań naukowych. "Nic nie odmieni faktu, że wspólnota uczonych jest wspólnotą, która w aspekcie poznawczym, a nie użytecznościowym nauki, jedynie sama siebie może oceniać. Nikt z zewnątrz nie ma wystarczających kompetencji. Trzeba lat studiów, pracy, ba, całego życia, by nauczyć się tego, co do formułowania takich ocen jest niezbędne." (s. 133).

Mirosława Zalewska-Pawlak z Wydziału Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego - otrzymała tytuł naukowy profesora

Profesor Mirosława Zalewska-Pawlak jest pedagogiem prowadzącym badania naukowe z teorii wychowania estetycznego, historii współczesnej myśli pedagogicznej i pedagogiki kultury. Ukończyła studia magisterskie na kierunku pedagogika na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego w 1974 r. na podstawie rozprawy z historii wychowania, którą przygotowała pod kierunkiem prof. Eugenii Podgórskiej. W tym samym roku została zatrudniona na stanowisku asystentki-stażystki w Katedrze Historii Wychowania i Oświaty podejmując się badań w zakresie historii wychowania i prowadząc z tego przedmiotu zajęcia ze studentami.

W Uniwersytecie Łódzkim pracuje nieprzerwanie do dnia dzisiejszego, zdobywając pierwszy stopień awansu naukowego pod kierunkiem prof. dr Eugenii Podgórskiej na podstawie rozprawy doktorskiej p.t. Wychowanie estetyczne dziecka w wieku przedszkolnym. Geneza i rozwój problematyki w polskiej teorii pedagogicznej, którą obroniła w 1983 r. na tym samym Wydziale.

Będąc adiunktem przygotowała do druku podoktorską monografię, która po ukazaniu się w uniwersyteckiej serii Acta Universitatis Lodziensis Folia Paedagogica et Psychologica w 1988 r. została wyróżniona nagrodą indywidualną I stopnia Rektora UŁ.

Jeszcze będąc asystentką, w pierwszych latach swojej pracy naukowo-badawczej zainicjowała stałą współpracę z włoskimi profesorami z Uniwersytetu Rzymskiego La Sapienza, która zaowocowała szeroko zakrojoną międzynarodową współpracą naukową, w tym wymianą nauczycieli akademickich i organizacją cyklicznych sesji naukowych na temat roli sztuki w europejskiej integracji kulturalnej.

Znana i ceniona jest w środowisku pedagogicznym jako niezwykle kompetentna specjalistka w zakresie współczesnych teorii wychowania estetycznego, w tym także badań porównawczych nad rozwojem tej dyscypliny w Europie. Prowadziła wykłady gościnne w różnych ośrodkach akademickich w kraju, ale także we Włoszech. Warto przy tym zwrócić uwagę na niezwykłą konsekwencję i logikę dokonań naukowych, które są skoncentrowane na problematyce szeroko rozumianej edukacji estetycznej, w tym wychowaniu przez sztukę dziecka w wieku przedszkolnym czy uwarunkowaniach i ewolucji europejskiej myśli pedagogicznej w tym zakresie.

Dzięki wysokim kompetencjom naukowo-badawczym i językowym, wieloletniej współpracy z najwybitniejszymi przedstawicielami tego nurtu we Włoszech oraz niezwykle rzetelnie prowadzonym badaniom własnym M. Zalewska-Pawlak stała się ambasadorką tej dziedziny wiedzy we współczesnych naukach o wychowaniu poza granicami kraju. Publikowała bowiem swoje studia w pracach zbiorowych pod redakcją wybitnego profesora pedagogiki Giulio Sforza oraz w czasopismach tego kraju.

Znakomicie rekonstruuje metodą historyczną ewolucję istoty, zakresu, struktury i programu kształcenia estetycznego w naszym kraju, ze szczególnym zwróceniem uwagi na edukację literacką, teatralno-filmową, muzyczną i plastyczną. Niezwykle interesujące są jej porównania zachodzących w toku dziejów rodzimych przemian w edukacji estetycznej, potwierdzające europejskie korzenie polskiej myśli pedagogicznej w tym zakresie.

Podejmowała też w swoich pracach wątek oświatowy a dotyczący kwestii wychowania do kultury życia ekologicznego od przełomu lat 60. do lat 90.XX w. zwracając uwagę na jakże często pomijany w krajach Europy Zachodniej problem wychowania do świata wartości etycznych i estetycznych, które kreują pożądany stosunek młodego pokolenia m.in. do otaczającej je przyrody. Swoje badania uzasadnia historycznymi źródłami edukacji kulturalnej w tradycji europejskiej, przybliżając jej współczesnym badaczom na Zachodzie dorobek polskiej myśli i fascynacji wartościami estetycznymi w sztuce i przyrodzie.

Swoistego rodzaju naukowe zobowiązanie wobec włoskich partnerów z tytułu wieloletniej współpracy odwzajemnia prof. M. Zalewska-Pawlak artykułami, które przybliżają polskim czytelnikom genezę pedagogicznej koncepcji sztuki we Włoszech. Myśl bowiem włoskich pedagogów jest wciąż u nas zaliczana do nieobecnych - a przy tym jakże cennych - dyskursów wokół genezy funkcji estetycznych sztuki w wieku XVIII. Ogromnie ważne jest zatem ukazanie przez M. Zalewską-Pawlak roli określonych teorii filozoficznych i estetycznych w powstawaniu koncepcji wychowania i kształcenia w Polsce w tym okresie.

Pani Profesor jest poświęciła swoje analizy współczesnym problemom włoskiej teorii pedagogicznej przybliżając najbardziej nurtujące włoskich naukowców prądy i kierunki pedagogiczne w zderzeniu z orientacjami politycznymi i aksjologicznymi pod koniec XX w. Można je odnaleźć w rozprawach Ireny Wojnar oraz śladowo w przekładzie artykułu Roberto Massy czy wydanej przez UŁ książce z andragogiki włoskiej prof. Olgi Czerniawskiej.

M. Zalewska-Pawlak należy do nielicznej grupy znaczących w naszym kraju nauczycieli akademickich, którzy systematycznie, od kilkunastu lat prowadzą rozległe badania metateoretyczne w zakresie wychowania estetycznego oraz szeroko pojmowanej pedagogiki kultury, wypełniając zaniedbany z powodu niedostatecznej bazy teoretycznej w polskich naukach o wychowaniu dyskurs komparatystyczny. Pryncypialne założenia dla metateoretycznego kontekstu badań historycznych i porównawczych współczesnych prądów i kierunków, ze szczególnym uwzględnieniem idei wychowania estetycznego, pozwalają na konstruowanie w miarę jednolitej metodologicznie strategii badań z zachowaniem prymatu analizy historycznej.

Habilitowała się w 2002 r. na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego na podstawie m.in. dysertacji pt. Rola sztuki w wychowaniu. Polska tradycja pedagogiczna. Jej książka mieści się w obszarze badań współczesnej pedagogiki porównawczej, stanowiąc równorzędną część wiedzy profesjonalnej w zakresie syntezy historii myśli pedagogicznej, pedagogiki ogólnej i organizacji szkolnictwa. Skupia się w niej m.in. na szeroko pojmowanej kulturze narodów i ich pedagogicznych osiągnięciach w tej dziedzinie, porównując je z minioną przeszłością oraz odpowiadając na podstawowe problemy i prawidłowości w tej dziedzinie naszego życia. Nawiązuje przy tym do wyróżnionego przez Bogdana Nawroczyńskiego jednego z najważniejszych w świecie, a występujących także w Polsce - prądu myśli pedagogicznej, który został zapoczątkowany na przełomie XIX i XX w. - jaki jest „pedagogika wychowania przez sztukę”.

Dzięki swoim badaniom prof. M. Zalewska-Pawlak kontynuuje zapoczątkowany przez tego wybitnego pedagoga polski, a przy tym jakże odmienny od systematyki niemieckiej czy nawet włoskiej, nurt badań we współczesnej humanistyce. Tak wybitni komparatyści ewolucji współczesnej myśli pedagogicznej, jak: Stefan Wołoszyn, Heinz–Hermann Krüger – profesor Uniwersytetu Marcina Lutra w Halle-Wittenbergu , Herbert Gudjons - profesor Uniwersytetu w Hamburgu czy G. Flores D’Arcais lokują źródła wychowania estetycznego właśnie w pedagogice kultury.

Sięgnięcie przez prof. M. Zalewską – Pawlak do estetyzmu pedagogicznego zwraca uwagę na prąd o obiegu międzynarodowym, zachowujący zarazem wyraźne piętno narodu i państwa, w którym powstał. Wzbogacenie badań o perspektywę historyczną ułatwia zrozumienie współczesnej roli wychowania przez sztukę. Staje się zarazem doskonałym źródłem wiedzy o tym nurcie w sytuacji, gdy wprowadzony do zreformowanej szkoły polskiej pod koniec lat 90. XX w. nowy przedmiot - „sztuka”, potrzebuje do przygotowywania nauczycieli pogłębionej teorii do jego prowadzenia.

To właśnie Bogdan Nawroczyński wskazywał, że chcąc zrozumieć myśli pedagogiczne w początkach wieku XX, trzeba nieustannie sięgać głęboko w wiek poprzedni. Podjęcie zatem badań nad polską tradycją pedagogiczną w obszarze pedagogiki filozoficznej, jest wyraźnym wkładem łódzkiej Profesor w przywrócenie studiom pedagogicznym uniwersyteckiego charakteru, odnajdywaniu zakorzenienia treściowego i formalnego pedagogiki wychowania przez sztukę w szeroko rozumianej humanistyce, czy – jak ujmował to także Florian Znaniecki – w naukach o kulturze. Nie da się spełnić tego warunku bez ujawnienia związków treściowej łączności wiedzy o tej dziedzinie wychowania z wiedzą humanistyczną o charakterze podstawowym.

Profesor M. Zalewska-Pawlak nie pomija przy tym związków formalnych w tym nurcie wychowania troszcząc się zarazem o to, by ukazać pokrewieństwo teorii wychowania estetycznego z dziedziną wiedzy humanistycznej poprzez właściwy sposób jej uprawiania. Umożliwia zrozumienie toczących się w niej sporów włączając się do nich z pytaniami o tożsamość zmieniającej się na przestrzeni dwóch wieków pedagogiki kultury.

Nominowana Profesor wprowadza nas w perspektywę myślową wytwarzaną przez pytania pedagogiczne interesującego ją prądu, a mianowicie:

* Na którym ze środowisk wychowawczych powinien spoczywać szczególny ciężar powszechnej edukacji estetycznej?

* Jeśli miałaby nim być szkoła, to w jakim stopniu kultura estetyczna może być niezbędnym składnikiem powszechnej edukacji?

* Jakie znaczenie odgrywa szkoła w rozwijaniu poczucia piękna?

* Jak powinny przenikać treści i formy wychowania estetycznego do szkół?

* Czy zreformowana estetycznie szkoła może rekompensować braki wyniesione z środowiska rodzinnego?

* Co powinno być źródłem rozwijania wrażliwości na piękno?

* W jakim stopniu ten rodzaj wychowania sprzyja kolejnym reformom edukacji? Jak kształcić dzieci, by nie naruszyć ich podmiotowości, ich prawa do swobodnej aktywności twórczej?

* Kto może być nauczycielem kultury estetycznej? itd.

Od początku istnienia Wydziału Nauk o Wychowaniu UŁ kształci studentów w zakresie edukacji artystycznej, przygotowując ich do pracy w szkole i w środowiskach pozaszkolnych, w rożnych placówkach oświatowo-wychowawczych. Jestem przekonany, że jej absolwenci czynią ze szkoły instytucję pogodną, „radosnego upojenia”, w której dziecko bez przemęczenia, z radością i ochotą garnie się do pracy i nauki (s.90). Ten typ orientacji rozwijany jest głównie w szkolnictwie progresywnym, alternatywnym, „nowego wychowania”.

Wysoce profesjonalne i duchowe przygotowanie nauczycieli do kształcenia estetycznego i wychowania przez sztukę sprawia, że jest twórczy, ale też ma potrzebę ustawicznego kształcenia się. W jej przekonaniu pedagog musi być artystą chwili, aktorem, poetą, swobodnie wykorzystywać do tego celu słowo, gest, a także zdolność rysowania. Jeśli nauczyciel sam nie może być artystą, to niech przynajmniej będzie wrażliwy na piękno. Niechże sam ubiera się czysto, choć ubogo, niech unika rubaszności w ruchach i słowach, niech unika przezwisk.

W swoich publikacjach prof. M. Zalewska-Pawlak przechodzi od fascynacji nowymi ruchami estetyczno–pedagogicznymi w Europie, poprzez ich upowszechnienie i aplikacje w praktyce polskiej szkoły do nowych wyzwań edukacyjnych w demokracji i otwartości na pluralistyczny świat wartości. Ma świadomość sytuacji narastającej w świecie agresji politycznej czy egoizmu prymitywnych postaw konsumpcyjnych.

Potrzeba sztuki w wychowaniu wobec zagrożenia kultem przemocy, ciała i pop-tożsamości, o której pisze w swoich pracach Zbyszko Melosik, jest szczególna właśnie teraz, kiedy doświadczamy braku mocy duchowej, o którą tak silnie dopominał się w swoich dziełach B. Nawroczyński. Dlatego też z dużą satysfakcją duchową czyta się książki i tekstry pomniejsze tej Autorki.

Książkę profesorską można pozyskać w Wydawnictwie UŁ.

Pedagog, nasza-akademicka "rzeczniczka" praw dziecka EWA JAROSZ - profesorem nauk społecznych

Ewa Jarosz - z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, która uzyskała rekomendację i poparcie środowisk politycznej opozycji oraz organizacji pozarządowych w wyborach Rzecznika Praw Dziecka, ale musiała je przegrać w starciu z większością parlamentarną obozu władzy, otrzymała decyzję Prezydenta RP o nadaniu Jej tytułu naukowego profesora nauk społecznych.

Nominowana Profesor od ponad dwudziestu lat zajmuje się problematyką krzywdzonego dziecka, ale nie uzyskała poparcia Sejmu, pomimo dwukrotnie wznawianych procedur tylko i wyłącznie z powodu poparcia, jakiego udzielili jej opozycyjni wobec partii władzy posłowie tzw. totalnej opozycji. Świadczy to z jednej strony o wysokim autorytecie naukowym p. Profesor, która nie przynależąc do żadnej formacji politycznej chciała służyć (s-)prawom dzieci w naszym kraju na powyższym stanowisku. Rekomendację poparł także JM Rektor Uniwersytetu Śląskiego.

To tylko potwierdza, nie tylko moje osobiste, ale i środowiska polskiej pedagogiki, przekonanie o tym, że politycy nie kierują się w swoich decyzjach i wyborach kwestiami kompetencyjnymi, merytorycznymi, naukowymi, ale ideologicznymi. Z tym większą więc radością przyjąłem potwierdzenie nominacji profesorskiej, bo polska pedagogika, w tym szczególnie pedagogika społeczna, została wzmocniona Uczoną o znaczącym także społecznie dorobku naukowym.

Przypomnę jedynie, bo w blogu poświęcałem uwagę naszej Profesor z różnych okazji i w ramach także związanych z wyborami RPD wydarzeń, najważniejsze Jej dokonania naukowe:

Ewa Jarosz jest absolwentką studiów pedagogicznych na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki uzyskała w macierzystej uczelni 28 czerwca 1996 r. na podstawie obrony dysertacji doktorskiej p.t. „Wzory reakcji reprezentantów intencjonalnych środowisk wychowawczych na zjawisko przemocy wobec dzieci”. Promotorem rozprawy był prof. dr hab. Andrzej Radziewicz-Winnicki a recenzentami profesorowie: Tadeusz Pilch i Jan Stanik.

Habilitowała się także w dziedzinie nauk humanistycznych w dyscyplinie pedagogika 12 maja 2009 r. przedkładając rozprawę habilitacyjną p.t. „Ochrona dzieci przed krzywdzeniem. Perspektywa globalna i lokalna”. Recenzentami w tym przewodzie byli znakomici profesorowie pedagogiki społecznej: Krystyna Marzec-Holka, Tadeusz Pilch, Barbara Smolińska-Theiss i Andrzej Radziewicz-Winnicki. Warto w tym miejscu odnotować, że niniejsza monografia naukowa uzyskała w 2009 r. prestiżową Nagrodę Łódzkiego Towarzystwa Pedagogicznego im. Profesor Ireny Lepalczyk za najlepszą rozprawę naukową z pedagogiki społecznej.

Profesor Ewa Jarosz wyrastała, rozwijała się i publikowała w najlepszej w kraju Katedrze Pedagogiki Społecznej, biorąc pod uwagę chociażby ten fakt, że objęte przed wielu laty "skrzydłami szefa" panie doktor są już profesorami tytularnymi np. Ewa Syrek lub trwa postępowanie o nadanie tytułu profesora (Ewa Wysocka).

Postępowanie o tytuł naukowy profesora przeprowadziła Rada Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, która posiada pełne uprawnienia akademickie w tym zakresie. Podkreślano w ocenie przedłożonych publikacji znakomite łączenie badań naukowych z projektami interwencji społecznej, by tworzyć świat, w którym są respektowane prawa dzieci, a troska o ich dobro integruje różne siły społeczne i instytucje państwowe na rzecz budowania demokratycznie funkcjonujących wspólnot.

Osiągnięcia naukowe Kandydatki do tytułu naukowego są rzeczywiście imponujące w wymiarze krajowym i międzynarodowym. Jest to zapewne wynikiem odbywanych przez nią staży naukowych w zagranicznych ośrodkach akademickich (Western Galilea College, Akko w Izraelu w 2015 r.; w UNICEF Office of Research – Innocenti we Florencji – 2017; na uniwersytetach w Brnie i Hradec Kralove w Czechach czy Complutense University of Madrid w Hiszpani). Prowadziła wykłady w Australian Centre of Child Protection of the University of South Australia w 2018 r. oraz brała udział w wizycie studyjnej w ONZ w Nowym Roku w 2018 r.

Z racji wysokich kompetencji w zakresie pedagogiki społecznej E. Jarosz wydała 7 raportów z badań ogólnopolskich, które prowadziła w ramach monitoringu Rzecznika Praw Dziecka a dotyczących postaw obywateli wobec przemocy skierowanej na dzieci. Pełniła też w latach 2017-2018 rolę krajowego koordynatora (kierownika) projektu „Non-violent childhoods: moving on from corporal punishment in the Baltic Sea Region” finansowanego przez Komisję Europejską w ramach programu Prawa. Równość. Obywatelstwo 2014-2020.

Pani Profesor jest klasycznym pedagogiem społecznym znakomicie łącząc teorie naukowe z praktyką na rzecz diagnozowania oraz wspomagania dzieci krzywdzonych w Polsce. Od początku swojej kariery naukowej zajmuje się tą problematyką zarówno w ujęciu historyczno-kulturowym, jak i diagnozuje procesy związane z nierespektowaniem praw dziecka przez dorosłych. Wyniki jej badań służą profilaktyce oraz działalności społeczno-oświatowej na rzecz ograniczania i eliminacji przemocy wobec dzieci. Jej diagnozy znakomicie służą rozpoznaniu najbardziej bolesnych egzystencjalnie problemów dzieciństwa zagrożonego przemocą czy też jej doświadczającego.

Niemalże każda z ekspertyz służyła zmianom regulacji prawnych w naszym kraju oraz interwencjom podmiotów odpowiedzialnych za wspomaganie krzywdzonych dzieci w ich środowiskach socjalizacyjnych.
Do wydanych ostatnio monografii naukowych, które stanowią znaczący wkład w naukę, ale i zarazem wyróżniają Autorkę w akademickim środowisku jako wybitną ekspert, należą m.in.:

Dzieci – ofiary przemocy w rodzinie. Raport Rzecznika Praw Dziecka: Funkcjonowanie znowelizowanej ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Warszawa 2012, – współaut. Anna Nowak);

Przemoc w wychowaniu; między prawnym zakazem a społeczną akceptacją (Warszawa 2015)

Bicie dzieci czas z tym skończyć. Kontestacja kar cielesnych we współczesnym świecie, (Warszawa 2018 – współaut. Marek Michalak).

Wiele pomniejszych publikacji, artykułów znajduje się w dostępnych dla czytelników repozytoriach np. . Można także "spotkać" Profesor na Facebooku .


W środowisku akademickiej pedagogiki cenimy prof. Ewę Jarosz za fundamentalny dla badań eksploracyjnych i aplikacyjnych wymiar jej rozpraw oraz ich znaczenie dla rozwoju polskiego dyskursu naukowego, w tym prawniczego oraz pedagogicznego. Uruchamiały one szereg kampanii społecznych. Wyniki badań były przekazywane rzecznikom praw dziecka w innych krajach oraz międzynarodowym agendom monitorującym zakres różnego rodzaju przemocy wobec dzieci.



Publikacje Profesor są unikatowe i w zasadzie pionierskie w polskiej pedagogice, a wygłaszane przez nią referaty prezentowane były na międzynarodowych kongresach w kraju i poza granicami. Tak jak w socjologii problematyką dzieciństwa zajmuje się Małgorzata Jacyno, tak w pedagogice problematykę dzieciństwa (childhood studies) bada Ewa Jarosz. Jej światowa już pozycja w obszarze pedagogiki społecznej została wyróżniona powierzeniem jej w 2017 r. przez Senat Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie roli recenzentki w przewodzie doktoratu honoris causa nadanego Marcie Santos Pais – Specjalnej Przedstawicielce Sekretarza Generalnego ONZ ds. przemocy wobec dzieci.

Po likwidacji Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego pedagodzy zostali usytuowani na Wydziale Nauk Społecznych, gdzie prof. Ewa Jarosz pełni kluczową rolę jako przewodnicząca Rady Naukowej Dyscypliny Pedagogika w tej uczelni. Sama wypromowała 3 doktorów nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika a pod jej opieką zostały wszczęte 4 przewody doktorskie. Jest też cenioną recenzentką w licznych przewodach doktorskich, habilitacyjnych, recenzentką wydawniczą, a wkrótce będzie mogła oceniać także dorobek naukowy kandydatów do tytułu profesora, czego Jej serdecznie życzę.