Koniec czy nowy początek?

Z wczorajszym dniem skojarzył mi się refren piosenki Kuby Sienkiewicza z "Elektrycznych Gitar", który tak śpiewał przed laty:

"To już jest koniec, nie ma już nic,
Jesteśmy wolni, możemy iść
To już jest koniec, możemy iść,
Jesteśmy wolni, bo nie ma już nic
Nie ma już nic, nic, nic, nic.(...)"

Rada Wydziału Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego podjęła wczoraj w ramach wolnych wniosków uchwałę popierającą słuszne postulaty nauczycieli w ich staraniach o zmiany systemowe w szkolnictwie. Nie wiedzieliśmy o tym, że w tym samym czasie prezes ZNP Sławomir Broniarz ogłaszał na specjalnie zwołanej konferencji prasowej zawieszenie strajku z dn. 27 kwietnia 2019 r.

Mieliśmy własne sprawy do omówienia i przegłosowania, ale pamiętaliśmy o nauczycielach, których kształcimy na Uniwersytecie Łódzkim, także tych uzupełniających swoje kwalifikacje w ramach studiów niestacjonarnych. Uchwała została przyjęta zdecydowaną większością głosów, bowiem tylko 4 członków Rady w stosunku do ponad 30 wyraziło sprzeciw wobec projektu symbolicznego poparcia nauczycieli, gdyż - jak zakomunikował jeden z nich - są członkami NSZZ "Solidarność" i nie popierają akcji ZNP.

Także Rada Wydziału Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu podjęła w dn. 24 kwietnia 2019 r. Uchwałę w sprawie poparcia postulatów strajkowych pracowników oświaty. Stwierdzono w niej: "Stoimy również na stanowisku, że oświacie potrzebna jest zmiana modelu kształcenia, który będzie wspierał rozwój indywidualny i społeczny zarówno ucznia jak i nauczyciela. Jako eksperci od edukacji oferujemy pomoc w pracach nad przygotowaniem takiego projektu". Odrębny głos braku poparcia zgłosił jeden z jej członków. Naukowcy także różnią się w ocenie wydarzeń.

Nie jestem członkiem żadnego związku zawodowego. Wystarczy zajrzeć do moich publikacji, jak i do wpisów w blogu, by przekonać się, że jestem niezwykle krytyczny wobec różnych akcji lub ich braku ze strony ZNP. Mogłoby się wydawać, że powinienem być zaskoczony tym, że władze tego właśnie Związku zgłosiły mnie i prof. Marka Konopczyńskiego z Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN w Centrum Dialogu Społecznego jako mediatora między stroną rządową i organizatorami strajku, kiedy ważyły się w dn. 18 kwietnia br. losy sprawców i ofiar (przed-)szkolnego strajku.

Na udział naukowców nie zgodziła się strona rządowa potwierdzając tym samym, jak bardzo obawiała się obecności w negocjacjach tych, którym nie można wmawiać fałszywych, zmanipulowanych danych o nauczycielskich zarobkach, o statusie zawodowym nauczycieli, o rzekomej trosce władzy o uczniów, o wspaniałych sukcesach Anny Zalewskiej itd., itd.

Naukowcy - reprezentowani przez Komitet Nauk Pedagogicznych PAN - nie zostali też zaproszeni na posiedzenie tzw. "okrągłego stołu". Zaproszenia skierowano do wybranych uczelni i wybranych przez władze osób. To dobrze, że odbędzie się przedmajówkowy festyn polityczny na Stadionie Narodowym. Każde miejsce i debata o edukacji, o polskiej szkole, o jakości kształcenia, o sytuacji uczniów itd. ma sens dla tych, którzy je organizują.

Różnimy się w swoich opiniach, osądach, ocenach bieżących wydarzeń, ale z naukowego punktu widzenia nie można analizować procesów reform szkolnych i zmian wewnątrzszkolnych z perspektywy jedynie byłego ucznia, rodzica, beneficjenta jakiejś władzy itp. W nauce obowiązują zasady doboru źródeł i metody ich badania, w tym opisywania, wyjaśniania i interpretowania faktów, zdarzeń czy procesów. Tego zaś w czasach postprawdy i politycznych manipulacji żadna władza nie potrzebuje, także ta sprawowana przez poprzednich ministrów edukacji.

W debacie publicznej każdy może sięgać po dowolne źródła uzasadniające postawę wobec minionych wydarzeń, które przez 18 dni poruszały opinię publiczną. Jedni będą ZA, inni PRZECIW, jeszcze ktoś stwierdzi, że nadal nie wie, o co chodzi. Życzymy każdej społeczności owocnych obrad. Tym jednak różnią się one od naukowych debat i konferencji, że w universitas nie obowiązuje osobiste widzimisię każdego, kto ma jednostkowe, profesjonalne czy potoczne doświadczenia.

Strajk został zawieszony.

Od przyszłego poniedziałku czekają uczniowskie środowiska kadry nauczycielskie, które są rozbite, poobijane, znieważane przez różne osoby. Szkoła zatem nie będzie już taka sama, chociaż nadal jest tą samą dla jej wszystkich podmiotów placówką. Nastąpiła bardzo bolesna odsłona rzeczywistych postaw, oczekiwań, aspiracji, zależności, wartości, światopoglądów, która bezcześciła resztki edukacyjnych wspólnot.

Rządzącym zależało na efekcie propagandowym, a nie na uczniach, bo gdyby było inaczej, to nie dopuściliby do sytuacji, w wyniku której wprawdzie "załatwili" ósmoklasistom i gimnazjalistom możliwość zdania egzaminów zewnętrznych, ale całkowicie okazał się im obojętny los kilku milionów uczniów pozbawionych prawa do uczenia się. Podzielono zatem uczniów na "lepszych" i "gorszych", "swoich" i "obcych", tych, dla których coś się "załatwi", "wymusi", "wyegzekwuje" i tych, o których nawet nie wspomniano.

Rząd nie zapewnił większości uczniów konstytucyjnego prawa do realizacji obowiązku szkolnego. Liczył na silny protest rodziców, którzy musieli zapewnić swoich pociechom właściwą opiekę. Nawet procedowana w dn.25.04. br. w Sejmie nowelizacja ustawy Prawo Oświatowe dotyczyła tylko i wyłącznie maturzystów. A co z pozostałymi milionami dzieci i młodzieży?

Władza straciła szacunek w dużej części nauczycielskiego środowiska, także tego, które na nią głosowało, zawierzyło jej zaspokojenie potrzeb związanych z możliwością jak najlepszego wypełniania własnych powinności zawodowych. Nauczyciele dowiedzieli się, że mają milczeć, pokornie czekać na łaskę pańską, bo dla sprawujących władzę się nie liczą.

NAUCZYCIELE nie są wielką liczbą, statystycznie godną uwzględnienia w polityce rządu. Co innego osoby na emeryturze, które codziennie mają czas na oglądanie Wiadomości TVP. Ich jest prawie 10 mln. Do tego doszła zmasowana akcja dezawuowania ich statusu, poniżania, ośmieszania, wyszydzania, kwestionowania ich wiarygodności itd., itp.

Nie ulega dla mnie wątpliwości, że z dniem 1 września 2019 r. uczniowie nie spotkają już więcej swoich mistrzów, a nauczyciele swoich nauczycieli, ale kogo to obchodzi... Niektórzy odejdą z tego zawodu, a na ich miejsce przyjdą lub nie przyjdą inni. Zamykane są oddziały szpitalne w związku z brakiem pielęgniarek, lekarzy - specjalistów. Spójrzmy prawdzie w oczy - kto jeszcze uczy nasze dzieci teraz, a kto ich będzie uczył w nowym roku szkolnym, kto jeszcze jest dyrektorem przedszkola czy szkoły, a kto już nigdy więcej nim być nie zechce.

To są jednak dla rządzących MAŁE LICZBY. NIE MA LUDZI, a w tym przypadku - NIEZASTĄPIONYCH NAUCZYCIELI. Są jednak wyjątki- to fatalni ministrowie edukacji. Ci są niezastąpieni ... .

Jak minister Anna Zalewska (z-)łamała prawo oświatowe

Rodzice ósmoklasistów i gimnazjalistów mogli odetchnąć wraz ze swoimi pociechami. Ich dzieci zostały dopuszczone do egzaminów zewnętrznych. Przystąpiły do sprawdzianu wiedzy w atmosferze wyczekiwania na właściwy dzień i godzinę, z jakże typowym dla tego typu zdarzeń stresem, napięciem, dla wielu także z poczuciem niepewności, czy aby dadzą sobie radę.

Każdy egzamin jest jakąś niewiadomą, chyba że ktoś został do niego rzetelnie przygotowany, to nie odgrywa ona aż tak istotnej roli. Nie ulega wątpliwości, że w gronie zdających byli tacy, którzy nie musieli przejmować się tym, jaki będzie poziom trudności, gdyż z każdym byli w stanie sobie poradzić. Tak też się stało.

Pozostały jedynie emocje związane z klimatem społecznym, atmosferą przypominającą zmagania dorosłych ponad głowami i sercami ich uczniów. Nie musiało do niej dojść. To wiemy. Strajk jest najwyższym stopniem protestu, do którego nie powinni dopuścić rządzący. Jeśli zatem do niego doszło, to - czy tego chcemy, czy nie chcemy, czy jesteśmy ZA czy PRZECIWKO obecnej władzy - pełną winę za stan napięcia ponosi strona rządowa.

To nie jest tak, że minister Anna Zalewska została czymś zaskoczona, czegoś się nie spodziewała. Nie zdała najważniejszego egzaminu, który rozstrzygał o tym, czy powinna przejść do następnej klasy. Jeżeli minister od samego początku swojej pracy w resorcie ma negatywny stosunek do nauczycieli, a miała, to trudno, by w momencie najważniejszego sprawdzianu solidnie przygotowała się do niego.

Postępowanie Anny Zalewskiej przypomina ucznia przed egzaminem, który zamiast się uczyć postanowił przygotować sobie ściągi.

On nie musi niczego umieć. On musi liczyć na łut szczęścia, że akurat wiedza konieczna do udzielenia poprawnej odpowiedzi na pytanie egzaminacyjne znajdzie się na jego ściądze. Trzeba tylko odpowiednio ją skonstruować, ukryć i w odpowiednim momencie po nią sięgnąć. Taki uczeń-cwaniaczek, kombinator musi też liczyć na to, że w sytuacji wskazania w teście na jedną z odpowiedzi ktoś mu pokaże na palcach - a, b czy c, podrzuci ściągę, podpowie.

Minister edukacji doskonale wiedziała od pierwszych miesięcy prowadzonych przez siebie pseudokonsultacji z środowiskiem nauczycielskim, że nie ma w nim poparcia, nie znajdzie akceptacji dla zniszczenia ich kilkunastoletniej pracy pedagogicznej w gimnazjach i liceach. Zalewska doskonale zdawała sobie sprawę, a pomogli jej w tym stratedzy w gronie doradców, że tę pseudoreformę musi wprowadzić siłą, bezwzględnie eliminując jakikolwiek opór zewnętrzny, formalny.

Nie miała z tym żadnego problemu, gdyż jak dysponuje się w Sejmie i Senacie większością, a po stronie władzy wykonawczej jest także prezydent, to można uchwalić każde prawo, nawet najbardziej nonsensowne. Tak też stało się z prawem oświatowym. Rządzący przeprowadzili ustawę "Prawo oświatowe" z pełną świadomością, że nie znajduje ona poparcia wszystkich czy nawet większości nauczycieli, a więc tych, którzy mają/muszą ją wdrażać w życie.

Podobnie postępowały poprzednie formacje rządzące, co w żadnej mierze nie usprawiedliwia obecnej, ale powinno służyć głębszej autorefleksji tych, którzy wypracowali mechanizmy i formy lekceważenia obywateli/rodziców i przedmiotowego traktowania uczniów. Prawica szła do władzy z obietnicą prawa i sprawiedliwości, tymczasem w przypadku m.in. egzaminów zewnętrznych sama to prawo złamała, także własne regulacje prawne.

Gdyby jakikolwiek organ sprawdził rzeczywiste dokumenty osób uczestniczących w powyższych egzaminach zewnętrznych, to zapewniam, że część spośród nich nie mogła mieć spełnionego najważniejszego wymogu, jakim jest posiadanie kwalifikacji pedagogicznych. Od lat otrzymuję od absolwentów różnych specjalności po ukończonych studiach na kierunku pedagogika rozpaczliwe listy z zapytaniem: Jak to jest możliwe, że oni ukończyli studia pedagogiczne, a dyrektor szkoły czy przewodniczący Komisji w sprawie awansu zawodowego nauczycieli podważa je twierdząc, że owych kwalifikacji nie posiadają.

Większość absolwentów studiów pedagogicznych nie posiada kwalifikacji pedagogicznych w rozumieniu aktu prawa wykonawczego wydanego przez ministra edukacji narodowej. Jeśli zatem w powyższych komisjach egzaminacyjnych na zasadzie ratowania sytuacji (a w istocie łamania strajku) zasiedli absolwenci pedagogiki nienauczycielskiej np. po pedagogice resocjalizacyjnej, opiekuńczo-wychowawczej, kulturalno-oświatowej, specjalnej, terapeutycznej, leczniczej itd., itp., a zasiedli, to z mocy prawa egzamin powinien być unieważniony.

Czy niekompetentna minister edukacji i ignoranci w gronie jej urzędników oraz doradców mogli to przewidzieć i anulować ową normę prawną w związku z sytuacją wyższej konieczności? Niech wypowiedzą się na ten temat prawnicy. Tego nie uczyniła. Dlaczego? Z bardzo prostego powodu. Społeczeństwo nie orientuje się w szczegółach prawa oświatowego, więc przyjęło do wiadomości, że każdy, kto ma dyplom absolwenta studiów pedagogicznych posiada kwalifikacje pedagogiczne.

Gdyby minister Zalewska uwolniła ów zapis prawny tylko dla zastępczych członków komisji egzaminacyjnych (a tak uczyniła implicite), to otworzyłaby przysłowiową puszkę Pandory, bowiem natychmiast setki nauczycieli, którym nie tylko w tym roku szkolnym odrzucono wniosek awansowy właśnie z powodu braku kwalifikacji pedagogicznych, a nawet zwolniono ich z pracy w przedszkolu czy szkole, natychmiast udałyby się do sądu i wygrałyby proces o dyskwalifikację ich wykształcenia oraz pozbawienie prawa do awansu czy nawet pracy.

Wielokrotnie pisałem o tym problemie:

* Czy inżynier może być nauczycielem wczesnej edukacji?

* Kluczowa dla kształcenia nauczycieli w Polsce ekpertyza profesorów z Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN

* Kwalifikacyjne zamieszanie

* Nie wiedziały gały, co studiowały


Sytuacja strajku skłania absolwentów różnych kierunków studiów do znalezienia sobie pracy w szkole, mimo braku stosownych kwalifikacji. Oto przykład jednej z takich osób:

"Mam pytanie będąc dr socjologii i mgr ekonomii ze stażem pracy powyżej 5 lat w szkole wyższej. Mogę bez przygotowania pedagogicznego (kursu pedagogicznego) uczyć w podstawówce? Jeżeli tak to jakich przedmiotów. Posiadam certyfikat z języka angielskiego B1. Czy bez przygotowania pedagogicznego mogę uczyć wyżej niż podstawówka? W miejscowości gdzie mieszkałam przez długi okres mamy problem tego typu, że duża część dzieci była na zwolnieniach lekarskich i nie mają ocen.

Wszyscy żyją tylko tym i się boją, że dzieci nie będą mieć promocji do następnej klasy. Nikt nie wie, kiedy protest się zakończy. Ja od 1 maja nie mam pracy. Myślę o zgłoszeniu się na zastępstwo, szybko się uczę, a w administracji zarabia się podobnie. Poza za tym, można było strajk zorganizować inaczej, lub w innym czasie."

Nieodpowiedzialne zarządzanie ustrojem szkolnym już uczyniło wiele złego. Przed nami dalsza destrukcja, bo władza nie rozumie, jak już zniszczyła etos nauczycielskiej pracy swoją deformą, a co dopiero mówić o pozorowanych negocjacjach w stylu "okragły stół". Na to nie dał się nabrać nawet prezydent Andrzej Duda wraz z małżonką (b.nauczycielką(.

Dymisji czy odwołania minister edukacji nie będzie. W III RP tylko M. Handke miał odwagę i godność ministra.

(źróło: mem FB) 

EduAkcja pomaga strajkującym nauczycielom

Ciekawe, że portal EduAkcja, który udostępnia nauczycielom wychowania przedszkolnego informacje o programach szkoleń online, opublikował także materiały informacyjne dotyczące uwarunkowań i ewentualnych następstw ich uczestniczenia w strajku szkolnym. Nauczyciele pytają, co dalej?

Jak postępować w sytuacji, kiedy strajk został złamany przez związkowców Sekcji Oświaty NSZZ "Solidarność", co wykorzystały władze państwowe udrażniając możliwości zastąpienia w czasie egzaminów zewnętrznych osobami z rzekomymi kwalifikacjami pedagogicznymi? W takiej sytuacji jest kilka wyjść, które będą miały swoje konsekwencje tak dla strajkujących, jak i niestrajkujących, dla uczniów, jak i ich rodziców:

1) nie rezygnować z akcji strajkowej i ją kontynuować,

2) przerwać strajk na jeden dzień sklasyfikowania maturzystów przez ich macierzyste rady pedagogiczne, a następnie powrócić do kontynuowania akcji strajkowej.

3) zawiesić strajk do końca sierpnia br., by odwiesić go z dniem 1 września 2019 r. aż do spełnienia postulatów płacowych. W tym wariancie nauczyciele powinni stanąć po stronie uczniów, także tych, którzy wciąż nie realizują obowiązku (przed-)szkolnego.

4) złożyć wypowiedzenie z pracy w przedszkolu/szkole i poszukać sobie innej, lepiej płatnej pracy.

5) w wyborach podziękować tym, którzy taki zgotowali nam los.

Ani tzw. 'Okrągły stół", ani rekonstrukcja rządu niczego nie poprawią w życiu nauczycieli. Fasada, manipulacja, zmasowana akcja propagandowa strony rządowej (włącznie z usłużnymi hejterami) wymagają sięgnięcia po inne środki walki o poprawę m.in. standardu życia i pracy nauczycielskich elit. Tym nie byli i nie są zainteresowani sprawujący władzę od 1993 r. Strajk uświadomił społeczeństwu nędzę obu stron, chociaż w różnych wymiarach i zakresach.

Tak dla nauczycieli, jak i innych pracowników oświaty powstał materiał w odpowiedzi na nauczycielskie rozterki, wątpliwości, zapytania czy potrzeby. Opracowano go na podstawie wypowiedzi osób uczestniczących w programie edukacyjnym EduAkcja (https://www.edu-akcja.edu.pl/). Musicie państwo sami ocenić przydatność tych porad.

Autorzy tych porad odpowiedzieli na najczęściej powtarzające się pytania natury prawnej dotyczącej okresu strajku. Wywiady z radcą prawnym w formie wideo dostępne są bezpłatnie na fanpage EduAkcja. Jednak jest on dostępny tylko tym, którzy mają facebookową aplikację i są tam zarejestrowani:

Odcinek 1. "W jaki sposób strajk wpływa na przebieg stażu nauczyciela?

https://www.facebook.com/programeduakcja/videos/346464015981809/

Odcinek 2. "Co z wynagrodzeniami za okres strajku?"

https://www.facebook.com/programeduakcja/videos/613941955737048/

Odcinek 3. "Czy dane osobowe strajkujących nauczycieli muszą trafić do SIO?"

https://www.facebook.com/programeduakcja/videos/695583094190199/

Odcinek 4. "Co z klasyfikacją i ważnością egzaminów?"

https://www.facebook.com/programeduakcja/videos/2300609343595993/

Dla osób nieposiadających konta na Facebooku, udostępniono materiał na Vimeo (odpowiednik YouTube), niewymagający logowania, pod linkami:

Odcinek 1. "W jaki sposób strajk wpływa na przebieg stażu nauczyciela?

https://vimeo.com/331406572

Odcinek 2. "Co z wynagrodzeniami za okres strajku?"

https://vimeo.com/331407466

Odcinek 3. "Czy dane osobowe strajkujących nauczycieli muszą trafić do SIO?"

https://vimeo.com/331407691

Odcinek 4. "Co z klasyfikacją i ważnością egzaminów?"

https://vimeo.com/331407907

Nie są to łatwe i oczywiste kwestie, skoro środowisko nauczycielskie podjęło na taką skalę akcję strajkową po raz pierwszy od 1993 r. Ponad ćwierć wieku temu były zupełnie inne warunki gospodarcze, polityczne, społeczne i kulturowe, które rzutowały na sytuację nauczycielskiego stanu. Pamiętam jak prof. Leszek Balcerowicz zapewniał na początku lat 90. XX w., że Polacy dogonią w standardach życia i wynagrodzeń obywateli krajów Europy Zachodniej w ciągu 20 lat. Minęło znacznie więcej. Prognoza się nie sprawdziła w opłacanym z budżetu państwa środowisku nauczycielskim i akademickim.

Ciekawe, ile jeszcze lat musi upłynąć, żeby sprawujący władzę zaczęli naprawdę, a nie deklaratywnie dostrzegać i doceniać rolę kadr kształcących młode pokolenia, opiekujących się dziećmi, upowszechniających kulturę także u ludzi dorosłych?