Kwartalnik "Studia z Teorii Wychowania" w wykazie ERIH Plus

Dziesięć lat zespołowej pracy naukowej w redakcji kwartalnika "Studia z Teorii Wychowania", najpierw w 2009 r. w ramach współpracy z Gdańskim Wydawnictwem Psychologicznym, a następnie od 2010 r. osadzeniem na stałe redakcji w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie zostało ukoronowane wpisaniem periodyku na listę ERIH PLUS. Zaczynaliśmy jako półrocznik, by dojść po krótkim czasie do stadium kwartalnika, a w przyszłości - mam nadzieję - miesięcznika.

Artykuły i studia z badań są publikowane w języku polskim, jednak nie unikamy prezentacji tekstów w językach podstawowych dla pedagogiki i innych nauk, należących do obszaru szeroko rozumianej humanistyki, a zatem publikujemy również teksty w języku angielskim i niemieckim. Każdy artykuł zawiera streszczenie w języku angielskim.

Konsekwentne dopuszczanie do druku pozytywnie ocenionych artykułów, troska o zachowanie standardów naukowych w relacjach międzynarodowych z autorami i recenzentami, nad czym panuje prof. ChAT Renata Nowakowska-Siuta, pieczołowita i wymagająca ogromnego nakładu czasu i pracy sekretarza redakcji dr. Stefana Tomasza Kwiatkowskiego oraz Izabeli Kochan, którzy systematycznie zamieszczali streszczenia artykułów w języku angielskim w licznych bazach czasopism oraz czuwają nad redakcyjnym opracowaniem każdego numeru - zaowocowało wreszcie uznaniem w skali międzynarodowej.

Czasopismo "Studia z Teorii Wychowania" jest indeksowane w: BazHum, Central and Eastern European Online Library (CEEOL), CEJSH, ICI Journals Master List, POLindex.

W nadesłanym do redakcji komunikacie czytamy:

This journal was approved on 2019-11-05 according to ERIH PLUS criteria for inclusion. International title: Studies on the Theory of Education ISSN: 2083-0998; Established: 2010; Electronic ISSN: URL: http://sztw.chat.edu.pl
Publisher: Christian Academy of Theology in Warsaw
Country of publication: Poland
Language: Polish
ERIH PLUS disciplines: Interdisciplinary research in the Humanities
Interdisciplinary research in the Social Sciences
Pedagogical & Educational Research
OECD classifications: Educational Sciences
Other Humanities
Other Social Sciences
Peer review: Peer reviewed

Szanowni Czytelnicy, potencjalni Autorzy - pedagodzy, socjolodzy, historycy myśli społecznej i humanistycznej, politolodzy - zapraszamy Państwa na łamy "Studiów z Teorii Wychowania", jeśli tylko obejmujecie swoimi zainteresowaniami problematykę wychowania i szeroko pojmowanego kształcenia (niem. Bildung). Zachęcamy do publikowania na łamach "Studiów z Teorii Wychowania" nie dla punktów, ale dla nauki, dla wymiany myśli, wyników badań czy teoretycznych studiów i modeli. Od dłuższego czasu zamieszczamy krytyczne analizy opublikowanych w kraju monografii naukowych, których autorzy, niestety, nie rozumieją, że pseudonaukowymi pracami niszczą status polskiej pedagogiki.

Zachęcamy do polemik, nowych projektów badawczych, a nawet dydaktycznych, bowiem pedagogika ogólna, teorie wychowania czy współczesna myśl pedagogiczna są przedmiotami kształcenia kandydatów na pedagogów i nauczycieli. Nie unikajmy postaw naukowego sceptycyzmu w sytuacji, gdy na wolnym rynku wydawniczym pojawia się wiele pseudonaukowych rozpraw. Niech "Studia z Teorii Wychowania" będą nadal okazją do refleksyjnego, krytycznego studiowania współczesnej i historycznej wiedzy o wychowaniu. Jest tu także miejsce na analizy porównawcze, badania syntetyczne czy metateoretyczne.

Staramy się pomagać w tym naszym czytelnikom publikując każdego miesiąca bibliografie tematyczne, które ułatwiają poszukiwanie źródeł wiedzy do pisania rozpraw, prac dyplomowych i naukowych. Uczelnia jako wydawca ponosi koszty usytuowania czasopisma na platformie Index Copernicus stwarzając tym samym możliwość włączenia tekstów w obieg krajowy i zagraniczny. Redakcja korzysta bowiem z nowego systemu redakcyjnego ICI Publishers Panel.

(okładka pierwszego numeru)

JM Rektor Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie, prof. ChAT Bogusław Milerski wydaje kwartalnik nie tylko w systemie Open Access, ale także w wersji drukowanej, co wcale nie jest tak powszechne ze względu na zawiązane z tym dodatkowe koszty. Może jesteśmy w tym tradycjonalistami, ale nadal chcemy, by wiedza, którą się z nami dzielą autorzy artykułów, nie tylko zachwycała treścią i wartością poznawczą, ale także "pachniała" wydrukiem, który niesie z sobą wartość dodatkową w obcowaniu z wiedzą.

Każdy zainteresowany opublikowaniem artykułu sam składa manuskrypt korzystając z systemu redakcyjnego ICI Publishers Panel. Na stronie redakcji są informacje i wskazówki oraz link do platformy. Przy pierwszym logowaniu do nowego panelu system poprosi o założenie konta. Na podany adres e-mail zostanie wysłana wiadomość zawierająca link aktywacyjny. Do złożenia manuskryptu trzeba wejść na stronę (kliknij). Wskazówki edytorskie są w tym miejscu (kliknij).

O nostryfikacji nie tylko ukraińskiej habilitacji

Od zmiany bilateralnej umowy między Polską a Słowacją w 2016 r. w zakresie wzajemnego uznawania stopni naukowych miała miejsce krótka przerwa, w trakcie której niektórzy adiunkci zaczęli zastanawiać się nad tym, gdzie - poza granicami Polski - można habilitować się na innych warunkach niż obowiązujące w naszym kraju. Wydawałoby się, że najlepszym sposobem na awans jest samokształcenie, pogłębienie własnej wiedzy oraz zmiana błędnych metodologicznie przyzwyczajeń, w wyniku których miało miejsce habilitacyjne niepowodzenie czy rodzi się poczucie niepewności.

Okazuje się jednak, że coraz większy odsetek nauczycieli akademickich, którzy otrzymali negatywne recenzje i opinie na temat swoich osiągnięć naukowych, wnioskuje do jednostek akademickich o umorzenie ich postępowania habilitacyjnego, by dać sobie szansę na uniknięcie okresu karencyjnego, a zatem także poprawę głównego osiągnięcia naukowego, by móc w niedługim czasie ponowić wniosek o awans. Jedni krytykują taką postawę, inni przechodzą wobec niej obojętnie, ale skoro ktoś chce naprawić popełnione błędy, to powinien mieć taką szansę.

Jest to niewątpliwie bardziej uczciwa postawa od tej, w wyniku której rada jednostki wbrew opiniom i recenzjom negatywnym komisji habilitacyjnej nadaje stopień doktora habilitowanego takiej pseudouczonej osobie. Poziom demoralizacji i naukowej degradacji sięga uniwersytetów, które znalazły się wśród tzw. elitarnych uczelni badawczych. Ciekawe, jak dalece uda się ukrywać ów proceder niszczenia nauki dla pseudonaukowych interesów władz takich jednostek? Zostawmy tę kwestię na boku powracając do problem,u nostryfikacji stopni naukowych.

Otóż mamy jeszcze jedną kategorię nauczycieli akademickich, adiunktów, wykładowców, którzy - po uzyskaniu negatywnych recenzji komisji habilitacyjnej albo złożyli wniosek o umorzenie postępowania, albo podjęli po uchwale odmawiającej im nadanie stopnia doktora habilitowanego działania odwoławcze do Centralnej Komisji Do Spraw Stopni i Tytułów - a w wyniku stwierdzenia braku dojrzałości i kompetencji do samodzielności naukowej (odmowa pozytywnego przyjęcia odwołania) postanowili szukać wsparcia poza granicami kraju. Do kwietnia 2016 r. "rajem" była Słowacja.

Pojawił się nowy kierunek zmagań nie tyle z własnymi kompetencjami, co z procedurami i wymaganiami w naszym kraju. Skoro polscy uczeni odmawiają adiunktowi nadania mu stopnia doktora habilitowanego, to dlaczego miałby nie spróbować z tym samym dorobkiem ubiegać się o ten stopień na Ukrainie, Litwie albo w Rosji? Nie ma w Polsce bezpośredniej, automatycznej uznawalności stopnia naukowego uzyskanego w krajach spoza UE, ale jest "furtka" w postaci "nostryfikacji dyplomu".

To, co miało służyć obcokrajowcom przyjeżdżającym do Polski, by w naszych uczelniach kształcić studentów, kadry naukowe i prowadzić badania, okazało się narzędziem do pośredniego habilitowania się w Polsce. Takie osoby muszą jednak brać pod uwagę rozporządzenie MNiSW, w świetle którego nostryfikację może przeprowadzić jedynie ta uczelnia, która w ramach odpowiedniej dyscypliny naukowej ma kategorię A+, A lub B+. Tej ostatniej kategorii nie posiada jeszcze żadna jednostka. Natomiast kategorię A+ lub A posiada w przypadku pedagogiki zaledwie kilka jednostek/uczelni.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO z dnia 28 września 2018 r. w sprawie nostryfikacji stopni naukowych i stopni w zakresie sztuki nadanych za granicą wyraźnie określa warunki, jakie muszą być spełnione przez obie strony: nostryfikującą i wnioskodawcę.

Osoba ubiegająca się o uznanie stopnia naukowego doktora habilitowanego np. na Ukrainie za równoważny z polskim stopniem naukowym doktora habilitowanego musi przedłożyć:

– dyplom potwierdzający nadanie tego stopnia,

– dokumenty potwierdzające osiągnięcia naukowe stanowiące podstawę nadania tego stopnia,

– dyplom potwierdzający nadanie stopnia naukowego uprawniający do wszczęcia postępowania w sprawie nadania stopnia naukowego, o uznanie którego ubiega się wnioskodawca.

a także musi poinformować, czy stopień naukowy, o uznanie którego ubiega się, stanowił przedmiot postępowania nostryfikacyjnego w Rzeczypospolitej Polskiej.

Tym samym Rada Dyscypliny Naukowej musi ocenić publikacje wnioskodawcy, które stanowiły poza granicami kraju podstawę do nadania mu stopnia doktora habilitowanego, by stwierdzić, czy są one zgodne z polskimi wymaganiami.

Rozporządzenie zawiera normę:

§ 6. 1. W szczególnych przypadkach, uzasadnionych wątpliwościami dotyczącymi osiągnięć stanowiących podstawę nadania wnioskodawcy stopnia naukowego, podmiot nostryfikujący może skierować dokumenty, o których mowa w § 3 ust. 2 pkt 1 lit. a tiret drugie albo lit. b tiret drugie, do recenzji.

2. Podmiot nostryfikujący wyznacza nie więcej niż trzech recenzentów spośród swoich pracowników posiadających co najmniej stopień doktora habilitowanego w dyscyplinie, której dotyczy wniosek, oraz określa zakres recenzji i termin jej przedstawienia.

Tak czy siak oceniać będą polscy uczeni publikacje polskiego czy zagranicznego kandydata, który w innym kraju uzyskał stopień doktora habilitowanego. Jak pisała profesor prawa administracyjnego Ewa Łętowska: Z tego, że jest prawny obowiązek traktowania czegoś jako równoważne, nie wynika, że to coś rzeczywiście jest równoważne. Jest to niebezpieczne dla etyki nauki, bowiem osłabia możliwość oceny z punktu widzenia aksjologicznego celu. Nie wszystko zatem jest w porządku. (Perwersyjne efekty automatycznego uznawania stopni naukowych w UE, NAUKA 2012 nr 3, s.31).

Zastanawia mnie, dlaczego władze uczelni nie mianują profesorami doktorów, którzy mają znakomite osiągnięcia zawodowe, praktyczne, metodyczne, tylko niejako "zmuszają" ich do habilitowania się wbrew takiej potrzebie? Habilitacja nie jest obowiązkowa od 1.10.2019 r. Skoro polscy nauczyciele akademiccy ze stopniem doktora są tak znakomici, to po co "zmuszać" czy zobowiązywać ich do habilitowania się w kraju lub poza granicami?

Pedagogika w zróżnicowanych układach strukturalnych w państwowych uniwersytetach i akademiach

Reforma szkolnictwa wyższego stała się w wielu uczelniach państwowych przyczynkiem do głębokich zmian ustrojowych, organizacyjnych, strukturalnych, tak jakby od nich miała zależeć efektywność badań naukowych i wyższa jakość kształcenia studentów. Owszem, sprzyja to tak zwanemu "przewietrzeniu" struktur, przeglądowi kadr nauczycielskich, ale to nie formy stanowią o wartości kulturowej, badawczej, społecznej czy osobistej w pracy akademickiej.

Nie mam nic przeciwko zmianom, jeśli tylko mogą one sprzyjać poprawie dotychczasowej sytuacji na lepszą. Ta jednak nie nastąpi, gdyż rządzący, w tym minister nauki i szkolnictwa wyższego, wcale nie tworzą korzystnych dla rozwoju polskiej nauki warunków, a wypowiadam się jedynie na temat nauk społecznych, a pedagogiki w szczególności. Oczywiście, ani pedagogika, ani socjologia, ani nauki o polityce czy antropologia kulturowa nie są naukami, o które troszczyć się chce jakakolwiek władza polityczna. Wprost odwrotnie. Jeszcze resztkami sił i autorytetów broni się humanistyka.

Co nam zostało z początkiem października? W niektórych uniwersytetach i akademiach zniknęły wydziały nauk pedagogicznych. Nie ma już ich:

* na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W UMK pedagogika jest usytuowana w Instytucie Pedagogiki na Wydziale Filozofii i Nauk Społecznych. Do końca września był tam Wydział Nauk Pedagogicznych.

* w Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Badania pedagogiczne są prowadzone w kilku instytutach pedagogicznych. Uczelnia nie posiada już wydziałów.

* w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie, bowiem została usytuowana na Wydziale Nauk Społecznych.

* na Uniwersytecie Śląskim pedagogika jest na Wydziale Nauk Społecznych. Do października 2019 był tam Wydział Pedagogiki i Psychologii.

* Także w Uniwersytecie Pedagogicznym im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie pedagogika została usytuowana w nowym Wydziale Nauk Społecznych, gdzie ma swój Instytut.

W części uniwersytetów pedagogika zachowała swoją strukturalną, wydziałową odrębność, miejscami łącząc ją z psychologią czy socjologią. Tak jest w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie istnieje Wydział Studiów Edukacyjnych, w którym prowadzone są badania i kształcenie w ramach jedynie pedagogiki.

Na Uniwersytecie w Białymstoku zmieniono nazwę z Wydziału Pedagogiki i Psychologii na Wydział Nauk Edukacyjnych, gdyż psychologia nie rozwinęła się w samodzielną naukowo dyscyplinę pełniąc głównie funkcje kształcące dla innych kierunków studiów.

Podobnie zachowała swoją strukturę przynależnościową pedagogika na Uniwersytecie Zielonogórskim, gdzie jest na Wydziale Pedagogiki, Psychologii i Socjologii; na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie jest na Wydziale Nauk Historycznych i Pedagogicznych oraz na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II, na Uniwersytecie Gdańskim i na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim, w których jest - jak dotychczas - na Wydziale Nauk Społecznych.

Zachował swoją dotychczasową nazwę i strukturę Wydział Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego, w którego strukturze prowadzone są badania i kształcenie tak w dyscyplinie pedagogika, jak i psychologia. Utrzymał także swoją odrębność Wydział Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, który od kilku miesięcy ma pełne uprawnienia akademickie do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowane z pedagogiki. Te zaś będą realizowane, podobnie jak w UŁ, w odrębnym organie np. jak w UŁ w Komisji d.s. Stopni Naukowych.


W Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie pedagogika była i nadal jest w strukturze Wydziału Filozoficznego mając swój własny Instytut Pedagogiki i Radę Dyscypliny. Podobnie zachował swoją dotychczasową odrębność Wydział Pedagogiczny w Uniwersytecie Rzeszowskim oraz w Uniwersytecie Warszawskim. Nie zmieniła się też sytuacja pedagogiki na Uniwersytecie Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, gdzie zachowano dotychczasowy Wydział Pedagogiki i Psychologii.

Na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy został utworzony z dotychczasowego Wydziału Pedagogiki i Psychologii odrębny Wydział Pedagogiki.

Uniwersytety i akademie, w których pedagogika jest zredukowana do kształcenia, gdyż te uczelnie nie posiadają uprawnień do nadawania stopnia naukowego doktora nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika lub je utraciły, ale wraz z podnoszeniem jakości badań naukowych i wkładem w kształcenie kadr akademickich będą mogły o to zabiegać, pedagogika jest następująco usytuowana:

* na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach powstał Wydział Pedagogiki i Psychologii.

* Na Uniwersytecie Humanistyczno-Przyrodniczym im.Jana Długosza w Częstochowie pedagogika została ulokowana na Wydziale Nauk Społecznych, gdzie ma dwie katedry.

* Podobnie jest w Uniwersytecie Humanistyczno-Przyrodniczym w Siedlcach, gdzie pedagogika ma swój Instytut na Wydziale Nauk Społecznych.

* Na Uniwersytecie Opolskim pedagogika jest na Wydziale Nauk Społecznych.

* W Akademii Pomorskiej w Słupsku pedagogika jest w jednostce dydaktycznej.