Kontynuuję recenzję książki byłego dyrektora Państwowego Urzędu Bezpieczeństwa Cybernetycznego i Informacyjnego w Republice Czeskiej gen. Karela Řehki. W dalszej części swojej monografii podejmuje bowiem ważną kwestię propagandy w wojnie informacyjnej.
W świetle doktryny NATO środowisko
informacyjne to „wirtualna i fizyczna przestrzeń, w
której są przyjmowane, opracowywane i przenoszone informacje. Składa się z
odrębnych informacji i systemów informacyjnych” (s. 60). Środowisko
informacyjne składa się z trzech czynników: fizycznego, informacyjnego i
kognitywnego.
* Czynnik fizyczny obejmuje ludzi oraz infrastrukturę informacyjną;
* Czynnik informacyjny obejmuje
odrębną treść informacji oraz to, jak są one zbierane, przechowywane,
opracowywane, chronione i upowszechniane; natomiast
* Czynnik kognitywny dotyczy
myślenia, a więc i postaw mieszkańców, ich sposoby postrzegania rzeczywistości
oraz poglądy tych, którzy informacje przejmują, przekazują lub na nie reagują. Ta
część informacyjnego środowiska, która obejmuje digitalizację
informacji w systemach komputerowych i sieciach nazywa się
przestrzenią cybernetyczną. (s. 61)
Nieodłącznym elementem wojny jest propaganda (łac.
propagare – sadzić w ziemi rośliny celem ich rozmnożenia) jako najszerszy
zakres oddziaływania informacyjnego na ludzi. Pomimo jej pejoratywnego
znaczenia każdy, kto chce mieć przewagę nad przeciwnikiem, musi z niej
korzystać.
Taylor ujmuje propagandę jako zamierzoną próbę spowodowania u ludzi myślenia
i zachowania w pożądany sposób (s. 64). Także brytyjski
ekspert Steve Tatham stwierdza, że propaganda jest
zmierzonym, systematycznym dążeniem do formowania postrzegania, manipulowania
poznawaniem i ukierunkowania zachowań w celu osiągnięcia efektu, który wspiera
zamiar propagandzisty (s. 64)
W świetle doktryny NATO z
2010 r. propaganda to informacje, myśli, doktryny lub specjalne
apele szerzone celem wpłynięcia na poglądy, emocje, postawy lub
zachowania dowolnej grupy dzięki bezpośredniemu lub pośredniemu wsparciu sponsora (s. 64) .
Autor ten wyróżnia trzy typy
propagandy: czarną, szarą i białą. Źródłem czarnej
propagandy jest w rzeczywistości inne źródło niż to, które propaganda
ujawnia. Ona jest podstępna i dezinformującą. Szara propaganda nie
uwydatnia żadnego źródła. Biała propaganda przyznaje się do
rzeczywistego źródła, a powstaje na bazie najbardziej dokładnych, prawdziwych
i aktualnych informacji. (s. 64)
W świetle doktryny NATO konieczny
jest rozwój kontrpropagandy pozwalającej na obronę przed
nieprzyjacielską propagandą. Jej celem jest pozbawienie propagandy wroga jej
skuteczności i osłabienie jej następstw. (s. 65)
Dzisiaj nie ma możliwości uniknięcia
wywierania wpływu na myślenie i postępowanie ludzi i grup społecznych jeśli
chcemy przetrwać.
Karel Řehka przytacza fazy
procesu prowadzenia kampanii strategicznej komunikacji opracowany
przez Behavioural Dynamics Institute:
- Faza 1 – Strategiczne planowanie
kampanii - proces identyfikacji, które zachowania trzeba zmienić
w której grupie społecznej celem uzyskania pożądanych efektów, które wymiernie
prowadzą do osiągnięcia strategicznych celów;
- Faza 2 – Identyfikacja celowej
publiczności. To proces, kiedy z wielu grup danej populacji ze względu na
problemowe postępowanie wybieramy tę, która jest najbardziej przystępną,
otwartą na wpływy i najwięcej związana z danym postępowaniem problemowym. Na tę
publikę będzie nakierowana kampania strategicznej komunikacji.
- Faza 3 – Analiza docelowej
publiczności. Głęboka analiza wybranego celowej publiczności z
wykorzystaniem ilościowych i jakościowych pomiarów celem zrozumienia
różnorodnych cech tej społeczności;
- Faza 4 – Zamierzone prowadzenie
kampanii. Faza ta obejmuje kumulowanie przekazów oraz określa szerokość i
wielkość kampanii. Zaleca kampanię design, co dotyczy kanału komunikacyjnego,
źródeł i przekazów.
- Faza 5 – Prowadzenie
kampanii – ta faza łączy się z poprzednią i obejmuje samodzielną
komunikację za pośrednictwem dogodnego komunikacyjnego kanału, z dogodnym
źródłem i z zastosowaniem sprawnego przekazu;
Ewaluacja kampanii propagandowej musi mieć
miejsce w trakcie i po jej zakończeniu, biorąc pod uwagę
jej skuteczność. Ta jest analizowana pod kątem tego, w jakim stopniu udało się
zmienić zachowanie grupy celowej. Kluczowy jest wybór wskaźników efektywności.
(s. 129)
Ciekawe, w jakim stopniu każda z formacji
politycznych sprawującej władzę korzysta z technik wojny informacyjnej we
własnym kraju, z opozycją, (pół-)analfabetami i zagubionymi w świecie
informacyjnego chaosu?
