20 marca 2010

Nie chcemy seryjnej produkcji magistrów!











(gumoryt B. Śliwerski, 1981)

Tak brzmiało hasło najodważniejszych spośród nas, którzy w l. 1980-1981 walczyli nie tylko o akademicką wolność. Może warto sięgnąć pamięcią do tamtych czasów i odpowiedzieć sobie na pytanie, jak wykorzystaliśmy ich DAR?

Bardzo mnie ucieszyła wiadomość o odznaczeniu przez Prezydenta RP łódzkich liderów strajków studenckich przełomu 1980/1981, działaczy NZS. Krzyże Kawalerskie Orderu Odrodzenia Polski otrzymali
- odznaczony pośmiertnie Tomasz Gaduła-Zawratyński, dziennikarz Dziennika Łódzkiego;
- Wojciech Walczak;
- Krzysztof Grzywaczewski;
- Jacek Palczewski;
- Adam Hohendorff.

Walczyli dla nas i za nas. Ogólnopolską akcję społecznego protestu w środowisku akademickim zapoczątkowało powołanie w dn. 18-19.10.1980 r. na Politechnice Warszawskiej Komitetu Założycielskiego Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Brak porozumienia w rozmowach z władzami PRL co do wprowadzenia radykalnych zmian na rzecz autonomii w sprawach naukowych, dydaktycznych i organizacyjnych uczelni wyższych oraz brak zgody na zarejestrowanie NZS-u sprawił, że uruchomiono falę strajków, dla której łódzkie środowisko akademickie stało się centrum kierowniczym. To tu, w Uniwersytecie Łódzkim proklamowano 21 stycznia 1981 strajk, zaś jego liderzy prowadzili z kierownictwem resortu szkolnictwa wyższego negocjacje.

Lista szczegółowych postulatów była długa. Żądano m.in. wybieralności władz uczelni wszystkich szczebli, w tym by każde ciało kolegialne tzn. rada instytutu, rada wydziału i senat miało strukturę: 1/3 (studenci)+1/3 (młodzi pracownicy nauki)+1/3 (samodzielni pracownicy nauki). Żądano samodzielności programowej szkół wyższych, udziału przedstawicieli studentów we wszystkich pracach nad aktami prawnymi tego środowiska.

Żądano humanizacji studiów przez wprowadzenie obowiązkowego kursu historii filozofii oraz rozszerzenia grupy przedmiotów o takie, jak: ekonomia, estetyka, etyka, historia sztuki, metodologia nauk, podstawy politologii, psychologia, socjologia, z których studenci mogliby wybierać dwa w ramach obowiązkowego kursu. Żądano wreszcie przedłużenia studiów do 5 lat dla uczelni uniwersyteckich i politechnicznych oraz prawa wyboru lektoratów języków obcych. Wśród postulatów politycznych było żądanie zakazu wszelkich form działalności Służby Bezpieczeństwa na terenie uczelni oraz zaniechania przy rekrutacji na studia istniejących wówczas preferencji za pochodzenie społeczne oraz zmiany zasad odbywania szkoleń wojskowych.

Część postulatów miała charakter ogólnospołeczny, bowiem dotyczyła zaprzestania jakichkolwiek represji wobec działaczy opozycji demokratycznej i osób reprezentujących niezależne inicjatywy społeczne, uwolnienia osób pozbawionych wolności za poglądy polityczne, gwarancji swobody działania dla niezależnych wydawnictw, pociągnięcia do odpowiedzialności wszystkich winnych brutalnego tłumienia protestów robotniczych w grudniu 1970 r. i czerwcu 1976 r. czy wreszcie ograniczenia działań cenzury, by zagwarantowano prawo do demokratycznego funkcjonowania w kraju mediów. Żądano także prawa dla obywateli do posiadania i swobodnego korzystania z paszportu, obsadzania stanowisk kierowniczych wyłącznie w oparciu o kwalifikacje zawodowe i opinię środowiska pracy (a nie przez mianowania nomenklatury partyjnej), uznania prawa społeczeństwa do swobodnego obchodzenia rocznic upamiętniających wydarzenia historyczne o wielkim znaczeniu dla narodu polskiego , no i wreszcie żądano natychmiastowego zarejestrowania NZS (co nastąpiło 17 lutego 1981 r.)

Żądano zwiększenia udziału szkolnictwa wyższego w podziale dochodu narodowego, pełnej samodzielności finansowej uczelni w rozdziale środków na jej działalność oraz zabezpieczenia potrzeb w zakresie „małej poligrafii”. Żądano zweryfikowania systemu stypendialnego, który miał uwzględniać wzrost kosztów utrzymani a także uniezależnienia możliwości podjęcia pracy zarobkowej przez studenta od decyzji władz uczelni.

A dzisiaj? Czy jest jeszcze o co walczyć, toczyć spór z władzami? Czy też nie chcemy seryjnej produkcji magistrów?