23 października 2012

Zmarł wybitny pedagog dialogu _ ks. prof. dr hab. Janusz Tarnowski

W dniu dzisiejszym zmarł wybitny profesor pedagogiki, ksiądz, wyjątkowy przyjaciel dzieci, młodzieży, dorosłych i osób starszych, autor znakomitych rozpraw w dziedzinie nauk humanistycznych i teologicznych, niepowtarzalna osobowość XX i pocz. XXI wieku, uwielbiany przez swoich wiernych, słuchaczy, studentów, nauczycieli akademickich, twórca polskiej pedagogiki egzystencjalno-personalistycznej
ks. Janusz TARNOWSKI. Gdyby mógł jeszcze skierować do nas swoje ostatnie słowo, to zapewne powiedziałby: "Pozwólcie mi, żebym najpierw przeprosił Was za moją nieobecność" - tak bardzo kochał ludzi, bezintereownie im służył, dodawał im nadziei i wspierał w codziennych troskach i radościach.

(fot.1. ks. prof. Janusz Tarnowski na I Międzynarodowej Konferencji "Edukacja alternatywna - dylematy teorii i praktyki" w Dobieszkowie w 1992 r.)

Moje ostatnie, bezpośrednie spotkanie z ks. prof. Januszem Tarnowskim miało miejsce trzy lata temu, kiedy obchodziliśmy w kinie "Muranów" w Warszawie Jego 90 Urodziny. WIELKI w swoich rolach i godnościach: CZŁOWIEK – KAPŁAN – PEDAGOG – WYCHOWAWCA – MISTRZ I NAUCZYCIEL pozostawiał w każdym, kto tylko miał okazję Go poznać, trwały ślad pamięci. Swoją twórczością, posługą, pięknym i mądrym życiem przeprowadzał - nie tylko moje pokolenie - z doby strukturalnego, symbolicznego totalitaryzmu i głęboko zakorzenionego w mentalności wielu osób syndromu homo sovieticus ku cywilizacji miłości, dialogu, humanizmu, zaangażowania i pedagogii. Nie bez powodu mówiliśmy o ks. J. Tarnowskim - "Korczak w sutannie", gdyż jak nikt inny, potrafił czytać, analizować i upowszechniać pedagogię Starego Doktora, odkrywając w niej wyjątkowość ludzkich relacji i sztukę wychowania. To jednak nie wszystko, bowiem w odróżnieniu od wielu tzw. korczakowskich pedagogów, On tę pedagogię stosował w swoim życiu religijnym, osobistym, oświatowym i naukowym. Nie znam księdza, który potrafiłby tak, jak Janusz Tarnowski prowadzić dialogiczne msze, rozmawiać i porozumiewać się z dziećmi bez względu na ich wiek, sytuację społeczną czy wykształcenie. To był Mistrz nad Mistrzami, Primus inter Pares!
Utraciliśmy najlepszego, charyzmatycznego Rzecznika Praw Dziecka/Człowieka, który swoim życiem i twórczością uświadamiał nam, na czym w istocie polegają te prawa i wolności, w czym wyraża się ich cywilizacyjne znaczenie. Rozumienie osoby ludzkiej i jej praw przeciwstawiał chaosowi ideologicznemu wokół nich, który sprzyjał w naszym kraju pozorowaniu troski o dzieci przez wielu polityków, urzędników, ale i pedagogów czy księży. Przeciwny był bowiem skrajnie destrukcyjnie brzmiącym konwencjom dotyczącym tzw. praw dziecka a wprost uderzającym w relacje rodzicielskie, niszczącym strukturę wychowawczą w rodzinie, szkole czy parafii. Jako jeden z pierwszych w środowisku katolickim dostrzegł i pisał o znaczeniu antypedagogiki w walce z czarną pedagogiką i tych interpretacjach praw dziecka/człowieka, które ostatecznie w sposób niezwykle złowrogi uderzają w prawa naturalne, zagrażając ludzkiej wolności i ludzkiej godności. To On namówił mnie, bym swoją rozprawę habilitacyjną pooświęcił właśnie antypedagogice, odsłaniając jej różne źródła, podejścia teoretyczne, praktyki i następstwa.


(fot. 3. Od lewej: profesorowie: Julian Radziewicz, Janusz Tarnowski i Aleksander Nalaskowski)


Jeszcze w dn. 30 lipca 2012 r. ks. prof. Janusz Tarnowski uczestniczył z numerem startowym "100", w Biegu Powstania Warszawskiego jako kapelan (pseud. "Gloria”) tego krwawego stołecznego zrywu, pokonując trasę 5 km na wózku, który prowadził jego asystent - Hubert Boczar.



Ks. prof. Janusz Tarnowski jest autorem ponad 400 publikacji naukowych i popularnonaukowych, w tym m.in.:


"Problem chrześcijańskiej pedagogiki egzystencjalnej", Warszawa 1982;


"Próby dialogu z młodymi. Prekatecheza egzystencjalna", Katowice: KSJ 1983;


"Wychowanie do pokoju z Bogiem i ludźmi", Poznań 1981, 1984;

"Siedem lat dialogu", Katowice 1986;

"Z tajników naszego "JA". Typologia osobowości wg R.Le Senne'a", Poznań: Księgarnia Św. Wojcieicha 1987;

"Rozmowy o wierze i życiu", Katowice 1989;


"Janusz Korczak dzisiaj", Warszawa 1990;

"Dzieci i ryby głosu nie mają?" (z dziecięcym zespołem redakcyjnym), Warszawa, 5 tomów: 1991, 1993, 1996, 1998;

"Jak wychowywać", Warszawa: Wydawnictwo ATK 1993;

"Kto pyta, nie błądzi (do zastosowania w kościele, w szkole i domu)", Toruń i Warszawa 3 tomy: 1995, 1996, 1997;

"Poznać siebie, zrozumieć innych", Wrocław 1996;

"Tele - Salomon radzi szukającym prawdy", Warszawa 2000;

"Jak wychowywać? W ogniu pytań", Ząbki: Apostolicum 2003;





"Jak wychowywać> Uczyć się od wychowanków (przyjaciół)?, Kraków: Impuls 2005;

"Dylematy etyczne" (red.). Warszawa 2008;


"Jak wychowywać? Barykada czy dialog?", Warszawa: "Oficyna Wydawnicza "ADAM" 2009;

"Jak wychowywać? W świecie paradoksów", Warszawa: "Oficyna Wydawnicza "ADAM" 2009;

"Jak wychowywać? Wczoraj. Dziś. Jutro", Warszawa: "Oficyna Wydawnicza "ADAM" 2009.


















Pogrzeb ks. Profesora Janusza Tarnowskiego odbędzie się w najbliższą sobotę o godz. 12.00 w kościele św. Augustyna w Warszawie przy ul. Nowolipki 18. Jestem przekonany, że przybędą na to Ostatnie Pożegnanie tłumy Polaków, którzy będą chcieli dać dowód swojej wdzięczności za Jego życie i bycie z nami. Niech zapalony znicz przemówi do nas znakami, które ściśle określoną symboliką w świecie ludzkiej kultury dotykają niemożności wyrażenia w inny sposób tego, co ukryte w sercu, bezradności wobec przemijania. Ocalmy pamięć i poczujmy chłód kamienia, który znaczy miejsce Jego spoczynku jako nam najbliższą, najdroższą, niezapomnianą Osobą. Nadal będzie nam wskazywał drogę, dodawał otuchy, pomagał zachować właściwy kierunek. Przynieśmy ze sobą zadumę, światło, ciszę. Dotykając przemijania - ocalmy dzieła Jego życia, by spoglądając na tych, którzy są już w Domu Ojca, uwierzyć, że nie ma rzeczy niemożliwych. W takiej sytuacji jesteśmy jedną, wielką rodziną, gdyż śmierć ks. Profesora Janusza Tarnowskiego nie przerywa więzi pedagogów dialogu, ale je umacnia. Mimo, że nas opuszcza, będzie trwał nadal w naszej pamięci, w swoich wytworach kultury, nauki i religii, by ci, którzy przetrwali czas próby, pomagali tym, którzy jeszcze są w drodze.